Η… τριάδα της Ευρώπης και το ελληνικό μέλλον

Το εγχείρημα της ένωσης της Ευρώπης με στόχο την κοινότητα ή την ομοσπονδία τα τελευταία χρόνια είναι εμφανές ότι βρίσκεται σε πολύ προβληματική κατάσταση. Αφορμή γι” αυτό μπορεί να θεωρείται η διεθνής οικονομική κρίση, που ξεκίνησε από τις διεθνείς αγορές της Wall Street, αλλά η βάση της όλης εμπλοκής δείχνει δομική για την Ευρώπη, από την ιδρυτική μετα-ψυχροπολεμική ιδρυτική της συμφωνία του Μάαστριχτ: όταν δηλαδή η μόλις τότε ενοποιημένη Γερμανία, απαλλαγμένη από τα πολεμικά της χρέη για δεύτερη φορά μετά το 1953, επεδίωξε και πέτυχε το ευρώ να γίνει σχεδόν μάρκο.

Το λάθος του γαλλικού παράγοντα της εποχής είναι ότι επέτρεψε κάτι τέτοιο, με το βάσιμο πλην ανιστόρητο επιχείρημα ότι Ευρώπη δεν μπορεί να υφίσταται χωρίς τη Γερμανία. Το ανιστόρητο βρίσκεται στο γεγονός ότι η Γερμανία βλέπει πάντα την Ευρώπη με συγκεκριμένη οπτική. Αυτή δεν έχει καμία διαφορά από εκείνη του Γ” Ράιχ, που αποτελεί μέρος ή έστω σεχταριστική αντίληψη του ενιαίου Ράιχ από τη εποχή του Βίσμαρκ. Ουσιαστικά για το Βερολίνο η Ευρώπη είναι πάντα μια αμιγώς γερμανική υπόθεση. Περίπου 20 χρόνια μετά τη Συμφωνία του Μάαστριχτ το ευρώ και η διάρθρωση της οικονομίας και της λειτουργικότητας της ευρωζώνης δεν απέχουν πολύ από εκείνη που σχεδιάστηκε στον Μεσοπόλεμο για το Ράιχμαρκ.

Η κεντρικά ελεγχόμενη οικονομία των «19» από το Βερολίνο και τη Φρανκφούρτη, τουλάχιστον ως προς τους κανόνες και όρια χρέους και ελλειμμάτων, εξυπηρετεί αποκλειστικά τη γερμανική ηγεμονία.
Η Ελλάδα αποτέλεσε και αποτελεί με τα συνεχή προβλήματα προσαρμογής και τις διαδοχικές της χρεοκοπίες ένα «φύλλο συκής» των δομικών ζητημάτων συνοχής και προσανατολισμού που διακατέχουν την Ε.Ε., όπως επίσης η επιρροή που ασκεί στο κρίσιμο ως προς τις επιλογές του Eurogroup η ηγετική και ισοπεδωτική ταυτόχρονα παρουσία του Γερμανού υπουργού Οικονομικών κ. Σόιμπλε. Ουσιαστικά όμως τα ζητήματα συνοχής της Ευρώπης με τα απαγορευτικά χρέη και τη δημοσιονομική ανισορροπία μεγάλων δυνάμεων εκ των μελών της, όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, αλλά και ο τρόπος ενσωμάτωσης των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ ή των βαλτικών, απειλούν με πλήρη και συγκρουσιακού χαρακτήρα διάλυση.

Η Ευρώπη καθορίζεται ως προς τον προσανατολισμό της από τρεις παραδοσιακές ισχυρές δυνάμεις; τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Στην παρούσα φάση και στο επίπεδο των επονομαζόμενων ηπειρωτικών δυνάμεων παρατηρείται ύστερα από πολλά χρόνια σύγκρουση Βερολίνου – Παρισιού. Το πρώτο επιζητεί αυτόματους μηχανισμούς κυβερνητικής διαχείρισης για τη ζώνη του ευρώ με υπερυπουργό Οικονομικών και ελεγχόμενους προϋπολογισμούς ή μοντέλα όπως τα Μνημόνια, που εφαρμόζονται στην περίπτωση της Ελλάδας για τους απείθαρχους. Τα Παρίσι αντίθετα προβάλλει τη συγκρότηση ενός πυρήνα των έξι (Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Μπενελούξ) ιδρυτικών μελών στη Συμφωνία της Ρώμης του 1957, με κοινή κυβέρνηση, Κοινοβούλιο και οικονομική ένωση. Προκρίνει δηλαδή πολιτική διαβούλευση αντί του αυτοματισμού των μηχανισμών. Οι δύο προσεγγίσεις δεν συγκλίνουν και πολύ σύντομα μπορεί να οδηγήσουν τον πυρήνα της Ευρώπης σε συγκρούσεις.

Το Ηνωμένο Βασίλειο από την εποχή της Μ. Θάτσερ έχει διαχωρίσει πλήρως τη θέση του από τις διαδικασίες συσσωμάτωσης της Ευρώπης με μεταφορά αρμοδιοτήτων από το εθνικό στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Προέκρινε και ιστορικά έχει δικαιωθεί μια ζώνη διευρυμένων ελεύθερων συναλλαγών και μετακίνησης κεφαλαίων, υπηρεσιών, προϊόντων.

Η Ελλάδα στα επόμενα χρόνια που θα επανακαθοριστούν οι συνθήκες στην Ευρώπη θα πρέπει να επιλέξει διαδρομή και συμμάχους. Το βέβαιον είναι ότι η πορεία της Ελλάδας στην Ευρώπη είναι μια γαλλική υπόθεση, ρνώ η πλέον σημαντική στρατηγική συμμαχία που θα μπορούσε να συνομολογηθεί, ύστερα από αυτήν με το Ισραήλ που εξελίσσεται, είναι εκτός Ευρώπης, με την παλαιά σύμμαχο, τις ΗΠΑ, και οικονομικά τη ζώνη δολαρίου.