ΤΡΙΚΟΜΜΑΤΙΚΟ ΣΚΗΝΙΚΟ ΕΔΡΑΙΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ

ΔΕΞΙΑ ΣΤΡΟΦΗ, ΠΡΟΒΑΣΔΙΣΜΑ ΣΑΡΚΟΖΙ, ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΛΕΠΕΝ ΚΑΤΕΓΡΑΨΑΝ ΟΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΑΛΠΕΣ

Toυ ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ*

Όταν αντιμετωπίζεις το ενδεχόμενο θανατικής καταδίκης, τα δέκα χρόνιαφυλάκισης σου προκαλούν τουλάχιστον ανακούφιση. Κάπως έτσι πρέπει ναένιωσαν οι ηγέτες των δύο μεγάλων πολιτικών παρατάξεων της Γαλλίας, της κυβερνώσας Κεντροαριστεράς και της υπό τον Νικολά ΣαρκοζίΚεντροδεξιάς, το βράδυ της περασμένης Κυριακής. Υπό άλλες συνθήκες, τααποτελέσματα του πρώτου γύρου των τοπικών εκλογών δεν θαδικαιολογούσαν καμία ευφορία, ειδικά από την πλευρά του Σοσιαλιστικού Κόμματος του προέδρου Φρανσουά Ολάντ και του πρωθυπουργού Μανουέλ Βαλς. Συγκρινόμενα όμως με τον μεγάλο σεισμό που προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις, φέρνοντας στην πρώτη θέση το ακροδεξιόΕθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν, τα αποτελέσματα της κάλπης έμοιαζαν με τρικυμία σε ένα ποτήρι νερό.Τουλάχιστον, σε πρώτη ματιά.

Το αναμενόμενο «τσουνάμι Λεπέν» δεν ήρθε, καθώς το Εθνικό Μέτωπο περιορίστηκε στο 25,3 %. Ποσοστό καθόλου ευκαταφρόνητο, βέβαια, σε σύγκριση με το 15% των αντίστοιχων εκλογών του 2011 και, πολύ περισσότερο, με το γλίσχρο 4,8% των εκλογών του 2008∙ αριθμοί που μιλούν από μόνοι τους για το ρίζωμα του Εθνικού Μετώπου σε ένα έδαφος που μέχρι πρότινος ήταν εξαιρετικά άγονο για την Ακροδεξιά. Παρ’ όλα αυτά, η Μαρίν Λεπέν έχασε πλέον τη δυνατότητα να ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί το πρώτο πολιτικό κόμμα της Γαλλίας, ένα ισχυρό επικοινωνιακό όπλο ενόψει της καθοριστικής προεδρικής αναμέτρησης του 2017, το οποίο της είχε χαρίσει η «πρωτιά» των περυσινών ευρωεκλογών με 24,8% έναντι20,8% του κεντροδεξιού UMP και 15% των Σοσιαλιστών. Παρότι τα αποτελέσματα μεταξύ τοπικών εκλογών και ευρωεκλογών δεν είναι άμεσα συγκρίσιμα, η εικόνα ενός Εθνικού Μετώπου που «πιάνει ταβάνι» δεν θα είναι εύκολο να ανατραπεί.

Μεγάλος κερδισμένος από τη δοκιμασία της περασμένης Κυριακής ήταν αναμφίβολα ο Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος είδε να ενισχύονται οι πιθανότητες επανόδου του στην προεδρία, το 2017. Καθώς το κεντροδεξιό μέτωπο UMP-UDI ήρθε πρώτο με ποσοστό 29,1%, ο Σαρκοζί εμφανίστηκε δικαιωμένος για τη σκληρή δεξιά γραμμή που επέβαλε σε ορισμένα θέματα (μετανάστευση, απαγόρευση της μουσουλμανικής μαντίλας στα πανεπιστήμια, ασφάλεια) επιχειρώντας «να κλέψει τα ρούχα» -και τους ψηφοφόρους- τουΕθνικού Μετώπου. Όσο για τους Σοσιαλιστές, μπορούν να παρηγορούνται ότι έπεσαν από τον πύργο του Άιφελ, αλλά έμειναν ζωντανοί: η τρίτη θέση με ποσοστό μόλις 21,3% δεν είναι, βέβαια, κάποια αξιοζήλευτη επίδοση, αποτυπώνει όμως μια «πτώση με αλεξίπτωτο», αντί για την ολοκληρωτική συντριβή που προεξοφλούσαν οι δημοσκοπήσεις.

Το κεντρικό μήνυμα των εκλογών ήταν η αντικατάσταση του παραδοσιακού διπολισμού, με εναλλασσόμενες κεντροαριστερές και κεντροδεξιές κυβερνήσεις, από έναν εγγενώς ασταθή τριπολισμό, ο οποίος καθιστά την πολιτική ζωή της Γαλλίας μάλλον απρόβλεπτη. Η συστημική Δεξιά εξασφάλισε αθροιστικά το 36,6% των ψήφων, ποσοστό σχεδόν ταυτόσημο με εκείνο της μείζονος Αριστεράς, που πήρε 36,7% (εδώ αθροίζεται το ποσοστό των Σοσιαλιστών, οι οποίοι καταγράφονται ως «Αριστερά» στη Γαλλία, με εκείνα του μετώπου της Αριστεράς, των Πρασίνων και άλλων σχηματισμών). Ο τρίτος πόλος, το Εθνικό Μέτωπο, έχει καταφέρει υπό τη Μαρίν Λεπέν όχι μόνο να εδραιώσει την ανοδική τροχιά του σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, αλλά και να ξεφύγει από την πολιτική «καραντίνα», προβάλλοντας πλέον ως σοβαρός και αποδεκτός διεκδικητής της εξουσίας.

Δύο ακόμη παρατηρήσεις κρίνονται αναγκαίες. Κατ’ αρχάς, το πέρασμα από τον διπολισμό στον τριπολισμό πραγματοποιείται σε ένα φόντο συντηρητικής μετατόπισης της γαλλικής κοινωνίας, το οποίο δύσκολα φαίνεται ανατρέψιμο στο προβλέψιμο μέλλον. Αίφνης, Δεξιά και Ακροδεξιά συγκεντρώνουν αθροιστικά το 62% των ψήφων, ενώ το μέτωπο της Αριστεράς, όπου μετέχει το πάλαι ποτέ κραταιό Κομμουνιστικό Κόμμα, περιορίζεται στο 6% και οι Πράσινοι συρρικνώνονται απελπιστικά στο 2% έναντι 9% των προηγούμενων τοπικών εκλογών. Έπειτα, μονιμοποιείται η απόρριψη όλων των υπαρχόντων πολιτικών κομμάτων από ένα πολύ μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος. Αν και η προσέλευση στις κάλπες αυξήθηκε κάπως έναντι των προηγούμενων τοπικών εκλογών- κι αυτό ήταν, ίσως, βασικός παράγοντας αστοχίας των δημοσκοπήσεων – η αποχή έφτασε το 49,4%. Ένας στους δύο Γάλλουςεξέφρασε την έντονη δυσπιστία του στην Πέμπτη Δημοκρατία, και μάλιστα στις θεωρητικά πιο «κοντινές» προς τον πολίτη εκλογές.