Εργατική Πρωτομαγιά, από τη διεκδίκηση στον εκφυλισμό...

Δείτε τις φωτογραφίες...

Σικάγο 1886. Θεσσαλονίκη 1936. Σκοπευτήριο Καισαριανής 1944. Είναι κάποιες Πρωτομαγιές που αποτυπώνονται ανεξίτηλα στη μνήμη με κόκκινο χρώμα. Είναι άλλες που ξεθωριάζουν, ξεχνιούνται, μένουν... μόνο σαν επέτειοι με άνευρες πορείες, παρελάσεις και πανηγυρικούς δεκάρικους. Μέρα παγκόσμιας διαμαρτυρίας ενάντια στην εκμετάλλευση του κόσμου της εργασίας, μέρα που δίνει τη δυνατότητα στους εργάτες κάθε χώρας να νιώσουν μέλη της παγκόσμιας κοινότητας ή απλώς άλλη μια μέρα;

Η αφίσα της εκδήλωσης για την ελληνική Εργατική Πρωτομαγιά στο Κοινωνικό Στέκι Πετρούπολης ΟΚΤΑΝΑ | 

Μέρα αργίας; Μέρα απεργίας ή μήπως άλλη μια μέρα ανεργίας, όπως θα είναι και η αυριανή για το ενάμισι εκατομμύριο -καταγεγραμμένων και μη- ανέργων που ζουν στην Ελλάδα; Πολλοί προσπάθησαν να παραχαράξουν το νόημα της εργατικής Πρωτομαγιάς και να τη μετατρέψουν σε μια μέρα λουλουδιών...

Αλλοι κατάφεραν να τη μετατρέψουν σε τυποποιημένη εκδήλωση και αργία. Ολοι εκείνοι όμως που απομυζούν τον ιδρώτα των εργαζομένων, αγωνιούν για το μέγεθος, τη μαχητικότητα και κυρίως την ενότητα των εργατικών συγκεντρώσεων κάθε Πρωτομαγιά. Στην εργατική Πρωτομαγιά επιτέθηκαν όλα τα καθεστώτα του κόσμου, ενώ στις ΗΠΑ θέλουν να την εξαφανίσουν, και όχι τυχαία. Εξάλλου από εκεί ξεκίνησαν όλα...

Το χρονολόγιο βασίζεται στην εισήγηση του συγγραφέα και επιστημονικού συνεργάτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, Δημήτρη Κατσορίδα | 

Η ιστορία της Εργατικής Πρωτομαγιάς ξεκινά το 1865. Τότε τέθηκε, για πρώτη φορά, το αίτημα του 8ωρου από τα εργατικά σωματεία των ΗΠΑ. Το 1885 η Αμερικανική Ομοσπονδία Εργασίας (AFL) υποστηρίζει το αίτημα της 8ωρης εργασίας και καλεί σε πανεργατική απεργία την 1η Μαΐου 1886.

■ 1η Μαΐου 1886: Ο αγώνας ξεκινά από το Σικάγο. Απεργούν 350.000 εργάτες. Οι 185.000, κυρίως οικοδόμοι, πέτυχαν την εφαρμογή του 8ωρου.

■ 3 Μαΐου 1886: 6 εργάτες σκοτώθηκαν και 30 τραυματίστηκαν από την αστυνομία σε συγκέντρωση στο εργοστάσιο Μακ Κόρμικ, στο Χάρβεστερ.

■ 4 Μαΐου: Τα συνδικάτα κάλεσαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην πλατεία Χαϊμάρκετ του Σικάγου. Η αστυνομία επιτέθηκε κατά της συγκέντρωσης. Κάποιος άγνωστος πέταξε βόμβα. Σκοτώθηκαν 7 αστυνομικοί, 4 εργάτες, ενώ πολλοί ακόμη τραυματίστηκαν. Η αστυνομία συνέλαβε πολλά στελέχη του εργατικού κινήματος. Οκτώ παραπέμφθηκαν σε δίκη. Οι Μίκαελ Σβαμπ, Οσκαρ Νιμπ και Σάμουελ Φίλντεν καταδικάστηκαν σε πολυετή φυλάκιση.Ο Λούις Λινγκ βρέθηκε κρεμασμένος στο κελί του, ενώ οι Αύγουστος Σπάις, Αντολφ Φίντεν, Τζορτζ Ενγκελ και Αλμπερτ Πάρσον καταδικάστηκαν σε θάνατο και τους κρέμασαν στις 11 Νοεμβρίου 1887.

■1890: Το Συνέδριο της Β' Σοσιαλιστικής Διεθνούς στο Παρίσι αποφασίζει να καθιερωθεί η Πρωτομαγιά ως ημέρα εργατικών διεκδικήσεων, σε όλες τις χώρες, αρχίζοντας από την 1η Μαΐου 1890.

■ 1891: Την Πρωτομαγιά ο Σταύρος Καλλέργης και άλλοι 12 σοσιαλιστές φωτογραφήθηκαν μαζί «σαν συμβολική συμμετοχή στην παγκόσμιο επέτειο και διαμαρτυρία των εργατών».

 Δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας «Le Journal» την 1η Μαΐου 1893 για την καθιέρωση της Εργατικής Πρωτομαγιάς Δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας «Le Journal» την 1η Μαΐου 1893 για την καθιέρωση της Εργατικής Πρωτομαγιάς | 

«Ο αγών διά το Οκτάωρον»: Ψήφισμα του 1893 αναφέρει ότι «Την Κυριακή καθ’ όλην την ημέρα να κλείνουν τα καταστήματα | 

 1893: Η πρώτη μεγάλη και δημόσια εκδήλωση των εργατών και σοσιαλιστών στην Ελλάδα αφιερωμένη στην Πρωτομαγιά. Συγκεντρώθηκαν περίπου 500 άτομα στο αρχαίο στάδιο πίσω από το Ζάππειο.

■ 1909: Η Πρωτομαγιά γιορτάστηκε στη Θεσσαλονίκη, η οποία ήταν ακόμη υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η πρώτη μαζική εργατική διαδήλωση στην ιστορία της πόλης. «Στο πλήθος υπάρχουν Ελληνες, Βούλγαροι, Τούρκοι και Εβραίοι. Ολοι τους κρατούν στα χέρια το έμβλημα του Συνδέσμου Εργατών Θεσσαλονίκης, το χέρι ενός εργάτη που κρατά σφυρί», γράφει ο Πολ Ντιμόν στο βιβλίο του, Θεσσαλονίκη 1850-1918.

■ 1924: Την Πρωτομαγιά του 1924 ισχύει στρατιωτικός νόμος. Παρά την απαγόρευση, εργάτες συγκεντρώνονται στο κτίριο του Δημοτικού Θεάτρου Αθηνών (πλατεία Κοτζιά). Γίνονται συμπλοκές. Σκοτώνεται ένας εργάτης και τραυματίζονται 12. Τραυματίζονται και 5 στρατιώτες. Γίνονται πολλές συλλήψεις.

Πρωτομαγιά του 1926 στο Αγρίνιο | 

1936: Πανεργατική εξέγερση στη Θεσσαλονίκη | 

■ 1936: Πανεργατική εξέγερση στη Θεσσαλονίκη και κήρυξη πανεργατικής απεργίας. Σοβαρά γεγονότα με πολλούς νεκρούς και τραυματίες. Οι δολοφονίες των εργατών ήταν η έμπνευση του Ρίτσου για να γράψει τον «Επιτάφιο».

Οι δολοφονίες των εργατών ήταν η έμπνευση του Ρίτσου για να γράψει τον «Επιτάφιον» | 

■ 1942: Παρά τις απαγορεύσεις από τις Αρχές Κατοχής 1.500 εργάτες τεσσάρων μηχανουργείων του Πειραιά και οι εργαζόμενοι του εργοστασίου σιγαρέτων Παπαστράτου κατέβηκαν σε απεργία. Στάση εργασίας έγινε και στους Σιδηροδρομικούς.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο του Δημήτρη Κατσορίδα, ΕΔΩ...