Τα τρία σενάρια του ESM για το χρέος

Tο έγγραφο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), το οποίο φέρεται να συντάχθηκε για το  Eurogroup της περασμένης Δευτέρας, φέρνει στη δημοσιότητα το Reuters. Πρόκειται για τις προτάσεις, τα τρία σενάρια, του ESM για το χρέος, που θυμίζουν αρκετά θέσεις του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, και που απορρίφθηκαν κατά τη διάρκεια των συζητήσεων από το ΔΝΤ ως μη ρεαλιστικές, κυρίως σχετικά με την ανάπτυξη και πρωτογενή πλεονάσματα.
Στο πρώτο σενάριο ο ESM υποστηρίζει πως εάν η Αθήνα διατηρήσει τα πρωτογενή πλεονάσματα τουλάχιστον 3,5% ως το 2032 και πάνω από το 3% ως το 2038 δεν θα απαιτηθεί ελάφρυνση χρέους. Αυτό το σενάριο προβλέπει μέση ετήσια ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς περίπου στο 1,3%. Σημειώνεται πως αυτή είναι στην ουσία και η θέση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, ώστε να αιτιολογήσει την άρνησή του να προχωρήσει σε ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.

Μια δεύτερη επιλογή, στο πλαίσιο του πρώτου σεναρίου, θέλει την Ελλάδα να διασφαλίζει την «ανώτατη δυνατή ελάφρυνση» χρέους με βάση τη συμφωνία του Μαΐου του 2016. Σε αυτήν την περίπτωση η Ελλάδα θα μπορεί να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% έως το 2022, αλλά μετά θα μπορούσε να το μειώσει περίπου στο 2% μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2030 και στο 1,5% έως το 2048, με το μέσο πλεόνασμα της περιόδου 2023-2060 να διαμορφώνεται στο 2,2%.

Η «ανώτατη δυνατή ελάφρυνση» που αναφέρεται αφορά στην επέκταση της μέσης σταθμισμένης ωρίμανσης των δανείων κατά 17,5 χρόνια από τα τρέχοντα 32,5 χρόνια, με τα τελευταία δάνεια να λήγουν το 2080. Ο ESM θα μπορούσε επίσης να περιορίσει τις αποπληρωμές δανείων από την Αθήνα στο 0,4% του ελληνικού ΑΕΠ εώς το 2050, βάζοντας μέχρι την ίδια χρονιά ανώτατο όριο 1% στο επιτόκιο των δανείων. Επιπλέον, ο ESM θα αγόραζε το 2019 τα 13 δισ. ευρώ που οφείλει η Ελλάδα στο ΔΝΤ, καθώς τα συγκεκριμένα δάνεια είναι πολύ ακριβότερα από εκείνα της Ευρωζώνης.
Με αυτόν τον τρόπο, ο ESM εκτιμά πως οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας θα περιοριστούν στο 13% έως το 2060, μειώνοντας τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ στο 65,4% το 2060, από περίπου 180% σήμερα.
Το δεύτερο σενάριο, που βασίζεται στις απαισιόδοξες προβλέψεις του ΔΝΤ, προβλέπει μέση ανάπτυξη 1% και επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα 1,5% από το 2023, μετά από πέντε χρόνια με πλεονάσματα 3,5%. Βάσει αυτού του σεναρίου, το χρέος θα αυξάνεται από το 2022 και έπειτα, φτάνοντας το 226% το 2060. Προκειμένου λοιπόν να γίνει βιώσιμο το ελληνικό χρέος, κατά τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, η Ευρωζώνη θα έπρεπε να προχωρήσει σε βαθύτερη ελάφρυνσή του, από αυτήν που πρόσφερε το 2016. Ωστόσο με αυτό το σενάριο διαφωνεί το Βερολίνο.
Υπενθυμίζεται πως τον Μάιο του 2016, η Ευρωζώνη δεσμεύτηκε να επεκτείνει τις ωριμάνσεις και την περίοδο χάριτος των ελληνικών δανείων, ώστε οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας να μην ξεπεράσουν το 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, μετά από το 2018, παραμένοντας κάτω από το 20% μακροπρόθεσμα. Παράλληλα το Eurogroup είχε δεσμευτεί να εξετάσει την αντικατάσταση των πιο ακριβών δανείων του ΔΝΤ προς την Ελλάδα με φθηνότερη ευρωπαϊκή πίστωση, αλλά και την επιστροφή στην Αθήνα των κερδών που αποκόμισαν από ελληνικά ομόλογα οι κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης.
Το τρίτο σενάριο, βάσει πάντα του εγγράφου του ESM, είναι ένας συμβιβασμός ανάμεσα στα δύο πρώτα σενάρια, με την υπόθεση ότι ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης θα φτάνει το 1,25% και το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% έως το 2022, υποχωρώντας στη συνέχεια στο 1,8% αντί του 2,2%, για την περίοδο 2023-2060. Βάσει του σεναρίου αυτού, το ελληνικό χρέος θα μπορούσε να καταστεί βιώσιμο με την επέκταση των μέσων ωριμάνσεων των ευρωπαϊκών δανείων κατά 15 χρόνια, με χρονικό ορίζοντα το 2080, με σταθερό επιτόκιο στο 1% μέχρι το 2050 και «ταβάνι» απόσβεσης στο 0,4% του ΑΕΠ.