Υπάρχουν λεφτά!

του Δημήτρη Καζάκη

Όλοι θυμόμαστε την προεκλογική διαπίστωση του κ. Γ. Παπανδρέου ότι λεφτά υπάρχουν. Το έλεγε για να πείσει ότι δεν χρειάζονται μέτρα λιτότητας και περικοπών σε βάρος των εργαζομένων και των συνταξιούχων. Μετά τις εκλογές και τα απανωτά μνημόνια, υπήρξαν πολλοί που τον κατηγόρησαν ότι έλεγε ψέματα. Όμως η αλήθεια είναι άλλη. Τα λεφτά πράγματι υπάρχουν και βρίσκονται συσσωρευμένα σε τεράστιες κινητές και ακίνητες ιδιωτικές περιουσίες.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Gredit Suisse, Global Wealth Databook, (Οκτώβριος 2010) οι ιδιωτικές περιουσίες των πιο πλούσιων Ελλήνων αυγαταίνουν διαρκώς και περισσότερο. Στο πίνακα 1 παρατηρούμε την εξέλιξη του συνολικού ιδιωτικού πλούτου στην Ελλάδα (κινητού και ακίνητου) από το 2000 έως και το 2010. Αισίως το 2010 ο συνολικός ιδιωτικός πλούτος στην Ελλάδα ήταν 3 φορές μεγαλύτερος από το ΑΕΠ της χώρας.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι τα στοιχεία αυτά προέρχονται από τις εταιρείες διαχείρισης ιδιωτικού πλούτου και αφορούν όσους έχουν διαθέσιμο πλούτο τέτοιον που χρειάζονται επαγγελματίες διαχειριστές για να τον αξιοποιήσουν. Αυτό σημαίνει ότι στον πλούτο αυτό δεν περιλαμβάνονται όλοι εκείνοι που έχουν κάποια ομόλογα εν είδη αποταμίευσης, ούτε κάποια ακίνητα εν είδη εξασφάλισης. Τα στοιχεία που παραθέτουμε αφορούν περίπου 60 χιλιάδες Έλληνες κατοίκους και μιλάμε για εγχώρια περιουσία (κινητή και ακίνητη) που δεν εμφανίζεται, ούτε καταγράφεται πουθενά.

Ο κινητός πλούτος, που αποτελείται από μετρητά (ρευστά), χρεόγραφα (μετοχές, ομόλογα, κλπ.) και άλλα (χρυσός, κοσμήματα, κλπ.) ανήλθε για το 2010 σχεδόν σε 340 δις δολ., περίπου όσο το ΑΕΠ της χώρας. Να σημειώσουμε εδώ ότι ο ιδιωτικός κινητός πλούτος δεν φορολογείται στην Ελλάδα, ενώ η διάρθρωσή του καταγράφεται στον πίνακα 2. Να σημειώσουμε επίσης ότι πρόκειται για αποθεματικό πλούτο, δηλαδή για αποθησαυρισμό και δεν χρησιμοποιείται στην οικονομία με την μορφή επενδύσεων. Πρόκειται καθαρά για παρασιτική κερδοσκοπία.

Αν επιβαλλόταν ένας ελάχιστος φόρος της τάξης του 20% στον ιδιωτικό κινητό πλούτο, τότε θα μπορούσε να αποφέρει για το 2010 έσοδα της τάξης των 68 δις δολ., ή 49 δις ευρώ. Αν σκεφτεί κανείς ότι τα τακτικά φορολογικά έσοδα του προϋπολογισμού για το 2010 ήταν της τάξης των 50 δις ευρώ, καταλαβαίνει κανείς ότι μόνο με την φορολογία του ιδιωτικού κινητού πλούτου θα μπορούσαν να είχαν διπλασιαστεί σχεδόν τα τακτικά κρατικά έσοδα. Ή έστω θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί οι απανωτές αυξήσεις στο ΦΠΑ και στην άμεση φορολογία των μισθωτών, των συνταξιούχων και των ελεύθερων επαγγελματιών. Αντί γι’ αυτό η κυβέρνηση και η τρόικα προτίμησε να προσφέρει ασυλία στον παρασιτικό πλουτισμό και να βαθύνει την ύφεση της οικονομίας με τις φοροεπιδρομές.

Ανάλογη εικόνα διαμορφώνει κανείς και με τον ιδιωτικό ακίνητο πλούτο, ο οποίος αφορά σε ακίνητα και γη. Ο συνολικός ιδιωτικός ακίνητος πλούτος το 2010 ξεπέρασε το ΑΕΠ της χώρας σχεδόν 2,5 φορές και ανήλθε στα 736 δις δολ., ή 526 δις ευρώ. Πόσα από αυτά τα ακίνητα φορολογούνται; Ουσιαστικά κανένα, διότι έχουν περάσει κατά κύριο λόγο στην κυριότητα υπεράκτιων εταιρειών (offshore).

Αν υπήρχε η αναγκαία πολιτική βούληση, το καρκίνωμα των υπεράκτιων εταιρειών θα είχε εκλείψει. Οι εταιρείες offshore έχουν μόνο μια χρησιμότητα: να κρύβουν την ταυτότητα των κατόχων του κινητού και ακίνητου πλούτου που βρίσκεται στην κυριότητά τους. Δεν έχουν καμμιά άλλη χρησιμότητα στην οικονομία. Επομένως μια κυβέρνηση που σέβεται τον εαυτό της και δεν είναι αιχμάλωτη οικονομικών κυκλωμάτων, θα μπορούσε κάλλιστα να προχωρήσει στα εξής άμεσα μέτρα:

1^ο Να απαγορεύσει την λειτουργία των offshore στην Ελληνική επικράτεια.

2^ο Να δεσμεύσει το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων (κινητών και ακίνητων) που βρίσκονται στην κυριότητα αυτών των εταιρειών.

3^ο Να ζητήσει αποδείξεις κυριότητας και πόθεν έσχες αυτών των περιουσιακών στοιχείων από τα φυσικά πρόσωπα που θα τα διεκδικήσουν. Όποιος αποδείξει ότι είναι δικά του νόμιμα, τότε θα του αποδίδονται αφού φορολογηθούν δεόντως.

4^ο Να κατασχέσει υπέρ του δημοσίου όλα τα περιουσιακά στοιχεία που δεν έχουν αποκτηθεί νόμιμα, ή οι ιδιοκτήτες τους δεν μπορούν να τα διεκδικήσουν νόμιμα.

Με βάση το ξέπλυμα χρήματος και περιουσιών στο οποίο επιδίδονται ντόπια και ξένα κυκλώματα της οικονομίας, της πολιτικής και του εγκλήματος, είναι μάλλον σίγουρο ότι μεγάλο μέρος των περιουσιακών στοιχείων που θα δεσμευτούν από τις καταργημένες offshore, θα καταλήξουν τελικά υπέρ του δημοσίου. Με τον τρόπο αυτό μπορούν άμεσα να βρεθούν τα απαραίτητα τακτικά έσοδα του προϋπολογισμού, χωρίς να χρειαστεί να προσφύγει το κράτος στον δανεισμό στις διεθνείς αγορές, ή να προχωρήσει σε μέτρα δραστικής λιτότητας και περικοπών σε αναγκαίες δαπάνες.

Πόσο δύσκολο είναι να εφαρμοστούν αυτά τα μέτρα; Καθόλου δύσκολο, απλά χρειάζεται η κατάλληλη πολιτική εξουσία. Μπορεί να προκύψει μια τέτοια εξουσία από το υπάρχων πολιτικό σύστημα; Ούτε κατά διάνοια. Ούτε καν από την αριστερή αντιπολίτευση, η οποία έχει ξεχάσει και έχει εγκαταλείψει τη σχέση της με τα λαϊκά και εργατικά στρώματα. Με εξαίρεση βέβαια το κυνήγι των ψήφων. Η πολιτική εξουσία που μπορεί να θεμελιώσει μια ριζικά διαφορετική πορεία για τη χώρα είναι μία. Κι αυτή δεν μπορεί να είναι άλλη από μια κυβέρνηση που θα εκφράζει την οργανωμένη και ενωμένη σε μέτωπο τύπου ΕΑΜ πλειοψηφία του εργαζόμενου λαού.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Κινητός και ακίνητος πλούτος στην Ελλάδα, εκτιμήσεις 2000-2010
ΕΤΟΣ	ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ		ΚΙΝΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ		ΑΚΙΝΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ		ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΧΡΕΗ
	(δισ. $)	% ΑΕΠ	(δισ. $)	% ΑΕΠ	(δισ. $)	% ΑΕΠ	(δισ. $)	% ΑΕΠ
2000	492,6	392,2%	218,2	173,7%	299,7	238,6%	25,3	20,1%
2001	470,3	359,0%	200,0	152,7%	301,8	230,4%	31,4	24,0%
2002	561,0	380,6%	222,0	150,6%	386,2	262,0%	47,3	32,1%
2003	759,5	392,7%	283,4	146,5%	544,7	281,6%	68,5	35,4%
2004	889,3	385,5%	343,9	149,1%	637,4	276,3%	91,9	39,8%
2005	903,8	372,1%	347,1	142,9%	654,9	269,6%	98,3	40,5%
2006	1.054,7	399,5%	419,4	158,9%	771,5	292,2%	136,2	51,6%
2007	1.224,1	395,0%	493,3	159,2%	914,4	295,1%	183,6	59,2%
2008	1.015,2	289,8%	382,8	109,3%	831,7	237,4%	199,4	56,9%
2009	988,5	299,6%	372,8	113,0%	809,9	245,5%	194,2	58,9%
2010	898,6	299,3%	338,9	112,9%	736,2	245,2%	176,5	58,8%
ΠΗΓΗ: Credit Suisse, Global Wealth Databook, October 2010.

ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Κινητός Πλούτος στην Ελλάδα (%)
	Ρευστά	Χρεόγραφα	Άλλα
2000	43,4	42,6	14,0
2001	50,6	30,6	18,7
2002	52,5	24,6	22,9
2003	49,7	29,1	21,2
2004	50,9	29,8	19,4
2005	49,3	32,5	18,2
2006	48,7	33,2	18,1
2007	51,1	33,1	15,8
2008	71,6	9,8	18,6
2009	72,1	10,6	17,3
Credit Suisse, Global Wealth Databook, October 2010.