Υπερταμείο ξεπουλήματος: Ο σκληρός μάνατζερ των δανειστών στις ΔΕΚΟ

Θα έχει το «μαχαίρι και το πεπόνι» και ανά πάσα στιγμή θα μπορεί να επιβάλλει δραστικές λύσεις - από μειώσεις μισθών, περικοπές δαπανών, ανακατανομή προσωπικού έως και ιδιωτικοποίηση των δημόσιων επιχειρήσεων που παραμένουν ζημιογόνες και ελλειμματικές

Ανατροπές στις ΔΕΚΟ στις οποίες απασχολούνται 40.000 εργαζόμενοι φέρνει η ενεργοποίηση από το φθινόπωρο του Υπερταμείου αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, ένα καυτό πολιτικά κεφάλαιο για την κυβέρνηση. Ο φορέας αρχίζει επίσημα τη λειτουργία του τον Σεπτέμβριο και αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους του τρίτου Μνημονίου, αφού τα έσοδα αξιοποίησης της κρατικής περιουσίας αποτελούν «εγγύηση» για το δάνειο των 86 δισ. ευρώ που έχει συμφωνήσει η χώρα.

Αυτός είναι και ο λόγος που οι δανειστές, υπό τον ουσιαστικό έλεγχο των οποίων θα βρίσκεται το Υπερταμείο, πιέζουν εδώ και μήνες την κυβέρνηση να το ενεργοποιήσει, αποφασισμένοι να ασκούν συνεχή εποπτεία στο έργο του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα περιθώρια παρεμβάσεων από τους υπουργούς αλλά και τη λήψη δύσκολων αποφάσεων που επηρεάζουν την καθημερινότητα των χιλιάδων εργαζομένων στις ΔΕΚΟ. Αυτοί θα έχουν το «μαχαίρι και το πεπόνι» και ανά πάσα στιγμή θα μπορούν να επιβάλλουν δραστικότερες αποφάσεις για ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεων που, παρά τις παρεμβάσεις αναδιάρθρωσης, θα παραμένουν ζημιογόνες και για χρόνια ελλειμματικές. Έτσι προδιαγράφεται η επόμενη μέρα για τις ΔΕΚΟ, των οποίων η τύχη αναμένεται να κριθεί σε μεγάλο βαθμό από τις αποφάσεις που θα ληφθούν στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης των δεσμεύσεων του Μνημονίου.

ΠΕΦΤΕΙ ΣΤΑ ΒΑΘΙΑ

Δεκατέσσερις μήνες μετά την ψήφιση του ιδρυτικού νόμου του Υπερταμείου και επτά μήνες μετά τον διορισμό της διοίκησής του, ο φορέας προετοιμάζεται για να πέσει από το φθινόπωρο κατευθείαν στα βαθιά. Δηλαδή να βάλει μπροστά την αναδιάρθρωση των πιο ζημιογόνων ΔΕΚΟ. «Αδύναμοι κρίκοι» ανάμεσα στις επιχειρήσεις που έχει αποφασιστεί να μεταβιβαστούν σε αυτό είναι τα ΕΛΤΑ των 7.000 και πλέον εργαζομένων και οι αστικές συγκοινωνίες, δηλαδή ο ελλειμματικός ΟΑΣΑ με τους περίπου 8.οοο εργαζομένους. Πρόκειται για τις πρώτες δημόσιες επιχειρήσεις στη λίστα επιχειρήσεων που θα αναδιαρθρωθούν, ενώ σειρά προβλέπεται να πάρουν και οι άλλες ΔΕΚΟ.

Τόσο τα ταχυδρομεία όσο και οι συγκοινωνίες λειτουργούν με ελλείμματα και στόχος του Ταμείου είναι πρώτα η εξυγίανσή τους και μετά η παραγωγή κερδών. Μεταξύ άλλων, στα σχέδια εξυγίανσης θα προβλέπονται, ανάλογα με την περίπτωση, από νέο επιχειρηματικό πλάνο με δεσμευτικούς στόχους και αλλαγές στο μάνατζμεντ, ώστε να γίνει πιο αποτελεσματικό, έως μείωση του μισθολογικού κόστους, περιορισμό δαπανών, ψαλίδι σε υπερωρίες, αλλαγή εσωτερικών κανονισμών και εξορθολογισμό στην κατανομή προσωπικού.

Αποφάσεις που θα ενσωματώσουν υψηλό βαθμό πολιτικής δυσκολίας και αντιδράσεις οι οποίες θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Από τους συνδικαλιστές και τους εργαζομένους σ’ αυτές ως την ίδια την κυβέρνηση, τους πρωτοκλασάτους υπουργούς και τον κομματικό πυρήνα της.

Οι 18 ΔΕΚΟ

Τις αποφάσεις για το στρατηγικό πλάνο των ΔΕΚΟ, μεταξύ των οποίων και για τα θέματα προσλήψεων, θα λαμβάνει το Υπερταμείο και όχι οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι, που ανέκαθεν αντιμετώπιζαν τον χώρο αυτόν ως μια μεγάλη δεξαμενή ψηφοφόρων. Ένα απλό άθροισμα των περίπου 40.000 εργαζομένων στις 18 ΔΕΚΟ και τις κρατικές επιχειρήσεις που μεταβιβάζονται στον νέο φορέα δείχνει το μέγεθος της κυβερνητικής ύλης που φεύγει από τα χέρια των υπουργών. Και μόνο το γεγονός ότι για την τύχη τόσων χιλιάδων ανθρώπων θα συναποφασίζει πλέον με την κυβέρνηση κάποιος τεχνοκράτης, υπό την εποπτεία των δανειστών που θα έχουν και την τελική επιλογή, συνιστά τεράστια τομή.

Τον Σεπτέμβριο αναμένεται να συγκροτηθεί το διοικητικό συμβούλιο της Εταιρείας Δημοσίων Συμμετοχών, της θυγατρικής του Υπερταμείου που θα διαχειρίζεται 18 ΔΕΚΟ, ενώ παράλληλα αναμένεται να δημοσιευτεί και το στρατηγικό του πλάνο. Τότε θα ξεδιπλωθεί το καθεστώς που διέπει σήμερα κάθε ΔΕΚΟ και θα φανεί ποιες πρέπει να περικόψουν μισθούς και από πού, πόσο σφιχτά ή χαλαρά είναι τα στρατηγικά τους πλάνα, ποιες χρειάζονται αύξηση προσωπικού και ποιες μείωση, ποιες διαθέτουν υπηρεσίες εσωτερικού ελέγχου κ.ο.κ.

Στην πραγματικότητα, από το φθινόπωρο αναμένεται να κάνει πρεμιέρα το «μνημόνιο» των ΔΕΚΟ. Χρόνια τώρα, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο, οι κρατικές επιχειρήσεις λειτουργούσαν σε περιβάλλον Μνημονίου, πλέον όμως ο «κορσές» γίνεται πιο σφιχτός. Από τους οικονομικούς στόχους που πρέπει καθεμιά να πετύχει μέχρι τις υποχρεωτικές υπηρεσίες που εξυπηρετούν το γενικό συμφέρον, όλα αυτά θα καθορίζονται από ένα «δεσμευτικό συμβόλαιο» με μετρήσιμη απόδοση, που όταν δεν επιτυγχάνεται, ο πρώτος που θα την πληρώνει θα είναι ο μάνατζερ.

Άλλωστε η αξιολόγηση των σημερινών διοικήσεων καθεμιάς εκ των 18 επιχειρήσεων θα είναι μία από τις πρώτες δουλειές του Ταμείου. Στον διορισμό τους δεν θα έχει τον τελευταίο λόγο ο εκάστοτε υπουργός ούτε θα μετρούν οι σχέσεις του μάνατζερ με το Μαξίμου.

Το ιστορικό προηγούμενο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι κάθε φορά που θα έρχεται η ώρα των αποφάσεων θα πρέπει οι δανειστές να κρατούν σταθερά το πιστόλι της επόμενης δόσης στον κρόταφο της κυβέρνησης. Αφού εκτιμάται ότι πιο εύκολα θα μπορεί η διοίκηση του Ταμείου να πουλήσει, για παράδειγμα, ποσοστά των εταιρειών ύδρευσης (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ), παρά να κόψει τον ομφάλιο λώρο που συνδέει τις ΔΕΚΟ με το κράτος.

Βέβαια υπάρχει και η προοπτική της ιδιωτικοποίησης δημόσιων επιχειρήσεων. Εάν δηλαδή κάποια εταιρεία ζημιώνει το Δημόσιο και δεν μπορεί να υπάρξει άλλη επιλογή, τότε «ενδεχομένως θα εξετάζεται και η πώληση της», όπως είχε αναφέρει στη Βουλή ο πρόεδρος του Υπερταμείου. 

ΕΛΤΑ

Από Σεπτέμβριο μπαίνουν στο… χειρουργείο και ακολουθούν οι συγκοινωνίες

Είναι τέτοια η κατάσταση στα Ταχυδρομεία, ώστε τον Ιούνιο έφτασαν να παρακρατήσουν τα χρήματα από την είσπραξη των λογαριασμών ρεύματος και να μην τα καταβάλουν εγκαίρως στη ΔΕΗ, προκειμένου να καλύψουν δικές τους τρύπες.

Το επιχειρηματικό τους μοντέλο είναι ξεπερασμένο, στην εποχή του email κανείς δεν στέλνει γράμματα, ενώ στο εξωτερικό οι εταιρείες προσφέρουν ολοκληρωμένα πακέτα μαζί με ταχυμεταφορές. «Αυτό σημαίνει ότι η εταιρεία επείγεται αφενός για αύξηση εσόδων μέσω και της αξιοποίησης από κοινού με ιδιώτες του τεράστιου ιδιόκτητου δικτύου της, αφετέρου για μείωση δαπανών» λένε άνθρωποι που παρακολουθούν την πορεία των ΕΛΤΑ, θεωρώντας ότι προς αυτή την κατεύθυνση θα κινηθεί και το Ταμείο. Πρόσφατα η διοίκηση της εταιρείας κατέθεσε πλάνο διάσωσης, που περιλαμβάνει μείωση μισθολογικής δαπάνης και υποχρεωτικές συνταξιοδοτήσεις, με την ελπίδα να διασωθεί.

ΟΙ ΛΥΣΕΙΣ

Εύκολες όμως λύσεις για ΕΛΤΑ δεν υπάρχουν και το πλάνο μπορεί να φανεί ανεπαρκές. Καθοριστικής σημασίας θεωρείται η συμφωνία διοίκησης – προσωπικού για μείωση της μισθοδοσίας προσωπικού κατά 13,8%. Τούτο σημαίνει ότι τα ΕΛΤΑ θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν 2,2 εκατ. ευρώ τον μήνα, αρχής γενομένης από τον Ιούλιο.

Το επιχειρησιακό σχέδιο προβλέπει επίσης μείωση του μηνιαίου εργατικού κόστους από 17,7 εκατ. ευρώ σε 13,8 εκατ. ευρώ, αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο. Το ψαλίδι στα 3,8 εκατ. αφορά κυρίως τη μείωση του μισθολογικού κόστους του εποχικού προσωπικού. Ένα κόστος που κινείται στα 897-000 ευρώ τον μήνα και αφορά 1.035 άτομα.

Εκτός από μαχαίρι στη μισθοδοσία, η πρόταση προβλέπει και αποχώρηση όσων έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Κατηγορία όπου υπάγονται περίπου 250 – 300 άτομα με μέσο μεικτό κόστος μισθοδοσίας 3.100 ευρώ, και συνεπάγεται εξοικονόμηση επίσης 930.000 ευρώ τον μήνα. Ψαλίδι έρχεται και στις υπερωρίες που θα καταβάλλονται στη διανομή, έπειτα από αναδιοργάνωση του συγκεκριμένου τομέα. Στόχος είναι η καταβολή τους μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, γεγονός το οποίο θα περιορίσει επιπλέον τις δαπάνες κατά 100.000 ευρώ τον μήνα.

Εάν για κάποιον λόγο δεν ληφθεί κανένα μέτρο, τότε, σύμφωνα με το σχέδιο, τα ΕΛΤΑ πρόκειται να καταγράφουν ταμειακό έλλειμμα 4,8 εκατ. ευρώ τον μήνα. Σημειωτέον ότι κατά το πρώτο πεντάμηνο του έτους το συσσωρευμένο έλλειμμα έφτασε τα 25 εκατ. περίπου. Σε επίπεδο ζημιών, αυτές αναμένεται να φτάσουν τα 2,6 εκατ. ευρώ τον μήνα, συνυπολογίζοντας και την αποζημίωση καθολικής υπηρεσίας. Τα τελευταία χρόνια τα έσοδα της εταιρείας ακολουθούν σταθερά φθίνουσα πορεία, και από 288 εκατ. το 2015 αναμένεται φέτος να κλείσουν στα 26ο εκατ. ευρώ.

ΟΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Στην περίπτωση των αστικών συγκοινωνιών, το πρόβλημα είναι ότι είναι σταθερά ζημιογόνες. Ξοδεύουν περισσότερα απ’ όσα εισπράττουν και εκτιμάται ότι η ελλειμματική τους εικόνα δεν θα αντιστραφεί μόνο από τη λειτουργία του ηλεκτρονικού εισιτήριου προς τα τέλη του έτους. Αν και αυτό αναμένεται να συμβάλει ώστε να κλείσει σε έναν βαθμό μια από τις μεγάλες πληγές των αστικών συγκοινωνιών, δηλαδή η εισιτηριοδιαφυγή, χρειάζονται γενναία μέτρα για να γίνουν κερδοφόρες. Τέτοια είναι η ανανέωση του στόλου τους και η παροχή καλύτερων υπηρεσιών, μέσα από ένα νέο επιχειρησιακό πλάνο, που προφανώς θα καταρτισθεί όταν η εταιρεία ενταχθεί στο Ταμείο. Το συνολικό έλλειμμα και για τις δύο εταιρείες έχει προϋπολογιστεί να φθάσει φέτος τα 58,2 εκατ. ευρώ (από 77 εκατ. ευρώ πέρυσι), πρόβλεψη που θεωρείται αισιόδοξη. Η εμπειρία λέει ότι οι προϋπολογισμοί των συγκοινωνιακών φορέων αναθεωρούνται πάντα επί τα χειρω κατά τη διάρκεια του έτους και ως αποτέλεσμα επανακαθορίζεται το ύψος της κρατικής ενίσχυσης. Φέτος ωστόσο, τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα, καθώς δεν προβλέπεται κρατική επιχορήγηση.