Δουλοπρεπείς με τ’ όνομα!

Οι αρχαίοι Ελληνες δήλωναν την ταυτότητά τους χρησιμοποιώντας το όνομα, το πατρώνυμο και την καταγωγή τους - για παράδειγμα ΜεγασθένηςΑντισθένους Αχαρνεύς. Η καταγωγή (στο πλαίσιο της πόλης) είχε να κάνει με τη φυλή (Αχαρνεύς), και υπό την πολιτική, και υπό τηνκαταγωγική έννοια. Εκτός πόλης ο ίδιος άνθρωπος για τους υπόλοιπους Ελληνες ήταν οΜεγασθένης Αντισθένους Αθηναίος. Σε ορισμένες περιπτώσεις το όνομα του πολίτη συμπληρωνόταν απ’ τη γενιά του, αν ήταν επιφανής ή αριστοκρατική, όπως για παράδειγμα των Αλκμαιωνιδών στην Αθήνα.

Αργότερα, στα ελληνιστικά χρόνια, όταν ο ελληνισμός έλαβε οικουμενικές διαστάσεις, η ταυτότητα των πολιτών δηλωνόταν με τον ίδιο τρόπο, πλην όμως με μιαν έμφαση στην καταγωγή (Αλεξανδρεύς, Ρόδιος, Μακεδών, Αντιοχεύς) συν την προσθήκη ενός άρθρου (Λέων ο Κυρηναίος) που η ελληνική κοινή σιγά σιγά καθιέρωσε και για έναν ακόμα λόγο:...

πολλοί ηγεμόνες των ελληνιστικών κρατών προσέθεταν (ή τους προσέθεταν) στο όνομά τους κι ένα προσωνύμιο, είτε επειδή απέδιδε κάποιαν ιδιότητά τους, όπως Πτολεμαίος ο Κεραυνός ή Αντίγονος ο Δόσων (διότι όλο και κάτι έδιδε ο μπαγασάκος για να μη δώσει περισσότερα) ή Δημήτριος ο Πολιορκητής, τάδε ο Επιφανής, δείνα ο Φιλέλλην, ο Φιλοπάτωρ, ο Αυλητής (ένας απ’ τους τελευταίους Πτολεμαίους αυτός, της ξεφτίλας δηλαδή, διότι όλο τον αυλό τον έπαιζε, κι όλο οι Ρωμαίοι αλώνιζαν)...

Οι Ρωμαίοι πάλι, επειδή διέθεταν ελάχιστα «μικρά» ονόματα (καμμιά εικοσαριά), για να γίνονται διακριτοί παρέθεταν τρία ονόματα: μικρό, πατρώνυμο (στην ονομαστική) και γένος, π.χ. Γάιος (όνομα) Μάρκος(πατρώνυμο) Ιούλιος (της Ιουλίας γενεάς) ή Φλάβιος (της γενεάς των Φλαβίων) Κωνσταντίνος, ο γνωστός μας θεμελιωτής της Νέας Ρώμης, της Κωνσταντινούπολης, ο και Μέγας αποκληθείς. Μιμούμενοι, λοιπόν, τους Ελληνες της εποχής τους, οι επιφανείς Ρωμαίοι προσέθεταν κι αυτοί στα ονόματά τους (ή τους προσέθεταν) κάποιο προσωνύμιο: Μέγας (ο Πομπήϊος), Μονομάχος (ο Κωνσταντίνος, Βυζαντινός αυτός, όπως και ο συνονόματός του, ο Κοπρώνυμος). Συνήθως τα προσωνύμια που προσέθεταν οι Ρωμαίοι στα ονόματά τους αφορούσαν τη dignitas των πολιτών εν σχέσει προς τα πολεμικά τους έργα, όπως Σκιπίων οΑφρικανός (επειδή κατέκτησε την Καρχηδόνα) ή Μέτελλος ο... Κρητικός (επειδή η Κρήτη παραδόθηκε αμαχητί και οι Ρωμαίοι κορόιδευαν για τούτο τον γιο εκείνου του άλλου Μέτελλου που τσάκισε την Αχαϊκή Συμπολιτεία, ως έναν γιο που δεν τα κατάφερε καλύτερα απ’ τον πατέρα του). Τα προσωνύμια στη Ρώμη ήταν τόσο δυνατά, που ορισμένοι Ρωμαίοι μάς παραδόθηκαν και μας είναι γνωστοί σήμερα με το παρατσούκλι τους, λόγου χάριν ο Κικέρων (Ρεβύθης).

Τα επώνυμα άρχισαν να καθιερώνονται την εποχή του Βυζαντίου, όπως Αλέξιος Κομνηνός, Νοταράς, Χρυσολωράς, Ακροπολίτης, Στρατηγόπουλος, χωρίς να παραλείπονται τα προσωνύμια, Μέθυσος, Δραγάτσης (ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος απ’ το επώνυμο της μητρός του) και άλλα.

Πιστοί λοιπόν στην παράδοση του ελληνικού και ρωμαϊκού προγονικού οι σημερινοί Έλληνες, τι προσωνύμια άραγε θα έβαζαν στους ηγέτες τε ταγούς και ηγήτορες του Γένους;

Θα λέγαμε ποτέ Αντώνης Σαμαράς ο Φιλότιμος; ο Γενναίος; ο Ανορθωτής; ή θα ξεμέναμε σε ένα ψοφοδεές Αντώνης ο Γονυπετής;

Πώς θα αποκαλούσαμε όλους αυτούς τους Πιπίνους τους Μικρούς που κυβερνάνε αυτήν τη χώρα περισσότερο κι απ’ την πολύχρονη βασιλεία του Μανουήλ Κομνηνού; Πώς θα τους αποκαλούσαμε;Δυναστεία των Δουλοπρεπών;

Πώς θα προσαγορεύαμε τον κ. Βενιζέλο; Ευάγγελος ο Μαινόμενος; Μπενίτο ο Επικίνδυνος; ΜπενύτοΑλλόφρων ο Αφρων; Τι;

Εντάξει ο Ακης! Κατέκτησε επαξίως τον τίτλο ο Κλέψας του Κλέψαντος! Ο κ. Σημίτης όμως; Ο κ.Πάγκαλος; - αλλά ξέχασα: Αυτός είναι ο Μεγάλος Τραγουδιστής, ο άνθρωπος που γινόταν της μουρλής στα Υμια και, Υπουργός Εξωτερικών ων, δεν εγκατέλειπε τα στούντιο του Mega. Πάγκαλος ο Οτσαλανοδίδων - βαρβαρικό, αλλά βάρβαρος και ο άνδρας. Ενας πραιπόζιτος (αυτοκρατορικός τραπεζοκόμος) της ελεεινής μορφής στο τραπέζι αυτών που τα φάγανε. Των Δυνατών. Φράγκων και Ρωμιών.

Μια πινακοθήκη μεγαλοσχημόνων ουτιδανών, Στουρνάρας ο Γερμανικός (όχι με την έννοια του κατακτητή της Γερμανίας κατά το ρωμαϊκό πρότυπο, αλλά του κατακτημένου απ’ τη Γερμανία -κι όποιον άλλον γουστάρει- κατά το ραγιάδικο προηγούμενο). Βορίδης, ο Βάραγγος με το Τσεκούρι, μικρός κυνήγαγε κομμουνιστές, τώρα κόβει κεφάλια, μισθούς, συντάξεις, δεξιών, αριστερών, όλων αδιακρίτως.Αδωνις Σπυριδώνιος Γεωργιάδης ο Αλαλάζων Αλαζών. «Προδότη» έλεγε τον κ. Σαμαρά, τώρα του φιλάει τα κόκκινα αρβυλάκια – ένδοξος ελληνομαθής, συντάσσει καθ’ οδόν προς τα Σούσα εγκώμια για τον Μεγάλο Βασιλιά εις άψογα ελληνικά, αυτό κυρίως.

Παπαμιμίκος ο Ψιλός και Μυταράκης ο Σουπιάς, Βρούτσης ο Εργατοφονιάς, αυτοί και άλλοι τέτοιοι που τους πάνε γάντι τα προσωνύμια ο Φαφλατάς, ο Ψευταράς και ο Μπουρδολόγιος, αυτοί είναι οι σημερινοί μας Επιφανείς και Φιλοπάτριδες και Σωτήρες και Ευεργέτες. Κάτι τύποι σαν τον κ. Μητσοτάκη που απολύει 4.000 ώς το τέλος του 2013, άλλους 15.000 μέσα στο 2014, ενώ θέτει σε διαθεσιμότητα ακόμα 25.000 ψυχές, λες και πρόκειται για στρατιωτάκια να παίζει τον «στρατιωτικό νόμο» ο αμετροεπής αυτός και ανεπάγγελτος γόνος μιας ακόμα δυναστείας. Δυναστών.

Ταλανισμένη χώρα σε χαλεπούς καιρούς. Με το πολιτικό της προσωπικό των προεστών και των αστώνπροσκυνημένο, όπως συχνά στο απώτερο και πρόσφατο παρελθόν. Με τα αποτελέσματα της Δουλοπρέπειας πασίγνωστα.

Τώρα συμβαίνει ακόμα μια φορά το ίδιο. Οπως με τους Αμερικανούς στην αρχή της Μεταπολίτευσης, έτσι και με τους Γερμανούς στο τέλος της, τρέχει ο «Αυλητής» προσκυνητής στο Βερολίνο και προσκυνάνε εδώ οι δικοί του την Τρόϊκα τρεις φορές την ημέρα, σαν βγαίνει ο ήλιος το πρωί, όταν τρώει ο Τόμσεν το μεσημέρι, και σαν (απο)τελειώνουν την ημέρα τα δελτία των οκτώ.

Ερχεται ο χειμώνας. Πάλι στα μαγκάλια (παίζοντας ντάμα με τον χάρο) θα ζεσταίνονται πολλοί φοιτητές. Αιχμαλωσία και Κατοχή. Ξεφτίλα και διασπορά όπου γης. Αυτό ήταν όλο;

email: stathis@enikos.gr

Του Στάθη από enikos