Αίγυπτος: ντόμινο ανησυχίας

του Γιάννη Σιδέρη
Στην χαοτική πόλη του Καΐρου, στους κόμβους, υπάρχουν απειράριθμες, επικίνδυνα στενές, εναέριες διαβάσεις για να διευκολύνουν την κυκλοφορία. Η μόνη υπόγεια διάβαση είναι μπροστά στο προεδρικό μέγαρο. Όχι για να μην κοιτούν οι περαστικοί τους κήπους του μεγάρου, αλλά για να μην αποτελέσουν ο πρόεδρος Μουμπάρακ και ο …πρίγκιπας γιος του Γκαμάλ, στόχους ελεύθερων σκοπευτών.

Ο Χόσνι Μουμπάρακ είναι ο πρόεδρος που κρύβεται από τον λαό του. Αειθαλής βιολογικά και μακρόβιος πολιτικά, στήριξε την εξουσία του στο πολυπληθές και σκληροπυρηνικό τμήμα των πραιτόρων του, του σώματος των αστυνομικών, ενός σώματος ιδιαίτερα μισητού στο λαό της Αιγύπτου – εν αντιθέσει με τους στρατιωτικούς που είναι αγαπητοί καθώς έχουν γράψει σελίδες δόξας, έχοντας πολεμήσει και χαθεί, με απαράμιλλη αυταπάρνηση, στην έρημο, κατά τη διάρκεια των παλιών αραβοϊσραηλινών πολέμων. Από την τάξη τους άλλωστε προήλθε ο δοξασμένος ηγέτης, όχι μόνο του αιγυπτιακού, αλλά του παναραβικού κόσμου, ο Νάσερ, που ξαναέδωσε στους άραβες την περηφάνιά τους (οι περιγραφές για την ένταση και το μέγεθος του λαϊκού θρήνου στην κηδεία του είναι κάτι το ανεπανάληπτο…).

Τα ανέκδοτα που κυκλοφορούσαν στην Αίγυπτο, και τα οποία εμπιστευτικά ο γράφων είχε ακούσει σε ανύποπτη στιγμή από λαϊκούς ανθρώπους σε καφενεία, για τις ευρείες εκλογικές νίκες του Μουμπάρακ, έδιναν το μέτρο του μίσους και του φόβου, που απέπνεε. Ένα μίσος και ένα φόβο εμφανή, σχεδόν απτό στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα - κάτι που όμως δεν συνέβαινε στην Τυνησία, όπου το - υποτιθέμενα έμπειρο - μάτι του δημοσιογράφου ξεγελιόταν: Εκεί, στην εξεγερθείσα Τυνησία, όπου πριν ενάμισι χρόνο είχα ξαναβρεθεί, έβλεπες ένα λαό που ευημερούσε, ζώντας σε μια χώρα αρκετά δυτικοποιημένη (υποδομές, κτήρια, δρόμοι, ντύσιμο, συμπεριφορά ανθρώπων). Οι στατιστικές συνηγορούσαν στην εικόνα: το υψηλότερο κατά κεφαλή εισόδημα από τις μη πετρελαιοπαραγωγές αραβικές χώρες, ανθούσα τουριστική βιομηχανία, υψηλό ποσοστό συμμετοχής στην εκπαίδευση. Ο γράφων ξαφνιάστηκε με όσα συνέβησαν στην Τυνησία.

Αντιθέτως αναμενόμενα ήταν όσα συμβαίνουν στην Αίγυπτο... Και αυτά που συμβαίνουν ενδεχομένως να αποτελέσουν τεκτονικό σεισμό, οι μετασεισμικές δονήσεις του οποίου θα ταρακουνήσουν τον αραβικό κόσμο, καθότι το Κάιρο είναι η πολιτική και κοσμοπολίτικη πρωτεύουσά του : «Οποιος ξέρει το Κάιρο, ξέρει τον κόσμο όλο» έλεγε με πλήρη σοβαρότητα, τα Χριστούγεννα μέσα στο αεροπλάνο προς το Κάιρο (εγώ τράνζιτ για χώρα της Ασίας) , σουδανός επιχειρηματίας, που ήρθε στην Αθήνα ως λαθρομετανάστης, πρόκοψε και γύριζε για χειμερινές διακοπές στον τόπο του.

Το Κάιρο είναι η «πολιτική Μέκκα» του Αραβικού κόσμου, παρότι ο Μουμπάρακ εξοβέλισε τον τίτλο που κατέκτησε ο Νάσερ για την χώρα του. Ο Μουμπάρακ, δυτικόφρων, αρκετά βολικός για τα δυτικά συμφέροντα, ειρηνικός, έστω και ψυχροπολεμικά, προς το Ισραήλ, γεφυροποιός μεταξύ ΗΠΑ και των υπόλοιπων αραβικών καθεστώτων μετά το πλήγμα των διδύμων πύργων, ήλεγχε αστυνομοκρατικά ως τώρα τους ακραίους ισλαμιστές (σ.σ. επιβίωσε έξι δολοφονικών επιθέσεων, μεταξύ των οποίων και επίθεσης από την εξτρεμιστική ισλαμική οργάνωση «Αλ-Γκαμάα αλ-Ισλαμίγια», η οποία ευθύνεται για την εν ψυχρώ σφαγή 18 ελλήνων τουριστών στην περιοχή των πυραμίδων, στα μέσα της δεκαετίας του ’90, επειδή τους πέρασαν για ισραηλινούς!).

Η Δύση μετά την Τυνησία φοβάται ντόμινο εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο, ιδιαίτερα στα φιλικά της προπύργια. Γι' αυτό και η έκκληση της Χίλαρυ Κλίντον προς την κυβέρνηση του Καΐρου να επιτρέψει τις διαδηλώσεις, γι' αυτό και ο εκπρόσωπος του Ομπάμα, Ρόμπερτ Γκίμπς εξέφρασε στην ιστοσελίδα του στο twitter την ανησυχία του, γι' αυτό και οι δυο διαδοχικές συνεδριάσεις του αμερικανού προέδρου με τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας χθες!

Για τη δυτική κοινή γνώμη θεωρείται φυσικό, μετά την Τυνησία να καταρρεύσει και η Αιγυπτος και το ντόμινο των εξεγέρσεων να εξαπλωθεί σαν φωτιά και να παρασύρει άλλα αντιδραστικά αραβικά καθεστώτα, όπως την πάλαι ποτέ εθνικοαπελευθερωτική Αλγερία, τις μοναρχίες Μαρόκου και της Ιορδανίας, την οικογενειοκρατική Συρία, τις φεουδαρχίες των Εμιράτων κλπ. Ηδη η αναταραχή μετά την Τυνησία και την Αίγυπτο ανιχνεύεται και στην Αλγερία, ενώ στο Ιράν (μουσουλμανικό, αλλά όχι αραβικό) η κοινωνία ελέγχεται μετά βίας.

Ο εξεγέρσεις αυτές είναι πρωτόγνωρες. Το αν θα οδηγήσουν σε εκδημοκρατισμό ή σε περισσότερο αυταρχικά καθεστώτα, παραμένει το μεγάλο ζητούμενο. Το πρόβλημα είναι ότι ο αραβικός κόσμος δεν έχει δημοκρατικό παρελθόν (καθόλου αμελητέο ζήτημα, αν θυμηθούμε πως και η ανατολική Ευρώπη, του πρώην υπαρκτού, στερείτο παρόμοιας εμπειρίας, με όλα τα γνωστά συνεπακόλουθα…)

Ενα άλλο θέμα, που μας αφορά, είναι ότι πιθανόν να επηρεαστούν οι ισορροπίες στην περιοχή αν η κρίση παραταθεί και η Τουρκία καταφέρει να παίξει ηγεμονικό ρόλο στον αραβικό κόσμο, όπως διακαώς επιδιώκει αλλάζοντας τις γεωπολιτικές ισορροπίες –πολύ περισσότερο που οι κεμαλιστές φαίνεται να οδηγούνται σε εκλογική ήττα στον Ιούνιο και ο Ερντογάν κάνει κινήσεις που ενισχύουν τον ισλαμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους.

Ολα τα δίκτυα στον πλανήτη ασχολούνται συνεχώς με τις εξεγέρσεις αυτές και σοβαροί αναλυτές προσπαθούν να κατανοήσουν τι θα προκύψει ως νέο σκηνικό. Πλην της Ελλάδας φυσικά, που αν και μπλέκεται σχεδόν άμεσα, ασχολείται - εν μέρει αναγκαστικά- μόνο με το μνημόνιο, προσφάτως με την επαναστατική γυμναστική των χορτάτων «αντιρατσιστών», ενώ το ΚΥΣΕΑ συνήλθε προσφάτως μόνο για να επικυρώσει τον ορισμό νέου αρχηγού του Λιμενικού.

Εμ βέβαια, γιατί να ασχολείται με τέτοια το ΚΥΣΕΑ; Με αυτά ασχολούνται τα όργανα σοβαρών χωρών - το Συμβούλιο ασφαλείας των ΗΠΑ υπό την προεδρία του Ομπάμα, για παράδειγμα - και μάλιστα δις ημερησίως. Γιατί να ασχοληθεί το ΚΥΣΕΑ; Αλλωστε ποιος να το συγκαλέσει; Ο αρχηγός λείπει στο Νταβός για δουλειές!