Οι ομοιότητες και οι διαφορές(;) με το κεφαλικό φόρο επί Τουρκοκρατίας

Διαβάστε τον κεφαλικό φόρο επί Τουρκοκρατίας. Ομοιότητες πολλές...εν έτη 2011,
διαφορές; Εσείς θα κρίνετε...

Φόροι και "δοσίματα" των σκλάβων.

Κύριο καθήκον των κοινοτικών αρχόντων της εποχής, ήταν το "στρώσιμο των τεφτεριών". "Έριχναν τα τεφτέρια", σήμαινε ότι όριζαν το φόρο που έπρεπε να πληρώσει κάθε μέλος της κοινότητας, ανάλογα με την περιουσιακή του κατάσταση (ιδιόκτητο σπίτι, χωράφια κλπ.) και τα εισοδήματα του, με βάση το "κατάστιχο" που συντασσόταν από εκτιμητές κάθε 7 χρόνια. Την είσπραξη έκανε ο "γραμματικός" του χωριού ή κάποιος ειδικός φοροεισπράχτορας. Οι φόροι, αυτοί ήταν άσχετοι από άλλα "δοσίματα" για κοινοτικές ανάγκες (δρόμους, γεφύρια, κονάκι του βοεβόδα, πληρωμή ζημιών, αμοιβή κοινοτικών υπαλλήλων, δασκάλων, υδρονόμων, αγροφυλάκων κλπ.). Οι κοινοτικοί άρχοντες εισέπρατταν μισθό και απαλλάσσονταν από φόρους. 

Γενικά, οι φόροι που πλήρωναν οι σκλάβοι στους Τούρκους ήταν πολλοί και δυσβάστακτοι. Εξαιρούνταν απ' αυτόν οι γυναίκες, οι γερόντοι, οι κληρικοί, οι ανάπηροι και οι ακτήμονες. Κάθε οικογένεια κατέβαλλε επίσης πολλά άλλα "χαράτσια" (φόρους) για τα παραγόμενα προϊόντα, για τα κτήματα. Επίσης πλήρωνε το φόρο "καπνού" (δηλαδή για το αναμμένο τζάκι της οικογένειας), και τους φόρους για το γάμο, τα καταλύματα, τα επαρχιακά έξοδα, την τιμητική στολή ("καφτάνια"), τα καρφοπέταλα κι άλλους που είχε δικαίωμα να επιβάλλει ο κάθε τοπικός Οθωμανός διοικητής. [Οι κάτοικοι των Αγράφων πλήρωναν για πολλά χρόνια μόνο το "χαράτσι"-"κεφαλικό φόρο". Έπρεπε όμως να δίνουν και ένα "αστάρι" (φόδρα), 6 πήχες η κάθε οικογένεια, που χρησίμευε "ως σφογγιστήρι των αγγείων του σουλτάνου". Το ύφασμα αυτό το ύφαιναν στον αργαλειό και το συγκέντρωνε ο "αστάρ τσαούσης", που είχε την έδρα του στη Λάρισα]. 

Ο λαός της περιοχής υφίσταται ως πραγματικούς επιδρομείς τους ακόρεστους φοροεισπράκτορες του κράτους, που ο Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός αποκαλεί "λυκόμορφους φορολόγους". Το αδυσώπητο φοροεισπρακτικό καθεστώς αγκαλιάζει κάθε κλάδο της βιοτεχνικής δραστηριότητας: εργαστήρια μεταποίησης ή επεξεργασίας πρώτων υλών, σιδεράδικα, τσαρουχάδικα, αργαλειούς, νεροτριβές, καποτάδες. Επίσης, φορολογείται και κάθε πηγή αγροτικού εισοδήματος: καλλιέργειες δημητριακών, αμπέλια, δέντρα, λαχανόκηποι, κουκούλια, μελίσια. (Η "δεκάτη" στα αμπέλια και τον μούστο ρυθμίζεται ανάλογα με το αν πρόκειται για χριστιανούς ή μουσουλμάνους. Σε μερικές κοινότητες της Ευρυτανίας αναπτύσσεται η μεταξοπαραγωγή: Κορυσχάδες, Μικρό και Μεγάλο Χωριό, Νόστιμο, Καλεσμένο, Ρεντίνα κ.ά. Από τις κοινότητες αυτές γίνεται μάλιστα και εξαγωγή μεταξόσπορου και ο φόρος που πλήττει τα κουκούλια καταβάλλεται αποκλειστικά σε χρήμα. Με "δεκάτη" επιβαρύνονται και τα καρποφόρα δέντρα της περιοχής: καρυδιές, συκιές, μυγδαλιές, αχλαδιές, βερικοκιές). Οι έντοκες δανειοληψίες από φτωχά χωριά, για την εξόφληση οφειλόμενων φόρων, συχνά οδηγούσαν στην καταχρέωσή τους και ακολούθως στην εγκατάλειψη από τους κατοίκους.

Σε λόγους καταχρέωσης οφείλεται πιθανόν και η ερήμωση 23 ευρυτανικών χωριών πριν από τα μέσα του ΙΗ΄ αιώνα. (Από τα 300 ή 180 χωριά των Αγράφων παλιότερα, μόνο τα 64 καταγράφονται προς τα τέλη του ΙΗ΄ αιώνα). Το κοινοτικό χρέος είναι συλλογικό και κάποτε απαιτητό από τους δανειστές πριν ακόμα καταστεί ληξιπρόθεσμο: " εκεί όπου παίρνουμε δανεικά, έρχονται και μας τα γυρεύουν", γράφουν οι δημογέροντες του Καρπενησίου σε έγγραφο τους. Το "βιλαέτι" βρίσκεται διαρκώς με χρέη εξαιτίας της διαταραχής των φορολογικών εισπράξεων. Γι' αυτό και οι "βιλαετλήδες" των τριών ναχιγιέδων του Καρπενησίου προβαίνουν σε εσωτερικό δανεισμό από τη Σχολή της πόλης. Ο ανταγωνισμός των "προκρίτων" για την κατανομή της κοινοτικής εξουσίας δημιουργεί οπωσδήποτε σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία του θεσμού. Κι αυτός δεν εντοπίζεται μόνο στους προκρίτους του "κασαμπά" Καρπενησίου. 

Δυστυχώς γυρίσαμε πολλά χρόνια πίσω,το θέμα στη σημερινή σκλαβιά είναι εμείς τι μπορούμε να πράξουμε και αν οφείλουμε να πληρώσουμε αυτόν τον οπισθοδρομικό φόρο...