- Σίγουρα, μπορεί να πει κανείς ότι στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στην πολιτική, παίζει ένα ρόλο. Με το όνομα και μόνο, μπορεί κανείς εύκολα να αναλάβει μια θέση εξουσίας να φτάσει κάπου. Στη δική μου περίπτωση πιστεύω ότι ένα μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων που με ψήφισαν, επηρεάστηκε άπ' το γεγονός ότι είμαι γιος του Ανδρέα. Πάρα πολλοί ψήφισαν γι' αυτό. "Άλλοι πάλι, επειδή με θεώρησαν νέο, με καινούριες ιδέες. Τώρα, το κατά πόσο έχω δικιά μου προσωπικότητα, και δεν είμαι απλώς ένας γιος ενός ονόματος, θα.φανεί με το χρόνο. Μπορεί το κατεστημένο να πει ότι αυτός, εγώ δηλαδή, έχει απλώς ένα όνομα και δεν
αξίζει τίποτα. Άπ' την άλλη, μπορεί να πει ότι, έχει δική του προσωπικότητα, είναι ένας άνθρωπος που έχει κι αυτός να δώσει κάτι. Άλλα, περισσότερο νομίζω ότι δεν επηρεάζει τόσο το όνομα, άμεσα όσο έμμεσα. Μεγαλώνοντας σε μια οικογένεια πολιτική, όχι με την κλασική έννοια πολιτική, με την έννοια ότι πέρασε μέσα από φυλακές, εξορίες, αναγκάστηκα και εγώ να πολιτικοποιηθώ.
Όλα εκείνα, ήταν φυσικό να με οδηγήσουν στην πολιτική. Όταν βλέπεις τον πατέρα σου να φυλακίζεται, όταν εξορίζεται, όταν προσπαθεί για μια διαφορετική Ελλάδα, χωρίς να το θέλεις μπαίνεις κι εσύ σ' αυτό τον αγώνα. Κι αν δεν κατέβαινα για βουλευτής στην Αχαΐα, θα δούλευα πάλι πολιτικά.
Τελικά, με το όνομα, το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει ευθύνη άπ' τη μια πλευρά και μια πίεση από την άλλη ότι κι εσύ πρέπει να γίνεις σαν τον πατέρα σου, πρέπει να διακριθείς στην πολιτική και χίλια δυό. Όχι, δεν κατέβηκα στις εκλογές επειδή έχω το όνομα, ούτε θέλησα να το εκμεταλλευτώ, αλλά γιατί πίστευα σ' ένα αγώνα. Κι αυτό έχει παρεξηγηθεί...
- Το γεγονός ότι συζητήθηκε πάρα πολύ το όνομά σας για υπουργοποίηση, οπωσδήποτε προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις ακόμα και άνθρωποι του ΠΑ.ΣΟ.Κ σχολίασαν ότι «είναι νωρίς».Επίσης, εφημερίδες της συμπολίτευσης, στην προσπάθειά τους να κάνουν, δεν ξέρω κι εγώ τι, ασχολούνται μαζί σας, θυμάμαι μάλιστα μία, που σε μια μέρα είχε βάλει, τρεις φωτογραφίες σας. Μήπως, τελικά όλα αυτά σας κάνουν κακό, μήπως σας κάνει κακό τ' ότι θέλουν να σας βοηθήσουν εν αγνοία σας...
- Αυτό που θα 'θελα, είτε από τον Τύπο της συμπολίτευσης, είτε της αντιπολίτευσης είναι να με δουν σαν ένα απλό στέλεχος του ΠΑ.ΣΟ.Κ...
- Είναι εύκολο όμως αυτό;
- Είναι δύσκολο, γιατί είναι η κοινωνία έτσι, είναι μέρος κι αυτό της αλλαγής που πρέπει να γίνει μέσα στην κοινωνία. Το να με παίρνουν σαν γιο του Παπανδρέου δεν βοηθάει την υπόθεση της αλλαγής, ίσως σε μια άλλη ιδεολογία να ήταν αποδεκτό, αν είχαμε βασιλιάδες. Τώρα που πάμε να φτιάξουμε σοσιαλισμό, είναι λάθος.
- Και πιστεύω ότι αυτή η ταύτιση, θα πρέπει να είναι το κυριότερο πρόβλημα σας σ' αυτή τη φάση...
- Δεν είναι το κυριότερο, απλώς είναι προσωπικό πρόβλημα, με το όποιο έχω ζήσει όλη μου τη ζωή. Είναι ένας προσωπικός αγώνας, ας το δούμε έτσι, για να αλλάξουν κάποτε οι σχέσεις των ανθρώπων, να βλέπεις τον άλλο σαν αυτό που είναι και όχι σαν αυτόν που λέει η κοινωνία ότι θα πρέπει να είναι. Είναι ένα θέμα, κοντά σ' αυτό της γυναίκας, που της δίνουν άπ' την αρχή ένα ρόλο. Κι εγώ, αισθάνομαι, σ' ένα μεγάλο βαθμό πιεσμένος σ' αυτό το ρόλο, που δεν τον επέλεξα, εγώ, που θα ήθελα να απελευθερωθώ άπ' αυτόν...
Σίγουρα και οι τέσσερις, η αδελφή μου, τα αδέλφια μου κι εγώ, έχουμε αισθανθεί την «πίεση» του ονόματος. Κι εδώ είναι που βλέπει κανείς την καταπίεση στον... άντρα. Η αδελφή μου, ίσως να μην το έχει τόσο πολύ, επειδή είναι γυναίκα. "Αν η Σοφία, είχε ασχοληθεί με την πολιτική, επειδή η γυναίκα έχει έναν άλλο ρόλο, θα τη βλέπανε αλλιώς. Γυναίκα είναι θα 'λεγαν, θα την έβλεπαν με περισσότερη «συγκατάβαση, θα της συγχωρούσαν» πιο εύκολα, θα 'λεγαν, «δεν περιμένουμε τόσα πολλά άπ' αυτή...... Δεν έχει την πίεση των ευθυνών και των προσδοκιών που ίσως έχει ένας άντρας. Βέβαια άπ' την άλλη πλευρά, ούτε προωθείται σαν γυναίκα εύκολα σε μια κοινωνία.
- Στη δικιά σας περίπτωση, υπάρχει και κάτι ακόμα. Φύγατε πολύ μικρός από την Ελλάδα αφήσατε τους φίλους σας, πήγατε στη Σουηδία, κάνατε νέους φίλους εκεί, μετά στην Αμερική, τον Καναδά, δεν προλάβατε δηλαδή την «αλλαγή» της γενιάς σας, την περίοδο 67 - 74. Έχετε ζήσει με πρότυπα, περισσότερο αμερικάνικα η ευρωπαϊκά. Αυτό δεν σας έχει επηρεάσει στις αντιλήψεις σας; Πιστεύετε ότι είσαστε 100% νεοέλληνας η μήπως έχετε μοιραστεί ανάμεσα στην ελληνική και τη διεθνή ταυτότητα. Μήπως αυτό, είναι εμπόδιο για ένα βουλευτή που εκπροσωπεί στη Βουλή το μέσο Έλληνα;
- Νομίζω ότι οπουδήποτε έχει ζήσει κανείς, δέχεται επιρροές από το περιβάλλον. Δεν δέχομαι όμως ότι διαφέρω άπ' τον οποιοδήποτε Έλληνα που μεγάλωσε στην Ελλάδα. Πιστεύω ότι ο Έλληνας του εξωτερικού, είναι ένα κομμάτι της Ελλάδας. Μην ξεχνάμε πως το ένα τρίτο του λαού μας ζει στο εξωτερικό. Είναι οι πρόσφυγες στις ανατολικές χώρες, οι μετανάστες μας στην Ευρώπη, οι ομογενείς στην Αμερική, είναι οι ναυτικοί μας. Είναι μέσα στην ιστορία μας όλοι. Όποτε κι εγώ αισθάνομαι ότι είμαι μέσα στην ιστορία της Ελλάδας, απλώς ένα άλλο κομμάτι, από εκείνα τα στρώματα που έτυχε να φύγουν για οικονομικούς η πολιτικούς λόγους, όπως θα μπορούσε να είναι ένας μη προνομιούχος αγρότης της Αχαΐας, άπ' αυτούς στα ορεινά.
Είμαι μέσα στο ρεύμα του ελληνισμού, του ελληνισμού που δεν είναι γεωγραφικά εντοπισμένος στη χώρα μας, άλλα σε όλη την υφήλιο. Κι όταν ήμουνα στην Αμερική κι όταν ήμουνα στη Σουηδία, ήμουνα πάντοτε ο Έλληνας στην Αμερική, ο Έλληνας στον Καναδά. Βέβαια, άπ' τη μια πλευρά, πήρα άπ' αυτούς τους λαούς, έμαθα πολλά κοντά τους, κι άπ' την άλλη έδωσα άπ' τα ελληνικά μας στοιχεία. "Άλλωστε, Ζούσα όλα αυτά τα χρόνια κοντά, πολύ κοντά στον ελληνισμό, όπου κι αν βρίσκονταν, στις παροικίες, που είναι η κάθε μια «μικρή Ελλάδα...»
Το σίγουρο είναι ότι όποιος ζει, όπως εγώ, πολλά χρόνια έξω, αναγκάζεται από την κοινωνία να νιώθει ακόμα περισσότερο Έλληνας. Έμαθα πολύ περισσότερα για την Ελλάδα, έξω, άπ' ότι εδώ. Σίγουρο είναι ακόμα ότι ζώντας έξω, βλέπεις πολλά κι αυτό σε βοηθάει να κάνεις πιο ουσιαστική κριτική για τον τόπο σου.
-Μήπως στο βάθος, ελπίζατε να αποχτήσει η γυναίκα σας γιο;
- Η αλήθεια είναι ότι έλεγα πως θα 'ταν κοριτσάκι, χωρίς όμως να 'χω πρόβλημα για το φύλο του παιδιού, όπως άλλωστε και η γυναίκα μου. «Γερό να 'ναι» λέγαμε. Υπάρχει όμως μια κοινωνική πίεση στο θέμα αυτό, η πίεσή του «να κάνεις γιο», πίεση που οπωσδήποτε ενοχλεί άλλα που τελικά δεν έχει σχέση με τα «γούστα» του κάθε γονιού. Κι όπως και εσείς λέτε, δεν ήταν λίγοι, ήταν οι περισσότεροι και όχι μόνο στην Αχαΐα, άλλα κι εδώ στην Αθήνα που εύχονταν στη γυναίκα μου «άντε και μ' ένα γιο...»
-Όλοι, οι άνθρωποι, πολιτικοί και μη, κάποια στιγμή της ζωής τους, συνήθως με αφορμή κάποιο συγκεκριμένο γεγονός, διαμορφώνουν γνώμη για τα κύρια θέματα της ζωής. Γι" αυτό και ρώτησα, «πότε συνειδητοποιήσατε ότι υπάρχει διαφορά στην αντιμετώπιση των δύο φύλων από την οικογένεια, από την κοινωνία...» - Νομίζω ότι όταν κάποιος είναι μικρός, όσο είναι μικρός, είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσει τους ρόλους που δημιουργεί η κοινωνία και πολύ εύκολο να τους αποδεχτεί. Είναι φυσικό, δηλαδή, να ζει μέσα στην κοινωνία που λέει «ο άντρας είναι έτσι και η γυναίκα έτσι». Το ίδιο συνέβη και με μένα, αν και εγώ έζησα μικρός και στην Αμερική και σε άλλες χώρες όπου οι ρόλοι είναι διαφοροποιημένοι, αν και όχι στο βαθμό που είναι εδώ.Άρχισα να συνειδητοποιώ το γυναικείο πρόβλημα όταν μπήκα στο Πανεπιστήμιο, στην Αμερική. Το γυναικείο κίνημα ήταν εκείνη την εποχή πολύ αναπτυγμένο, όπως άλλωστε και διάφορα άλλα κινήματα διαφόρων φυλών, μειονοτήτων γενικά. Το γυναικείο κίνημα λοιπόν, δεν άνθιζε σαν αυτόνομο, άλλα παράλληλα με τα άλλα, ήταν ταυτισμένο με τις διάφορες μειονότητες, γιατί μην ξεχνάμε και οι γυναίκες άλλα και οι μαύροι, π.χ. αγωνίζονται για ίδια δικαιώματα, για ίση αντιμετώπιση από την κοινωνία, για ίσες ευκαιρίες...
- Συνειδητοποιήσατε λοιπόν το πρόβλημα. Και μετά...
- Τι έκανα μετά; Νομίζω ότι όταν κάποιος συνειδητοποιηθεί για πρώτη φορά, πάνω σ* ένα πρόβλημα, αρχίζει να ψάχνει και τον εαυτό του, για τις σχέσεις του με το πρόβλημα αυτό, για τα πρότυπα που έχει δημιουργήσει σχετικά με το άλλο φύλο, για τις σχέσεις του μαζί του. Ψάχνει λοιπόν τον εαυτό του και μετά αρχίζει να αναπλάθει τις ιδέες του, προσπαθεί να αλλάξει τη νοοτροπία του, ν' αλλάξει τα μέχρι εκείνη τη στιγμή διαμορφωμένα πρότυπά του, προσπαθώντας να περάσει στην πρακτική της ιδεολογίας του. Γιατί, μπορεί η δικιά μας γενιά να 'ναι διαφορετική από τις προηγούμενες όχι όμως σε τέτοιο βαθμό που να μην κουβαλάμε κι εμείς τα γνωστά πρότυπα. Στην περίπτωση των ανδρών, η πρακτική αρχίζει με το πως βλέπει κανείς τις σχέσεις του με τη γυναίκα, αν τη βλέπει δηλαδή απλώς σαν σεξουαλικό αντικείμενο η σαν σύντροφο, σαν φίλο ακόμα. Υπάρχει βέβαια και η σεξουαλική σχέση άλλα πρέπει να υπάρχει και η φιλική σχέση, αυτής της αμοιβαίας εκτίμησης και της ανθρώπινης σχέσης.
Όλα αυτά, κατάλαβα ότι έπρεπε να τα διαμορφώσω και στις δικές μου σχέσεις, σιγά - σιγά κι έτσι πέρασα κι εγώ διάφορες εμπειρίες μέσα μου και γύρω άπ' αυτό το θέμα. Οπωσδήποτε στην εφηβική ηλικία μου, υπήρχε αυτή η γνωστή άποψη, πως η γυναίκα είναι αντικείμενο του σεξ και οι σχέσεις που είχα αναπτύξει ήταν σ' αυτό το επίπεδο.
- Τελικά, προσφέρετε κάτι μέσα στο σπίτι σας, η υπάρχουν ακόμα οι ρόλοι...
- Άπ' τη μια υπάρχει το, ας πούμε, ιδανικό, η πλήρης ισότητα. Κι άπ' την άλλη υπάρχει η δυσκολία του πως θα φτάσει κανείς εκεί. Σίγουρα, εγώ έχω περισσότερο το πρότυπό του άντρα -σαν άντρας- δηλαδή, δεν είμαι τόσο πολύ στο σπίτι, δεν ασχολούμαι με τα του σπιτιού, αυτό το πρότυπό μου έχει καλλιεργηθεί, χωρίς να λέω πως αυτό είναι σωστό, γι' αυτό και προσπαθώ να το σπάσω. Όμως, άπ' την άλλη πλευρά και η γυναίκα μου έχει κι αυτή το πρότυπό της γυναίκας που είναι στο σπίτι, ιδίως τώρα με το παιδί, της γυναίκας με το νοικοκυριό, άρα κι αυτή άπ' τη θέση της πρέπει να το σπάσει. Και σ' ένα μεγάλο βαθμό το 'χουμε οπωσδήποτε σπάσει, Ιδίως αν συγκριθούμε με πιο παλιές γενιές».
- Να σας συγκρίνουμε με τη δικιά σας οικογένεια... με τον πατέρα σας, τη μητέρα σας, τις σχέσεις τους. - Θα μπορούσε κανείς να πει ότι υπάρχει μια διαφορά. Έχει γίνει άλλωστε βήμα προς τα μπρος στη νεώτερη γενιά σε κάθε οικογένεια.
- Η μητέρα σας, σας έχει επηρεάσει καθόλου, έχετε κουβεντιάσει για τις πολύ γνωστές θέσεις της;
- Σίγουρα μ' έχει επηρεάσει και η μητέρα μου, γιατί το 'χει πιστέψει, το 'χει δουλέψει πάρα πολλά χρόνια το γυναικείο ζήτημα. Κι έχουμε κάνει πολλές συζητήσεις, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι είναι το μόνο πρόσωπο που με έχει επηρεάσει...
- Το βλέπετε κι εσείς ότι υπάρχει μια κάποια αδικία, δεν υπάρχει ούτε μια γυναίκα σε Γενική Γραμματεία Υπουργείου, είναι άλλωστε γνωστό ότι δημιουργήθηκαν αρχικά προβλήματα με τις Νομαρχίες, με δυό λόγια, το 'χετε σκεφτεί ότι και το ΠΑ.ΣΟ.Κ είναι ανδροκρατούμενο κόμμα;
- Νομίζω ότι το ΠΑ.ΣΟ.Κ έχει τα οράματα, τα ιδανικά του. 'Από κει και πέρα, χρειάζεται ένας μεγάλος αγώνας για να μπορέσει να περάσει στην πρακτική, στην εφαρμογή όλο αυτό το όραμα που υπάρχει σε όλους τους τομείς.Η ανδροκρατούμενη άποψη στις σχέσεις των δύο φύλων έχει περάσει βαθιά μέσα στην κουλτούρα μας, όχι την ελληνική μόνο, άλλα την κουλτούρα των ανδρών σ' όλο τον κόσμο. Κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να αντιπαλέψει το ΠΑ.ΣΟ.Κ, άλλα όχι μόνο αυτό. Πρέπει και οι γυναίκες...
- Δηλαδή;
- Νομίζω ότι δεν είναι το ΠΑ.ΣΟ.Κ που θα έρθει να δικαιώσει τις γυναίκες, δηλαδή να πει «άφ' υψηλού» θα σας «δικαιώσω». Αυτό που μπορεί να κάνει είναι να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο γύρω από το πρόβλημα της ανισότητας, να σπάσει τους φραγμούς που υπάρχουν σήμερα, ν' αφήσει ανοικτές τις πόρτες και για τις γυναίκες, άλλα από κει και πέρα είναι θέμα αγώνα της ίδιας της γυναίκας. Δεν αλλάζουν τα πράγματα άπ' τη μια στιγμή στην άλλη. Με το να έρθει ένα κόμμα με καινούριες αρχές στην εξουσία, δεν σημαίνει ότι θ' αλλάξουν, αυτόματα και οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, που είναι επηρεασμένες, τόσα και τόσα χρόνια, από μια συγκεκριμένη κουλτούρα, από μια σχέση καταπίεσης. Θα ήταν αστείο να λέγαμε ότι επειδή τώρα έχουμε σοσιαλιστική κυβέρνηση, εγώ με τη γυναίκα μου έχουμε πια σοσιαλιστικές σχέσεις.Πρέπει να το παλέψουμε, εγώ και η γυναίκα μου...
- Έχετε σκεφτεί κάποιους τρόπους κοινού αγώνα;
- Ένα, είναι η πλατιά ενημέρωση γύρω από το πρόβλημα των γυναικών, η συνειδητοποίηση της ίδιας, άλλα και του άντρα. Στην ουσία είναι θέμα και των δύο, απλώς έχει πάρει τον αγώνα στα χέρια της η γυναίκα, γιατί αυτή είναι που καταπιέζεται περισσότερο. Όμως και ο άντρας είναι καταπιεσμένος στο ρόλο του, άλλα επειδή ο δικός του ρόλος είναι κάπως καλύτερος, έχει περισσότερη εξουσία, κάπως επαναπαύεται...
Κι είναι αλήθεια, τραγικό, να βλέπεις άντρες να αντιδρούν στο γυναικείο κίνημα, πιστεύοντας στο ρόλο τους, του αρσενικού, ο όποιος, σε τελευταία ανάλυση τον καταπιέζει. Σε τελευταία ανάλυση, το γυναικείο κίνημα θα 'πρεπε να προβληματίζει και τους άντρες, όχι τόσο προς την πλευρά των γυναικών, όσο προς την πλευρά των ίδιων των άντρων, να δουν κατά πόσο καταπιέζονται κι αυτοί άπ' το μοίρασμα των ρόλων, άπ' το πρότυπό του άντρα που θα πρέπει να γίνει μέγας και τρανός, που πρέπει να είναι σκληρός, που δεν κλαίει, που χίλια δυό... Το γυναικείο κίνημα, το θυμάμαι και από την Αμερική, άλλα και παντού περνάει από μια φάση που κτυπάει τον άντρα. Κτυπώντας τον άντρα, ψάχνουν να βρουν αυτοπεποίθηση. Υπάρχει όμως, πρέπει να υπάρχει κατά τη γνώμη μου, και μια δεύτερη φάση. Αυτή που οι γυναίκες βοηθούν τον άντρα να συνειδητοποιήσει το δικό του ρόλο, να δει την καταπίεσή του στο ρόλο αυτό και νομίζω, πως αν γίνεται αυτό, η κερδισμένη θα είναι η κοινωνία στο σύνολό της. Γιατί, έτσι οι σχέσεις εξουσίας, η καταπίεση, στ' ότι διαιρείται ο κόσμος σε άντρες και γυναίκες, σε λευκούς και μαύρους, σε ξένους και μη, θα πάψουν να υπάρχουν. Όταν ξεπεραστούν αυτές οι διακρίσεις, θα 'ναι πια πολύ δύσκολο να εκμεταλλεύεται ο ένας τον άλλο. Έτσι, ούτε ο άντρας θα εκμεταλλεύεται τη γυναίκα, ούτε η γυναίκα θα αναγκάζεται να παίξει το δικό της ρόλο, είτε για να μη την εκμεταλλεύονται, είτε για να κάνει το δικό της... Το να σπάσουν οι σχέσεις εξουσίας, είναι κάτι πολύ επαναστατικό για μια κοινωνία, άλλα απαιτεί μεγάλο αγώνα...
- Κάθε γονιός, κάθε νέος γονιός, κάνει σχέδια για το παιδί του. Εσείς με τη γυναίκα σας, τι σχέδια κάνετε;
- Ίσως όχι κλασικά σχέδια. Οπωσδήποτε να βγει ένας σωστός άνθρωπος, αν και ο καθένας εννοεί διαφορετικά το τι είναι σωστό. Εγώ νομίζω ότι εκείνο που πρέπει να κάνει κάθε γονιός είναι να βοηθήσει το παιδί του, να αναπτυχθεί ολοκληρωμένα, ώστε να μπορεί το παιδί αυτό να γίνει ένας ανεξάρτητος άνθρωπος. Υπάρχει πολλές φορές η νοοτροπία της υπεράγαθης και υπερεξάρτησης του παιδιού, άπ' το γονιό.Εγώ πιστεύω ότι πρέπει να το βοηθάμε να ανεξαρτητοποιηθεί τελείως από τους γονείς του κάποια στιγμή. Κι αυτό θέλουμε με τη γυναίκα μου, να δώσουμε στο παιδί μας εργαλεία για να αντιμετωπίσει τη ζωή, όσο πιο σωστά μπορεί.
- Και το δικό σας το παιδί, θα 'χει κάπως το πρόβλημα που έχετε εσείς....
- Σωστά, είναι πια τέταρτη γενιά Παπανδρέου. Ιδιαίτερα, είναι πρόβλημα το όνομα, αν θα ονομαστεί Ανδρέας η όχι, δεν έχει αποφασιστεί ακόμα, καλό θα ήταν αν μπορούσαμε να το ρωτήσουμε, άλλα, ε, είναι ακόμα πολύ μικρός. Σίγουρα, θα κουβαλήσει κι αυτός, όπως εγώ, όπως και ο πατέρας μου τις ευθύνες της προηγούμενης γενιάς, την Ιστορία της προηγούμενης οικογενειακής γενιάς, κι αυτό θα τον βαρύνει. Ίσως όμως να έχει εξελιχτεί έτσι η κοινωνία, ώστε όταν μεγαλώσει, να μην παίζουν ρόλο αυτά τα πράγματα, κι έτσι να είναι απελευθερωμένος από αυτή την ιστορία...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παράκληση να μην υπάρχουν μηνύματα υβριστικού περιεχομένου.