TTIP – CETA: Αγροτική Παραγωγή και Ασφάλεια Τροφίμων

1. Τι σημαίνουν οι Συμφωνίες TTIP και CETA για την αγροτική παραγωγή και την ασφάλεια των τροφίμων – Ποιες ευρωπαϊκές αξίες διακυβεύονται…
1.1.         Κατάργηση της αρχής της προφύλαξης. Η αρχή της προφύλαξης είναι η βασική αρχή για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Σημαίνει ότι: Κανένα προϊόν δεν τοποθετείται στην αγορά προς κατανάλωση ή χρήση, αν δεν αποδειχθεί (από τον φορέα παραγωγής του), ότι είναι ασφαλές για την υγεία του ανθρώπου και την προστασία του περιβάλλοντος. Δεν ισχύει το αντίθετο, δηλαδή κυκλοφορεί στην αγορά και αν αποδειχθεί ότι προκάλεσε βλάβες, τότε αποσύρεται και άντε η εταιρεία να πληρώσει κάποιο πρόστιμο ή αποζημίωση. Το ζήτημα της αρχής της προφύλαξης είναι καθοριστικό για τις διαπραγματεύσεις στην TTIP και στη CETA.

1.2.         Κατάργηση όλου του κανονιστικού θεσμικού πλαισίου, που συνδέεται με την αρχή της προφύλαξης και την πολλαπλή συμμόρφωση (προστασία της δημόσιας υγείας, προστασία του περιβάλλοντος, καλές συνθήκες εκτροφής των ζώων, ασφάλεια στην εργασία). Έχουν εκδοθεί από την ΕΕ Κανονισμοί και Οδηγίες και έχουν μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών νομοθετικές διατάξεις, που ρυθμίζουν την παραγωγική διαδικασία στο πλαίσιο του «συνθήματος» από το χωράφι και το στάβλο στο τραπέζι.
1.3.          Προώθηση των εταιρικών προνομίων ως προς την ενεργή συμμετοχή τους στην κατάρτιση των προδιαγραφών για την καλλιέργεια των φυτών και την εκτροφή των ζώων και ως προς την επίλυση των διαφορών τους με τα κράτη. Είναι προφανές, ότι όλο το κανονιστικό πλαίσιο που αναφέρεται παραπάνω θα σταματήσει να ισχύει. Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι στη διένεξη του κράτους με την εταιρεία – αν ισχύσει η TTIP θα υπερτερεί το συμφέρον της εταιρείας. Αυτό σημαίνει κατάργηση της εθνικής ανεξαρτησίας, ενώ προκύπτει και το ζήτημα του επιπέδου που θα διεξάγεται η διένεξη, δηλαδή μεταξύ 2 διαφορετικού επιπέδου φορέων, ενός κράτους και μιας πολυεθνικής εταιρείας.
1.4.         Κατάργηση ΠΟΠ προϊόντων και προϊόντων με Γεωγραφική Ένδειξη (ΓΕ) – τυρί φέτα. Μετά από πολλές προσπάθειες η Ελλάδα (κράτος και εμπλεκόμενοι φορείς) κατάφερε να κατοχυρώσει διάφορα αγροτικά προϊόντα (τυριά, λάδια, κρασιά κλπ) ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ ή ΓΕ. Το σημαντικότερο προϊόν από αυτά είναι η φέτα, που είναι ΓΕ. Τα προστατευόμενα αυτά προϊόντα δεν μπορούν να παρασκευαστούν πουθενά αλλού στον κόσμο, παρά μόνο στη χώρα ή στην περιοχή και με τις συγκεκριμένες προδιαγραφές που αναγράφονται στο συγκεκριμένο φάκελο και στην απόφαση της ΕΕ. Η CETA ( Εμπορική Συμφωνία ΕΕ-Καναδά) περιλαμβάνει την πλήρη κατάργηση της προστασίας με συγκεκριμένες προδιαγραφές και γεωγραφικές ενδείξεις.
2.     Τι αλλάζει στη σχετική νομοθεσία
2.1.       Θα καταργηθεί όλο το κανονιστικό θεσμικό πλαίσιο (κοινοτικό και εθνικό) που έχει σχέση με όλα όσα αναφέρονται στην παράγραφο 1. Το κεφάλαιο που διέρρευσε πάνω στην “ρυθμιστική συνεργασία” επιβεβαιώνει ότι θα υπάρξουν επιθέσεις εναντίον της δημοκρατίας και του δημοσίου συμφέροντος. Διαψεύδει ισχυρισμούς της Ευρωπαϊκής επιτροπής ότι δεν θα υποβαθμιστούν ρυθμίσεις και προδιαγραφές εξ αιτίας της εμπορικής συμφωνίας. Όλες οι προσεγγίσεις που προτείνονται τόσο από την ΕΕ όσο και από τις ΗΠΑ – κοινή αποδοχή, ενοποίηση, απλοποίηση κανονισμών – σε συνδυασμό με μηχανισμούς που  καταλήγουν σε τρομακτική ισχυροποίηση και θεσμοθέτηση επιχειρηματικής παρέμβασης – θα οδηγήσουν σε αποδυνάμωση, εγκατάλειψη ή καθυστέρηση κοινωνικών και περιβαλλοντικών προδιαγραφών.
2.2.         Θα προκύψουν «αντιφάσεις» μεταξύ του νέου θεσμικού πλαισίου και ψηφισμάτων του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και της ΟΚΕ, αλλά και του ΟΗΕ – FAO. Συγκεκριμένα υπάρχουν ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, αλλά και του FAO για την ασφάλεια των τροφίμων που θα δημιουργήσουν πρόβλημα (κυρίως του ΕΚ και της ΟΚΕ) ως προς την εκπροσώπηση αυτών των κοινοτικών θεσμών και την αξιοπιστία τους.
3.     Επιπτώσεις στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα
3.1.         Αλλάζει όλο το σύστημα παραγωγής (καλλιέργεια φυτών και εκτροφή των ζώων και ιχθυοκαλλιέργεια), που σημαίνει ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων, αντιβιοτικών, ορμονών, ΓΤΟ, απόρριψη φυτικών και κτηνοτροφικών αποβλήτων.
3.2.         Αλλάζει όλο το σύστημα παρασκευής και διακίνησης των τροφίμων: με την κατάργηση της αρχής της προφύλαξης και με την κατάρτιση των προδιαγραφών για τα τρόφιμα μόνο από την εταιρεία, η έννοια της εταιρικής ευθύνης καταργείται και παραμένει-υφίσταται μόνο η ευθύνη της εταιρείας.
4.     Επιπτώσεις στην υγεία των καταναλωτών
4.1.         Πρόκληση βλάβης στην υγεία των καταναλωτών από την κατανάλωση αγροτικών προϊόντων-τροφίμων, τα οποία κυκλοφορούν στην αγορά. Μόνο αφού προκύψουν τέτοιες βλάβες, πρέπει να αποδειχθεί ότι ευθύνεται η εταιρεία και όχι ότι ευθύνεται π.χ. ο έμπορος, ή ο ίδιος ο καταναλωτής που δεν συντήρησε σωστά το τρόφιμο. Για ή για τις βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό που θα εμφανιστούν μετά από χρόνια, δεν προβλέπεται απόδοση ευθύνης.
5.     Επιπτώσεις στο περιβάλλον
5.1.         Υποβάθμιση των εδαφών. Η αύξηση του εμπορίου και η αύξηση του βιοτικού επιπέδου στις αναπτυσσόμενες χώρες θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής με όρους μονοκαλλιέργειας (στον όρο περιλαμβάνεται και η εκτροφή των ζώων) με συνέπεια στην υποβάθμιση της σύστασης των εδαφών και τελικά στην ερημοποίηση ολόκληρων εκτάσεων.
5.2.         Βιοποικιλότητα. Η εμπορία του γενετικού υλικού (ΓΤ σπόρων ή υβριδίων ζώων και πτηνών) από ελάχιστες εταιρείες θα καταργήσει τους φυσικούς σπόρους και τις αυτόχθονες φυλές ζώων, που είναι προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον της κάθε περιοχής με αποτέλεσμα την ανάπτυξη νέων ασθενειών στα φυτά και στα ζώα και νέων ζωοανθρωπονόσων. Η αμειψισπορά π.χ. θα καταργηθεί ως λέξη και ως έννοια. Η κατάσταση αυτή θα ομογενοποιήσει το περιβάλλον σε ευρύτερες εκτάσεις και θα αποσταθεροποιήσει το περιβάλλον.
5.3.         Φυσικοί πόροι. Η μονοκαλλιέργεια και η εξ αυτής υποβάθμιση της σύστασης των εδαφών θα προκαλέσει εξάντληση των φυσικών πόρων και των ιχνοστοιχεία του εδάφους.
5.4.         Ρύπανση αποδεκτών. Η ανεξέλεγκτη απόρριψη των αποβλήτων θα προκαλέσει ρύπανση των εδαφικών και υδατικών αποδεκτών.
6.     Θέση ΕΕ και Ελληνικής Κυβέρνησης
6.1.         Θέση ΕΕ. Η ΕΕ συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις, συμφωνεί στο γενικό πλαίσιο και στη φιλοσοφία των διαπραγματεύσεων και κρατά μυστική την πορεία τους. Διαφωνεί σε ορισμένα ζητήματα, όπως τα ΠΟΠ και κάποια ζητήματα για το περιβάλλον. Είναι χαρακτηριστικό, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να αμβλύνει την «αυστηρότητα» κάποιων Κανονισμών που η ίδια έχει ψηφίσει. Η θέση του Γάλλου Προέδρου, ότι δεν θα συναινέσει στην ψήφιση των Συμφωνιών, γιατί αυτό θα σημάνει την καταστροφή του γαλλικού αγροτικού τομέα, αποτελεί ένα σοβαρό εμπόδιο για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων στο χρονικό διάστημα που θα επιθυμούσαν οι ΗΠΑ. Το πρόσφατο ταξίδι του Ομπάμα στη Γερμανία και η συνάντηση με τη Μέρκελ είχε σκοπό ακριβώς την επίσπευση των διαπραγματεύσεων.
6.2.         Θέση ελληνικής κυβέρνησης. Η ελληνική κυβέρνηση χαμένη στις διαπραγματεύσεις για την αξιολόγηση στην καλύτερη περίπτωση δεν ασχολείται σοβαρά, ενώ στη χειρότερη συναινεί και συμφωνεί με τις συμφωνίες. Στο μόνο που έχει αντίθεση είναι η κατάργηση της προστασίας της φέτας, ενώ προτείνει για τη CETA, που περιλαμβάνει το συγκεκριμένο ζήτημα, να θεωρηθεί μικτή συμφωνία, ώστε να απαιτείται και η ψήφιση από τα εθνικά κοινοβούλια και όχι μόνο η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ήδη ο Γ. Σταθάκης ως διαπραγματευτής εκ μέρους της Ελλάδας θα συμμετέχει σήμερα, 13.05.2016 στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων και Εμπορίου. Σύμφωνα με την ημερήσια διάταξη, στη συνάντηση των αρμόδιων υπουργών της Ε.Ε. θα τεθούν προς συζήτηση τα ακόλουθα θέματα:
Θέματα εμπορικών διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου:
• η διαδικασία για την επικύρωση της Συμφωνίας Εμπορίου και Επενδύσεων Ε.Ε.-Καναδά (CETA),
• οι τελευταίες εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις για τη Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων Ε.Ε.-ΗΠΑ (TTIP).
Το ζήτημα που προκύπτει είναι:
Ποιο καταναλωτικό πρότυπο επιλέγουμε για τη ζωή μας;
Και επομένως,
Ποιο παραγωγικό πρότυπο επιλέγουμε και
Σε ποιο περιβάλλον επιλέγουμε να ζούμε και να εργαζόμαστε;
Εμείς απαντάμε:

• Θέλουμε ένα πρότυπο ζωής, που να στηρίζεται στο σεβασμό των «νόμων της φύσης» και την προστασία του περιβάλλοντος, στη διατήρηση των αυτόχθονων σπόρων και φυλών ζώων της κάθε περιοχής, στην προστασία των ζώων και στο σεβασμό της ηθολογικής συμπεριφοράς τους.
• Θέλουμε ένα νέο πρότυπο ζωής, που να στηρίζεται στην εταιρική ευθύνη και στη θέσπιση θεσμικού πλαισίου με προδιαγραφές στην παραγωγική διαδικασία σε όλα τα στάδια για την προάσπιση της δημόσιας υγείας.
• Θέλουμε να ενισχύσουμε και όχι να απομειώσουμε το ευρωπαϊκό και το εθνικό δίκαιο σε σχέση με όλα τα παραπάνω.