Όπου φτωχός κι η μοίρα του

Χρύσανθος Στεφανόπουλος 

Οικονομολόγος - Ορκωτός ελεγκτής (ACCA)

 Τις τελευταίες μέρες λαμβάνει χώρα ένα γεγονός τεράστιας εθνικής σημασίας, η τρίτη στη σειρά ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, χωρίς όμως να έχει λάβει την προβολή που του αρμόζει. Αντιθέτως, η επικαιρότητα έχει επισκιαστεί εντελώς από το φιάσκο των εσωκομματικών εκλογών της Νέας Δημοκρατίας, γεγονός που διευκολύνει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, που αποφεύγει προσωρινά την έντονη κριτική και τα επικριτικά πρωτοσέλιδα.

Μακροπρόθεσμα όμως, ακόμα και η κυβέρνηση, θα βγει χαμένη από την έλλειψη σοβαρής αξιωματικής αντιπολίτευσης, έτοιμης να συναινέσει σε σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές και να λάβει μέρος του πολιτικού κόστους, ψηφίζοντας κάποια από τα αυτονόητα μέτρα. Ήδη συζητιέται έντονα η πιθανότητα σύγκλισης Συμβουλίου πολιτικών αρχηγών και δημιουργίας οικουμενικής κυβέρνησης, υπό το βάρος των κρίσιμων εξελίξεων που έρχονται. Όλα αυτά όμως μένουν πίσω λόγω της ρευστής κατάστασης στην οποία βρίσκεται η αξιωματική αντιπολίτευση.

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή.

Η τρίτη ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών ολοκληρώνεται αυτές τις μέρες και είναι η πιο ολέθρια από όλες για τα συμφέροντα του Δημοσίου. Το ελληνικό Δημόσιο χάνει οριστικά τον έλεγχο των τραπεζών, μεταφέροντας τον(σχεδόν δωρεάν) σε κερδοσκοπικά funds του εξωτερικού και παραιτούμενο από οποιεσδήποτε μελλοντικές αξιώσεις για επανάκτηση των χρημάτων που επένδυσε στο παρελθόν για τη διάσωση των τραπεζών.

Το θέμα είναι πολύ εξειδικευμένο και πολύπλοκο και δε χρειάζεται να μπω σε δυσνόητες τεχνικές λεπτομέρειες. Θα αναφέρω μόνο ότι το καλοκαίρι του 2014 η αποτίμηση των ελληνικών τραπεζών στο Χρηματιστήριο ήταν περίπου 34 δισ., ενώ στην ανακεφαλαιοποίηση που λαμβάνει χώρα τώρα, το σύνολο των ελληνικών τραπεζών αποτιμάται περίπου στα 800 εκατομμύρια. Δηλαδή η επένδυση των παλαιών μετόχων (κυρίως το ελληνικό Δημόσιο και οι εγχώριοι επενδυτές) εξαϋλώνεται και παραχωρείται έναντι πινακίου φακής σε ξένους επενδυτές, οι οποίοι αναλαμβάνουν τον έλεγχο των τραπεζών επενδύοντας ελάχιστα χρήματα.

Ενδεικτικά αναφέρω ότι στην προηγούμενη ανακεφαλαιοποίηση, το κράτος είχε συμμετάσχει στην αύξηση κεφαλαίου της Εθνικής Τράπεζας καταβάλλοντας 4,29€ ανά μετοχή, ενώ οι ξένοι επενδυτές που συμμετέχουν στη νέα αύξηση κεφαλαίου αγοράζουν την κάθε μετοχή στα 0,02€ ! Στην χαμηλή τιμή αυτή όμως δεν έχει δικαίωμα να συμμετάσχει το ελληνικό Δημόσιο, ούτε οι εγχώριοι επενδυτές. Έτσι το ποσοστό του κράτους πέφτει από το 58% στο 33%. Ενώ στην Alpha Bank (με ανάλογους όρους για τους ξένους επενδυτές) πέφτει από το 66% στο 11%, στηνEurobank από το 35% στο 2% και στην Πειραιώς από το 67% στο 22%. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος δεν πρόκειται ποτέ να ανακτήσει τα άνω των 40 δισ. κεφάλαια που επένδυσε για την διάσωση των ελληνικών τραπεζών, κάτι που προσδοκούσε ως πρόσφατα και που συνέβη στις άλλες χώρες (π.χ. στις ΗΠΑ που έβγαλαν και κέρδος πουλώντας τις μετοχές που κατείχαν σε αμερικανικές τράπεζες από την κρίση του 2008).

Είναι μεγάλο δυστύχημα για τη χώρα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει σοβαρό αντίπαλο σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο για τη χώρα, όπου ο ρόλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι απαραίτητος και πολύ σημαντικός.

Μήπως όμως θυμάστε τις λαϊκίστικες κορώνες του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ το 2013 περί εθνικής προδοσίας, ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας, μεταβίβασης του ελέγχου του ελληνικού τραπεζικού συστήματος σε ξένα κέντρα και ανάγκης δικαστικής διερεύνησης (λέγε με ειδικό δικαστήριο)της προηγούμενης ανακεφαλαιοποίησης; Σήμερα, που όλα αυτά οριστικοποιούνται με τη σφραγίδα των ίδιων που τα κατάγγελλαν, δεν κουνιέται φύλλο. Όλα ήρεμα και χαλαρά, κανείς δεν ασχολείται ιδιαίτερα, κι ας χάθηκε οριστικά δημόσια περιουσία δεκάδων δισ. τα οποία φορτώθηκε οριστικά το δημόσιο χρέος.

Την ίδια στιγμή η Νέα Δημοκρατία φροντίζει να χάσει και τα τελευταία ίχνη αξιοπιστίας και σοβαρότητας στα μάτια των ψηφοφόρων. Παντού στα μέσα ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης κυριαρχεί η ανικανότητα της να εκλέξει αρχηγό και η (χωρίς όρια) σύγκρουση των στελεχών της για την επικράτηση στον εσωκομματικό αγώνα. Αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία να ζητάς την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας στην κρισιμότερη στιγμή της μεταπολεμικής της ιστορίας, ενώ δεν μπορείς να φέρεις εις πέρας, εγκαίρως και με στοιχειώδη επιτυχία, μια απλή εσωκομματική διαδικασία. Είναι σα να ζητάς από έναν καρδιοπαθή να σε εμπιστευτεί για να του κάνεις εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς, ενώ σε βλέπει να είσαι ανίκανος να ολοκληρώσεις επιτυχώς έστω ένα απλό καρδιογράφημα.

Η Νέα Δημοκρατία αδυνατεί να καταλάβει ότι κινδυνεύει να εξαϋλωθεί κι αυτή όπως το ΠΑΣΟΚ. Αποδεικνύεται από τις εξελίξεις ότι αποτελεί ένα απολιθωμένο κόμμα που έχει μείνει προσκολλημένο στην περίοδο που το δημιούργησε ο ιδρυτής του, μη αντιλαμβανόμενο ότι οι εποχές έχουν αλλάξει, το τείχος του Βερολίνου έχει πέσει και η εποχή δημιουργεί άλλες πλέον απαιτήσεις από τους πολιτικούς. Δεν μπορεί να πολιτεύεται ακόμα με όρους του 1980, ούτε με στελέχη που της ξέμειναν από τότε. Είναι μεγάλο δυστύχημα για τη χώρα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει σοβαρό αντίπαλο σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο για τη χώρα, όπου ο ρόλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι απαραίτητος και πολύ σημαντικός. Είναι επίσης πολύ ατυχής συγκυρία το χαμηλό επίπεδο πολιτικού προσωπικού που διαθέτει ο τόπος, μια τόσο οριακή στιγμή για την ιστορία του.

Ο Αλέξης Τσίπρας έχει κερδίσει απανωτές εκλογές και δείχνει κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού, ενώ έχει ταυτόχρονα ασκήσει τόσο αλλοπρόσαλλη πολιτική, ξεχνώντας όλα όσα υποσχόταν ως αντιπολίτευση και κάνοντας σοβαρά λάθη με ολέθρια αποτελέσματα για τη χώρα (που έχει κι ο ίδιος παραδεχτεί). Παρ' όλα αυτά παραμένει κυρίαρχος και δεν φαίνεται να απειλείται άμεσα από τους πολιτικούς του αντίπαλους. Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι οι πλειοψηφία των πολιτών δείχνει να έχει βαρεθεί τους παλιούς πολιτικούς και τα κόμματα που κυβέρνησαν στο παρελθόν και θέλει να δοκιμάσει ένα νέο φρέσκο πρόσωπο, κι ας γνωρίζει ότι όσα του υποσχέθηκε ήταν λόγια του αέρα.

Αυτή την απλή πραγματικότητα αδυνατούν να καταλάβουν τα κορυφαία στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, τα οποία φέρονται σα να βρισκόμαστε ακόμα στα χρόνια της ευμάρειας. Και αντί να επιτίθενται διαρκώς και με ισχυρά επιχειρήματα στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, αναδεικνύοντας την ανεπάρκεια της και τα πολλά λάθη της σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο, προτιμούν να ασχολούνται με εσωκομματικά παιχνίδια εξουσίας και κομματικούς «βαρόνους» βγαλμένους από σκονισμένες σελίδες του παρελθόντος. Αντί να επιλέξουν, από τον προηγούμενο Φεβρουάριο κιόλας, ένα νέο και ικανό πρόσωπο, με γνώσεις και όραμα, ικανό να αντιμετωπίσει με αξιώσεις τον Αλέξη Τσίπρα, προτιμούν να κωλυσιεργούν, να μένουν προσκολλημένοι στις πρακτικές του παρελθόντος και να δουλεύουν ουσιαστικά προς όφελος του ΣΥΡΙΖΑ.

Αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία να ζητάς την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας στην κρισιμότερη στιγμή της μεταπολεμικής της ιστορίας, ενώ δεν μπορείς να φέρεις εις πέρας, εγκαίρως και με στοιχειώδη επιτυχία, μια απλή εσωκομματική διαδικασία.

'Ισως αυτή να είναι η στιγμή να απελευθερωθούν από εκεί οι δυνάμεις της σοβαρότητας και της λογικής και να εκφράσουν μαζί με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές μεταρρυθμιστικές δυνάμεις της χώρας όλον αυτόν τον κόσμο που πιστεύει στο ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας, την φιλελεύθερη οικονομία, τις ριζικές μεταρρυθμίσεις, την υγιή επιχειρηματικότητα, την καινοτομία, την αειφόρο ανάπτυξη, την ισχυρή παιδεία, την ευνομία και τις αρχές που ισχύουν στα σύγχρονα δυτικά κράτη. Μόνο τότε θα υπάρξει ισχυρό αντίπαλο δέος, ικανό να αντιμετωπίσει με αξιώσεις μελλοντικά τον Αλέξη Τσίπρα και να αλλάξει οριστικά σελίδα στη χώρα.

Ο κόσμος αλλάζει, νέες απειλές εμφανίζονται, οι παγκόσμιες ισορροπίες αναπροσδιορίζονται, νέες συμμαχίες δημιουργούνται. Η Ελλάδα πρέπει να είναι παρούσα και ισχυρή, ικανή να παίξει σημαντικό ρόλο σε αυτήν την κρίσιμη γωνιά την νοτιοανατολικής Μεσογείου. Χωρίς όμως οικονομική και κοινωνική σταθερότητα αυτό δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα.

Το επόμενο χρονικό διάστημα θα είναι κρίσιμο για το μέλλον της χώρας και θα απαιτηθεί η συνεργασία όλων των σοβαρών πολιτικών δυνάμεων για να αποφύγουμε κακές εξελίξεις. Τώρα είναι η ύστατη στιγμή για να δείξει το πολιτικό μας σύστημα ένα σοβαρό πρόσωπο, απαλλαγμένο από παθογένειες και βαρίδια του παρελθόντος. Τώρα πρέπει να βγουν μπροστά οι σοβαροί άνθρωποι αυτής της χώρας.

Αν όχι τώρα, πότε;