Η ΛΙΤΟΤΗΤΑ ΦΕΡΝΕΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ

Του ΚΩΣΤΑ ΡΑΠΤΗ*

Από όλα τα νέα κράτη-μέλη της Ε.Ε., οι Δημοκρατίες της Βαλτικής, προβάλλονταν διεθνώς ως οι υποδειγματικοί μαθητές των περιοριστικών πολιτικών και του ενιαίου συντελεστή φορολόγησης. Όμως οι ίδιοι οι κάτοικοί τους, αν κρίνουμε από τις βουλευτικές εκλογές της 14ης Οκτωβρίου στη Λιθουανία,έχουν πολύ διαφορετική άποψη.

Οι οικονομικοί δείκτες φαντάζουν σχεδόν υποδειγματικοί, καθώς η Λιθουανία, που σε όλη την προηγούμενη δεκαετία κατέγραφε ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης, τροφοδοτημένους από τον φθηνό δανεισμό από το σουηδικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, κατόρθωσε να ξεπεράσει το σοκ του 2009 (οπότε το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 15%) και να επιστρέψει σχεδόν αμέσως σε θετικό πρόσημο: 1,5% το 2010 και 5,8% το 2011. Τα μέτρα λιτότητας της λιθουανικής κυβέρνησης (που περιλάμβαναν ακόμη και τη χορήγηση καυσίμων με δελτίο για τα περιπολικά της αστυνομίας) θεωρήθηκε ότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση και για την περιφέρεια της ευρωζώνης. Ωστόσο, πολιτικά οιαντοχές των Λιθουανών είχαν ξεπερασθεί.

Με καταμετρημένο το 45% των ψήφων, το κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών του πρωθυπουργού Andrius Kubilius (του μόνου στη σύντομη ιστορία της λιθουανικής ανεξαρτησίας ο οποίος εξάντλησε την τετραετή θητεία του) απέσπασε μόλις 11,22% των ψήφων, κατατασσόμενο τρίτο μετά το Εργατικό Κόμμα (26,7%) και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (20,75%).

«Αν το ΔΝΤ ψήφιζε, θα επανεξέλεγε τον Kubilius. Όμως οι άνθρωποι του ΔΝΤ δεν ζουν στη Λιθουανία και δεν θα μπορούσαν να ζήσουν με λιθουανικούς μισθούς» παρατήρησε, μιλώντας προς το πρακτορείο Reuters ο καθηγητής Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και Πολιτικών Επιστημών του ΒίλνιουςKestutis Girnius.

Στις εκλογές της Κυριακής κρίθηκαν οι 70 από τις 141 έδρες του κοινοβουλίου οι οποίες κατανέμονται μεβάση κομματικές λίστες, ενώ οι υπόλοιπες θα κριθούν στον δεύτερο γύρο των μονοεδρικών περιφερειών στις 28 Οκτωβρίου. Παράλληλα, όμως διεξήχθη και (μη δεσμευτικό) δημοψήφισμασχετικά με τα σχέδια της κυβέρνησης για την δημιουργία από τη Hitachi νέου πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής, στη θέση του σοβιετικού εργοστασίου που έκλεισε το 2009 βάσει των όρων εισδοχής της Λιθουανίας στην Ε.Ε. το 2004. Οι ψηφοφόροι απέρριψαν το σχέδιο, σε ποσοστό περίπου65%, λόγω ανησυχιών όχι μόνο για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά και για το κόστος και την αδιαφάνεια του όλου σχεδίου. 

Το αποτέλεσμα είναι να διαιωνίζεται η εξάρτηση από τη Ρωσία, η οποία καλύπτει το 70% των αναγκών της Λιθουανίας σε ηλεκτρικό ρεύμα και το 100% σε φυσικό αέριο. Η κυβέρνηση Kubilius είχε πρωτοστατήσει στο να δρομολογηθεί η έρευνα της Κομισιόν εναντίον της Gazprom και είχε προσφύγει στις αρχές του μηνός στο Διαιτητικό Δικαστήριο της Στοκχόλμης, ζητώντας 2 δισ. από τον ρωσικό κολοσσό τον οποίο κατηγορεί για υπερτιμολόγηση.

Ωστόσο, ο «φόβος της Ρωσίας» δεν φαίνεται να κινητοποιεί πια τους Λιθουανούς, ιδίως αν σκεφθεί κανείς ότι το Εργατικό Κόμμα στο οποίο έδωσαν την πρωτιά έχει ως ηγέτη του τον ρωσικής καταγωγής επιχειρηματία Viktor Uspaskich, γνωστό και ως «βασιλιά των αγγουριών τουρσί», ο οποίος ήδη δηλώνει ότι θα πρέπει να εξετασθεί η υπέρβαση του ορίου του 3% στο δημοσιονομικό έλλειμμα ώστε να τροφοδοτηθεί η ανάπτυξη (σσ.: η ανεργία τον Ιούνιο διαμορφωνόταν, μετά και τη μετανάστευση χιλιάδων νέων Λιθουανών στο εξωτερικό, στο 10,2%).

Οι κατηγορίες παράνομης χρηματοδότησης του κόμματός του που αντιμετώπισε ο Uspaskich στο πρόσφατο παρελθόν προεξοφλείται ότι θα οδηγήσουν την πρόεδρο Grybauskaite να δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό του άλλου εταίρου του υπό διαμόρφωση κυβερνητικού συνασπισμού, τον Algirdas Butkevicius των Σοσιαλδημοκρατών. Ως πρώην υπουργός Οικονομικών οButkevicius θεωρείται ότι δεν θα παρεκκλίνει από την ορθόδοξη οικονομική γραμμή, ωστόσο και ο ίδιος έχει κάνει λόγο για αυξήσεις μισθών, αντικατάσταση του ενιαίου συντελεστή (21% για τα ατομικά εισοδήματα και 15% για τις επιχειρήσεις) από προοδευτική φορολόγηση, και μετάθεση για το 2015 του στόχου ένταξης της Λιθουανίας στο ευρώ.

*Πηγή: www.capital.gr