Μαθήματα «δημιουργικής... μπακαλικής» από την τρόικα

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΚΕΝΟ-ΛΑΣΤΙΧΟ

Εκπτωτική... περίοδος, για το δημοσιονομικό κενό του ελληνικού προγράμματος το 2014, ξεκίνησε στις Βρυξέλλες.

Πηγές της Κομισιόν εκτιμούν πλέον πως τρόικα και υπουργείο Οικονομικών μπορεί να έλθουν σε συμβιβασμό στο 1,2 με 1,3 δισ. ευρώ για να καλυφθεί το «άνοιγμα» του προϋπολογισμού του επόμενου έτους σημειώνοντας ότι το ποσό αυτό είναι δυνατόν να εξευρεθεί χωρίς οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων.

Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι πως η τρόικα προσδιορίζει κατά το δοκούν το κενό και αλλάζει προβλέψεις με μεγάλη ευκολία.

Για ένα δημοσιονομικό μέγεθος το οποίο καθορίζεται από πραγματικά δεδομένα έχει αλλάξει γνώμη τουλάχιστον τρεις φορές το τελευταίο δίμηνο. Κατά τη διάρκεια των εκ του σύνεγγυς διαπραγματεύσεων στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο οι επικεφαλής της τρόικας πίεζαν την ελληνική πλευρά για να βρει μέτρα ύψους 2,5 με 3 δισ. ευρώ.

Στη συνέχεια και μετά το Eurogroup του Οκτωβρίου το εύρος του κενού περιορίστηκε στα 2 δισ. ευρώ και τώρα εμφανίζονται διατεθειμένοι να μειώσουν κι άλλο τις απαιτήσεις τους. Οπως γίνεται αντιληπτό, οι χειρισμοί αυτοί στερούνται σοβαρότητας και πιθανότατα υπαγορεύονται ως μέσο πίεσης της ελληνικής πλευράς προκειμένου να κάνει ένα βήμα πίσω σε ό,τι έχει να κάνει με τις αποφάσεις για τη μείωση του χρέους.

Επί της ουσίας, η Ευρωζώνη αποσαφηνίζει ότι το καθαρό κούρεμα του ελληνικού χρέους δεν βρίσκεται στο τραπέζι, προκρίνοντας εναλλακτικές μορφές ελάφρυνσης του χρέους και έμμεσου κουρέματος, όπως η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων των εταίρων και η μείωση των επιτοκίων στα δάνεια
που έχει λάβει η Ελλάδα.

Στην κυβέρνηση πιστεύουν πως η Ευρωζώνη θα συγκλίνει στην πρόταση του οικονομικού επιτελείου για το δημοσιονομικό κενό και ως αντάλλαγμα θα ζητήσει η οποιαδήποτε συζήτηση για το ελληνικό χρέος να γίνει μετά τις ευρωεκλογές για να μην υπάρξει πολιτικό κόστος σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Εμπόδια
Το βέβαιο είναι πως με την έως τώρα στάση της η τρόικα δημιουργεί εμπόδια στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης, αλλά κυρίως καλλιεργεί κλίμα αβεβαιότητας σχετικά με την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού στο ελληνικό πρόγραμμα και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους.

Οπως αναγνωρίζουν πηγές της Ευρωζώνης, η κατάσταση έχει γίνει περίπλοκη, καθώς παραμένουν σε εκκρεμότητα η εκπλήρωση από ελληνικής πλευράς των τεσσάρων προαπαιτούμενων για την εκταμίευση του δεύτερου τμήματος της δόσης του Ιουλίου (1 δισ. ευρώ) και ο προϋπολογισμός του 2014. Παράλληλα, η απαίτηση για λουκέτο στην ΕΛΒΟ και την ΕΑΣ -με διάσωση μόνο της ΛΑΡΚΟ- έχει δυναμιτίσει περαιτέρω το κλίμα. Συγχρόνως, όμως, αναγνωρίζουν ότι οι υψηλοί τόνοι που καλλιέργησε η Αθήνα προκάλεσαν έντονη ενόχληση στις Βρυξέλλες, οι οποίες πέρασαν στην αντεπίθεση δηλώνοντας ότι αναμένουν «αξιόπιστες διαρθρωτικές παρεμβάσεις», που θα επιτρέψουν την κάλυψη αυτού του δημοσιονομικού κενού.

Εξάλλου, όπως υποστηρίζουν παράγοντες της γενικής διεύθυνσης οικονομικών υποθέσεων της Κομισιόν, ο χρόνος πιέζει για την επίτευξη συμφωνίας, ώστε στη συνέχεια να επικεντρωθούν οι διαβουλεύσεις στα κρίσιμα ανοικτά ζητήματα, δηλαδή το χρηματοδοτικό κενό και τη βιωσιμότητα.

Αναφορικά με το χρηματοδοτικό κενό, είχε αρχικά δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η απόφαση του Eurogroup θα είναι συνολική, δηλαδή ότι θα αποφασιζόταν τον Δεκέμβριο ένα ποσό που θα κάλυπτε τις ανάγκες της χώρας μέχρι το 2016.

«Λύση-πακέτο»
Ωστόσο, με βάση τα νέα δεδομένα, η «λύση-πακέτο» εγκαταλείπεται και η Ευρωζώνη προσανατολίζεται πλέον στη λήψη απόφασης τον Δεκέμβριο για το χρηματοδοτικό κενό που θα προκύψει στο πρόγραμμα μόνο το 2014, ενώ μια νέα συζήτηση θα διεξαχθεί το δεύτερο εξάμηνο του επόμενου έτους με βάση την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, όπως θα έχει διαμορφωθεί τότε.

Αυτή η επιλογή κερδίζει έδαφος, καθώς, αν η ανάπτυξη αποδειχθεί μεγαλύτερη της προβλεπόμενης, οι δυνατότητες εξόδου της Ελλάδας στις αγορές για δανεισμό θα μεγιστοποιηθούν.

Η λύση αυτή, όπως επιμένουν οι ίδιες πηγές, είναι ιδιαίτερα επωφελής και για τη χώρα μας, εφόσον θα αποφευχθεί ένα τρίτο πρόγραμμα και πρόσθετα μέτρα. Βέβαια, ζητούμενο παραμένει πώς θα καλυφθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες για το 2014 που εκτιμώνται σε 5-6 δισ. ευρώ, ενώ υπάρχουν διάφορες επιλογές όπως η διάθεση μέρους του περισσεύματος από την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών.

Στο δεύτερο μεγάλο θέμα που αφορά την εξέταση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους παρουσιάζονται επίσης κάποιες διαφοροποιήσεις σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα και την ουσία.

Οι όποιες αποφάσεις μετατίθενται πλέον για μετά τις ευρωεκλογές (22-25 Μαΐου). Αναλυτικότερα, το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει ότι μέχρι τις 31 Μαρτίου 2014 η Ελληνική Στατιστική Αρχή θα πρέπει να στείλει στη Eurostat τα στοιχεία για τις δημοσιονομικές επιδόσεις της Ελλάδας το 2013.

Στη συνέχεια, η κοινοτική στατιστική υπηρεσία θα πρέπει να διαπιστώσει εάν τηρήθηκε η ελληνική δέσμευση για πρωτογενές πλεόνασμα (προβλέπεται στα 344 εκατ. ευρώ). Οι σχετικές επίσημες ανακοινώσεις θα γίνουν το τρίτο δεκαήμερο του Απριλίου.

Οι Ευρωπαίοι παράγοντες δεν επιθυμούν η εξέταση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους να συμπέσει χρονικά με τις ευρωεκλογές, υπό τον φόβο της πολιτικής αντιπαράθεσης που θα υπάρξει και της εκμετάλλευσης του ζητήματος από ακραίες φωνές.

Κώστας Τσαχάκης - Βαγγέλης Δεμίρης