Αρχηγικό θέαμα

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ πολιτικών αρχηγών υπό τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, που προβλέπεται  για την Τρίτη με κεντρικό θέμα την αντιμετώπιση της διαφθοράς, δεν επιτρέπει πολλές  ελπίδες για την αποτελεσματικότητά του. Πρακτική εξωσυνταγματική και εξωκοινοβουλευτική, δημιουργεί θετικές εντυπώσεις συναίνεσης. Αρέσει στους πολιτικούς αρχηγούς (πλην εξαιρέσεων) που συμμετέχουν καθώς και στα ΜΜΕ, ιδίως τα ηλεκτρονικά, αφού ενισχύει το αρχηγικό σύνδρομο και επιτρέπει την αναπαράσταση του μεγαλείου της εξουσίας στο προεδρικό μέγρο. Η κοινή γνώμη ακολουθεί.

ΣΥΝΗΘΩΣ, το άτυπο αυτό συμβούλιο ζητείται από την αντιπολίτευση και τον αντιπολιτευόμενο τύπο και απορρίπτεται από τον πρωθυπουργό. Το είχε ζητήσει και ο κ. Παπανδρέου, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, και το είχε αποκρούσει ο κ. Καραμανλής ως πρωθυπουργός. Το συγκαλεί τώρα ο Γιώργος Παπανδρέου, με δική του πρωτοβουλία. Για να αναδείξει το μέγεθος, δηλαδή τις εθνικές διαστάσεις του προβλήματος, να καταδείξει τη συνέπειά του προς όσα ζητούσε ως αρχηγός της αντιπολίτευσης και να αποδείξει τις συναινετικές του προθέσεις.

ΤΡΕΙΣ ΛΟΓΟΙ, θεσμικοί, ιστορικοί και πολιτικοί, εξηγούν γιατί από το άτυπο και θεαματικό αρχηγικό συμβούλιο δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά επί της ουσίας:

* Θεσμικά, οι όποιες αποφάσεις του συμβουλίου αυτού, που δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα, δεν έχουν -και δεν πρέπει να έχουν- δεσμευτικότητα. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει καμιά ουσιαστική πολιτική εξουσία. Απλώς προεδρεύει. Ο πρωθυπουργός, σε κυβέρνηση που διαθέτει την αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, έχει ακέραιη και αποκλειστική την πολιτική ευθύνη. Ο ρόλος της αντιπολίτευσης δεν είναι να συναινεί αλλά να ελέγχει, να αντιλέγει, να αντιπροτείνει. Στη Βουλή, όμως. Οχι στο προεδρικό μέγαρο.

* Ιστορικά, έχουν γίνει δύο συμβούλια πολιτικών αρχηγών. Το πρώτο, στις 13 Απριλίου 1992, με θέμα το «Μακεδονικό». Κατέληξε σε συμφωνία (3-1, Κ. Μητσοτάκη, Α. Παπανδρέου, Μ. Δαμανάκη με μειοψηφία της Αλέκας Παπαρήγα) να μην αναγνωρισθεί η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας με το όνομα «Μακεδονία» ή παράγωγό του. Το δεύτερο, στις 15 Απριλίου 2004, επί του σχεδίου Ανάν, κατέληξε σε πλειοψηφία των ανανιστών. «3

Ναι, 1 Οχι», τιτλοφορούσε η «Ελευθεροτυπία». Τα «Ναι» ήταν των Κ. Καραμανλή, πρωθυπουργού, Γ. Παπανδρέου, αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Ν. Κωνσταντόπουλου, αρχηγού του Συνασπισμού. Το «όχι», πάλι της Αλέκας Παπαρήγα. Η εξέλιξη απέδειξε την έλλειψη δεσμευτικότητας στην πρώτη περίπτωση και της αντιπροσωπευτικότητας στη δεύτερη των αρχηγικών πλειοψηφιών.

* Πολιτικά, δύο αντιρρήσεις θεμελιώνονται θεσμικά και αποδεικνύονται ιστορικά: Οι αρχηγοί άλλα λένε μέσα στο συμβούλιο και άλλα λένε προς τα έξω με τα πορίσματά τους. Επειτα, αναβαθμίζοντας την εν κρυπτώ αρχηγική διαβούλευση, υπό τον πρόεδρο της Δημοκρατίας (που δεν έχει μεν πολιτική εξουσία αλλά έχει θεσμικό κύρος ενισχυμένο από τη δημοτικότητά του), υποβαθμίζουν τη Βουλή και τους βουλευτές. Και αυτό στο αμιγές κοινοβουλευτικό σύστημα που έχουμε.

ΑΝ ΤΟ συμβούλιο πολιτικών αρχηγών συγκαλείται τώρα για να διαπιστώσει την έκταση της διαφθοράς και την ανάγκη αντιμετώπισής της, είναι περιττό. Σε ευρωβαρόμετρο, το 98% των Ελλήνων απάντησε ότι θεωρεί την Ελλάδα το πιο διεφθαρμένο κράτος της Ευρώπης. (Εννοούν, άραγε, ότι μόνο το 2% συμμετέχει στη διαφθορά ή μήπως συνομολογούν, το πιθανότερο, και τη δική τους αναγκαία συνέργεια;) Αν πάλι, το συμβούλιο συγκαλείται για να συναποφασιστούν, όπως φιλόδοξα και υπεραισιόδοξα επιθυμεί, κατά δήλωσή του, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, μέτρα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, είναι μάταιο.

Η ΑΡΧΗΓΙΚΗ παράσταση της Τρίτης στο προεδρικό μέγαρο εξυπηρετεί τις ανάγκες της τηλεδημοκρατίας μας. Ανταποκρίνεται λιγότερο στις ουσιαστικές απαιτήσεις της συνταγματικής κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας. Τα ΜΜΕ δημιουργούν, για τους δικούς τους λόγους, μεγάλες προσδοκίες. Ακούμε πολλά κεράσια. Ας κρατάμε μικρό καλάθι...