του Ανδρέα Παπανδρέου
Α' Μέρος
Η γνήσια λαϊκή εξέγερση στην Ελλάδα τη νύχτα της 16ης Νοεμβρίου του 1973 άλλαξε την πολιτική τροχιά της χώρας. Δεν σήμανε μόνο το τέλος στο πείραμα της "περιορισμένης", υπεύθυνης", ¨"καθοδηγούμενης δημοκρατίας" του Παπαδόπουλου, κάτω απο την αμερικανική καθοδήγηση, αλλά έθεσε τα θεμέλια για την εξέλιξη ενός πραγματικά μαζικού λαϊκού απελευθερωτικού κινήματος.Με ορισμένες φωτεινές εξαιρέσεις, ο παγκόσμιος Τύπος προσπάθησε να υποβαθμίσει τη σημασία των γεγονότων αυτών. Τα παρουσίασε σαν μια έντονη αλλά περιορισμένη πανεπιστημιακή εξέγερση των φοιτητών. Στην πραγματικότητα, όπως θα δούμε παρακάτω, η εξέγερση ήταν μια κοινωνική και πολιτική επανάσταση. Στον παγκόσμιο Τύπο ελάχιστα γράφτηκαν για την απίστευτη βαρβαρότητα της αστυνομίας, που θυμίζει παρόμοιες αντιδράσεις του στρατού στο Σαντιάγο τον περασμένο Σεπτέμβρη. Ένα μόνο παράδειγμα αρκεί: Όταν τα ασθενοφόρα μετέφεραν τους τραυματίες από το πεδίο της μάχης, η αστυνομία έκλεινε το δρόμο, σταματούσε τα ασθενοφόρα, πετούσε τραυματίες και γιατρούς στην άσφαλτο και τους κακοποιούσε αλύπητα. Στη συνέχεια οι αστυνομικοί έμπαιναν στα ασθενοφόρα και τα οδηγούσαν ανάμεσα στα πλήθη. Κι όταν οι ανύποπτοι πολίτες ζητωκραύγαζαν και χαιρετούσαν τα θύματα, οι αστυνομικοί πηδούσαν έξω και άρχιζαν να πυροβολούν.
"Δεκατρείς νεκροί" ήταν η επίσημη ανακοίνωση που δόθηκε κατ΄επανάληψη. Αν και ποτέ ίσως δεν θα γίνει γνωστός ο ακριβής αιρθμός των νεκρών και των τραυματιών, είναι βέβαιο ότι τουλάχιστον 400 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους και ότι τουλάχιστον 1.000 τραυματίστηκαν. Έγκυρες πηγές απο την Ελλάδα αναφέρουν ότι σε δύο στρατιωτικά στρατόπεδα στα περίχωρα της Αθήνας σκάφτηκαν ομαδικοί τάφοι.Τα πρώτα σημάδια της καταιγίδας που ερχόταν φάνηκαν στις 4 Νοεμβρίου στη διάρκεια του μνημοσύνου του Γεωργίου Παπανδρέου, του τελευταίου νόμιμα εκλεγμένου πρωθυπουργού της Ελλάδας. Περίπου 10.000 πολίτες συγκεντρώθηκαν στο νεκροταφείο. Όταν τελείωσε η επιμνημόσυνη ακολουθία, το πλήθος τραγουδώντας επαναστατικά άσματα κινήθηκε αποφασιστικά προς την Πλατεία Συντάγματος. Τα συνθήματα ήταν "Δημοκρατία", "Θάνατος στο Παπαδόπουλο", "Έξω οι Αμερικάνοι". Η αστυνομία προσπάθησε να εμποδίσει το μαχητικό πλήθος, αλλά δεν τα κατάφερε. Στις μικροσυμπλοκές που ακολούθησαν πολλοί αστυνομικοί τραυματίστηκαν. Η αστυνομία κατάφερε τελικά να διαλύσει τη διαδήλωση, αλλά μόνο αφού προηγουμένως πολλοί φοιτητές είχαν κατορθώσει να υψώσουν την ελληνική σημαία στην Πλάτεία Συντάγματος. Διαδηλώσεις έγιναν ξανά μια εβδομάδα αργότερα έξω από το δικαστήριο όπου δικάζονταν οι φοιτητές τους οποίους οι αρχές υποψιάζονταν ως αρχηγούς των επεισοδίων της 4ης Νοέμβρίου. Ώστόσο κανείς τότε δεν μπορούσε να φανταστεί το μαζικό χαρακτήρα και τη βιαιότητα των γεγονότων που ακολούθησαν, όταν οι φοιτητές του Πολυτεχνίου αποφάσισαν να το καταλάβουν. Η κατάληψη του Πολυτεχνείου ήταν μια πολιτική πράξη, προσεκτικά σχεδιασμένη. Μια ανακοίνωση που δόθηκε στον Τύπο στις 16 Νοεμβρίου από τη συντονιστική επιτροπή των φοιτητών το αποδεικνύει.
" Οι φοιτητές απο όλες τις σχολές στη διάρκεια του φοιτητικού κινήματος, συνειδητοποιήσαμε πως τα προβλήμματα μας σε σχέση με τον εκδημοκρατισμό της παιδείας και τη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος δεν λύνονται χωρίς την αλλαγή της συγεκριμένης πολιτικής κατάστασης. Ξεκινώντας έτσι τον πολιτικό αγώνα, οι φοιτητές και οι Έλληνες εργαζόμενοι που κλείστηκαν στο Πολυτεχνείο ξεκαθαρίζουν τις θέσεις τους και καλούν τον ελληνικό λαό να συσπειρωθεί γύρω τους και να αγωνισθεί μαζί τους ως την τελική νίκη.
Πρωταρχική προϋπόθεση για την επίλυση όλων των λαϊκών προβλημάτων θεωρούμε την άμεση πτώση του τυραννικού καθεστώτος της χούντας και την εγκαθίδρυση της λαϊκής κυριαρχίας.
Η εγκαθίδρυση της λαϊκής κυριαρχίας συνδέεται αναπόσπαστα με την εθνική ανεξαρτησία απο τα ξένα συμφέροντα που χρόνια στήριζαν την τυραννία στη χώρα μας. Η πλατειά κινητοποίηση του ελληνικού λαού και η εκδήλωση συμπαράστασης απ' όλες τις γωνίες της Ελλάδας είναι η καλύτερη απάντηση σε όσους επιχείρησαν να μας δυσφημίσουν.
Ελληνικέ λαέ, ο αγώνας για λαϊκή κυριαρχία και εθνική ανεξαρτησία σήμερα συνίσταται στις άμεσες μαζικές διεκδικήσεις στα οικονομικά, επαγγελματικά και κοινωνικά σου προβλήματα, σε απεργιακούς αγώνες , μαζικές κινητοποιήσεις και συλλαλητήρια, με προοπτική τη γενική απεργία και την ανατροπή της δικτατορίας.
Η παρουσία μας εδώ αποτελέι κέντρο συσπείρωσης, κινητοποίησης και μαζικοποίησης του λαϊκού αγώνα. Όλοι ενωμένοι στον αγώνα για τη δημοκρατίας και την εθνική ανεξαρτησίας"
Το Πολυτεχνείο έγινε το γενικό στρατηγείο της επανάστασης. Εργάτες, υπάλληλοι και αγρότες ενωθηκαν με τους σπουδαστές. Εκλεγμένες επιτροπές με ειδικές αρμοδιότητες ανέδειξαν με τη σειρά τους μια μυστική συντονιστική επιτροπή. Η επιτροπή αυτή είχε στα χέρια της ένα δυνατό όπλο: ένα ραδιοφωνικό σταθμό που συνεχώς καλούσε τον ελληνικό λαό να μπει στη μάχη.
"Εδώ Πολυτεχνείο, εδω Πολυτεχνείο, σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμεων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων... Έλληνες, σήμερα δίνετε τη μεγαλύτερη μάχη στον πιο δυνατό, στο πιο ωραίο, στον πιο μεγάλο αγώνα για την ανατροπή της δικτατορίας, για λευτεριά, για δημοκρατία, για εθνική ανεξαρτησία, για κοινωνική αλλαγή. Σήμερα πρέπει να αποφασίσετε ότι πρέπει να παλέψετε μαζί μας. Σήμερα δείξτε στην πράξη τη συμπαράσταση σας στα νιάτα της πατρίδας σας..."
Ο λαός ανταποκρίθηκε μαζικά, ξεχύθηκε προς το Πολυτεχνείο για να σχηματίσει προστατευτικό κλοιό και να προσφέρει τρόφιμα, φάρμακα, χρήματα. Απο εκεί τα πλήθη γρήγορα εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη την πόλη, απελευθερώνοντας σχεδόν τα τα τρία τέταρτα της. Όταν έπεσε η νύχτα, άναψαν φωτιές σε πολλά μέρη της Αθήνας για να εξουδετερώσουν τα δακρυγόνα, το πρώτο επιθετικό όπλο που χρησιμοποιούσε η αστυνομία. Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου συνέχιζε να εκπέμπει εκκλήσεις για φάρμακα, ασθενοφόρα, γιατρούς. Η μάχη συνεχιζόταν. Τα συνθήματα της συντονιστικής επιτροπής αντηχούσαν σε ολόκληρη την Αθήνα απο τα τραντζίστορ και απο τα στόματα των διαδηλωτών : "Δεν περνά ο φασισμός", " Δύναμη στους εργάτες", "Έξω οι Αμερικάνοι", "Ελλάδα έξω απο το ΝΑΤΟ","Λαϊκή κυριαρχία", "Κάτω η χούντα". Παντού στην πόλη όλοι αισθάνονταν ότι η κρίσιμη στιγμή πλησίαζε. Οι διαδηλωτές προσπάθησαν να καταλάβουν το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης και το κτίριο του ΟΤΕ.
Ο ραδιοφωνικός σταθμός τους Πολυτεχνείου συνέχιζε: "Λαέ της Αθήνας, μη φεύγεις! Μη φοβάσαι! Αυτή τη νύχτα πεθαίνει ο φασισμός!". Λίγο πριν απο τα μεσάνυχτα στήθηκαν οδοφράγματα από ομάδες πολιτών που είχαν αυθόρμητα σχηματίσει επιτροπές δράσης. Μετά τα μεσάνυχτα οι σποραδικοί πυροβολισμοί που ακούγονταν στη διάρκεια της ημέρας μεταβλήθηκαν σε πυκνά πυρά, και τα τάνς άρχισαν να κινούνται μέσα στην πόλη με κατεύθυνση το Πολυτεχνείο. Τα δακρυγόνα, οι σειρήνες των ασθενοφόρων, το κροτάλισμα των αυτόματων όπλων σκόρπισαν σύγχυση και οργή, αλλά όχι φόβο. Ο ραδιοφωνικός σταθμός των φοιτητών συνέχιζε να εκπέμπει: " Ενωμένος ο λαός μάχεται ενάντια στη χούντα, ενάντια στους πράκτορες των ξένων συμφερόντων. Είμαστε άοπλοι! Είμαστε άοπλοι! Θα αντιμετωπίσουμε την επίθεση των δυνάμεων κατοχής με τα γυμνά μας στύθια. Τα τάνκς κινούνται εναντίον μας. Τα τάνκς των πρακτόρων της Αμερικής. Πιστεύουμε ότι κανένας στρατιώτης, κανένας αξιωματικός που αγαπά την πατρίδα του δεν θα τολμήσει να σκοτώσει τα αδέρφια του, χύσει αίμα ελληνικό. Δύο τάνκς βρίσκονται μπροστά από την πύλη του Πολυτεχνείου και μας κοιτάνε με τις μπούκες των κανονιών τους. Δεν θα επιτεθούν. Δεν θα σκοτώσουν τα νιάτα της Ελλάδας!".
Τα τάνκς κινήθηκαν και άνοιξαν το δρόμο για την αστυνομία. Είναι όμως βέβαιο ότι οι στρατιώτες δίσταζαν να πυροβολήσουν. Δέκα από αυτούς εκτελέστηκαν επί τόπου για ανυπακοή σε διαταγές. Αλλά η αστυνομία συμπλήρωσε το κενό. Εκπαιδευμένη για πολλά χρόνια απο τους Αμερικανούς ειδικούς, χτύπησε με ταχύτητα και αγριότητα. Την ίδια νύχτα κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος.
Η απόφαση για επιβολή και πάλι τους στρατιωτικού νόμου προκειμένου να καταπνιγεί η επανάσταση δεν ήταν εύκολη ούτε για τον Παπαδόπουλο ούτε για τους Αμερικακούς προστάτες τους. Γιατί αυτή η απόφαση σήμαινε το τέλος της "δημοκρατίας" τους, τι τέλος του δημοκρατικούς προσωπείου που προόσφερε στο στρατιωτικό καθεστώς τη "σοβαρότητα" που χρειαζόταν για να συμμετέχει στους ευρωπαϊκούς οργανισμούς.
Παρόλο που αυτή η "δημοκρατία" πέθανε, είναι αναγκαίο να προβούμε σε μια σύντομη ανασκόπηση των βασικότερων χαρακτηριστικών της, γιατί κατ' αυτό τον τρόπο αποκαλύπτονται οι αντιλήψεις που διέπουν το Πεντάγωνο και τη CIA σχετικά με την πολιτική μορφή που πρέπει να πάρουν τα στρατοκρατούμενα κράτη-δορυφόροι τους. Η ανασκόπηση αυτή θα μας δώσει επίσης τις βάσεις που είναι απαραίτητες για να καταλάβει κάποιος τους δισταγμούς των αστικών πολιτικών κομμάτων της Ελλάδας να αποδεχτούν τους κανόνες της πολιτικής ζωής που ενσωματώθηκαν στο σύνταγμα Παπαδόπουλου. Οι δισταγμοί αυτοί- αποτέλεσμα σε μεγάλο βαθμό της ανένδοτης αντίθεσης του λαού μας στο στρατιωτικό ζυγό- έπαιξαν το ρόλο τους στη διαμόρφωση του ψυχολογικού κλίματος που οδήγησε στη σύγκρουση στα μέσα Νοεμβρίου. Η "δημοκρατία" που ξεφύτρωσε από το δημοψήφισμα κατά το πρότυπο Θίου στις 29 Ιουλίου δεν προοριζόταν να αποτελέσει μια παραλλαγή της αστικής δημοκρατίας. Όλες οι βασικές κρατικές εξουσίες βρίσκονταν στα χέρια του προέδρου. Το σύνταγμα αναγνώριζε τις ένοπλες δυνάμεις ως την τέταρτη εξουσία του κράτους, παράλληλα με την εκτελεστική, τη δικαστική και τη νομοθετική. Πιο λεπτομερειακά, ο πρόεδρος, που εκλεγόνταν για επτά χρόνια, ήταν ο πραγματικός αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων και είχε στα χέρια του την εκτελεστική και την νομοθετική εξουσία σε ό,τι αφορούσε την εθνική άμυνα, τη δημόσια τάξη, τις υπηρεσίες πληροφοριών και την εξωτερική πολιτική. Με αυτό τον τρόπο η διοίκηση, δια της μεθόδου της βίας, και η εξωτερική πολιτική ήταν αποκλειστικά προνόμια του προέδρου, ο οποίος δεν ήταν δυνατό να κυβερνήσει χωρίς την εμπιστοσύνη και την υποστήριξη των ενόπλων δυνάμεων. Ο κεντρικός κρατικός μηχανισμός απομονώθηκε έτσι και τυπικά από την κοινοβουλευτική διαδικασία, που περιορίστηκε σε ζητήματα δευτερεύουσας σημασίας και μόνο. Στις αστικές δημοκρατίες ο κρατικός μηχανισμός προστατεύεται από την επιρροή της κοινοβουλευτικής διαδικασίας με λιγότερο επίσημα, αν και όχι πάντα ραφιναρισμένα, μέσα. Οι μηχανισμοί καταπίεσης ήταν πάντα έτοιμοι να χρησιμοιποιηθούν σε περίπτωση ανάγκης (όπως φάνηκε με δραματικό τρόπο στη Χιλή), για να παραμερίσουν το κοινοβούλιο και το σύνταγμα όταν απειλούνταν τα συμφέροντα της ιθύνουσας τάξης.
Παραπέρα, στις αστικές δημοκρατίες οι περιορισμοί στη συμμετοχή των πολιτικών κομμάτων ή των μεμονομένων υποψηφίων στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες μοιάζουν σαν να " παίζεις χαρτιά με σημαδεμένη τράπουλα", είτε το θέμα αφορά ζητήματα χρηματοδότησης είτε την πρόσβαση στα μέσα μαζικής ενημέρωση, για να μην αναφερθούμε στην πλύση εγκεφάλου που υφίσταται ο πληθυσμός από το σύστημα "αξιών" που διέπει την κρατούσα τάξη. Σε αρκετές χώες η συμμετοχή του κομμουνιστικού κόμματος απαγορεύεται με συνταγματικές διατάξεις. Αλλά στη "δημοκρατία" του Παπαδόπουλου το μόνιμο όργανο για την αστυνόμευση της πολιτικής ζωής περιέχεται στο ίδιο το σύνταγμα: Ο πρόεδρος διορίζει τα ισόβια μέλη του συνταγματικού δικαστηρίου, που έχουν το δικαίωμα να εγκρίνουν ή να απορρίπτουν τα καταστατικά των κομμάτων, τα πολιτικά τους προγράμματα, καθώς και τους υποψηφίους. Αυτό το δικαστήριο διαθέτει σχεδόν απεριόριστη δύναμη, αφού έχει το δικαίωμα όχι μόνο να αρνηθεί τελεσίδικα τη συμμετοχή ενός κόμματος ή ενός υποψηφίου στις εκλογές, αλλά μπορεί όταν το επιθυμεί να διώξει από τη θέση του ένα μέλος της Βουλής ή της κυβέρνησης, η ακόμα και όλα τα μέλη ενός κόμματος αν θεωρήσει ότι αυτό επιβάλλεται από το "εθνικό συμφέρον". Με αυτό τον τρόπο οι ένοπλες δυνάμεις, μέσω του προέδρου, ελέγχουν πλήρως την πολιτική ζωή της χώρας.
Πραγματικά, η "δημοκρατία" του Παπαδόπουλου αποτελούσε εγγύηση ότι οι ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδας θα κυραιρχούσαν πάνω στην πολιτική ζωή της χώρας. Αυτό που δεν μπορούσε να εγγυηθεί τυπικά ήταν ότι οι ένοπλες δυνάμεις θα εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα του μητροπολιτικού κέντρου, δηλαδή τα συμφέροντα των Η.Π.Α. Σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα είχε μεταβληθεί και στο όνομα σε αποικία των Η.Π.Α , γεγονός που θα ερχόταν σε αντίθεση με το νέο αποικιοκρατικό μοντέλο που χαρακτηρίζει το σύγχρονο ιμπεριαλισμό. Η συγκεκριμένη λειτουργία των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων εξασφαλίστηκε μέσα από ουσιαστικές διαδικασίες, όπως: εκπαίδευση Ελλήνων αξιωματικών στις Η.Π.Α και σε άλλες χώρες του ΝΑΤΟ, έλεγχος στις τοποθετήσεις αξιωματικών σε θέσεις κλειδιά, διείσδυση πρακτόρων της CIA στον ελληνικό κρατικό μηχανισμό πληροφοριών, εξάρτηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων σε ευρύτερα αμυντικά σχέδια στη Μεσόγειο, αμερικανικός έλεγχος τους στρατιωτικού συστήματος πληροφοριών κ.ο.κ
Το σύνταγμα αυτό, του οποίου πνευματικός πατέρας υπήρξε ο καθηγητής Δημήτριος Κούσουλας του Πανεπιστημίου του Howard, ήταν μια προσπάθεια να επισημοποιηθούν, να γίνουν γραπτοί νόμοι, ορισμένες πλευρές του συστήματος εξουσίας που υπήρξαν χαρακτηριστικές στην Ελλάδα από την εποχή του Εμφυλίου. Είναι γεγονός ότι ενώ το κόμμα της Ένωσης Κέντρου, έγινε κυβέρνηση αφού νίκησε τον Καραμανλή στις εκλογές του Φεβρουαρίου του 1964 (με ποσοστό 53%) δεν μπόρεσε να διεισδύσει στον κρατικό μηχανισμό. Ουσιαστικά, οι ένοπλες δυνάμεις, οι υπηρεσίες πληροφοριών και οι δυνάμεις ασφαλείας δρούσαν ανεξέλεγκτα από τους αρμόδιους υπουργούς. Η προσπάθεια της Ένωσης Κέντρου να θέσει με σαφήνεια την όλη κατάσταση ενώπιον του λαού οδήγησε στη σύγκρουση με το βασιλιά, στην απόλυση της κυβέρνησης της Ένωσης Κέντρου, στον "ανένδοτο αγώνα" για νέες εκλογές και σε μια βαθιά πολιτική κρίση, που "λύθηκε" με το πραξικόπημα των Συνταγματαρχών της 21ης Απριλίου 1967.
Για να κατανοήσει κάποιος την Ιστορία της Ελλάδας μετά τον Εμφύλιο πρέπει να έχει υπόψιν του ότι η πολιτική ζωή της χώρας ελεγχόταν συστηματικά απο τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η "συνταγή" της Ουάσινγκτόν για την Ελλάδα ήταν απλή: άμεση διείσδυση στον κρατικό μηχανισμό σε όλη την έκταση και όλο το βάθος μέχρι το Παλάτι, πλήρη υποστήριξη ενός προσαρτημένου, εξαρτημένου πολιτικού κόμματος, του κόμματος της Δεξιάς, που έπρεπε να κερδίζει σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις ανεξάρτητα από το ποια μέσα θα χρησιμοποιούσε για το σκοπό αυτό, ανάπτυξη ενός αστικού αντιπολιτευτικού κόμματος που σκοπός του θα ήταν να ασκεί "δημιουργική" κριτική στην πολιτική της Δεξιάς ( ρόλο που προόριζαν για την Ένωση Κέντρου) και, τέλος, εξάλειψη των κομμάτων της Αριστεράς. Όμως το 1961 και μετά, οι εξελίξεις άρχισαν να μην προχωρούν σύμφωνα με τις επιθυμίες των Αμερικανών. Η Ένωση Κέντρου κέρδισε της εκλογές με εντυπωσιακή πλειοψηφία και σχημάτισε κυβέρνηση. Ακόμα χειρότερα για τις ΗΠΑ, η νίκη αυτή βασίστηκε σε ένα πρόγραμμα που τόνιζε την ανάγκη για εθνική ανεξαρτησία και βασικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, ανοίγοντας έτσι το δρόμο προς την εξουσία στις δυνάμεις εκείνες που πρέσβευσαν αριστερές θέσεις.
Απο πληροφορίες, που τώρα έγινα γνωστές, αποδεικνύεται σαφώς ότι η απόφαση για στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ελλάδα πάρθηκε στις ΗΠΑ περίπου στα μέσα του 1965. Αλλά η εφαρμογή της απόφασης αναβλήθηκε έως το 1967 προκειμένου να αποφευχθεί ένα αιματοκύλισμα σαν κι αυτό που έγινε στο Σαντιάγο τον περασμένο Σεπτέμβρη. Η αναβολή αυτή ήταν δυνατή στην Ελλάδα γιατί ο μηχανισμός της βίας, όπως και ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός, βρίσκόταν κάτω απο τον άμεσο αμερικανικό έλεγχο. Παρ' 'πά αυτά, χρειαζόταν χρόνος για να διοριστούν μια σειρά από κυβερνήσεις-ανδρείκελα που θα ξεκαθάριζαν τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, θα εξουδετέρωναν όλους τους πιθανούς αντιπάλους στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας και θα δημιουργούσαν ένα κλίμα πρόσφορο για το πραξικόπημα. Όπως ήταν φυσικό, το γόητρο της μοναρχίας έσβησε έπειτα από δύο χρόνια ανοιχής αναμέτρησης ανάμεσα στο κατεστημένο και στις λαϊκές δυνάμεις. Σε κάθε περίπτωση, από τη στιγμή που πάρθηκε η απόφαση από τους Αμερικανούς να στηριχθούν στις ένοπλες δυνάμεις και στον ίδιο κρατικό μηχανισμό για τον αποτελεσματικό έλεγχο και τη διακυβέρνηση της χώρας, ο ρόλος της μοναρχίας δεν φαινόταν να είναι πια σημαντικός. Το γεγονός αυτό εξηγεί την επιλογή του Παπαδόπουλου και των συνεργατών του, εκπαιδευμένων απο τη CIA και κάτω από τον άμεσο έλεγχο της, για την εκτέλεση του πραξικοπήματος και την άσκηση της εξουσίας από αυτούς αντί του βασιλιά.
Είχαν την προσδοκία ότι έπειτα από έξι χρόνια στυγνού στρατιωτικού κατεστώτος, οι Έλληνες θα ήταν έτοιμοι να δεχτούν ένα σύνταγμα που θα τους εξασφάλιζε μεν κοινοβουλετικές διαδικασίες, αλλά όχι πρόσβαση στην εξουσία. Αυτό εξάλλου ήταν το νοήμα της "δημοκρατίας" του Παπαδόπουλου. Για να υποχρεώσει τον ελληνικό πολιτικό κόσμο να δεχτεί αυτό το προσωπείο και να δώσει τις ευλογίες του στο καθεστώς, ο Παπαδόπουλος έδωσε αμνηστία στους πολιτικούς κρατούμενους και προχώρησε σε μια μορφή φιλελευθεροποίησης. Όμως ο πολιτικός κόσμος της Ελλάδας δεν έπεσε στην παγίδα. Στα τέλη Σεπτεμβρίου ο Παπαδόπουλος και οι Αμερικάνοι ήξεραν ότι βρίσκονταν ήδη σε δύσκολη θέση. Είχαν δύο άμεσους λόγους για να φοβούνται: Πρώτον, ο σαφώς δευτερεύων ρόλος που το σύνταγμα απέδιδε στη Βουλή και στα πολιτικά κόμματα. Δεύτερον, η άμεση και έντονη χρήση όλων των ελευθεριών που το καθεστώς παρείχε στον Τύπο. Ο τελευταίος, φιμωμένος για πολλά χρόνια, πρόσφερε επιτέλους στους αναγνώστες του ότι για χρόνια λαχταρούσαν: ανοιχτή κριτική του καθεστώτος και πλήρη αποκάλυψη του ολοκληρωτικού χαρακτήρα της "δημοκρατίες". Φοιτητές, εργάτες, υπάλληλοι και επαγγελματίες άρχισαν να κινητοποιούνται σε ολόκληρη τη χώρα. Το καθεστώς, το οποίο φοβόταν ότι σφίγγοντας πάλι τον κλοιό θα υπονόμευε την εικόνα της "νέας δημοκρατίας" και θα καταδίκαζε το πείραμα σε αποτυχία, άφησε την κατάσταση να εξελιχθεί. Το τελιώτικό χτύπημα ήρθε με τη λαϊκή εξέγερση στα μέσα Νοεμβρίου. Το καθεστώς αντέδρασε με πανικό, οδήγησε τα πράγματα στη σφαγή και έχασε το κύρος του και στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και στις ΗΠΑ. Ο Παπαδόπουλος έπρεπε να φύγει απο τη μέση. Έπρεπε να κληθεί μια νέα φρουρά. Ρίχνοντας τον Παπαδόπουλο στους λύκους , στην περίπτωση του τον άφησαν ελεύθερο στη βίλα που του παραχώρησε ο Ωνάσης σε παραθαλάσσια περιοχή της Αττικής, μπορούσαν να κατευνάσουν πρωσωρινά την οργή του λαού και ίσως και τον έπειθαν ότι κάτι καινούργιο είχε συμβεί, πως μια αλλαγή είχε συντελεστεί.
Το "πραξικόπημα" της 25ης Νοεμβρίου αποτελεί απλώς αλλαγή φρουράς!
"Δεκατρείς νεκροί" ήταν η επίσημη ανακοίνωση που δόθηκε κατ΄επανάληψη. Αν και ποτέ ίσως δεν θα γίνει γνωστός ο ακριβής αιρθμός των νεκρών και των τραυματιών, είναι βέβαιο ότι τουλάχιστον 400 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους και ότι τουλάχιστον 1.000 τραυματίστηκαν. Έγκυρες πηγές απο την Ελλάδα αναφέρουν ότι σε δύο στρατιωτικά στρατόπεδα στα περίχωρα της Αθήνας σκάφτηκαν ομαδικοί τάφοι.Τα πρώτα σημάδια της καταιγίδας που ερχόταν φάνηκαν στις 4 Νοεμβρίου στη διάρκεια του μνημοσύνου του Γεωργίου Παπανδρέου, του τελευταίου νόμιμα εκλεγμένου πρωθυπουργού της Ελλάδας. Περίπου 10.000 πολίτες συγκεντρώθηκαν στο νεκροταφείο. Όταν τελείωσε η επιμνημόσυνη ακολουθία, το πλήθος τραγουδώντας επαναστατικά άσματα κινήθηκε αποφασιστικά προς την Πλατεία Συντάγματος. Τα συνθήματα ήταν "Δημοκρατία", "Θάνατος στο Παπαδόπουλο", "Έξω οι Αμερικάνοι". Η αστυνομία προσπάθησε να εμποδίσει το μαχητικό πλήθος, αλλά δεν τα κατάφερε. Στις μικροσυμπλοκές που ακολούθησαν πολλοί αστυνομικοί τραυματίστηκαν. Η αστυνομία κατάφερε τελικά να διαλύσει τη διαδήλωση, αλλά μόνο αφού προηγουμένως πολλοί φοιτητές είχαν κατορθώσει να υψώσουν την ελληνική σημαία στην Πλάτεία Συντάγματος. Διαδηλώσεις έγιναν ξανά μια εβδομάδα αργότερα έξω από το δικαστήριο όπου δικάζονταν οι φοιτητές τους οποίους οι αρχές υποψιάζονταν ως αρχηγούς των επεισοδίων της 4ης Νοέμβρίου. Ώστόσο κανείς τότε δεν μπορούσε να φανταστεί το μαζικό χαρακτήρα και τη βιαιότητα των γεγονότων που ακολούθησαν, όταν οι φοιτητές του Πολυτεχνίου αποφάσισαν να το καταλάβουν. Η κατάληψη του Πολυτεχνείου ήταν μια πολιτική πράξη, προσεκτικά σχεδιασμένη. Μια ανακοίνωση που δόθηκε στον Τύπο στις 16 Νοεμβρίου από τη συντονιστική επιτροπή των φοιτητών το αποδεικνύει.
" Οι φοιτητές απο όλες τις σχολές στη διάρκεια του φοιτητικού κινήματος, συνειδητοποιήσαμε πως τα προβλήμματα μας σε σχέση με τον εκδημοκρατισμό της παιδείας και τη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος δεν λύνονται χωρίς την αλλαγή της συγεκριμένης πολιτικής κατάστασης. Ξεκινώντας έτσι τον πολιτικό αγώνα, οι φοιτητές και οι Έλληνες εργαζόμενοι που κλείστηκαν στο Πολυτεχνείο ξεκαθαρίζουν τις θέσεις τους και καλούν τον ελληνικό λαό να συσπειρωθεί γύρω τους και να αγωνισθεί μαζί τους ως την τελική νίκη.
Πρωταρχική προϋπόθεση για την επίλυση όλων των λαϊκών προβλημάτων θεωρούμε την άμεση πτώση του τυραννικού καθεστώτος της χούντας και την εγκαθίδρυση της λαϊκής κυριαρχίας.
Η εγκαθίδρυση της λαϊκής κυριαρχίας συνδέεται αναπόσπαστα με την εθνική ανεξαρτησία απο τα ξένα συμφέροντα που χρόνια στήριζαν την τυραννία στη χώρα μας. Η πλατειά κινητοποίηση του ελληνικού λαού και η εκδήλωση συμπαράστασης απ' όλες τις γωνίες της Ελλάδας είναι η καλύτερη απάντηση σε όσους επιχείρησαν να μας δυσφημίσουν.
Ελληνικέ λαέ, ο αγώνας για λαϊκή κυριαρχία και εθνική ανεξαρτησία σήμερα συνίσταται στις άμεσες μαζικές διεκδικήσεις στα οικονομικά, επαγγελματικά και κοινωνικά σου προβλήματα, σε απεργιακούς αγώνες , μαζικές κινητοποιήσεις και συλλαλητήρια, με προοπτική τη γενική απεργία και την ανατροπή της δικτατορίας.
Η παρουσία μας εδώ αποτελέι κέντρο συσπείρωσης, κινητοποίησης και μαζικοποίησης του λαϊκού αγώνα. Όλοι ενωμένοι στον αγώνα για τη δημοκρατίας και την εθνική ανεξαρτησίας"
Το Πολυτεχνείο έγινε το γενικό στρατηγείο της επανάστασης. Εργάτες, υπάλληλοι και αγρότες ενωθηκαν με τους σπουδαστές. Εκλεγμένες επιτροπές με ειδικές αρμοδιότητες ανέδειξαν με τη σειρά τους μια μυστική συντονιστική επιτροπή. Η επιτροπή αυτή είχε στα χέρια της ένα δυνατό όπλο: ένα ραδιοφωνικό σταθμό που συνεχώς καλούσε τον ελληνικό λαό να μπει στη μάχη.
"Εδώ Πολυτεχνείο, εδω Πολυτεχνείο, σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμεων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων... Έλληνες, σήμερα δίνετε τη μεγαλύτερη μάχη στον πιο δυνατό, στο πιο ωραίο, στον πιο μεγάλο αγώνα για την ανατροπή της δικτατορίας, για λευτεριά, για δημοκρατία, για εθνική ανεξαρτησία, για κοινωνική αλλαγή. Σήμερα πρέπει να αποφασίσετε ότι πρέπει να παλέψετε μαζί μας. Σήμερα δείξτε στην πράξη τη συμπαράσταση σας στα νιάτα της πατρίδας σας..."
Ο λαός ανταποκρίθηκε μαζικά, ξεχύθηκε προς το Πολυτεχνείο για να σχηματίσει προστατευτικό κλοιό και να προσφέρει τρόφιμα, φάρμακα, χρήματα. Απο εκεί τα πλήθη γρήγορα εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη την πόλη, απελευθερώνοντας σχεδόν τα τα τρία τέταρτα της. Όταν έπεσε η νύχτα, άναψαν φωτιές σε πολλά μέρη της Αθήνας για να εξουδετερώσουν τα δακρυγόνα, το πρώτο επιθετικό όπλο που χρησιμοποιούσε η αστυνομία. Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου συνέχιζε να εκπέμπει εκκλήσεις για φάρμακα, ασθενοφόρα, γιατρούς. Η μάχη συνεχιζόταν. Τα συνθήματα της συντονιστικής επιτροπής αντηχούσαν σε ολόκληρη την Αθήνα απο τα τραντζίστορ και απο τα στόματα των διαδηλωτών : "Δεν περνά ο φασισμός", " Δύναμη στους εργάτες", "Έξω οι Αμερικάνοι", "Ελλάδα έξω απο το ΝΑΤΟ","Λαϊκή κυριαρχία", "Κάτω η χούντα". Παντού στην πόλη όλοι αισθάνονταν ότι η κρίσιμη στιγμή πλησίαζε. Οι διαδηλωτές προσπάθησαν να καταλάβουν το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης και το κτίριο του ΟΤΕ.
Ο ραδιοφωνικός σταθμός τους Πολυτεχνείου συνέχιζε: "Λαέ της Αθήνας, μη φεύγεις! Μη φοβάσαι! Αυτή τη νύχτα πεθαίνει ο φασισμός!". Λίγο πριν απο τα μεσάνυχτα στήθηκαν οδοφράγματα από ομάδες πολιτών που είχαν αυθόρμητα σχηματίσει επιτροπές δράσης. Μετά τα μεσάνυχτα οι σποραδικοί πυροβολισμοί που ακούγονταν στη διάρκεια της ημέρας μεταβλήθηκαν σε πυκνά πυρά, και τα τάνς άρχισαν να κινούνται μέσα στην πόλη με κατεύθυνση το Πολυτεχνείο. Τα δακρυγόνα, οι σειρήνες των ασθενοφόρων, το κροτάλισμα των αυτόματων όπλων σκόρπισαν σύγχυση και οργή, αλλά όχι φόβο. Ο ραδιοφωνικός σταθμός των φοιτητών συνέχιζε να εκπέμπει: " Ενωμένος ο λαός μάχεται ενάντια στη χούντα, ενάντια στους πράκτορες των ξένων συμφερόντων. Είμαστε άοπλοι! Είμαστε άοπλοι! Θα αντιμετωπίσουμε την επίθεση των δυνάμεων κατοχής με τα γυμνά μας στύθια. Τα τάνκς κινούνται εναντίον μας. Τα τάνκς των πρακτόρων της Αμερικής. Πιστεύουμε ότι κανένας στρατιώτης, κανένας αξιωματικός που αγαπά την πατρίδα του δεν θα τολμήσει να σκοτώσει τα αδέρφια του, χύσει αίμα ελληνικό. Δύο τάνκς βρίσκονται μπροστά από την πύλη του Πολυτεχνείου και μας κοιτάνε με τις μπούκες των κανονιών τους. Δεν θα επιτεθούν. Δεν θα σκοτώσουν τα νιάτα της Ελλάδας!".
Τα τάνκς κινήθηκαν και άνοιξαν το δρόμο για την αστυνομία. Είναι όμως βέβαιο ότι οι στρατιώτες δίσταζαν να πυροβολήσουν. Δέκα από αυτούς εκτελέστηκαν επί τόπου για ανυπακοή σε διαταγές. Αλλά η αστυνομία συμπλήρωσε το κενό. Εκπαιδευμένη για πολλά χρόνια απο τους Αμερικανούς ειδικούς, χτύπησε με ταχύτητα και αγριότητα. Την ίδια νύχτα κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος.
Η απόφαση για επιβολή και πάλι τους στρατιωτικού νόμου προκειμένου να καταπνιγεί η επανάσταση δεν ήταν εύκολη ούτε για τον Παπαδόπουλο ούτε για τους Αμερικακούς προστάτες τους. Γιατί αυτή η απόφαση σήμαινε το τέλος της "δημοκρατίας" τους, τι τέλος του δημοκρατικούς προσωπείου που προόσφερε στο στρατιωτικό καθεστώς τη "σοβαρότητα" που χρειαζόταν για να συμμετέχει στους ευρωπαϊκούς οργανισμούς.
Παρόλο που αυτή η "δημοκρατία" πέθανε, είναι αναγκαίο να προβούμε σε μια σύντομη ανασκόπηση των βασικότερων χαρακτηριστικών της, γιατί κατ' αυτό τον τρόπο αποκαλύπτονται οι αντιλήψεις που διέπουν το Πεντάγωνο και τη CIA σχετικά με την πολιτική μορφή που πρέπει να πάρουν τα στρατοκρατούμενα κράτη-δορυφόροι τους. Η ανασκόπηση αυτή θα μας δώσει επίσης τις βάσεις που είναι απαραίτητες για να καταλάβει κάποιος τους δισταγμούς των αστικών πολιτικών κομμάτων της Ελλάδας να αποδεχτούν τους κανόνες της πολιτικής ζωής που ενσωματώθηκαν στο σύνταγμα Παπαδόπουλου. Οι δισταγμοί αυτοί- αποτέλεσμα σε μεγάλο βαθμό της ανένδοτης αντίθεσης του λαού μας στο στρατιωτικό ζυγό- έπαιξαν το ρόλο τους στη διαμόρφωση του ψυχολογικού κλίματος που οδήγησε στη σύγκρουση στα μέσα Νοεμβρίου. Η "δημοκρατία" που ξεφύτρωσε από το δημοψήφισμα κατά το πρότυπο Θίου στις 29 Ιουλίου δεν προοριζόταν να αποτελέσει μια παραλλαγή της αστικής δημοκρατίας. Όλες οι βασικές κρατικές εξουσίες βρίσκονταν στα χέρια του προέδρου. Το σύνταγμα αναγνώριζε τις ένοπλες δυνάμεις ως την τέταρτη εξουσία του κράτους, παράλληλα με την εκτελεστική, τη δικαστική και τη νομοθετική. Πιο λεπτομερειακά, ο πρόεδρος, που εκλεγόνταν για επτά χρόνια, ήταν ο πραγματικός αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων και είχε στα χέρια του την εκτελεστική και την νομοθετική εξουσία σε ό,τι αφορούσε την εθνική άμυνα, τη δημόσια τάξη, τις υπηρεσίες πληροφοριών και την εξωτερική πολιτική. Με αυτό τον τρόπο η διοίκηση, δια της μεθόδου της βίας, και η εξωτερική πολιτική ήταν αποκλειστικά προνόμια του προέδρου, ο οποίος δεν ήταν δυνατό να κυβερνήσει χωρίς την εμπιστοσύνη και την υποστήριξη των ενόπλων δυνάμεων. Ο κεντρικός κρατικός μηχανισμός απομονώθηκε έτσι και τυπικά από την κοινοβουλευτική διαδικασία, που περιορίστηκε σε ζητήματα δευτερεύουσας σημασίας και μόνο. Στις αστικές δημοκρατίες ο κρατικός μηχανισμός προστατεύεται από την επιρροή της κοινοβουλευτικής διαδικασίας με λιγότερο επίσημα, αν και όχι πάντα ραφιναρισμένα, μέσα. Οι μηχανισμοί καταπίεσης ήταν πάντα έτοιμοι να χρησιμοιποιηθούν σε περίπτωση ανάγκης (όπως φάνηκε με δραματικό τρόπο στη Χιλή), για να παραμερίσουν το κοινοβούλιο και το σύνταγμα όταν απειλούνταν τα συμφέροντα της ιθύνουσας τάξης.
Παραπέρα, στις αστικές δημοκρατίες οι περιορισμοί στη συμμετοχή των πολιτικών κομμάτων ή των μεμονομένων υποψηφίων στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες μοιάζουν σαν να " παίζεις χαρτιά με σημαδεμένη τράπουλα", είτε το θέμα αφορά ζητήματα χρηματοδότησης είτε την πρόσβαση στα μέσα μαζικής ενημέρωση, για να μην αναφερθούμε στην πλύση εγκεφάλου που υφίσταται ο πληθυσμός από το σύστημα "αξιών" που διέπει την κρατούσα τάξη. Σε αρκετές χώες η συμμετοχή του κομμουνιστικού κόμματος απαγορεύεται με συνταγματικές διατάξεις. Αλλά στη "δημοκρατία" του Παπαδόπουλου το μόνιμο όργανο για την αστυνόμευση της πολιτικής ζωής περιέχεται στο ίδιο το σύνταγμα: Ο πρόεδρος διορίζει τα ισόβια μέλη του συνταγματικού δικαστηρίου, που έχουν το δικαίωμα να εγκρίνουν ή να απορρίπτουν τα καταστατικά των κομμάτων, τα πολιτικά τους προγράμματα, καθώς και τους υποψηφίους. Αυτό το δικαστήριο διαθέτει σχεδόν απεριόριστη δύναμη, αφού έχει το δικαίωμα όχι μόνο να αρνηθεί τελεσίδικα τη συμμετοχή ενός κόμματος ή ενός υποψηφίου στις εκλογές, αλλά μπορεί όταν το επιθυμεί να διώξει από τη θέση του ένα μέλος της Βουλής ή της κυβέρνησης, η ακόμα και όλα τα μέλη ενός κόμματος αν θεωρήσει ότι αυτό επιβάλλεται από το "εθνικό συμφέρον". Με αυτό τον τρόπο οι ένοπλες δυνάμεις, μέσω του προέδρου, ελέγχουν πλήρως την πολιτική ζωή της χώρας.
Πραγματικά, η "δημοκρατία" του Παπαδόπουλου αποτελούσε εγγύηση ότι οι ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδας θα κυραιρχούσαν πάνω στην πολιτική ζωή της χώρας. Αυτό που δεν μπορούσε να εγγυηθεί τυπικά ήταν ότι οι ένοπλες δυνάμεις θα εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα του μητροπολιτικού κέντρου, δηλαδή τα συμφέροντα των Η.Π.Α. Σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα είχε μεταβληθεί και στο όνομα σε αποικία των Η.Π.Α , γεγονός που θα ερχόταν σε αντίθεση με το νέο αποικιοκρατικό μοντέλο που χαρακτηρίζει το σύγχρονο ιμπεριαλισμό. Η συγκεκριμένη λειτουργία των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων εξασφαλίστηκε μέσα από ουσιαστικές διαδικασίες, όπως: εκπαίδευση Ελλήνων αξιωματικών στις Η.Π.Α και σε άλλες χώρες του ΝΑΤΟ, έλεγχος στις τοποθετήσεις αξιωματικών σε θέσεις κλειδιά, διείσδυση πρακτόρων της CIA στον ελληνικό κρατικό μηχανισμό πληροφοριών, εξάρτηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων σε ευρύτερα αμυντικά σχέδια στη Μεσόγειο, αμερικανικός έλεγχος τους στρατιωτικού συστήματος πληροφοριών κ.ο.κ
Το σύνταγμα αυτό, του οποίου πνευματικός πατέρας υπήρξε ο καθηγητής Δημήτριος Κούσουλας του Πανεπιστημίου του Howard, ήταν μια προσπάθεια να επισημοποιηθούν, να γίνουν γραπτοί νόμοι, ορισμένες πλευρές του συστήματος εξουσίας που υπήρξαν χαρακτηριστικές στην Ελλάδα από την εποχή του Εμφυλίου. Είναι γεγονός ότι ενώ το κόμμα της Ένωσης Κέντρου, έγινε κυβέρνηση αφού νίκησε τον Καραμανλή στις εκλογές του Φεβρουαρίου του 1964 (με ποσοστό 53%) δεν μπόρεσε να διεισδύσει στον κρατικό μηχανισμό. Ουσιαστικά, οι ένοπλες δυνάμεις, οι υπηρεσίες πληροφοριών και οι δυνάμεις ασφαλείας δρούσαν ανεξέλεγκτα από τους αρμόδιους υπουργούς. Η προσπάθεια της Ένωσης Κέντρου να θέσει με σαφήνεια την όλη κατάσταση ενώπιον του λαού οδήγησε στη σύγκρουση με το βασιλιά, στην απόλυση της κυβέρνησης της Ένωσης Κέντρου, στον "ανένδοτο αγώνα" για νέες εκλογές και σε μια βαθιά πολιτική κρίση, που "λύθηκε" με το πραξικόπημα των Συνταγματαρχών της 21ης Απριλίου 1967.
Για να κατανοήσει κάποιος την Ιστορία της Ελλάδας μετά τον Εμφύλιο πρέπει να έχει υπόψιν του ότι η πολιτική ζωή της χώρας ελεγχόταν συστηματικά απο τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η "συνταγή" της Ουάσινγκτόν για την Ελλάδα ήταν απλή: άμεση διείσδυση στον κρατικό μηχανισμό σε όλη την έκταση και όλο το βάθος μέχρι το Παλάτι, πλήρη υποστήριξη ενός προσαρτημένου, εξαρτημένου πολιτικού κόμματος, του κόμματος της Δεξιάς, που έπρεπε να κερδίζει σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις ανεξάρτητα από το ποια μέσα θα χρησιμοποιούσε για το σκοπό αυτό, ανάπτυξη ενός αστικού αντιπολιτευτικού κόμματος που σκοπός του θα ήταν να ασκεί "δημιουργική" κριτική στην πολιτική της Δεξιάς ( ρόλο που προόριζαν για την Ένωση Κέντρου) και, τέλος, εξάλειψη των κομμάτων της Αριστεράς. Όμως το 1961 και μετά, οι εξελίξεις άρχισαν να μην προχωρούν σύμφωνα με τις επιθυμίες των Αμερικανών. Η Ένωση Κέντρου κέρδισε της εκλογές με εντυπωσιακή πλειοψηφία και σχημάτισε κυβέρνηση. Ακόμα χειρότερα για τις ΗΠΑ, η νίκη αυτή βασίστηκε σε ένα πρόγραμμα που τόνιζε την ανάγκη για εθνική ανεξαρτησία και βασικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, ανοίγοντας έτσι το δρόμο προς την εξουσία στις δυνάμεις εκείνες που πρέσβευσαν αριστερές θέσεις.
Απο πληροφορίες, που τώρα έγινα γνωστές, αποδεικνύεται σαφώς ότι η απόφαση για στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ελλάδα πάρθηκε στις ΗΠΑ περίπου στα μέσα του 1965. Αλλά η εφαρμογή της απόφασης αναβλήθηκε έως το 1967 προκειμένου να αποφευχθεί ένα αιματοκύλισμα σαν κι αυτό που έγινε στο Σαντιάγο τον περασμένο Σεπτέμβρη. Η αναβολή αυτή ήταν δυνατή στην Ελλάδα γιατί ο μηχανισμός της βίας, όπως και ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός, βρίσκόταν κάτω απο τον άμεσο αμερικανικό έλεγχο. Παρ' 'πά αυτά, χρειαζόταν χρόνος για να διοριστούν μια σειρά από κυβερνήσεις-ανδρείκελα που θα ξεκαθάριζαν τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, θα εξουδετέρωναν όλους τους πιθανούς αντιπάλους στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας και θα δημιουργούσαν ένα κλίμα πρόσφορο για το πραξικόπημα. Όπως ήταν φυσικό, το γόητρο της μοναρχίας έσβησε έπειτα από δύο χρόνια ανοιχής αναμέτρησης ανάμεσα στο κατεστημένο και στις λαϊκές δυνάμεις. Σε κάθε περίπτωση, από τη στιγμή που πάρθηκε η απόφαση από τους Αμερικανούς να στηριχθούν στις ένοπλες δυνάμεις και στον ίδιο κρατικό μηχανισμό για τον αποτελεσματικό έλεγχο και τη διακυβέρνηση της χώρας, ο ρόλος της μοναρχίας δεν φαινόταν να είναι πια σημαντικός. Το γεγονός αυτό εξηγεί την επιλογή του Παπαδόπουλου και των συνεργατών του, εκπαιδευμένων απο τη CIA και κάτω από τον άμεσο έλεγχο της, για την εκτέλεση του πραξικοπήματος και την άσκηση της εξουσίας από αυτούς αντί του βασιλιά.
Είχαν την προσδοκία ότι έπειτα από έξι χρόνια στυγνού στρατιωτικού κατεστώτος, οι Έλληνες θα ήταν έτοιμοι να δεχτούν ένα σύνταγμα που θα τους εξασφάλιζε μεν κοινοβουλετικές διαδικασίες, αλλά όχι πρόσβαση στην εξουσία. Αυτό εξάλλου ήταν το νοήμα της "δημοκρατίας" του Παπαδόπουλου. Για να υποχρεώσει τον ελληνικό πολιτικό κόσμο να δεχτεί αυτό το προσωπείο και να δώσει τις ευλογίες του στο καθεστώς, ο Παπαδόπουλος έδωσε αμνηστία στους πολιτικούς κρατούμενους και προχώρησε σε μια μορφή φιλελευθεροποίησης. Όμως ο πολιτικός κόσμος της Ελλάδας δεν έπεσε στην παγίδα. Στα τέλη Σεπτεμβρίου ο Παπαδόπουλος και οι Αμερικάνοι ήξεραν ότι βρίσκονταν ήδη σε δύσκολη θέση. Είχαν δύο άμεσους λόγους για να φοβούνται: Πρώτον, ο σαφώς δευτερεύων ρόλος που το σύνταγμα απέδιδε στη Βουλή και στα πολιτικά κόμματα. Δεύτερον, η άμεση και έντονη χρήση όλων των ελευθεριών που το καθεστώς παρείχε στον Τύπο. Ο τελευταίος, φιμωμένος για πολλά χρόνια, πρόσφερε επιτέλους στους αναγνώστες του ότι για χρόνια λαχταρούσαν: ανοιχτή κριτική του καθεστώτος και πλήρη αποκάλυψη του ολοκληρωτικού χαρακτήρα της "δημοκρατίες". Φοιτητές, εργάτες, υπάλληλοι και επαγγελματίες άρχισαν να κινητοποιούνται σε ολόκληρη τη χώρα. Το καθεστώς, το οποίο φοβόταν ότι σφίγγοντας πάλι τον κλοιό θα υπονόμευε την εικόνα της "νέας δημοκρατίας" και θα καταδίκαζε το πείραμα σε αποτυχία, άφησε την κατάσταση να εξελιχθεί. Το τελιώτικό χτύπημα ήρθε με τη λαϊκή εξέγερση στα μέσα Νοεμβρίου. Το καθεστώς αντέδρασε με πανικό, οδήγησε τα πράγματα στη σφαγή και έχασε το κύρος του και στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και στις ΗΠΑ. Ο Παπαδόπουλος έπρεπε να φύγει απο τη μέση. Έπρεπε να κληθεί μια νέα φρουρά. Ρίχνοντας τον Παπαδόπουλο στους λύκους , στην περίπτωση του τον άφησαν ελεύθερο στη βίλα που του παραχώρησε ο Ωνάσης σε παραθαλάσσια περιοχή της Αττικής, μπορούσαν να κατευνάσουν πρωσωρινά την οργή του λαού και ίσως και τον έπειθαν ότι κάτι καινούργιο είχε συμβεί, πως μια αλλαγή είχε συντελεστεί.
Το "πραξικόπημα" της 25ης Νοεμβρίου αποτελεί απλώς αλλαγή φρουράς!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παράκληση να μην υπάρχουν μηνύματα υβριστικού περιεχομένου.