Κτηματολόγιο: το άλλο με τον Τοτό το ξέρετε;

Όταν το 1996 ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Κώστας Λαλιώτης ανακοίνωνε την έναρξη της κατάρτισης του εθνικού κτηματολογίου, το είχε χαρακτηρίσει ως το μεγαλύτερο από τα μεγάλα έργα. Με έμφαση, μάλιστα, είχε τονίσει στις δηλώσεις του ότι από όλες τις χώρες της Ευρώπης μόνον η Ελλάδα και η Αλβανία δεν είχαν κτηματολόγιο… Σχεδόν 20 χρόνια μετά, η Ελλάδα μπορεί να υπερηφανεύεται ότι είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που δεν έχει κτηματολόγιο, αφού η Αλβανία το ολοκλήρωσε, και μάλιστα μέσα σε τρία χρόνια!

Το ανέκδοτο με την κατάρτιση του κτηματολογίου κρατάει δύο δεκαετίες και κανείς από τους καθ’ ύλην αρμοδίους δεν φαίνεται να χάνει το χιούμορ του αφού ακόμα και σήμερα που η ολοκλήρωσή του είναι μνημονιακή υποχρέωση, και μάλιστα μέχρι το 2020, συνεχίζουν να κάνουν...

παιχνίδια και, εμμέσως πλην σαφώς, να σαμποτάρουν την ολοκλήρωση του έργου.

Το τελευταίο κατόρθωμα του ΥΠΕΚΑ και της ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε., είναι ότι, προκειμένου να μην τους «κάνει ντα» η Τρόικα, προκειμένου να μην τους «βάλει» χέρι η Task Force, προκειμένου να δείξουν έργο, προχωρούν για πρώτη φορά στην ιστορία του έργου στην κτηματογράφηση περίπου 60.000.000 στρεμμάτων σε 29 νομούς της χώρας, χωρίς να υπάρχουν δασικοί χάρτες και χωρίς να έχουν προκηρύξει μελέτες για τη σύνταξή τους, προϋπόθεση αυτονόητη για την κατάρτιση του κτηματολογίου. Και ακόμα, προχωρούν στην προκήρυξη μελετών χωρίς να έχουν εξασφαλίσει τα απαραίτητα κονδύλια.

Η πιάτσα για μία ακόμα φορά βοά ότι ακόμα και σήμερα που η χώρα βρίσκεται στο αμήν, που η κατάρτιση του εθνικού κτηματολογίου θα ήταν το μεγαλύτερο βήμα για την προώθηση της ανάπτυξης της χώρας και για τη δόμηση μιας σχέσης εμπιστοσύνης με πιθανούς επενδυτές, οι καθ’ ύλην αρμόδιοι, με διάφορα παρωχημένα και μαυρογιαλούρικα τερτίπια, παρουσιάζουν δήθεν έργο ενώ στην πραγματικότητα το μόνο που κάνουν είναι να μοιράζουν και να «δεσμεύουν» μελέτες, χωρίς να ενδιαφέρονται για την επόμενη μέρα, για το εάν, δηλαδή, το έργο πράγματι μπορεί να γίνει.

Είναι ενδεικτικό της απαξίωσης και της υπονόμευσης του μεγαλύτερου από τα μεγάλα έργα ότι μέχρι σήμερα έχει κυρωθεί οριστικά μόνον το 1% των δασικών χαρτών, έχει κτηματογραφηθεί μόνον το 18% των δικαιωμάτων της χώρας ενώ έχουν διατεθεί κάπου 400 εκατομμύρια ευρώ και θα απαιτηθούν ακόμα κάπου 800 εκατομμύρια για την κτηματογράφηση του συνόλου των δικαιωμάτων.

Σε εξέλιξη σχέδιο υπονόμευσης του έργου

Το μέλλον του κτηματολογίου κρέμεται από μια κλωστή παρά τις μεγαλοστομίες των καθ’ ύλην αρμοδίων περί επιτάχυνσης του έργου και ολοκλήρωσής του εντός έξι ετών, όπως είναι και η μνημονιακή υποχρέωση.

Οι άνθρωποι που γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και επισημαίνουν ότι οι κυβερνητικοί χειρισμοί εγγυώνται τη μη ολοκλήρωση του έργου ενώ βαρύς αναμένεται να πέσει ο πέλεκυς από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Όπως επεσήμαναν στο «Π», δεν πρόκειται για κυβερνητική γκάφα αλλά για συνειδητή υπονόμευση του έργου. Υπογραμμίζουν ακόμα ότι, κατά την πάγια τακτική τους, οι καθ’ ύλην αρμόδιοι, όταν θα φάνε την τριφασική σφαλιάρα, θα επιδοθούν στο γνωστό σπορ της παραπληροφόρησης και της κατασυκοφάντησης, στην προσπάθειά τους να πετάξουν την ευθύνη από πάνω τους.

Όπως επισήμαναν στο «Π» στελέχη του ΥΠΕΚΑ, η μεγαλύτερη απόδειξη ότι το έργο του κτηματολογίου δεν το θέλουν όπως ο διάολος το λιβάνι είναι το γεγονός ότι ενώ για κάθε αντικοινωνική και φορομπηχτική επιταγή του μνημονίου κάνουν με τσαμπουκά τα αδύνατα δυνατά για να την επιβάλουν σε βάρος της επιβίωσης των πολιτών, για τη μοναδική μνημονιακή υποχρέωση που είναι συνώνυμη με ένα πραγματικό άλμα για τον εκσυγχρονισμό της χώρας, αυτή της ολοκλήρωσης του εθνικού κτηματολογίου, κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να μην την επιτύχουν αλλά και για να απολέσει το Δημόσιο την περιουσία του, δηλαδή, την περιουσία των πολιτών.

Μαϊμού κτηματογράφηση

Το τελευταίο κατόρθωμα της κυβέρνησης είναι η εκπόνηση ενός μεγάλου προγράμματος κτηματογράφησης που θα αφορά 29 νομούς της χώρας, κάπου 60 εκατομμύρια στρέμματα, πάνω από 16 εκατομμύρια δικαιώματα, δηλαδή, το 65% της επικράτειας, προκειμένου μέχρι το 2020 να έχει ολοκληρωθεί το κτηματολόγιο, όπως επιτάσσει το μνημόνιο.

Το θέμα, όμως, είναι ότι η κυβέρνηση προχώρησε στην προκήρυξη των μελετών κτηματογράφησης χωρίς να έχει προβλέψει την εκπόνηση μελετών για τη σύνταξη των δασικών χαρτών. Η περίεργη αυτή επιλογή στην ουσία θέτει εν κινδύνω το έργο, αφού κτηματολόγιο χωρίς δασικούς χάρτες δεν γίνεται, όπως δεν γίνεται κτηματολόγιο και χωρίς οριοθέτηση του αιγιαλού. Τον λόγο έχει πλέον το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο της χώρας, αφού η Πανελλήνια Κίνηση Δασολόγων προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Όπως επισήμανε στο «Π» ο πρόεδρος της ΠΚΔ Θανάσης Μπουζινέκης, ο λόγος που οι δασολόγοι προσέφυγαν στο Σ.τ.Ε είναι ότι «για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια (μετά από το 1ο πιλοτικό πρόγραμμα κτηματογράφησης του 1997, εναντίον του οποίου άλλωστε είχαν επίσης προσφύγει τότε οι Δασολόγοι), η ΕΚΧΑ Α.Ε. (“Εθνικό Κτηματολόγιο & Χαρτογράφηση Α.Ε.”) αποφάσισε να προχωρήσει στην κτηματογράφηση τεράστιων εκτάσεων της χώρας (29 νομοί συνολικής έκτασης 59.000.000 περίπου στρεμμάτων), χωρίς να έχει από πριν προβλέψει και προκηρύξει τις μελέτες σύνταξης των Δασικών Χαρτών, όπως γινόταν πάντοτε μέχρι σήμερα». Μάλιστα, στη Συγγραφή Υποχρεώσεων αυτών των μελετών κτηματογράφησης προβλέπεται ότι η συλλογή των δηλώσεων ιδιοκτησίας αρχίζει τον 8ο μήνα από την υπογραφή της σχετικής σύμβασης κτηματογράφησης.

Η δήθεν παράλειψη είναι εξαιρετικά ύποπτη αφού από τον πρόσφατο νόμο που ψηφίστηκε (άρθρο 3 του Νόμου 4164/2013), το ελληνικό δημόσιο υποχρεούται να υποβάλει δήλωση εγγραπτέου δικαιώματος στο πλαίσιο της κτηματογράφησης. Τη δήλωση λοιπόν του ελληνικού δημοσίου για όλα τα δάση και τις δασικές εκτάσεις (που αποτελούν το 65% περίπου της χώρας), την υποβάλλει η Δασική Υπηρεσία με βάση τον δασικό χάρτη της κάθε περιοχής.

Με άλλα λόγια, υπογραμμίζει ο κ. Μπουζινέκης, «ο δασικός χάρτης – εκτός όλων των άλλων – είναι και το εργαλείο με το οποίο το ελληνικό δημόσιο δηλώνει την περιουσία του στο πλαίσιο της κτηματογράφησης. Με τι δασικούς χάρτες θα υποβάλει τη δήλωση του ελληνικού δημοσίου η δασική υπηρεσία σε αυτές τις περιοχές;».

Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Κίνησης Δασολόγων θέτει σειρά ερωτημάτων που στο άκουσμά τους οι καθ’ ύλην αρμόδιοι σφυρίζουν αδιάφορα και συγκεκριμένα:

♦ Πώς θα γίνει η κτηματογράφηση σε αυτές τις περιοχές χωρίς τους δασικούς χάρτες;

♦ Θα δηλώνει ο καθένας όποιο βουνό του αρέσει και θα τρέχει μετά από πίσω το ελληνικό δημόσιο να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας;

♦  Πώς προστατεύει τη δημόσια περιουσία η ΕΚΧΑ και ο υπουργός ΠΕΚΑ;

Όπως μας επισήμανε ο Θανάσης Μπουζινέκης, «για να καταλάβει καλύτερα και ο κόσμος αυτό που γίνεται, αξίζει να πούμε ότι η «ηθική βάση» πάνω στην οποία στηρίζεται (και χρηματοδοτήθηκε) η κτηματογράφηση στη χώρα μας, είναι η ανάδειξη και η προστασία της δημόσιας περιουσίας. Δεν κάνουμε το Εθνικό Κτηματολόγιο για να μεταφέρουμε τους τίτλους ιδιοκτησίας ενός διαμερίσματος της Κυψέλης από το Υποθηκοφυλακείο στο Κτηματολογικό Γραφείο. Υποτίθεται ότι, πρώτα από όλα, κάνουμε το Εθνικό Κτηματολόγιο για να αναδειχθεί και να προστατευθεί η δημόσια περιουσία»…

Κουκουλώνουν τους χάρτες

Η επιλογή της κυβέρνησης να προχωρήσει στην προκήρυξη των 28 μελετών κτηματογράφησης που αφορούν στο υπόλοιπο 65% της επικράτειας της χώρας χωρίς αντίστοιχα την προκήρυξη των δασικών χαρτών συνδέεται άμεσα και με την επιλογή όλες αυτές τις δεκαετίες της μη ανάρτησης και επικύρωσης των υπαρχόντων δασικών χαρτών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι οριστικοί δασικοί χάρτες καλύπτουν λιγότερο από το 1% της επικράτειας!

Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Κίνησης Δασολόγων «ένα άλλο τεράστιο θέμα που μας απασχολεί έντονα αυτό το διάστημα σε σχέση με την ολοκλήρωση των δασικών χαρτών στη χώρα μας, είναι η παντελής ακινησία στο θέμα της ανάρτησης και της κύρωσης των χαρτών που έχουν ήδη συνταχθεί εδώ και πολύ καιρό, ή που συντάσσονται σήμερα».

Η αδράνεια αυτή έχει, σύμφωνα με τους δασολόγους, επιπτώσεις ακόμη και στην αξιοπιστία του Εθνικού Κτηματολογίου, γιατί μέχρι να οριστικοποιηθεί και να κυρωθεί ένας δασικός χάρτης, δεν μπορεί να κλείσει ούτε και η κτηματογράφηση. Ένα απλό παράδειγμα: Σε ποιανού τελικά την ιδιοκτησία θα καταχωριστεί στο Εθνικό Κτηματολόγιο ένα ακίνητο που διεκδικείται ταυτόχρονα από έναν ιδιώτη και από το ελληνικό δημόσιο, αφού το ελληνικό δημόσιο το θεωρεί δασική έκταση; Αν δεν λυθεί τελεσίδικα αυτή η διαφορά, σε ποιον θα δίνουν τίτλο ιδιοκτησίας τα Κτηματολογικά Γραφεία»;

Η ευθύνη για τη μη ανάρτηση και επικύρωση όλες αυτές τις δεκαετίες των δασικών αρχών διαχέεται σε όλη τη δημόσια διοίκηση: από τα δασαρχεία, που άλλοτε δεν είχαν προσωπικό και άλλοτε επιδείκνυαν μια περίεργη αδιαφορία, μέχρι τους δήμους, που με κάθε τρόπο στις περισσότερες των περιπτώσεων ήθελαν η κατάσταση να παραμένει θολή και αόριστη.

Με τις νέες ρυθμίσεις, την ευθύνη πλέον της ανάρτησης των δασικών χαρτών έχει αποκλειστικά και μόνον η ΕΚΧΑ. Η μέχρι σήμερα μικρή είναι αλήθεια εμπειρία έχει δείξει ότι δεν έχει κάνει απολύτως τίποτα για το θέμα της ανάρτησης και της κύρωσης των δασικών χαρτών. Και με την αλλαγή του νόμου δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία, ούτε μπορούν να πετάξουν το μπαλάκι στα δασαρχεία.

Μια τρύπα στο νερό

Εδώ και σχεδόν είκοσι χρόνια οπότε και βρίσκεται, δήθεν, σε εξέλιξη η σύνταξη του εθνικού κτηματολογίου, όλες οι κυβερνήσεις που είχαν εμπλακεί με το έργο επέμεναν στην ίδια λανθασμένη μεθοδολογία. Αντί, δηλαδή, να ξεκινήσουν από τη σύνταξη και ολοκλήρωση των δασικών χαρτών αλλά και από την οριοθέτηση του αιγιαλού, ξεκίνησαν ανάποδα, και επιμένουν σε αυτή την τακτική παρά τις επισημάνσεις που έχουν γίνει όλα αυτά τα χρόνια από τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς.

Όπως μας υπογράμμισε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Κίνησης Δασολόγων, όλοι όσοι έχουν ασχοληθεί με το Εθνικό Κτηματολόγιο καταλαβαίνουν πλέον σήμερα αυτό που εδώ και τόσα χρόνια φωνάζουν όσοι πραγματικά γνωρίζουν το θέμα: «Για να κάνεις κτηματογράφηση σε μια χώρα που το 65% της έκτασής της είναι δάση και δασικές εκτάσεις και που οι εκχερσώσεις και οι καταπατήσεις αυτών των εκτάσεων ήταν για πολλά χρόνια κάτι το σύνηθες, το πρώτο πράγμα από το οποίο ξεκινάς είναι οι δασικοί χάρτες. Γιατί αλλιώς, κάνεις μια τρύπα στο νερό».

Και αυτό γιατί το πρόβλημα δεν είναι δυνατόν να κρυφτεί, και όταν εμφανιστεί θα τινάξει στον αέρα όλη την οριοθέτηση και την καταχώριση των υποτιθέμενων τίτλων ιδιοκτησίας που έχουν καταγραφεί. Κάτι που, όμως, όπως υπογραμμίζει ο κ. Μπουζινέκης, «δυστυχώς δεν φαίνεται να έχει ακόμη καταλάβει η σημερινή ηγεσία του ΥΠΕΚΑ και της ΕΚΧΑ Α.Ε.»…

Το καταπληκτικό είναι ότι η κυβέρνηση εμμένει σε αυτή την πολιτική αν και δήθεν κόπτεται για την προσέλκυση επενδύσεων και την ανάπτυξη της χώρας. Επενδύσεις οι οποίες, σύμφωνα με τα στελέχη της Task Force και τα στελέχη της Invest in Greece, μπλοκάρονται εξαιτίας της απουσίας χωροταξικού σχεδιασμού, της έλλειψης καθορισμού χρήσεων γης και δασικών χαρτών και της μη ολοκλήρωσης του κτηματολογίου.

• 18% των δικαιωμάτων της χώρας έχουν κτηματογραφηθεί σχεδόν είκοσι και πλέον χρόνια μετά την έναρξη του κτηματολογίου
• 40% των δικαιωμάτων της χώρας βρίσκονται σε διαδικασία κτηματογράφησης από το 2008 χωρίς ακόμα να έχουν ολοκληρωθεί
• 3,5% των δικαιωμάτων βρίσκονται σε διαδικασία κτηματογράφησης, μετά την ανάρτηση
• 15,8% των δικαιωμάτων βρίσκονται σε διαδικασία κτηματογράφησης προ ανάρτησης
• 65% της έκτασης της χώρας θα πρέπει να κτηματογραφηθεί μέσα στα επόμενα έξι χρόνια
• 1% των δασικών χαρτών που έχουν εκπονηθεί έχει κυρωθεί οριστικά τις τελευταίες δεκαετίες
• 30% των δασικών μελετών που έχουν ανατεθεί τις τελευταίες δεκαετίες έχουν ολοκληρωθεί αλλά δεν έχουν αναρτηθεί και κυρωθεί. Το ποσοστό αυτό καλύπτει το 60% των δασικών οικοσυστημάτων
• 384 εκατομμύρια ευρώ έχουν διατεθεί από το 1995 για τη σύνταξη του κτηματολογίου
• 800 εκατομμύρια ευρώ θα απαιτηθούν για την προκήρυξη και υλοποίηση των υπόλοιπων προγραμμάτων για το σύνολο των δικαιωμάτων της χώρας
• 59.000.000 στρέμματα σε 29 νομούς της χώρας θα κτηματογραφηθούν χωρίς στις περιοχές να έχουν συνταχθεί δασικοί χάρτες
• 3 χρόνια μετά την προκήρυξη της 3ης γενιάς μελετών κτηματογράφησης σε 268 περιοχές, έχει υπογραφεί η μελέτη σε μια μόνον περιοχή
• 103 κτηματολογικά γραφεία εξυπηρετούν 349 ΟΤΑ της χώρας 20 χρόνια μετά την έναρξη κατάρτισης του εθνικού κτηματολογίου

Αλισβερίσι με τις μελέτες

Εκβιασμοί, προσφυγές, χτυπήματα κάτω από τη μέση, περίεργες αποφάσεις και στη μέση εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ χαρακτηρίζουν όλα αυτά τα χρόνια τις διαδικασίες για την εκπόνηση του κτηματολογίου. Άκρως ενδεικτικό είναι το παράδειγμα μελετητικής εταιρείας που ξαφνικά ανακάλυψε στην περιοχή που έκανε κτηματογράφηση έναν δασικό συνεταιρισμό και απαιτούσε να «μεταφραστεί» η δήλωση του ενός δικαιώματος σε χιλιάδες χιλιάδες νέα, με αποτέλεσμα να απαιτεί επιπλέον αμοιβή 1.300.000 ευρώ. Η υπηρεσία απάντησε αρνητικά στο αίτημα, το θέμα έφτασε στο συμβούλιο, όπου η ψηφοφορία ήταν 3-3 και τελικά στα πέναλτι, μέτρησε διπλή η ψήφος του προέδρου και η εταιρεία εισέπραξε επιπλέον 1,3 εκατ. ευρώ.

Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία 3 χρόνια δεν είχε ανατεθεί καμιά μελέτη ενώ ακόμα εκκρεμούν:

♦ Από την κτηματογράφηση, που ξεκίνησε το 2008, με 22 μελέτες, δύο μελέτες έχουν υπογραφεί, 4 έχουν ολοκληρωθεί και 9 βρίσκονται σε διαδικασία ανάρτησης και εκδίκασης ενστάσεων.

♦ Από την κτηματογράφηση που ξεκίνησε το 2011 με 35 μελέτες έχουν υπογραφεί μόνον δύο.

Η ντροπή της Ευρώπης

Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Ευρώπης που εν έτει 2014 δεν έχει κτηματολόγιο, το οποίο συν τοις άλλοις είναι από τα αυτονόητα εργαλεία για την προσέλκυση επενδύσεων. Και λέμε η μοναδική, αφού η Αλβανία, που ήταν η δεύτερη χώρα της Ευρώπης η οποία δεν είχε κτηματολόγιο, απέκτησε μέσα σε μια τριετία από την έναρξη της κατάρτισής του…

Για να κατανοήσουμε τον αναλφαβητισμό μας σε αυτό το θέμα, αρκεί να πούμε ότι οι πραγματικά προηγμένες χώρες που σέβονται και τους πολίτες και τη δημόσια περιουσία όχι μόνον διαθέτουν κτηματολόγιο αλλά είναι μέλη της υπηρεσίας EULIS (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Πληροφοριών Κτηματολογίου), της διαδικτυακής πύλης που επιτρέπει την πρόσβαση στα κτηματολόγια σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρώπης.

Η διαδικτυακή αυτή υπηρεσία παρέχει πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικές με την ακίνητη περιουσία για επαγγελματίες πελάτες στην Ευρώπη ενώ αποτελεί επίσης έναν κόμβο ενημέρωσης στον οποίο υπάρχουν πληροφορίες για τις προϋποθέσεις καταχώρισης στο κτηματολόγιο που ισχύουν σε κάθε χώρα.

Μέχρι στιγμής, έξι χώρες, η Αυστρία, η Ολλανδία, η Λιθουανία, η Ιρλανδία, η Ισπανία και η Σουηδία, είναι πλήρως συνδεδεμένες με το δίκτυο EULIS και διαβιβάζουν ηλεκτρονικά πληροφορίες σχετικά με την ακίνητη περιουσία τους.

Μερικώς συνδεδεμένες με το σύστημα είναι η Βρετανία, η Σκωτία, η Φινλανδία, τα Σκόπια και η Σλοβακία ενώ ένα βήμα πριν από την ένταξή τους είναι το Βέλγιο, η Τσεχία, η Εσθονία, η Γεωργία, η Ισλανδία, το Κόσοβο, η Λετονία, η Νορβηγία και η Σλοβενία.

Από το Ποντίκι