ΤΑ ''ΑΛΛΑ'' ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑΣ

Του ΝΙΚΟΥ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΥ*

«Πρώτον: Η πολυεθνική NIKE προσέφερε πριν από µερικά χρόνια στον αθλητή Τζόρνταν το ποσό των 20 εκατοµµυρίων δολαρίων για να της διαφηµίσει, σε ένα βίντεο των 30 δευτερολέπτων, το νέο σχέδιο αθλητικών παπουτσιών της εταιρείας. Από τις πωλήσεις του νέου µοντέλου της η NIKE προσδοκούσε και πέτυχε εκατοντάδες εκατοµµύρια κέρδη.

Το ποσό αυτό, των 20 εκατοµµυρίων δολαρίων, που η NIKE έδωσε σε έναν άνθρωπο µόνο και µόνο για να της διαφηµίσει το προϊόν της είναι όσα πλήρωσε σε 30.000 ρακένδυτους Ινδονήσιους για να το κατασκευάσουν.

Δεύτερον: Για ένα σουτιέν που κατασκευάζεται στην Κίνα και το οποίο πωλείται από τα πολυκαταστήµατα Καρφούρ στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έναντι 20 ευρώ, ο ανασφάλιστος Κινέζος εργάτης που το παράγει αµείβεται µε 10 λεπτά του ευρώ. ∆ηλαδή, µε την πώληση ενός σουτιέν στην Ευρώπη, ο Γάλλος βιοµήχανος, ο Έλληνας µεγαλέµπορος και ο Κινέζος υπεργολάβος τους έχουν εξασφαλίσει την κάλυψη του εργατικού κόστους για την παραγωγή 200 σουτιέν (¹).

Ποιο όµως το όφελος από την απηνή εκµετάλλευση των Ινδονήσιων και Κινέζων ειλώτων για τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους; Το περιγράφει η Lydie Neufcourt, µέλος του Εθνικού Γραφείου του Εργατικού Κόµµατος Βελγίου: «Αυτές τις µέρες 1.672 εργάτες στα σούπερ µάρκετ “Καρφούρ” αγωνίζονται ενάντια στο κλείσιµο των καταστηµάτων και τις απολύσεις. Σύµφωνα µε τα συνδικάτα, διακυβεύονται 5.000 θέσεις εργασίας µαζί µε τους συµβασιούχους ορισµένου χρόνου. Η “Καρφούρ”, o 2oς σε µέγεθος όµιλος διανοµών στον κόσµο, σκοπεύει να περικόψει πάνω από το 11% των 15.698 θέσεων εργασίας στο Βέλγιο, από τις οποίες οι 10.900 είναι θέσεις ελαστικών µορφών απασχόλησης που καταλαµβάνονται κυρίως από γυναίκες. Ο όµιλος “Καρφούρ” παρουσιάζει σαν αναγκαίες αυτές τις αναδιαρθρώσεις, παρά το γεγονός ότι το 2008 έλαβε πάνω από 129 εκατ. ευρώ κρατική επιχορήγηση, φορολογήθηκε µε συντελεστή µόλις 0,008% και είχε κέρδη πάνω από 300 εκατ. ευρώ» (²).

Τρίτον: Το ∆εκέµβριο του 2010 η ηθοποιός Τζούλια Ρόµπερτς πρωταγωνίστησε σε διαφηµιστικό ιταλικής εταιρείας καφέ διάρκειας 45 δευτερολέπτων. Τα γυρίσµατα κράτησαν έξι ώρες, το διαφηµιστικό προβλήθηκε µόνο στην Ιταλία και µόνο κατά τη διάρκεια των γιορτών των Χριστουγέννων. Η αµοιβή της κυρίας Ρόµπερτς ήταν 1.000.000 ευρώ. Στη Βραζιλία, τώρα, τη χώρα όπου παράγεται το 1/3 της παγκόσµιας παραγωγής καφέ, πριν από λίγο καιρό δυο Βρετανοί δηµοσιο-γράφοι πήραν µια συνέντευξη από τον Έκτορ Φελίπε Σάντος, έναν γέροντα 92 χρονών που από τα 12 χρόνια του δούλευε στις βραζιλιάνικες φυτείες του καφέ. Όταν τον ρώτησαν ποιο είναι το µεγαλύτερό του παράπονο, τους απάντησε: «∆ουλεύω από τότε που θυµάµαι τον εαυτό µου στις φυτείες του καφέ. Έχω πονέσει και έχω ταλαιπωρήσει όσο δεν µπορείτε να φανταστείτε τούτη τη σάρκα που κρατά ακόµα τα γέρικα κόκαλά µου σε σειρά. Έχω αρρωστήσει στα χωράφια του καφέ ώστε να µπορέσω να ζήσω την οικογένειά µου µε δεκάρες. Έχασα τη γυναίκα µου πριν 15 χρόνια στις φυτείες από υπερκόπωση, αλλά το µεγαλύτερό µου παράπονο ξέρετε ποιο είναι; Μέχρι σήµερα που βρίσκοµαι εδώ και σας µιλάω και έχοντας 92 χρόνια στην πλάτη µου, δεν έχω δοκιµάσει ποτέ τη γεύση του καφέ»…

Στις φυτείες και στην παραγωγή του καφέ απασχολούνται στη Βραζιλία περίπου 25 εκατοµµύρια άνθρωποι. Το µεροκάµατό τους δεν ξεπερνά τα 5 δολάρια ηµερησίως. Στη Βραζιλία, την όγδοη οικονοµία του κόσµου, µε την ακραία φτώχεια να πλήττει περί τα 20 εκατοµµύρια ανθρώπους, ένας εργάτης του καφέ, για να εισπράξει το ποσό που έλαβε η κυρία Ρόµπερτς για ένα διαφηµιστικό των 45 δευτερολέπτων, θα χρειαστεί να δουλεύει αδιάκοπα για 547 χρόνια…

Τέταρτον: Η εταιρεία Apple είδε τη χρηµατιστηριακή της αξία το 2009 να εκτινάσσεται στα 222 δις δολάρια. Η µεγάλη επιτυχία µιας εταιρείας που τη δεκαετία του ’90 κινδύνευε µε καταστροφή οφείλεται στο νέο της προιόν, το iPod. Όταν έγινε η παρουσίαση της νέας ταµπλέτας του iPod στο Τόκιο, που η τιµή της κυµαίνεται από 500 µέχρι 800 δολάρια, τα ειδησεογραφικά πρακτορεία µετέδωσαν από την Ιαπωνία ότι είχαν δηµιουργηθεί ουρές χιλιάδων αδηµονούντων αγοραστών έξω από τα καταστήµατα. Σε διάστηµα ενός µήνα η Apple είχε πουλήσει ένα εκατοµµύριο iPod.

Στις 28 Μάη του 2010, την ίδια µέρα δηλαδή που τα διεθνή πρακτορεία ανακοίνωναν την έλευση του νέου iPod, µετέδιδαν µια ακόµα είδηση: ο 13ος στη σειρά εργάτης της εταιρείας Foxconn στη νότια Κίνα που είχε αποπειραθεί να αυτοκτονήσει ήταν ένας 25χρονος. Η απόπειρα σηµειώθηκε λίγες ώρες µετά την αυτοκτονία ενός άλλου 23χρονου συναδέλφου του που είχε πηδήξει από το µπαλκόνι του κοιτώνα του. Στο εργοστάσιο της Foxconn, µεταξύ άλλων εταιρειών (Sony, Nokia, Packard, κ.ά.) κατασκευάζονται και οι συσκευές της Apple. Οι εργάτες (ανάµεσά τους και όσοι αυτοκτόνησαν – όλοι κάτω των 25 ετών) δουλεύουν τουλάχιστον 12 ώρες την ηµέρα, έξι µέρες τη βδοµάδα, µε εξευτελιστικές αµοιβές των 300 δολαρίων το µήνα. Αµείβονται δηλαδή µε µηνιαίες αποδοχές που κινούνται κάτω από το ήµισυ της τιµής πώλησης ενός µόνο iPod. Εργάζονται σε καθεστώς «στρατιωτικής πειθαρχίας», χωρίς να επιτρέπεται να ανταλλάξουν ούτε µια λέξη µεταξύ τους κατά τη διάρκεια της δουλειάς.

Μετά το κύµα των αυτοκτονιών, που σύµφωνα µε το Παρατηρητήριο Εργασίας οφείλεται στη λειτουργία του εργοστασίου ως κάτεργου και στο γεγονός ότι αφενός η ανθρώπινη αξιοπρέπεια των εργατών καταρρακώνεται από το καθεστώς της εργοδοτικής τροµοκρατίας, αφετέρου η βιολογική τους αντοχή εξαντλείται από τις πολύωρες βάρδιες, η εταιρεία Foxconn σε συνεννόηση µε την Apple έλαβε µέτρα: ανακοίνωσε στους εργαζοµένους ότι θα πρέπει πλέον να δεσµεύονται εγγράφως ότι… δε θα αυτοκτονήσουν.³ Εντούτοις, παρά τις ενυπόγραφες δεσµεύσεις, παρά τον αποκλεισµό των παραθύρων, παρά τα µέτρα υποχρεωτικής ψυχανάλυσης στα οποία υποβλήθηκαν οι εργαζόµενοι, το Γενάρη του 2011 µια ακόµα 25χρονη εργαζόµενη µπήκε στη λίστα των αυτόχειρων.

Αυτά συµβαίνουν πίσω από τα αγκαθωτά συρµατοπλέγµατα που περικλείουν τους λαούς στα εργοτάξια του φτηνού εργατικού κόστους (…).

(…) σύµφωνα µε το ∆ιεθνές Ινστιτούτο Έρευνας της ∆ιατροφικής Πολιτικής, αυτή τη στιγµή, τέσσερις δεκαετίες µετά την υπόσχεση του Κίσινγκερ στο Παγκόσµιο Συνέδριο Τροφίµων το 1974 ότι «µέσα στην επόµενη δεκαετία κανένας άντρας, γυναίκα ή παιδί δε θα πηγαίνει για ύπνο νηστικός»:

1. Η πείνα, σε σύνολο 122 αναπτυσσόµενων κρατών, να θεωρείται καθηµερινό φαινόµενο.

2. Σε 30 χώρες η πείνα να παίρνει «ανησυχητικές διαστάσεις».

3. Σε 25 χώρες το πρόβληµα να αγγίζει τα όρια του «συναγερµού».

4. Σε 4 χώρες να χαρακτηρίζεται «άκρως ανησυχητικό».

Τα παραπάνω στοιχεία λένε κάτι πολύ απλό: την ίδια ώρα που πολυεθνικές, µονοπώλια, τράπεζες, χρηµατιστικοί όµιλοι επιχορηγούνται –λόγω… κρίσης– µε τρισεκατοµµύρια επί τρισεκατοµµυρίων, πάνω από τις µισές χώρες του ΟΗΕ πεινάνε!».

1 . Πέτρος Παπακωνσταντίνου, Επιστροφή στο µέλλον, εκδόσεις Λιβάνη.

2 . Ριζοσπάστης, 3.4.2010.

3 . ∆ρόµοι της Ειρήνης, τεύχος 49, Απρίλης-Ιούνης 2010.

*Δημοσιεύθηκε στο imerodromos.gr το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2016

** Από το βιβλίο του Ν. ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΥ ''ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΗΛΙΘΙΕ''