Η κοινοτική αλληλεγγύη

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ συνοχή, ακόμη και στην ευρωζώνη, είναι πολύ μακριά από το έμβλημα που είχαν οι Τρεις Σωματοφύλακες: «Ολοι για έναν, ένας για όλους».

Αντιθέτως, ακούγεται συχνά, από επίσημα χείλη, «ο καθένας για τον εαυτό του». Η Γερμανία, κυρίαρχη οικονομία στην ευρωζώνη, πιστεύει ότι η Ελλάδα, που είναι ο αδύνατος κρίκος, πρέπει να αντιμετωπίσει μόνη τη δημοσιονομική κρίση.

ΜΑΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΖΟΥΝ ευθύνες. Αν θέλετε να είναι «όλοι για έναν» πρέπει να είναι και «ένας για όλους». Και σεις (δηλαδή εμείς) αποκλίνατε από τους κοινούς κανόνες. Δεν τηρήσατε τη δική σας πλευρά της συμφωνίας. Είναι γνωστό το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας και οι παθογένειές της. Διογκώθηκε, όμως, από πολλούς και για πολλούς λόγους. Και πάντως δεν διορθώνεται αμέσως και σε περίοδο κρίσης. Ούτε βοηθάει ο πανικός που, αντιθέτως, τροφοδοτεί την οικονομική δυσπραγία. Ούτε η λήψη αποσπασματικών μέτρων, τα οποία προκαλούν κοινωνική αναταραχή με πρόδηλες επιπτώσεις. Και στην οικονομία.

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ προσπαθεί να συμμορφωθεί, τώρα, όπως μπορεί, με τις απαιτήσεις της ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Το ευρώ είναι μονόδρομος για την Ελλάδα. Αλλά και η κατανόηση του ελληνικού προβλήματος και η συμπαράσταση της ευρωζώνης στην επίλυσή του είναι αναγκαία για το ίδιο το ευρώ. Τελικά και η αλληλεγγύη είναι μονόδρομος, για την ευρωζώνη.

ΓΙΝΕΤΑΙ ΛΟΓΟΣ, παρασκηνιακά, για το ενδεχόμενο προσφυγής της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αν δεν αποσκοπεί στην επίταση του πανικού, η άποψη αυτή είναι ακατανόητη. Πώς είναι δυνατόν το ΔΝΤ να επέμβει σε μια χώρα της οποίας η κεντρική τράπεζα υπάγεται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το νόμισμά της είναι το ευρώ, το οποίο δεν ελέγχει η κυβέρνησή της;

ΤΟ ΔΝΤ, άλλωστε, με τις παρεμβάσεις του, δεν έσωσε καμία χώρα που κινδύνευε. Ο Νόαμ Τσόμσκι γράφει σχετικά με την Αργεντινή για «την προσπάθεια απαλλαγής των χωρών από το κυριαρχούμενο από τις Ηνωμένες Πολιτείες Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έπειτα από δύο δεκαετίες καταστροφικών επιπτώσεων από την εφαρμογή των κανόνων του». Οταν οι χώρες της Λατινικής Αμερικής καταβάλλουν συλλογική προσπάθεια να απαλλαγούν από αυτό, θα το αφήσουν οι χώρες της ευρωζώνης να επέμβει σε μια από αυτές (και κατ' αποτέλεσμα σε όλες); Το άτοπο είναι προφανές.

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ είναι αλλού: Να ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση, και το eurogroup ειδικότερα, την πολιτική του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και να εφαρμόσει για μια χώρα-μέλος τους ασφυκτικούς κανόνες του με τις «καταστροφικές επιπτώσεις». Η Ελλάδα είναι ένας εύκολος στόχος για τους πολέμιους του ευρώ. Οι «αγορές» και οι «οίκοι» το ξέρουν. Το αποτέλεσμα του ντόμινο σε άλλες χώρες, όπως την Πορτογαλία αλλά και την Ισπανία, προκαλεί πανικό. Οι συνταγές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου θεωρούνται αξιόπιστες. Οι επιπτώσεις τους αγνοούνται. Ο κίνδυνος είναι υπαρκτός.

Η ΑΜΥΝΑ της ευρωζώνης είναι στην κοινοτική αλληλεγγύη. Μας συμφέρει, βεβαίως. Αλλά συμφέρει και τους άλλους. Δεν μπορεί, άλλωστε, να αγνοείται, σε περίοδο κρίσης, η κοινωνική διάσταση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αν τα μέτρα που θα μας επιβληθούν στο εσωτερικό της ευρωζώνης ακολουθούν απλώς τις νεοφιλελεύθερες συνταγές του ΔΝΤ, αδιαφορώντας για τις κοινωνικές τους συνέπειες, η αποτυχία τους είναι προδιαγεγραμμένη. Το ντόμινο θα ακολουθήσει.

Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ αλληλεγγύη στα κράτη-μέλη της ευρωζώνης συνεπάγεται και την κοινωνική αλληλεγγύη προς τους ευρωπαίους πολίτες. Οπως λέει ο Πολ Κρούγκμαν, η κοινωνική Ευρώπη είναι παράδειγμα προς μίμηση. Οχι προς αποφυγή.