Γιατί αυξάνεται η τάση των Ευρωπαίων για επιστροφή στα εθνικά τους νομίσματα

Υποστηρικτές της εξόδου των χωρών τους από το ευρώ εξηγούν τους λόγους που η τάση αυτή αυξάνεται σταδιακά στην Ευρώπη.
Ο Sergi Cutillas δήλωνε ενθουσιασμένος όταν η Ισπανία ανακήρυξε το ευρώ ως το εθνικό της νόμισμα.
Τώρα όμως έχει διαφορετική άποψη: «Η ευρωζώνη έχει αποτύχει. Ήταν ένα κακό πείραμα, ένας ευσεβής πόθος» δηλώνει ο 34χρονος οικονομολόγος που θέλει η Ισπανία να αποχωρήσει από το ευρώ το συντομότερο δυνατόν.
Και δεν είναι ο μόνος: 25% των ανθρώπων που χρησιμοποιούν το νόμισμα, επιθυμούν την επιστροφή στα εθνικά τους νομίσματα, σύμφωνα με μια πρόσφατη δημοσκόπηση της ΕΕ.
Η απειλή για έξοδο από το ευρώ είναι άκρως ορατή και στην Γαλλία, στην οποία ο λαός θα αποφασίσει την Κυριακή ποιο θα είναι το μέλλον της χώρας. Στις εκλογές που θα λάβουν χώρα, σοβαρή υποψήφιος είναι μεταξύ άλλων και η Μαρίν Λε Πεν, η οποία πρεσβεύει μια πολιτική ιδεολογία άκρα δεξιάς και που επιθυμεί την έξοδο της χώρας από το ευρωπαϊκό νόμισμα υπό κάποιες προϋποθέσεις.
Το ευρώ, που είναι το νόμισμα 19 χωρών της ΕΕ, είναι το πιο χαρακτηριστικό σύμβολο της οικονομικής ενοποίησης και μιας γενικότερης συσπείρωσης που επιχειρήθηκε πότε στην ήπειρο.
Τώρα όμως απειλείται τόσο από τους αριστερούς όσο και από τους δεξιούς πολιτικούς που θέλουν να επαναφέρουν στις χώρες του την λίρα, την δραχμή, την πεσέτα και το γαλλικό φράγκο.
Παρακάτω δίνονται κάποιοι λόγοι για τους οποίους οι Ευρωπαίοι θέλουν να «σκοτώσουν» το ευρώ:
«Η Ευρώπη δεν είναι έθνος»

Για τον Alberto Bagnai η καχυποψία που καλλιεργείται απέναντι στο κοινό νόμισμα μπορεί να μεταφραστεί ως η συνέπεια του γεγονότος ότι οι Ευρωπαϊκές χώρες δεν είναι ίδιες και επομένως, δεν θα έπρεπε εκ των προτέρων να χρησιμοποιούν το ίδιο νόμισμα.
Ο Ιταλός ακαδημαϊκός δηλώνει: «Το βασικό σημείο είναι ότι δεν μπορούμε να έχουμε ένα ομοσπονδιακό κράτος μεταξύ πολιτών που έρχονται από χώρες που έχουν ένα τόσο διαφορετικό πολιτιστικό παρελθόν. Χωρίς την ύπαρξη ενός ευρωπαϊκού κράτους, δεν μπορούμε να έχουμε κοινό ευρωπαϊκό χρήμα».
Κάποιες Ευρωπαϊκές χώρες είναι πλουσιότερες και άλλες είναι φτωχότερες, όπως περίπου και οι Αμερικάνικες πολιτείες. Αλλά η διαφοροποίηση έγκειται στο γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής έχουν μια κεντρική κυβέρνηση, η οποία αποφασίζει για θέματα δαπανών, φορολογίας και προϋπολογισμού.
«Οι ΗΠΑ είναι ένα κράτος στο οποίο κυριαρχεί η αίσθηση μιας κοινής, εθνικής ταυτότητας». Κάτι τέτοιο όμως δεν συμβαίνει στην Ευρώπη, όπου υπάρχει μικρή προοπτική πολιτικής ενότητας, διότι τα πλουσιότερα έθνη, όπως η Γερμανία, καταλήγουν να μεταφέρουν μόνιμα χρήματα στους λιγότερο τυχερούς.
«Η Γερμανία δεν θέλει κάτι τέτοιο. Πρέπει να σταματήσουμε να λέμε παραμύθια» δηλώνει ο Bagnai.
«Οφθαλμαπάτη»
Αυτές οι βαθιές βαθμίδες διχασμού δεν ήταν πάντοτε τόσο ορατές.
Τα επιτόκια που έπρεπε να καταβάλουν η Ισπανία, η Ελλάδα και η Ιταλία για να πληρώσουν τους πιστωτές σήμαινε ότι αντιμετωπιζόντουσαν σε πλήρη ισοτιμία με την Γερμανία.

«Οι επενδυτές κοίταζαν τα ονομαστικά επιτόκια και πίστευαν ότι οι Έλληνες ξαφνικά έγιναν Γερμανοί. Αυτό τελικά αποδείχθηκε να είναι μια οφθαλμαπάτη» αναφέρει ο Bagnai.
Κάπου εκεί χτύπησε η οικονομική κρίση και οι πρώτες ρωγμές της νομισματικής ένωσης έκαναν την εμφάνιση τους.
Στην Ισπανία, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής δεν μπόρεσαν να κάνουν το ευρώ φθηνότερο για να αντιμετωπίσουν την κατάρρευση της φούσκας των ακινήτων και την κρίσης του χρέους.
Αντ ‘αυτού, η Μαδρίτη αναγκάστηκε να μειώσει τις δαπάνες και να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα λιτότητας που έπληξε σημαντικά το βιοτικό επίπεδο της χώρας.
«Η ανεργία που σήμερα φτάνει το 20% στην Ισπανία είναι άμεσο αποτέλεσμα του ευρώ», δήλωσε ο οικονομολόγος Cutillas.

Ο Cutillas συνέχισε την ανάλυση του λέγοντας ότι πολλοί άνθρωποι στην Ισπανία, οι οποίοι υπέμειναν δεκαετίες βίαιης δικτατορίας του Francisco Franco, υποστηρίζουν το ευρώ επειδή αυτό συνδέεται με την πρόοδο, τον εκσυγχρονισμό και την ειρήνη.
Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι αρκετό για τον οικονομολόγο: «Είναι ωραίο να μπορούμε να ταξιδεύουμε με ευκολία και να έχουμε εύκολα μέσα πληρωμής, αλλά αυτά τα πλεονεκτήματα δεν μπορούν να καλύψουν το τι συμβαίνει πραγματικά με το ευρώ».
Η Ελληνική Τραγωδία
Η Ελλάδα αποτελεί πρωταρχικό παράδειγμα της διαίρεσης μεταξύ των πλουσίων χωρών της Βόρειας Ευρώπης και των ασθενέστερων οικονομιών στην περιφέρεια της ηπείρου.
Αντιμετωπίζοντας μια μεγάλη κρίση χρέους, η Αθήνα συμφώνησε σε δραστικά προγράμματα λιτότητας με αντάλλαγμα τα επαναλαμβανόμενα πακέτα διάσωσης. Αναπόφευκτα για την Ελλάδα, οι μισθοί, οι συντάξεις και οι κρατικές δαπάνες μειώθηκαν δραματικά.
Ο Φώτης Παναγιωτόπουλος, ένας λιμενεργάτης της Λιμενικής Αρχής, βίωσε τις συνέπειες της κρίσης από πρώτο χέρι.
Ο μισθός του μειώθηκε κατά 50% από το ξεκίνημα της ελληνικής κρίσης το 2010. Η γυναίκα του αδυνατεί να βρει σταθερή εργασία. Ο ίδιος δηλώνει: «Αυτό που βιώνουμε εδώ στην Ελλάδα είναι αργός θάνατος. Δεν υπάρχει άλλη διέξοδος από το να ελευθερωθούμε από αυτόν τον ατέρμονο κύκλο δανεισμού».

Ο Παναγιωτόπουλος θέλει η Ελλάδα να βγει από το ευρώ και να ξεκινήσει από την αρχή. «Θέλουμε να εξασφαλίσουμε ότι τα παιδιά μας θα έχουν ένα αξιοπρεπές μέλλον. Με το ευρώ δεν μπορώ να δω πως κάτι τέτοιο είναι εφικτό».
Η «ευρώ-φούσκα» της Ιρλανδίας
Θυμάστε την κέλτικη τίγρη; Η Ιρλανδία γνώρισε ραγδαία οικονομική άνοδο στα πρώτα χρόνια του ευρώ, καθώς ο μέσος όρος της αυξανόταν κατά 6,5% ετησίως μεταξύ 1999 και 2007.
Ο Keith Redmond, οδοντίατρος και τοπικός πολιτικός στο Δουβλίνο, κοιτάει εκείνη την ημέρα με φόβο: «Δεν ήταν μια έκρηξη. Ήταν μια φούσκα … μια φούσκα που είχε το ευρώ ως νόμισμα» δήλωσε ο ίδιος.
Ο Redmond υποστηρίζει ότι χωρίς τον έλεγχο των επιτοκίων της, η Ιρλανδία δεν μπόρεσε να ανταπεξέλθει σε αυτήν τη φούσκα.
Όταν αυτή ξέσπασε, το ιρλανδικό τραπεζικό σύστημα ήρθε στο χείλος της κατάρρευσης. Η Ιρλανδία αναγκάστηκε λοιπόν να μειώσει όλες της τις δαπάνες.
Ωστόσο, η Ιρλανδία ανέτρεψε τα δεδομένα και η οικονομία της έχει βρεθεί πάλι σε ανάπτυξη. Αλλά για τον Redmond, το ευρώ παραμένει ακόμα ένα πρόβλημα.
«Το βασικό ελάττωμα είναι ακόμα εκεί… Αυτό μπορεί να συμβεί ξανά από την αρχή. Δεν έχουμε καμία ευελιξία στο νομισματικό μας σύστημα για να αντιμετωπίσουμε οποιοδήποτε σοκ».
Γαλλικός εθνικισμός
Ο Vincent Brousseau είναι ένας Γάλλος οικονομολόγος. Αλλά γι ‘αυτόν, το πρόβλημα με το ευρώ δεν αφορά μόνο τα οικονομικά. Αντιθέτως, βλέπει το κοινό νόμισμα ως μια απειλή της εθνικής κυριαρχίας της Γαλλίας.
«Δεν είναι γαλλικό», λέει για το νόμισμα και προσθέτει «δεν έχει σημασία αν είναι υπερτιμημένο ή υποτιμημένο … πρόκειται για τη λήψη των δικών μας αποφάσεων».
Ο Brousseau εργάστηκε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πριν από μερικά χρόνια αλλά με την πάροδο των χρόνω άλλαξε ριζικά τις απόψεις του.
«Όταν ξεκίνησα στην ΕΚΤ, πίστευα ότι θα μπορούσε να υπάρξει μία Ευρώπη, ήμουν ένας ταγμένος Ευρωπαίος», είπε.
Αλλά σταδιακά άλλαξε τη γνώμη του για τα 15 χρόνια που πέρασε στην κεντρική τράπεζα, η οποία καθορίζει ένα κοινό επιτόκιο και για τις 19 χώρες της ευρωζώνης.
«Συνειδητοποίησα ότι η μεταφορά κυριαρχίας από τη Γαλλία στο ευρωπαϊκό υπερκείμενο δεν είναι καλό για τη χώρα», δήλωσε ο Μπρούσε, ο οποίος τώρα εποπτεύει την οικονομική και νομισματική πολιτική στο γαλλικό πολιτικό κόμμα UPR.
Τι έπεται
Πάντως, αυτοί που εναντιώνεται στο ευρώ διαφωνούν για το τι πρέπει να συμβεί στη συνέχεια.
Ο Redmond θα ήθελε να δει το νόμισμα να χωρίζεται σε δύο. Προτείνει το σημερινό ευρώ να χρησιμοποιηθεί από τη Γερμανία, την Ολλανδία και άλλες οικονομικά ισχυρές χώρες ενώ ένα δεύτερο, ασθενέστερο ευρώ, να εισαχθεί για την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Ιρλανδία, την Ελλάδα και την Ισπανία.
Ο Brousseau όμως, θέλει η Γαλλία να εγκαταλείψει εντελώς το ευρώ και να επαναφέρει το φράγκο. Δεν είναι οπαδός των συμβιβασμών που προτάθηκαν από την υποψήφια για πρόεδρο Μαρίν Λε Πεν, που θέλει να αποβάλει το ευρώ, αλλά να χρησιμοποιήσει ένα νέο πανευρωπαϊκό νόμισμα παράλληλα με το φράγκο.
Στην Ιταλία, ο Bagnai πιστεύει ότι το τέλος του ευρώ είναι αναπόφευκτο.
«Γνωρίζουμε ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε ίσως να διαρκέσει για μια δεκαετία, αλλά το σίγουρο είναι ότι θα τελειώσει. Και όσο πιο γρήγορα τελειώσει το καλύτερο»