Οι μεγαλύτεροι οικονομικοί εφιάλτες στην ιστορία

Οι αγορές τρίζουν συθέμελα κάθε φορά που ένα σοκ έρχεται να ταράξει τα νερά της παγκόσμιας οικονομικής κοινότητας. Δέκα ιστορίες, δέκα αληθινά γεγονότα τα οποία άφησαν πίσω τους απώλειες δισεκατομμυρίων. Οι αγορές επιβιώνουν, οι επιχειρήσεις παλεύουν για να βρουν τη λύση ενώ πολλοί από τους υπεύθυνους του λάθους απομακρύνονται και πολύ συχνά οδηγούνται στη φυλακή…

10. Metallgesellschaft, $1,3 δισεκατομμύρια

Ο γερμανικός όμιλος μεταλλουργίαςMetallgesellschaft AG ρίσκαρε πολλά και έχασε ακόμη περισσότερα. Το 1993 η εταιρεία μέτρησε συνολικά 1,3 δισ. δολάρια απώλειες όταν έκανε το λάθος να υποθέσει ότι οι τιμές του πετρελαίου θα αυξηθούν κατακόρυφα...  Συνέβη όμως το αντίθετο. Προκειμένου ο όμιλος να μην οδηγηθεί σε πτώχευση, οι  μέτοχοι του αναγκάστηκαν να εγκρίνουν ένα πακέτο διάσωσης ύψους συνολικά 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ο CEO Heinz C. Schimmelbusch, γνωστός ευρέως ως το παιδί - θαύμα των επιχειρήσεων, γρήγορα απομακρύνθηκε από την εταιρεία μαζί με τους περισσότερους διαχειριστές της. Το επόμενο βήμα ήταν δεχτεί μήνυση σε ΗΠΑ και Γερμανία από τον ίδιο τον Όμιλο ο οποίος τον κατηγορούσε για παράβαση καθήκοντος. Ο ίδιος ο Schimmelbusch από την πλευρά του ανταπάντησε επίσης με αγωγή ύψους 10 εκατομμυρίων στοΑνώτατο Δικαστήριο της Νέας Υόρκης κατά της νέας διοίκησης της Metallgesellschaft αλλά και κατά της Deutsche Bank, του μεγαλύτερου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος της Γερμανίας, με τον ισχυρισμό ότι η τράπεζα εκμεταλλεύτηκε οικονομικά την αποτυχία της εταιρείας και την οδήγησε λίγο πριν την χρεοκοπία...  

9. Orange County, $1,7 δισεκατομμύρια

Το 1994, η εύπορη κοινότητα Orange County στην Καλιφόρνια, εξαναγκάστηκε να υπαχθεί στο Κεφάλαιο 9 του πτωχευτικού κώδικα εξαιτίας μία σειράς ατυχών προβλέψεων από τον διαχειριστή των Οικονομικών της, Robert Citron ο οποίος στοιχημάτισε το ποσό των 14 δισεκατομμυρίων – ποσό το οποίο το είχε δανειστεί σε παράγωγα συμβολαίων με κυμαινόμενο επιτόκιο στην προσπάθειά του να διατηρήσει τον υψηλό ρυθμό των υψηλών απολαβών. Όταν όμως τα επιτόκια των κεφαλαίων αυξήθηκαν το σχέδιο κατέρρευσε και οι διαπραγματευτές ομολόγων άρχισαν να πανικοβάλλονται προτρέποντας σε μαζικές ρευστοποιήσεις των μετοχών της Orange County, σύμφωνα με το Businessweek. Την καταστροφή στην Orange County η Wall Street την είχε περιγράψει ως εξής:  «Οι άνθρωποι φοβούνται μέχρι θανάτου. Καλώς ήρθατε στην Καλιφόρνια».

8. UBS, $2 δισεκατομμύρια

Η μεγαλύτερη τράπεζα στην Ελβετία κατέρρευσε τον Σεπτέμβριο του 2011 όταν έχασε δύο δισεκατομμύρια δολάρια από «μη εξουσιοδοτημένες συναλλαγές», τις οποίες φέρεται να  είχε διεξάγει ο Kweku Adoboli, ένας διαχειριστής κεφαλαίων ο οποίος εργαζόταν στο επενδυτικό γραφείο της τράπεζας στο Λονδίνο. H UBS θα παραδεχτεί αργότερα ότι είχε αγνοήσει το προειδοποιητικό μήνυμα το οποίο είχε εκδοθεί από το μηχανογραφικό σύστημα του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος το οποίο εξέπεμπε SOS για τις συναλλαγές του Adobolis. Γεγονός το οποίο οδηγεί τον CEO Oswald Gruebel και τους συνεπικεφαλής Francois Gouws καθώς και Yassine Bouhara σε παραίτηση. Ο Adoboli κατηγορείται για απάτη και ψευδή λογιστικά στοιχεία – κατηγορίες στις οποίες εκείνος δηλώνει αθώος. Η δίκη της υπόθεσης είναι προγραμματισμένη για τον Σεπτέμβριο του 2012. Ο Adoboli παραμένει προφυλακισμένος χωρίς δικαίωμα προσωρινής αποφυλάκισης με την καταβολή χρηματικής εγγύησης.  

7. JP Morgan Chase, $2 δισεκατομμύρια

Όταν η JP Morgan  Chase ανακοίνωσε εκτάκτως τη σύγκλιση συνεδρίασης μέσω τηλεδιάσκεψης αργά τα ξημερώματα της 10^ης Μαΐου του 2012, δημοσιογράφοι και αναλυτές ήταν βέβαιοι ότι δεν πρόκειται για ευχάριστα νέα. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της JP Morgan, ο κ. Jamie Dimon, ανακοίνωσε ότι η τράπεζα κατάφερε να χάσει συνολικά δύο δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε μόλις έξι εβδομάδες από συναλλαγές σε χαρτοφυλάκιο χρηματοπιστωτικών παραγώγων στην αγορά υψηλού κινδύνου.  «Λάθη, προχειρότητα και κακή κρίση» τόνισε ο Dimon και πέταξε το μπαλάκι των ευθυνών στο κεντρικό γραφείο Επενδύσεων της Τράπεζας στο Λονδίνο. «Δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος υπεύθυνος για το εν λόγω ατύχημα», στελέχη της τράπεζας δηλώνουν στο Bloomberg αν και ένας trader στο Λονδίνο, γνωστός ως «Η φάλαινα του Λονδίνου» ή «Βόλντεμορτ» είχε τεθεί στο μικροσκόπιο των ελέγχων για τη μεταφορά παραγώγων αξίας 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι απώλειες αυτές αποτελούν για την JP Morgan μαύρη σελίδα. Ο όμιλος ο οποίος επιβίωσε από την κρίση του 2008 χάριν στις συντηρητικές επενδύσεις του μοιάζει σήμερα «ετοιμόρροπος», όπως και οι υπόλοιποι αντίπαλοί του.

6. Aracruz, $2,5 δισεκατομμύρια

Η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής λευκασμένου πολτού ευκαλύπτου παγκοσμίως  βρέθηκε στα τέλη του 2008 να προσπαθεί να σώσει ό,τι της είχε απομείνει από τις απώλειες των 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Τα προβλήματα άρχισαν όταν η Aracruz επένδυσε στην πιθανότητα το νόμισμα της Βραζιλίας (ρεάλ) να  σημειώσει άνοδο και εκείνη τη χρονιά. Ο όμιλος βασίστηκε στη συνεχή ανοδική του πορεία τα τελευταία τέσσερα χρόνια έναντι του δολαρίου. Όταν όμως άρχισε να παρατηρείται η αντίστροφή πορεία από την κορυφή ο όμιλος άρχισε να επενδύει σε ξένο συνάλλαγμα, σε μία ύστατη προσπάθεια να προλάβει την καταστροφή. Το νόμισμα της Βραζιλίας μέσα σε μόλις 8 εβδομάδες είχε χάσει το 24% της αξίας του και η Aracruz ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας της. Η μετοχή της εταιρείας έπεσε σε χαμηλό 14 ετών με έξι μέλη από το διοικητικό της συμβούλιο να υποβάλλουν τις παραιτήσεις τους.

5. Sumimoto Corp, $3,5 δισεκατομμύρια

Το 1995, ο κορυφαίος trader χαλκού ο κ. Yasuo Hamanaka κατάφερε να καλύψει ζημίες της τάξης των 2,6 δισεκατομμυρίων στους ισολογισμούς της εταιρείας Sumimoto Corp. Ο Ηamanaka, γνωστός και ως κύριος πέντε τοις εκατό - αφού έφτασε να ελέγχει το 5% του χαλκού όλου του κόσμου - απέκρυπτε τις απώλειες για περίπου δέκα χρόνια  ενώ δεν δίσταζε και να πλαστογραφεί τις υπογραφές των ανώτερών του σε μη εγκεκριμένες συναλλαγές. Ο Yasuo Hamanaka καταδικάστηκε σε κάθειρξη οκτώ ετών για απάτη και πλαστογραφία.

4. Long – Term Capital Management, $4,6 δισεκατομμύρια

Αποτελεί μία από τις πρώτες καταστροφές των μεγαλύτερων hedge – funds παγκοσμίως. Η αποτυχία της Long – Term Capital Management τράβηξε την προσοχή όλων σε μία μυστική και κάπως άγνωστη γωνιά της χρηματοοικονομικής βιομηχανίας. Το Greenwitch στο Κονεκτικαντ ιδρύθηκε το 1994 από τον John Meriwether η εταιρεία Long Term Capital Management και μέσα σε μόλις πέντε χρόνια είδε τα κέρδη της να αυξάνουν κατά τα 40%. Ωστόσο το βασικό της κεφάλαιο, η Long Term Capital Portfolio LP κατέρρευσε με την ρωσική χρηματοπιστωτική κρίση το 1998 αναγκάζοντας την LTCM να χάσει 4,6 δισεκατομμύρια δολάρια σε μόλις τέσσερις μήνες. Τη στιγμή που οι επενδυτές έφευγαν και τα χρέη της εταιρείας συσσωρεύονταν άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προσφέρθηκαν, υπό τον φόβο του ντόμινο στις αγορές, να τη διασώσουν υπό τον όρο ότι θα βρίσκεται υπό την επιτήρηση της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας.  Το κεφάλαιο της ρευστοποιήθηκε στις αρχές του 2000.

3. Amaranth Advisors, $6,5 δισεκατομμύρια δολάρια

Έτος ιδρύσεως 2000. Ο Nicholas Maounis υποστηρίζει ότι η εταιρεία του απευθύνεται σε γρήγορους managers οι οποίοι αναζητούν ευκαιρίες στις πιο υποσχόμενες αγορές της στιγμής. Παρ’ όλα αυτά η πτώση του hedgefund οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στις υπέρογκες απώλειες σε έναν και μοναδικό τομέα: σε εκείνον του φυσικού αερίου. Ενώ επιτυγχάνει το 2005 να αποκομίσει κέρδη της τάξης του ενός δισεκατομμυρίου στον τομέα της ενέργειας, το 2006 χάνει περισσότερα από 6 δισεκατομμύρια δολ. στα futures φυσικού αερίου.

2. Societe Generale, $7,2 δισεκατομμύρια

Τον Ιανουάριο του 2008 ο 31χρονος trader Jerome Kerviel, κατηγορείται από την Societe Generale για δόλιες συναλλαγές οι οποίες κοστίζουν στην τράπεζα 7,2 δισεκατομμύρια δολάρια. Πρόκειται για την μεγαλύτερη μέχρι τη στιγμή εκείνη οικονομική αποτυχία όλων των εποχών. Ο Kerviel κατηγορείται ότι λάμβανε πλασματικές θέσεις στην ευρωπαϊκή αγορά συναλλαγών μετοχικών παραγώγων. Καταδικάστηκε για κατάχρηση της εμπιστοσύνης και για παράνομη χρήση υπολογιστών και όχι για απάτη αφού δεν βρέθηκαν ικανοποιητικά στοιχεία εναντίον του…Πολλοί τον περιγράφουν ως έναν μοναχικό τύπο και άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι οαποδιοπομπαίος τράγος των λαθών και των παραλείψεων της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας της Γαλλίας.

1. Morgan Stanley, $9 δισεκατομμύρια

«Κανένας άλλος δεν έχει χάσει τόσα πολλά στην ιστορία της Wall Street», γράφει στο best seller βιβλίο του The BigShort ο Michael Lewis. Ο Howard ‘’Howie’’ Hubler έγινε παγκοσμίως γνωστός όταν ανέλαβε την ευθύνη για τα ολέθρια «παραπτώματα» που οδήγησαν στην οικονομική κρίση το 2008. Ο Hubler μέχρι τη στιγμή που υπέπεσε στο λάθος ήταν ένα από τους ποιο γνωστούς και επιτυχημένους traders. Τη διετία 2004 – 2006 είχε επενδύσει μεγάλα ποσά ποντάροντας στη φούσκα των ακινήτων στις ΗΠΑ αγοράζοντας σωρηδόν CDS (credit default swaps). Τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα, καθώς η ύφεση της αμερικανικής οικονομίας δεν ήρθε τόσο γρήγορα όσο ανέμενε  και για να ανακτήσει τα κέρδη του άρχισε να βυθίζεται ολοένα και πιο βαθειά στα CDO(δομημένα χρεωστικά ομόλογα). Έτσι όταν η αγορά ακινήτων κατέρρευσε το 2008 μαζί της κατέρρευσε και ο ίδιος παρασύροντας και την Morgan Stanley στην καταστροφή. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους ο όμιλος λαμβάνει μία επιταγή εννέα δισεκατομμυρίων από την Mitsubishi UFJ προκειμένου να μην χρεοκοπήσει.  

Επιμέλεια: Αθηνά ΠαπακώσταΠηγή: Time