Ενας τσάρος που βάλλεται από φίλους και εχθρούς

Η μάχη του κ. Παπακωνσταντίνου με το βαθύ ΠαΣοΚ, οι επικρίσεις για καθυστερήσεις, το φάουλ με τις γονικές παροχές και η δικαίωση από το Μαξίμου

 τοίχος απέναντι από το γραφείο του υπουργού Οικονομικών κ.Γ. Παπακωνσταντίνου καλύπτεται από μια ανέμελη ζωγραφιά του Τέτση. Φιγούρες διαγράφονται αχνά μέσα στο καλοκαιρινό λιοπύρι. Ο πίνακας έμεινε εκεί από τους προκατόχους του, το μόνο ευχάριστο κομμάτι μιας κληρονομιάς που περιελάμβανε ένα χρέος πάνω από 300 δισ. ευρώ και ένα έλλειμμα της τάξεως του 12,7%. Η κατάσταση απαιτούσε επειγόντως έναν «τσάρο» στην οικονομία. Ο κ. Παπακωνσταντίνου επέλεξε να μοιάσει στις φιγούρες του πίνακά του. Οσο θάμπωνε το προφίλ του τόσο βαθύτερα εμπλεκόταν σε μια φθοροποιό μάχη με το βαθύ ΠαΣοΚ, από την οποία βγήκε νικητής μόλις την περασμένη Τρίτη. Η απόφαση του Πρωθυπουργού να προχωρήσει στη λήψη επώδυνων μέτρων δικαίωσε την πολιτική του. Ο πόλεμος όμως δεν έχει τελειώσει.
Ο κ. Παπακωνσταντίνου επί τέσσερις μήνες έχει χαράξει μια πορεία από την οποία δεν ξεφεύγει, παρά τις επί μέρους αστοχίες. Δεν μένει κρυμμένος στο υπουργείο του, όπως άλλοι συνάδελφοί του. Δίνει συνεχώς συνεντεύξεις σε ελληνικά και ξένα Μέσα εξηγώντας την κατάσταση της οικονομίας, τα σχέδια της κυβέρνησης, διαψεύδοντας φήμες και σενάρια. Ο υπουργός Οικονομικών παραμένει πολύ δημοφιλής στην κοινή γνώμη. Κι όμως δίνει την εντύπωση ότι δεν εφαρμόζει μια πολιτική που πιστεύει αλλά μια πολιτική που του έχει επιβληθεί. Στα υπουργικά συμβούλια, όπως σχολιάζουν συνάδελφοί του, φέρεται σαν να φοράει το κοστούμι του οικονομικού συμβούλου και όχι του υπουργού Οικονομικών.

Η απόφαση γιατο διάγγελμα

Ακόμη και στην κρίσιμη συνεδρίαση της περασμένης Κυριακής είπε την άποψή του και έπειτα παρακολούθησε σιωπηλός τους ιέρακες και τις περιστερές του Υπουργικού Συμβουλίου να επιδίδονται σε μια σφοδρή μάχη επικράτησης των θέσεών τους για την οικονομία.

Σιωπηλός έμεινε και ο κ. Παπανδρέου, και έτσι πολύ λίγοι από τους υπουργούς αντιλήφθηκαν ότι μια άλλη πολιτική ωρίμαζε στο μυαλό του. Είναι αμφίβολο αν ο υπουργός Οικονομικών ανήκε σε αυτούς. Την Τρίτη το πρωί εν αναμονή του «διαγγέλματος» πολλοί υπουργοί τηλεφωνούσαν στο Μέγαρο Μαξίμου για ενημέρωση. Ενας από αυτούς ήταν και ο κ. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος λίγο αργότερα κλήθηκε να συμμετάσχει στην ομάδα που συνέταξε το σχέδιο της δήλωσης του κ. Παπανδρέου. Πηγές που βρίσκονται κοντά στον Πρωθυπουργό λένε ότι η σχέση των δύο ανδρών είναι στενή και η επαφή τους καθημερινή. Αλλοι όμως πιστεύουν ότι η αρμονική σχέση οφείλεται στην έλλειψη πυγμής «για να πάει κόντρα στον Παπανδρέου». «Ας δούμε ποιος προχωρεί την ατζέντα το τελευταίο τρίμηνο» απαντούν συνεργάτες του κ. Παπακωνσταντίνου. Ο υπουργός Οικονομικών δεν είναι πολιτικός των συγκρούσεων. Δεν αντέδρασε στο «πριόνισμα» από τον κ. Χρ. Παπουτσή ή από τον κ. Φ. Πετσάλνικο- ο Πρόεδρος της Βουλής πάντως την Κυριακή στήριξε τις δύσκολες αποφάσεις της κυβέρνησης. Ούτε αντιπαρατέθηκε ποτέ με τους βουλευτές του ΠαΣοΚ που σήκωναν τους τόνους της κριτικής στους κοινοβουλευτικούς τομείς εργασίας.

Οσοι τον γνωρίζουν καλά λένε ότι δεν τον ενοχλεί η κριτική. Ο χαρακτήρας του όμως δεν αρκεί για να εξηγήσει την ηπιότητα της στάσης του. Ο κ. Παπακωνσταντίνου εξελέγη βουλευτής Κοζάνης το 2007, τον Ιούνιο του 2009 μετακινήθηκε στις Βρυξέλλες. Οταν ορίστηκε υπουργός, παραιτήθηκε από τη θέση του ευρωβουλευτή. Ο υπουργός Οικονομικών δεν έχει ρίζες στο Κοινοβούλιο. Αν κερδίσει το στοίχημα, τα παίρνει όλα. Αν χάσει όμως; Η θέα από το γραφείο του δίνει την εντύπωση ότι ολόκληρο το κτίριο αρμενίζει πάνω από την πλατεία Συντάγματος και τη Βουλή. Ο ίδιος φαίνεται να έχει επίγνωση ότι στην πολιτική του οδύσσεια οι εχθροί περισσεύουν. Αυτό που δεν είχε αντιληφθεί είναι ότι δεν του χαρίζονται πια ούτε οι φίλοι του που μετρούνται πλέον στα δάχτυλα του ενός χεριού εξαιτίας της απόφασής του να περικόψει, εκτός από τις δαπάνες των υπουργείων, και τις υπερωρίες των συνεργατών υπουργών και βουλευτών.

Τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν, δημοσιονομικού κυρίως χαρακτήρα, θεωρούνται λειψά, αν δεν συμπληρωθούν με ένα αναπτυξιακό σκέλος. Αυτή η αρμοδιότητα όμως ανήκει στην κυρία Λούκα Κατσέλη . Και η υπουργός Οικονομίας δεν δείχνει διατεθειμένη να επιταχύνει τους ρυθμούς της. Ο αναπτυξιακός νόμος δεν θα είναι έτοιμος πριν από τον Ιούνιο, τα χρήματα του ΕΣΠΑ είναι άγνωστο πότε θα εισρεύσουν στην αγορά και η άγονη μάχη με τους τραπεζίτες μόνο πονοκέφαλο φέρνει στην κυβέρνηση. Η υπουργός Οικονομίας είναι οπαδός της ήπιας προσαρμογής, όπως και ο κ. Παπουτσής και μια ομάδα υπουργών και βουλευτών του ΠαΣοΚ. Για πόσο θα διατηρηθεί αυτό το αταίριαστο δίδυμο στην οικονομία; Οι περίφημες «δύο γραμμές» έφθασαν ως τις Βρυξέλλες.

Ο κ. Παπακωνσταντίνου έχει δεχθεί έντονη κριτική επειδή η κυβέρνηση καθυστέρησε να λάβει αποφάσεις ώστε να ανακόψει τις πιέσεις των αγορών. Γενικά στο πιο κρίσιμο υπουργείο της κυβέρνησης παρατηρείται μια βραδυπορία. Ο ορισμός γενικών γραμματέων καθυστέρησε, ο μηχανισμός των εφοριών δεν έχει μπει μπροστά για να μαζεύει χρήμα, παράγοντες της αγοράς πρόθυμοι να στηρίξουν την κυβέρνηση δεν αξιοποιούνται, κρίσιμες αποφάσεις χάνονται στο πέλαγος των προβλημάτων.

Το λάθος με τα τέληκυκλοφορίας
Η πολιτική απειρία οδήγησε τον υπουργό Οικονομικών σε ολισθηρά μονοπάτια. Η τροπολογία για τις γονικές παροχές που κατέθεσε εμβόλιμα σε νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος αποσύρθηκε άρον άρον. Η ρύθμιση για τα τέλη κυκλοφορίας ξεσήκωσε την κοινωνία και ο υπουργός Οικονομικών έμεινε εκτεθειμένος (ομοίως και η κυρία Μπιρμπίλη) όταν ο κ. Παπανδρέου αναγνώρισε το λάθος.

Αυτά έχουν μικρή σημασία μπροστά στο παιχνίδι που έγινε με τις διαρροές για αγορά ελληνικών ομολόγων από την Κίνα. Η εύθραυστη ελληνική οικονομία κλυδωνίστηκε από την άνοδο ρεκόρ των spreads και οι ευθύνες έπεσαν στις πλάτες του κ. Παπακωνσταντίνου. Ακόμη και η ανακοίνωση των πρόσθετων μέτρων δεν ανέστειλε την άνοδο των επιτοκίων, βοήθησε όμως στην έγκριση του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης από την ΕΕ. Οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες ανησυχούν για τους όρους δανεισμού στο μέλλον, καθώς η κυβέρνηση θα χρειαστεί περί τα 55 δισ. ευρώ το 2010. .