Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν θέλουν να δουν την πραγματικότητα Share

Να υπενθυμίσω ορισμένες σκέψεις που έχω γράψει και άλλες φορές:

- Δεν πιστεύω ότι το χρέος της Ελλάδας είναι διαχειρίσιμο
- Δεν πιστεύω ότι υπάρχει η πιθανότητα να το πληρώσουμε
- Τα περί πώλησης €50 δισ. περιουσιακών στοιχείων είναι όνειρα
- Δεν εκτιμώ ότι είμαστε βιώσιμοι
- Δεν εκτιμώ ότι το πιστεύουν αυτό οι Γερμανοί (και υπόλοιποι Ευρωπαίοι)
- Ο μόνος τρόπος να σωθούμε είναι αν μας διαγράψουν ένα πολύ μεγάλο μέρος του χρέους μας (κοινώς κούρεμα ομολογιούχων), κατά προτίμηση 50% ++.

Να τονίσω ότι όλα όσα γράφω σε αυτό το βήμα σχετικά με την πορεία της αγοράς βασίζονται... στις πιο πάνω παρατηρήσεις και απόψεις. Αν είχα διαφορετική άποψη ίσως και να ήμουν θετικός για την αγορά. Δυστυχώς όμως, δεν έχω διαφορετική άποψη. Να προσθέσω σε αυτά ότι το ΑΕΠ συνεχίζει και βουλιάζει. Η μείωση του 4,8% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο δεν είναι κομπλιμέντο και ούτε αφήνει περιθώρια για αισιοδοξία.

Σας έχω ξαναπεί ότι όλα αυτά τα τερτίπια που έχουν σχεδιάσει στην Ευρώπη (διότι για τερτίπια πρόκειται και τίποτα λιγότερο), δεν είναι μια μακροπρόθεσμη λύση για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεχίζουν και δεν θέλουν να δουν την πραγματικότητα.

Τώρα ξαφνικά ανακάλυψαν ορισμένοι ότι το χρέος μας δεν είναι βιώσιμο. Τώρα ξαφνικά ανακάλυψαν ότι δεν βγαίνουν τα νούμερα. Τώρα ξαφνικά οι της Ευρώπης βλέπουν αδιέξοδο.

Ενώ μέχρι τώρα μας έλεγαν ότι δεν θα γίνει καμία αναδιάρθρωση, τώρα ξαφνικά μπήκε στη ζωή μας ο όρος “reprofiling”. Δεν ξέρω από ποιους παίρνουν ιδέες και συμβουλές, άλλα αν νομίζουν ότι θα καταφέρουν να επιμηκύνουν το σύνολο του ελληνικού χρέος είναι γελασμένοι. Αλλά ακόμα και αν το καταφέρουν, να τονίσω ότι δεν θα μας λύσει κανένα πρόβλημα.

Έχουμε δυο διαφορετικά προβλήματα στην Ελλάδα. Το ένα είναι της βιωσιμότητας (solvency) και το άλλο της ανταγωνιστικότητας.

Ακόμα και αν τηρήσουμε το μνημόνιο κατά γράμμα, δεν θα μας λύσει το πρόβλημα της βιωσιμότητας. Και το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας δεν θα επιλυθεί μόνο με το μνημόνιο. Πόσο μάλιστα όταν μια κυβέρνηση δεν θέλει να το εφαρμόσει, διότι στο DNA της έχει τον κρατισμό και την προτεραιότητα της κομματική της πελατείας.

Τα δυο αυτά προβλήματα απαιτούν διαφορετικές προσεγγίσεις...

Για να λύσουμε το πρόβλημα της βιωσιμότητας θα χρειαστεί να μειωθεί το συνολικό μας χρέος με τις γνωστές φόρμουλες που έχω πει (κούρεμα και επιμήκυνση κτλ). Δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος, λαμβάνοντας υπόψη του πως έχει φτιαχτεί η Ευρώπη. Τα περί του ότι θα υπάρξει συστημικός κίνδυνος κτλ να τα πουν εκεί που ξέρουν. Εγώ αυτό που ξέρω είναι ότι μετά την Lehman Brothers, η έννοια του “too bog to fail” δεν υφίσταται.

Το μνημόνιο είναι καλό μόνο σαν εργαλείο για να μας αναγκάσει να κάνουμε ορισμένες επιλεκτικές διαρθρωτικές αλλαγές, αλλά, δεν θα μας λύσει το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας. Η λύση αυτή απαιτεί νόμους και παρεμβάσεις στην οικονομία, έτσι ώστε να απογειωθεί η επιχειρηματικότητα. Δυστυχώς όμως δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα προς αυτή την κατεύθυνση. Και αυτά που υποτίθεται ότι έχουν γίνει, δεν θα λύσουν κανένα πρόβλημα διότι είναι στη λάθος κατεύθυνση.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει κανείς να τα ζυγίσει όλα αυτά και να βγάλει μια απόφαση για το τι πρέπει να κάνει.

Πολλές εταιρείες είναι κυριολεκτικά τζάμπα, αλλά αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση για πολύ καιρό ακόμα, τότε ακόμα και οι σχετικά υγιείς εταιρείες ίσως εμφανίσουν πρόβλημα.

Εκτός όμως από το πρόβλημα της βιωσιμότητας, υπάρχει και το πρόβλημα της ρευστότητας. Χωρίς ένα ξεκαθάρισμα στους τραπεζικούς ισολογισμούς (δηλαδή διαγραφές συνοδευόμενες από ένα σαφές πρόγραμμα για την ανακεφαλαιοποίηση του κλάδου), οι τράπεζες και ο τραπεζικός κλάδος θα παραμείνει ζωντανός νεκρός. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεν θα πάει μπροστά ούτε η οικοδομή, πόσο μάλιστα να ικανοποιηθούν οι γενικότερες ανάγκες της αγοράς για ρευστότητα.

Επίσης, δεν μπορώ να αντλήσω καθόλου αισιοδοξία από τη στάση των ελληνικών κομμάτων. Η μεν αριστερά έχει εξαγγείλει πόλεμο και η δε ΝΔ λέει ότι θέλει να συναινέσει, αλλά όχι στα μέτρα του μνημονίου. Τι ακριβώς πρέπει να γίνει όμως κανένας στη ΝΔ δεν μας κατατοπίζει. Τα περί “Ζαππείου 2” με το συμπάθιο αλλά δεν ήταν διαφωτιστικά. (Τελικά ο Σαμαράς θα υπογράψει το Μνημόνιο 2;)

Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά (και όχι μόνο διότι δεν είναι μόνο αυτά), θα πρέπει να συνεχίσω να έχω αρνητική άποψη για την αγορά.

Μέχρι που δεν ξέρω, αλλά είμαι σίγουρος ότι τα θετικά σημάδια θα τα δούμε αρκετούς μήνες πριν είναι καιρός για αγορές. Θα μπορούσα να γίνω θετικός για μεμονωμένες μετοχές για συγκεκριμένους λόγους, αλλά χωρίς μια γενικότερη άνοδο της αγοράς, νομίζω ότι ακόμα και μετοχές που υπόσχονται πολλά θα έχουν περιορισμένη άνοδο.

Τέλος, θα μπορούσα να γίνω πολύ αισιόδοξος αν ακούγαμε κάτι για ένα κούρεμα ή κάποια αναδιάρθρωση που θα είχε νόημα, αλλά από ό,τι δείχνουν τα πράγματα, μάλλον έχουν σκοπό αυτό το κούρεμα να γίνει το 2013 και όχι νωρίτερα.

Μέχρι τότε όμως, για όλους τους λόγους που ανέφερα και για πάρα πολλούς ακόμα που δεν ανέφερα, η αγορά δεν μου γεμίζει το μάτι.