Το προσκλητήριο συναίνεσης και το ρίσκο Τσίπρα με το ασφαλιστικό

Το προσκλητήριο συναίνεσης και το ρίσκο Τσίπρα με το ασφαλιστικό

Ένα προσκλητήριο εθνικού διαλόγου ζητά αποδέκτες, ένα βαρύ ασφαλιστικό νομοσχέδιο αναζητά διόδους κοινωνικής και πολιτικής συναίνεσης και ο Αλέξης Τσίπρας επιζητά επειγόντως λύση στο… στρατηγικό και υπαρξιακό αδιέξοδο της Νέας Δημοκρατίας.
Η ώρα του ασφαλιστικού φέρνει κυβέρνηση και αντιπολίτευση ενώπιον κομβικών πολιτικών επιλογών. Πάνω στον άξονα «ένα ταμείο, μία εθνική σύνταξη» της πρότασης Κατρούγκαλου που ενέκρινε χθες το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής δρομολογούνται εκ βάθρων αλλαγές και ανατροπές – ανατροπές που, μέσω του επαναπροσδιορισμού του ποσοστού αναπλήρωσης και του αναδιανεμητικού συστήματος πολύ δύσκολα δεν θα εμπεριέχουν μείωση συντάξεων όχι μόνον για τους νέους αλλά και για τους σημερινούς συνταξιούχους. Η δε ενοποίηση των ασφαλιστικών φορέων οδηγεί, εκ των πραγμάτων, σε συγχωνεύσεις και καταργήσεις «ευγενών» ταμείων, με λιγότερα ή περισσότερα προνόμια, και με ό,τι συνεπάγεται αυτό σε επίπεδο κοινωνικών αντιδράσεων και εντάσεων.

Μπροστά σ’ αυτή την πραγματικότητα, η κυβέρνηση έχει ήδη χαράξει τη βασική στρατηγική της. Ταχεία ψήφιση του ασφαλιστικού – «μέχρι τα μέσα Δεκέμβρη και αμέσως μετά την ψήφιση του προϋπολογισμού», όπως έλεγε χθες το βράδυ κυβερνητική πηγή -, διασφάλιση της προστασίας των πιο αδύναμων με ένα μοντέλο που θα εγγυάται «δίκαιες συντάξεις» κατά τον υπουργό Εργασίας Γιώργο Κατρούγκαλο και μάχη με τους δανειστές για να περάσει το δύσκολο δημοσιονομικό σκέλος της πρότασης που προβλέπει αύξηση των εισφορών. Είναι το σημείο στο οποίο, σύμφωνα με τις πληροφορίες, φέρνει και τις πιο σκληρές αντιρρήσεις μέχρι στιγμής το ΔΝΤ και είναι επίσης το σημείο το οποίο έχει επιλέξει η κυβέρνηση ως την «κόκκινη γραμμή» της νέας αναμέτρησης.
Το προσκλητήριο «εθνικού διαλόγου»
Είναι όμως μια αναμέτρηση, τόσο σε ό,τι αφορά το μέτωπο των πιστωτών όσο και τα διαγραφόμενα κοινωνικά μέτωπα, που η κυβέρνηση δύσκολα μπορεί να σηκώσει μόνη της με δεδομένη και τη συρρίκνωση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Και εδώ ο Αλέξης Τσίπρας έχει επίσης πάρει τις αποφάσεις του: Θα προχωρήσει, πιθανότατα και μέσα στα επόμενα 24ωρα, στην επίσημη πρόσκληση για διάλογο και συναίνεση προς την αντιπολίτευση – μια πρόσκληση, όμως, που η τελική της μορφή θα καθοριστεί, πρωτίστως πλέον, από τις εξελίξεις στη Νέα Δημοκρατία.
Πρόθεση του πρωθυπουργού ήταν και είναι η σύγκλιση συμβουλίου πολιτικών αρχηγών, το κενό ηγεσίας όμως και η βαθιά κρίση στην αξιωματική αντιπολίτευση είναι πιθανό να αναδιαμορφώσει τους σχεδιασμούς. Το εναλλακτικό σενάριο που εξετάζεται είναι αντί του συμβουλίου αρχηγών να συσταθεί διακομματική επιτροπή στην οποία θα κληθούν να στείλουν εκπροσώπους και προτάσεις όλα τα κόμματα, η δε τελική απόφαση του Μαξίμου θα ληφθεί αφού προσμετρηθούν οι προθέσεις, οι αντοχές και οι δυνατότητες στην, βαθιά κλονισμένη, Νέα Δημοκρατία.
Τα μηνύματα, άλλωστε, που εκπέμπονται από τη Συγγρού, υπό το βάρος του διαβρωτικού εμφυλίου, δεν είναι ενιαία. Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης, παρά τους υψηλούς τόνους, δεν έχει κλείσει την πόρτα, η Ντόρα Μπακογιάννη άφησε ανοικτό παράθυρο διαλόγου – έστω για «εθνικά θέματα» – στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος, η Μαριέττα Γιαννάκου είπε ότι «η πρόσκληση δεν μπορεί να απορριφθεί χωρίς συζήτηση», ενώ αποχρώσσες διαθέσεις συνεννόησης διαφαίνονται, συνολικά, στο καραμανλικό μπλοκ. Η πλέον ενδεικτική, δε, ήταν ίσως η τοποθέτηση του Νικήτα Κακλαμάνη: «Άλλο συγκυβέρνηση, άλλο συναίνεση», είπε, αφήνοντας επίσης ανοιχτό ενδεχόμενο διαλόγου για το ασφαλιστικό: «Άλλο», επεσήμανε, «να φτιάξει ένα νόμο μόνος του, να τον φέρει στη Βουλή και να ζητήσει να τον ψηφίσουμε, και άλλο να υπάρχει μια πρόταση που θα έχει συνδιαμορφωθεί από τα κόμματα».
Με δεδομένα, πάντως, τα άκρως περιορισμένα χρονικά περιθώρια αλλά και το βάθος της κρίσης στη ΝΔ, οι προσδοκίες είναι μάλλον περιορισμένες. Και δεν τις ενισχύουν ούτε τα μηνύματα από ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι, με τη μεν Φώφη Γεννηματά να επαναλαμβάνει χθες το βράδυ ότι ο διάλογος που ζητά η κυβέρνηση είναι «προσχηματικός» και ο Αλέξης Τσίπρας «αναζητά συνενόχους», τον δε Σταύρο Θεοδωράκη να επιμένει ότι «το Ποτάμι δεν θα πέσει στην παγίδα».
Τα σενάρια και οι παγίδες
Η κυβέρνηση, όμως, και ο Αλέξης Τσίπρας είναι αποφασισμένοι, και σ΄έναν βαθμό αναγκασμένοι, να το ρισκάρουν. Κατά το Μαξίμου κοινωνικές ανατροπές τέτοιου βάθους δεν μπορούν να περάσουν χωρίς τουλάχιστον να γίνει προσπάθεια για τις ευρύτερες δυνατές συναινέσεις – η δε ενδεχόμενη άρνηση της αντιπολίτευσης μπορεί, όπως τουλάχιστον εκτιμά μια μερίδα κυβερνητικών στελεχών, να έχει και πολιτικά οφέλη σε επίπεδο εντυπώσεων.
Κατά άλλους επιτελείς, της λεγόμενης «ρεαλιστικής γραμμής», μια τέτοια άρνηση θα εγκλωβίσει περαιτέρω την, ήδη κοινοβουλευτικά αποδυναμωμένη, κυβέρνηση σε μοναχική μνημονιακή πορεία με όλες τις παγίδες που μπορεί αυτό να συνεπάγεται. Και, κατά τους ίδιους, ίσως θα πρέπει να οδηγήσει και σε επανακαθορισμό του σχεδιασμού: Πρόκειται για τη γνωστή εισήγηση που προβλέπει «σπάσιμο» του ασφαλιστικού στα δύο με άμεση ψήφιση του δημοσιονομικού σκέλους και μετάθεση των μεγάλων διαρθρωτικών αλλαγών του συστήματος μετά το Γενάρη – μια εισήγηση, πάντως, στην οποία μέχρι στιγμής φέρεται να είναι αντίθετος ο αρμόδιος υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος…