Μέτρα σοκ στο πακέτο των 11,5 δισ. ευρώ - Εφεδρεία, απολύσεις υπαλλήλων, κατάργηση δώρων (Χριστουγέννων - Πάσχα) και του επιδόματος αδείας – Μειώνονται συντάξεις, προνοιακά επιδόματα και «παγώνουν» οι μισθολογικές ωριμάνσεις

Εργασιακή εφεδρεία, απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, εκ περιτροπής απασχόληση στο Δημόσιο, κατάργηση  δώρων (Χριστουγέννων- Πάσχα) και του επιδόματος αδείας, μείωση του εφάπαξ, είναι λίγα μόνο από τα μέτρα – σοκ  που περιλαμβάνονται στο «πακέτο» των 11,5 δις. ευρώ.
Το πακέτο αυτό πρόκειται να οριστικοποιηθεί τον Σεπτέμβριο όταν η Τρόικα θα ξανάρθει στην Αθήνα για την εξειδίκευση των μέτρων.
Στο μεταξύ τις επόμενες ημέρες η ελληνική πλευρά αναμένεται να αποστείλει στους δανειστές τα ισοδύναμα μέτρα που θα αντικαταστήσουν τις περικοπές έως 12% κατά μέσο όρο στα ειδικά μισθολόγια, την ρύθμιση των 7 δόσεων για την πληρωμή του φετινού φόρου εισοδήματος και την αποζημίωση σε αγρότες – κτηνοτρόφους.

Όπως όλα δείχνουν, μόνο για φέτος  δεν θα ισχύσουν οι μειώσεις κατά 12% στα ειδικά μισθολόγια. Το μέτρο αφορά: γιατρούς του ΕΣΥ, δικαστικούς, διπλωμάτες, πανεπιστημιακούς, αλλά και όλους τους ένστολους .
Το «πακέτο» των 11,5 δις. ευρώ της επόμενης διετίας είναι δύσκολο να κλείσει με τα μέτρα που έχει ήδη προτείνει η κυβέρνηση στην τεχνική αντιπροσωπεία των ξένων. Από το πακέτο αυτό, 3,5 έως 4 δισ. ευρώ εξακολουθούν να βρίσκονται «στον αέρα», καθώς αφορούν περικοπές που δεν έχουν κριθεί ικανοποιητικές από τους δανειστές μας.
Την ίδια στιγμή οι εκπρόσωποι των δανειστών μας έχουν βάλει ξανά στο στόχαστρο τους δημοσίους υπαλλήλους και ζητούν νέες μειώσεις στους μισθούς τους αλλά και την πλήρη κατάργηση των δώρων Χριστουγέννων-Πάσχα και του επιδόματος αδείας.
Η συνολική δημοσιονομική εξοικονόμηση που απαιτεί η τρόικα από τις περικοπές στους μισθούς του Δημοσίου ανέρχεται στα 1,637 δισ. ευρώ μέχρι το 2016, όπως προκύπτει από το πολυσέλιδο προσχέδιο του επικαιροποιημένου Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος το οποίο συνέταξαν τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας και έχει ήδη αποκαλύψει το «bankingnews».
Η κυβέρνηση δηλώνει ότι δεν αποδέχεται τέτοιες παρεμβάσεις, αλλά είναι σαφές πως η τελική έκβαση των πραγμάτων θα εξαρτηθεί από τις περικοπές δαπανών που θα μπορέσουν να επιτύχουν τα υπουργεία στους προϋπολογισμούς τους.
Στο μεταξύ, δεδομένες θεωρούνται οι κλιμακωτές περικοπές στις συντάξεις, το «μαχαίρι» στα εφάπαξ και τα κοινωνικά και προνοιακά επιδόματα, ενώ στο τραπέζι βρίσκεται η κατάργηση των ευνοϊκών διατάξεων για συνταξιοδότηση πριν από τα 65 έτη.
Οι εμπειρογνώμονες της τριμερούς μαζί με τα στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ) και των υπουργείων  επιδίδονται τα τελευταία 24ωρα σε ένα αδιάκοπο «γράψε- σβήσε», για να εξειδικεύσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του πακέτου των 11,5 δισ. ευρώ. Ταυτόχρονα βρίσκονται σε «ανοιχτή γραμμή» με τους επικεφαλής από ΕΕ. και ΔΝΤ οι οποίοι έχουν αναλυτική ενημέρωση σε καθημερινή βάση για τα τεκταινόμενα στην Αθήνα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα μέτρα που θα περιληφθούν στο πακέτο των 11,5 δις. ευρώ  περιλαμβάνουν τα εξής:
1. Συντάξεις:  Κλιμακωτές μειώσεις σε κύριες και επικουρικές: Τα σενάρια που βρίσκονται στο μικροσκόπιο κυβέρνησης και τρόικας είναι πολυάριθμα και όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά. Το σενάριο που έχει βρεθεί στο επίκεντρο των συζητήσεων τις τελευταίες ημέρες, προβλέπει κλιμακωτές μειώσεις επί του συνόλου των αποδοχών από κύριες και επικουρικές συντάξεις: α) 3% για συνολικές συντάξεις 1.000 έως 1.300 ευρώ, β) 5% για συνολικές συντάξεις 1.300 έως 1.800 ευρώ και γ) έως 15% για συνολικές συντάξεις άνω των 1.800 ευρώ. Αν υιοθετηθεί το μοτίβο αυτό, το πλαφόν των 2.760 ευρώ που ισχύει σήμερα για μία σύνταξη –αλλά δεν έχει εφαρμοστεί στην πράξη– μπορεί να παραμείνει ανέπαφο. Στο τραπέζι παραμένει και μια άλλη φόρμουλα, η οποία προβλέπει την επιβολή πλαφόν επί του συνόλου των συντάξιμων αποδοχών, με πιθανό ανώτατο όριο μεταξύ των 2.000 και 2.400 ευρώ, και παράλληλο «ψαλίδισμα» των κύριων συντάξεων. Αναφορικά με τις επικουρικές συντάξεις, έχει πέσει και η πρόταση να οριστεί ότι δεν θα υπερβαίνουν ένα ποσοστό της κύριας σύνταξης (π.χ. 20%).

2. Όρια ηλικίας συνταξιοδότησης: Ο ισχύων ασφαλιστικός νόμος ορίζει ένα μεταβατικό στάδιο μέχρι το 2015, προτού το όριο συνταξιοδότησης φθάσει στα 65 έτη, με 40 χρόνια εργασίας. Το μεταβατικό αυτό στάδιο ενδεχομένως να καταργηθεί από 1ης/1/2013, επηρεάζοντας 100.000 εργαζόμενους οι οποίοι, ενώ θα μπορούσαν να κάνουν χρήση των υφιστάμενων ευνοϊκών διατάξεων, ενδέχεται να αναγκαστούν να παραμείνουν περισσότερο στην υπηρεσία τους. Υπάρχουν εισηγήσεις και για αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 66 ή ακόμα και στα 67 έτη, αλλά η κυβέρνηση προσπαθεί να αποφύγει την υιοθέτησή τους.

3. Εφάπαξ: Η άμεση περικοπή του εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων κατά 22% αλλά και η περικοπή του εφάπαξ όλων ανεξαιρέτως των ταμείων έχει δρομολογηθεί. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι μειώσεις μπορεί να φθάσουν ακόμα και το 40%. Το τελικό ύψος του εφάπαξ που θα χορηγείται στο εξής θα εξαρτηθεί από τις αναλογιστικές μελέτες για το κάθε ταμείο. Το μέτρο αναμένεται να έχει αναδρομική ισχύ, συνεπώς θα θιγούν ακόμα και όσοι έχουν υποβάλει αιτήσεις καταβολής εφάπαξ και η ικανοποίηση της αίτησής τους εκκρεμεί.

4. Κατάργηση 13ης και 14ης επικουρικής σύνταξης: Το μέτρο θεωρείται πως έχει «κλειδώσει», ούτως ώστε να περικοπούν κονδύλια 506,1 εκατ. ευρώ.

5. Συντάξεις ΟΓΑ: Η πρόταση για μείωση της κατώτατης σύνταξης που χορηγεί ο οργανισμός από τα 360 στα 330 ευρώ μηνιαίως απομακρύνεται, χωρίς όμως να έχει αποκλειστεί εντελώς. Το μέτρο αυτό αφορά 820.000 συνταξιούχους και υπολογίζεται ότι θα απέφερε δημοσιονομικό όφελος 350 εκατ. ευρώ.

6. Μισθοί Δημοσίου. Η έκθεση του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) πρότεινε «καταιγίδα» 48 μέτρων για την εξοικονόμηση 1,724 δισ. ευρώ από τους μισθούς του Δημοσίου. Μεγάλο μέρος των εισηγήσεων αυτών βαίνει προς υιοθέτηση, με εκτιμώμενο δημοσιονομικό όφελος 1,2 δισ. ευρώ. Ορισμένες από τις προτεινόμενες μειώσεις που αφορούν την πολιτική ηγεσία και την κορυφή της Δημόσιας Διοίκησης (γενικοί γραμματείς υπουργείων, περιφερειάρχες, δήμαρχοι κ.λπ.) έχουν ήδη πάρει τον δρόμο της εφαρμογής με πρωτοβουλία του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα. Πέραν αυτών, το τοπίο διαμορφώνεται ως εξής:
- Ειδικά μισθολόγια (ένστολοι, γιατροί του ΕΣΥ, πανεπιστημιακοί, δικαστικοί, διπλωμάτες κ.ά.): Η διάσωσή τους μπορεί να θεωρείται δεδομένη μόνο για φέτος. Η  τρόικα έχει ζητήσει η κατά 12% να τεθεί σε ισχύ από το 2013. Άλλωστε οι προτάσεις του οικονομικού επιτελείου για περικοπές 10%-20% στις λειτουργικές δαπάνες του Δημοσίου δεν κρίθηκαν ικανοποιητικές από τους ελεγκτές της τριμερούς. Ακολούθησε νέα πρόταση για οριζόντια περικοπή των καταναλωτικών δαπανών του κράτους κατά 0,5%-0,8% το τελευταίο πεντάμηνο του 2012, με στόχο να εξοικονομηθούν 300 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, και αυτή η ιδέα συνάντησε τις ενστάσεις των δανειστών μας, οι οποίοι αντέτειναν ότι το μέτρο θα στερούσε χρήματα από την αγορά. Βεβαίως, η τρόικα δεν δείχνει την ίδια ευαισθησία απέναντι στην αγορά όταν η κυβέρνηση ζητά να εκταμιευθεί το ταχύτερο ένα τμήμα της επόμενης δόσης, ώστε να καλυφθεί μέρος των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τους ιδιώτες. Οι οφειλές αυτές έφθασαν τα 6,62 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του έτους. Πάντως, οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι η μείωση στα ειδικά μισθολόγια ενδεχομένως να αποτραπεί για τη φετινή χρονιά, αλλά θα είναι πολύ δυσκολότερο να γίνει το ίδιο από το 2013 και μετά. Περισσότερες πιθανότητες διάσωσης έχουν οι ένστολοι (και δη όσοι απασχολούνται σε μάχιμες θέσεις).
- Επέκταση του ενιαίου μισθολογίου στις ΔΕΚΟ: Το εν λόγω μέτρο, σε συνδυασμό με τις καταργήσεις-συγχωνεύσεις οργανισμών, την αναδιάρθρωση ή και την ιδιωτικοποίησή τους, εκτιμάται ότι θα αποφέρει πάνω από 1 δισ. ευρώ από φέτος έως το 2016. Από την εφαρμογή του νέου μισθολογίου προϋπολογίζεται ότι θα εξοικονομηθούν 352 εκατ. ευρώ ως το 2015.
-  Αναδρομικά των δικαστών: Η πληρωμή τους «σπρώχνεται» για μετά το 2016, με στόχο να εξοικονομηθούν 280 εκατ. ευρώ.
-  Πάγωμα των μισθολογικών ωριμάνσεων: Το ΚΕΠΕ έχει προτείνει ακόμα και κατάργηση των μισθολογικών προαγωγών στα ειδικά μισθολόγια.

7. Υγεία. Αρχικά είχαν ανακοινωθεί περικοπές 600 δισ. ευρώ τη διετία 2013-2014, αλλά η δυστοκία στο κλείσιμο του πακέτου των 11,5 δισ. ευρώ οδηγεί σε υπερτριπλασιασμό του ποσού αυτού. Ο πήχης έχει ανέβει πια στα 2 δισ. ευρώ.

8. Κοινωνικά – προνοιακά επιδόματα. Με εξαίρεση το επίδομα ανεργίας και το ΕΚΑΣ, τα 89 διαφορετικά είδη επιδομάτων θα μπουν στην «πρέσα», με όχημα την καθιέρωση εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων για τη χορήγησή τους. Το ύψος των κριτηρίων αυτών αποτελεί αντικείμενο διαβούλευσης. Μία από τις πιθανότητες είναι να συνεχιστεί η χορήγηση των επιδομάτων αυτών μόνο για όσους βρίσκονται στο όριο της φτώχειας (περίπου 7.000 ευρώ ατομικού εισοδήματος ή 15.000 ευρώ οικογενειακού). Ο στόχος είναι να εξοικονομηθεί 1 δισ. ευρώ, την ώρα που σήμερα δαπανώνται περί τα 4,8 δισ. ευρώ. Η τρόικα έχει ζητήσει «μαχαίρι» ακόμα και στα βοηθήματα των εποχικά ανέργων (ξενοδοχοϋπάλληλοι κ.λπ.). Η περικοπή ζητείται να αποφέρει εξοικονόμηση 80 εκατ. ευρώ το 2013, άλλο τόσο το 2014 και επιπλέον 50 εκατ. ευρώ το 2015.

9. Απολύσεις υπαλλήλων – εφεδρεία: Έως τον Δεκέμβριο του 2012 να έχουν απομακρυνθεί  30.000 εργαζόμενοι από Υπουργεία, ΔΕΚΟ, ΟΤΑ και Οργανισμοί του Δημοσίου προκειμένου να υλοποιηθεί η Μνημονιακή δέσμευση για 150.000 απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων ως το 2015. Σύμφωνα με πηγές του οικονομικού επιτελείου, οι εκπρόσωποι των δανειστών μας παραμένουν αμετακίνητοι στο θέμα της δραστικής μείωσης του προσωπικού στο Δημόσιο. Ο αριθμός  των 150.000 απολύσεων δεν μπορεί να προκύψει μόνο μέσα από τις συνταξιοδοτήσεις, οι οποίες εκτιμάται ότι δεν είναι δυνατόν να ξεπεράσουν τα 100.000 άτομα ως το 2015. Εκτός των απολύσεων η Τρόικα  ζητά την άμεση εφαρμογή του μέτρου της εργασιακής εφεδρείας , έτσι ώστε να εξοικονομηθούν τα 240 εκατ. ευρώ από αυτό το μέτρο.

10. Εκ περιτροπής απασχόλησης στο Δημόσιο  (Paid furlough:  Σε περίπτωση που η εργασιακή εφεδρεία δεν προχωρήσει όπως ορίζει το Μνημόνιο τότε να  εφαρμοσθεί το σενάριο της  εκ περιτροπής απασχόλησης στο Δημόσιο  (Paid furlough). Μέτρο το οποίο θα μειώσει αισθητά το μέγεθος της μισθολογικής δαπάνης στο Δημόσιο αφού ένας υπάλληλος θα δουλεύει  λιγότερες μέρες στην υπηρεσία, στον Οργανισμό ή στον δημόσιο φορέα στον οποίο έχει διορισθεί. Πρόκειται για ένα θεσμό ο οποίος  βρίσκει μεγάλη απήχηση στο εξωτερικό και η άποψη της Τρόικας είναι  πως όσα μέτρα εφαρμόζονται στον ιδιωτικό τομέα θα πρέπει να ισχύουν και για το Δημόσιο.

Μ. Χριστοδούλου