Η πρόκληση

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ της ελληνικής οικονομίας είναι πρόβλημα της ευρωζώνης. Ας δηλώνουν ο κ. Παπανδρέου και ο κ. Παπακωνσταντίνου ότι δεν έχουμε ανάγκη κανέναν και θα ρυθμίσουμε μόνοι τα του οίκου μας.

Ας είναι η Ελλάδα μόλις το 3% της ευρωζώνης. Οι ελληνικές ρυθμίσεις πρέπει να ακολουθήσουν ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Οποιο και αν είναι το ποσοστό μας στην ευρωζώνη, η τύχη των χωρών της είναι κοινή. Ησύγχρονη πολιτική και οικονομική ορολογία αναφέρεται στο ντόμινο. Η Πορτογαλία και η Ισπανία είναι στη λίστα αναμονής. Και άλλες χώρες.

Ο ΝΟΜΠΕΛΙΣΤΑΣ οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς σε άρθρο του στη βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν» έδειξε τον κίνδυνο ενός υπερβολικού και απότομου σφιξίματος του ελλείμματος που θα έριχνε την Ελλάδα σε βαθιά ύφεση. Πρότεινε «να αναθεωρηθεί ο βραχυπρόθεσμος δημοσιονομικός στόχος που θέτει [η Ε.Ε.] για την Ελλάδα με όρους δομικού ελλείμματος - ποιο θα ήταν το έλλειμμα αν η χώρα μπορούσε να πετύχει πλήρη απασχόληση». Και χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι τόκοι, που οι «αγορές» καθορίζουν όπως θέλουν, έξω από τον έλεγχο των κυβερνήσεων. Επίσης η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα έπρεπε, σύμφωνα με τον Στίγκλιτς, να προβεί σε αντικυκλικές επενδύσεις, για να αντισταθμίσει τις αντιπληθωριστικές συνέπειες των περικοπών του προϋπολογισμού. Απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας...

Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ που δέχεται η Ελλάδα και ανεβάζει τα επιτόκια, περιορίζοντας περισσότερο τη ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας και επιδεινώνοντας, συνεπώς, την κρίση, είναι πρόκληση κατά της ευρωζώνης. Η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι συλλογική. Οσο και αν η συλλογικότητα επιβάλλεται από την ενιαία εσωτερική αγορά και κυρίως από το κοινό νόμισμα, προσκρούει σε σοβαρά δομικά εμπόδια. Τα έδειξε ο καθηγητής Κώστας Βεργόπουλος σε άρθρο του στην «Ε» την περασμένη Παρασκευή, μιλώντας για την «ευρωπαϊκή ασάφεια». Πρόκειται, μάλλον, για ευρωπαϊκές αντιφάσεις:

* Ο περιορισμός του δημοσιονομικού ελλείμματος, θεσμοθετημένος για κάθε περίπτωση, έχει νόημα σε περίοδο πληθωρισμού και πλήρους απασχόλησης. Οχι σε περίοδο ύφεσης, αποπληθωρισμού και αυξανόμενης ανεργίας.

* Το κοινό νόμισμα προϋποθέτει κοινή εξωτερική οικονομική και εμπορική πολιτική, όχι την κάρπωση από τους ισχυρότερους των αδυναμιών των ασθενέστερων στο εσωτερικό της ευρωζώνης (βλ. και άρθρο του Ευκλείδη Τσακαλώτου στη σελίδα 7 της «Οικονομίας»). Επιβάλλει, αντιθέτως, την ενίσχυση των ασθενέστερων από τους ισχυρότερους. Οπως στα ομοσπονδιακά κράτη. Αλλά οι Συνθήκες για την ευρωζώνη τείνουν στην αντίθετη κατεύθυνση.

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ Ενωση, ωστόσο, ξέρει να ξεπερνάει τις θεσμικές ανακολουθίες της, τηρώντας πάντα το γράμμα του νόμου. Ετσι, έχει ήδη αμβλύνει ουσιαστικά τον περιορισμό του ελλείμματος στο 3%. Και έχει τρόπους, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με διμερή επιχειρηματικά σχέδια, αλλά και με απόφαση του Συμβουλίου, να ενισχύσει ένα κράτος-μέλος που απειλείται σοβαρά με σημαντικές δυσχέρειες οφειλόμενες σε εξαιρετικές περιστάσεις, εκτός του ελέγχου του. Οπως η παγκόσμια κρίση 2007-2009, λένε οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» σε άρθρο τους με τίτλο «Η Ε.Ε. έχει τη νομική ισχύ να σώσει την Ελλάδα αν είναι αναγκαίο». (Πόσο ύποπτο είναι αυτό, δεν μπορούμε να πούμε. Είναι, όμως, ένα παράθυρο.)

Η ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ της κυβέρνησης είναι σοβαρή και αρχίζει να πείθει. Τελικά δεν είμαστε μόνοι. Ας το λένε και οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς»...