ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΩΜΑΝΙΑΣ
Στη διάρκεια της πρώτης συνεδρίασης της επιτροπής των ειδικών για το Ασφαλιστικό ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης επεσήμανε ότι, κατά τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Ασφάλισης, το κράτος μόνο για το 2009 κατέβαλε στα Ταμεία τακτική και έκτακτη οικονομική επιχορήγηση ύψους άνω των 18,5 δισ. ευρώ και διερωτήθηκε αν ο αριθμός αυτός αμφισβητείται ή όχι.
Εχει σημασία, ασφαλώς, το ύψος των εκταμιεύσεων του κρατικού προϋπολογισμού για κοινωνική προστασία, ιδιαίτερα όταν το σχετικό κονδύλι είναι σημαντικά υψηλό, όπως στη σημερινή συγκυρία. Εξίσου σημαντική όμως είναι και η ανάλυση της σύνθεσης του μεγέθους αυτού.
Πράγματι, το κονδύλι των 18,5 δισ. ευρώ εμπεριέχει τρία στοιχείαυποσύνολα:
* Το πρώτο υποσύνολο είναι το προνοιακό κομμάτι.
* Το δεύτερο είναι η συμμετοχή του κράτους στο πλαίσιο της τριμερούς χρηματοδότησης.
* Το τρίτο υποσύνολο συνιστά την υλοποίηση της συνταγματικής διάταξης ότι το κράτοςεγγυάται τις κοινωνικο-ασφαλι- στικές παροχές.
Οφείλουμε να κατανοήσουμε ότι καθένα από τα τρία αυτά υποσύνολα υπηρετεί διακριτήέναντι των λοιπών δύο λειτουργία, ενώ το πρώτο (προνοιακό) δεν καλύπτει παροχές κοινωνικής ασφάλισης. Πράγματι, απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη, μακροχρόνια και αποτελεσματική αντιμετώπιση του Ασφαλιστικού αποτελεί η πλήρης κατανόηση τωντριών αυτών συνιστωσών του αριθμητικού μεγέθους των 18,5 δισ. ευρώ.
Σε ένα σύστημα που λειτουργεί σωστά, στο οποίο δηλαδή αποκόπτεται το προνοιακό υποσύνολο από τα ασφαλιστικά μεγέθη και το κράτος καταβάλλει εγκαίρως το νομοθετημένο ποσό της συμμετοχής του, το τελευταίο υποσύνολο (της συνταγματικής υποχρέωσης του κράτους) τείνει να μηδενιστεί ή έστω να ελαχιστοποιηθεί στην πράξη. Συνεπώς, η εξέλιξη αυτή πρέπει να συνιστά την επίμονη και διαρκή μας επιδίωξη.
Το προνοιακό υποσύνολο διακρίνεται από τις ασφαλιστικές παροχές,δεν προϋποθέτει οποιαδήποτε ανταποδοτικότητα και βαρύνει απευθείας τον κρατικό προϋπολογισμό. Στις προνοιακές προβλέψεις εντάσσονται, μεταξύ άλλων, το ΕΚΑΣ, η «σύνταξη» ανασφάλιστων υπερηλίκων, αλλά και η αποκαλούμενη προνοιακή «σύνταξη» του ΟΓΑ. Οι παροχές αυτές παρέχονται από τα ασφαλιστικά ταμεία, χωρίς όμως να χρεώνουν τον προϋπολογισμό τους. Οφειλέτης είναι το κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία λειτουργούν εν προκειμένω ως μεσάζοντες: εισπράττουν από το κράτος και καταβάλλουν στους δικαιούχους. Συνεπώς, το αντίστοιχο εισπραττόμενο από τα Ταμεία κρατικό κονδύλι δεν σχετίζεται με τις υποχρεώσεις του κράτους για την κοινωνική ασφάλιση. Επισημαίνεται ότι στην Ισπανία θεωρούν και χειρίζονται ως προνοιακή παροχή και τα κατώτατα όρια των συντάξεων, με τα οποία χρεώνεται το κράτος και όχι τα ασφαλιστικά ταμεία.
Το δεύτερο υποσύνολο (συμμετοχή του κράτους στην τριμερή χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης) δεν είναι ελληνική εφεύρεση: επιβάλλεται από τη Διεθνή Σύμβαση Εργασίας 102 που έχει επικυρωθεί και από τη χώρα μας (Ν. 3251/55). Αρα το κομμάτι αυτό θα παραμείνει αναγκαστικά μέσα στο πλαίσιο που ορίζει εκάστοτε ο Νόμος(π.χ. 1% του ΑΕΠ για τον Κλάδο Σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ).
Το τελευταίο υποσύνολο (συνταγματική υποχρέωση κάλυψης από το κράτος των ελλειμμάτων) θα πρέπει να επιδιωχθεί να ελαχιστοποιηθεί. Αυτό μπορεί να συμβεί αν το κράτος είναι συνεπές στην έγκαιρη εξόφληση της συμμετοχής του στο πλαίσιο της τριμερούς χρηματοδότησης.
Ενα παράδειγμα της πιο πάνω μη ομαλής λειτουργίας μπορούμε να αντλήσουμε από την ασυνέπεια του κράτους στη χρηματοδότηση του Κλάδου Ασθένειας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Πράγματι, εδώ και πέντε χρόνια δεν έχει υλοποιηθεί το άρθρο 35 του Ν. 2084/92 που ορίζει ότι το κράτος οφείλει (3μερής χρηματοδότηση) να δίνει στον Κλάδο Ασθένειας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ποσοστό 3,8% επί της μισθοδοσίας των προσλαμβανομένων μετά την 01.01.93. Εχει συγκεντρωθεί ένα σοβαρό κονδύλι οφειλής (εκτιμώ ότι ξεπερνά τα 4 δισ. ευρώ). Για πρώτη φορά ο κρατικός προϋπολογισμός του 2010 προβλέπει την καταβολή κάποιου αντίστοιχου ποσού (μικρότερου πάντως από το κανονικό).
Είναι μάλιστα εντυπωσιακό ότι ούτε καν οι διοικήσεις του ΙΚΑΕΤΑΜ δεν ανέφεραν στους ετήσιους προϋπολογισμούς τους αυτή τη νομοθετημένη υποχρέωση του κράτους (στον αντίστοιχο κωδικό έγραφαν «μηδέν»).
Ως συνέπεια της ανωμαλίας αυτής παρουσιάζεται το εξής παράδοξο: το κράτος να διακηρύσσει ότι καταβάλλει έκτακτη πρόσθετη ενίσχυση στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ περί τα 2 δισ. ευρώ, ενώ την ίδια χρονική περίοδο οφείλει στο ίδρυμα περισσότερα από 4 δισ. ευρώ μόνο για τον Κλάδο Ασθένειας. Αποδεικνύεται δηλαδή ότι η καθυστέρηση καταβολής των οφειλομένων στην πράξη διογκώνει τις δαπάνες και τις αντίστοιχες επιβαρύνσεις του κρατικού προϋπολογισμού.
Επομένως, αν αυτές οι ανωμαλίες κατορθωθεί να υπερκεραστούν,το τρίτο κονδύλιμπορεί ναμηδενιστεί ή έστω να ελαχιστοποιηθεί.
Ο κ. Γιώργος Ρωμανιάς είναι επιστημονικός σύμβουλος του ΙΝΕΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ.
Εχει σημασία, ασφαλώς, το ύψος των εκταμιεύσεων του κρατικού προϋπολογισμού για κοινωνική προστασία, ιδιαίτερα όταν το σχετικό κονδύλι είναι σημαντικά υψηλό, όπως στη σημερινή συγκυρία. Εξίσου σημαντική όμως είναι και η ανάλυση της σύνθεσης του μεγέθους αυτού.
Πράγματι, το κονδύλι των 18,5 δισ. ευρώ εμπεριέχει τρία στοιχείαυποσύνολα:
* Το πρώτο υποσύνολο είναι το προνοιακό κομμάτι.
* Το δεύτερο είναι η συμμετοχή του κράτους στο πλαίσιο της τριμερούς χρηματοδότησης.
* Το τρίτο υποσύνολο συνιστά την υλοποίηση της συνταγματικής διάταξης ότι το κράτοςεγγυάται τις κοινωνικο-ασφαλι- στικές παροχές.
Οφείλουμε να κατανοήσουμε ότι καθένα από τα τρία αυτά υποσύνολα υπηρετεί διακριτήέναντι των λοιπών δύο λειτουργία, ενώ το πρώτο (προνοιακό) δεν καλύπτει παροχές κοινωνικής ασφάλισης. Πράγματι, απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη, μακροχρόνια και αποτελεσματική αντιμετώπιση του Ασφαλιστικού αποτελεί η πλήρης κατανόηση τωντριών αυτών συνιστωσών του αριθμητικού μεγέθους των 18,5 δισ. ευρώ.
Σε ένα σύστημα που λειτουργεί σωστά, στο οποίο δηλαδή αποκόπτεται το προνοιακό υποσύνολο από τα ασφαλιστικά μεγέθη και το κράτος καταβάλλει εγκαίρως το νομοθετημένο ποσό της συμμετοχής του, το τελευταίο υποσύνολο (της συνταγματικής υποχρέωσης του κράτους) τείνει να μηδενιστεί ή έστω να ελαχιστοποιηθεί στην πράξη. Συνεπώς, η εξέλιξη αυτή πρέπει να συνιστά την επίμονη και διαρκή μας επιδίωξη.
Το προνοιακό υποσύνολο διακρίνεται από τις ασφαλιστικές παροχές,δεν προϋποθέτει οποιαδήποτε ανταποδοτικότητα και βαρύνει απευθείας τον κρατικό προϋπολογισμό. Στις προνοιακές προβλέψεις εντάσσονται, μεταξύ άλλων, το ΕΚΑΣ, η «σύνταξη» ανασφάλιστων υπερηλίκων, αλλά και η αποκαλούμενη προνοιακή «σύνταξη» του ΟΓΑ. Οι παροχές αυτές παρέχονται από τα ασφαλιστικά ταμεία, χωρίς όμως να χρεώνουν τον προϋπολογισμό τους. Οφειλέτης είναι το κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία λειτουργούν εν προκειμένω ως μεσάζοντες: εισπράττουν από το κράτος και καταβάλλουν στους δικαιούχους. Συνεπώς, το αντίστοιχο εισπραττόμενο από τα Ταμεία κρατικό κονδύλι δεν σχετίζεται με τις υποχρεώσεις του κράτους για την κοινωνική ασφάλιση. Επισημαίνεται ότι στην Ισπανία θεωρούν και χειρίζονται ως προνοιακή παροχή και τα κατώτατα όρια των συντάξεων, με τα οποία χρεώνεται το κράτος και όχι τα ασφαλιστικά ταμεία.
Το δεύτερο υποσύνολο (συμμετοχή του κράτους στην τριμερή χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης) δεν είναι ελληνική εφεύρεση: επιβάλλεται από τη Διεθνή Σύμβαση Εργασίας 102 που έχει επικυρωθεί και από τη χώρα μας (Ν. 3251/55). Αρα το κομμάτι αυτό θα παραμείνει αναγκαστικά μέσα στο πλαίσιο που ορίζει εκάστοτε ο Νόμος(π.χ. 1% του ΑΕΠ για τον Κλάδο Σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ).
Το τελευταίο υποσύνολο (συνταγματική υποχρέωση κάλυψης από το κράτος των ελλειμμάτων) θα πρέπει να επιδιωχθεί να ελαχιστοποιηθεί. Αυτό μπορεί να συμβεί αν το κράτος είναι συνεπές στην έγκαιρη εξόφληση της συμμετοχής του στο πλαίσιο της τριμερούς χρηματοδότησης.
Ενα παράδειγμα της πιο πάνω μη ομαλής λειτουργίας μπορούμε να αντλήσουμε από την ασυνέπεια του κράτους στη χρηματοδότηση του Κλάδου Ασθένειας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Πράγματι, εδώ και πέντε χρόνια δεν έχει υλοποιηθεί το άρθρο 35 του Ν. 2084/92 που ορίζει ότι το κράτος οφείλει (3μερής χρηματοδότηση) να δίνει στον Κλάδο Ασθένειας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ποσοστό 3,8% επί της μισθοδοσίας των προσλαμβανομένων μετά την 01.01.93. Εχει συγκεντρωθεί ένα σοβαρό κονδύλι οφειλής (εκτιμώ ότι ξεπερνά τα 4 δισ. ευρώ). Για πρώτη φορά ο κρατικός προϋπολογισμός του 2010 προβλέπει την καταβολή κάποιου αντίστοιχου ποσού (μικρότερου πάντως από το κανονικό).
Είναι μάλιστα εντυπωσιακό ότι ούτε καν οι διοικήσεις του ΙΚΑΕΤΑΜ δεν ανέφεραν στους ετήσιους προϋπολογισμούς τους αυτή τη νομοθετημένη υποχρέωση του κράτους (στον αντίστοιχο κωδικό έγραφαν «μηδέν»).
Ως συνέπεια της ανωμαλίας αυτής παρουσιάζεται το εξής παράδοξο: το κράτος να διακηρύσσει ότι καταβάλλει έκτακτη πρόσθετη ενίσχυση στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ περί τα 2 δισ. ευρώ, ενώ την ίδια χρονική περίοδο οφείλει στο ίδρυμα περισσότερα από 4 δισ. ευρώ μόνο για τον Κλάδο Ασθένειας. Αποδεικνύεται δηλαδή ότι η καθυστέρηση καταβολής των οφειλομένων στην πράξη διογκώνει τις δαπάνες και τις αντίστοιχες επιβαρύνσεις του κρατικού προϋπολογισμού.
Επομένως, αν αυτές οι ανωμαλίες κατορθωθεί να υπερκεραστούν,το τρίτο κονδύλιμπορεί ναμηδενιστεί ή έστω να ελαχιστοποιηθεί.
Ο κ. Γιώργος Ρωμανιάς είναι επιστημονικός σύμβουλος του ΙΝΕΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παράκληση να μην υπάρχουν μηνύματα υβριστικού περιεχομένου.