Ραγκούσης:"Νέα Εθνική αξιοπιστία"

Για ''μία νέα Εθνική και Ευρωπαϊκή αξιοπιστία'' κάνει λόγο ο Γιάννης Ραγκούσης, επισημαίνοντας τους λόγους για τους οποίους ''πρέπει να λογοδοτούμε με ευθύνη στους πολίτες''.

Διαβάστε αναλυτικά το κείμενο του Γιάννη Ραγκούση

Η Ελλάδα, και ολόκληρη η Ευρώπη, χρειάζονται μια νέα συμφωνία της Νέας Εποχής, που θα εγγυάται μια νέα εθνική και ευρωπαϊκή αξιοπιστία. Να δουλέψουμε από κοινού για μια νέα συμφιλίωση. Να καλλιεργήσουμε μια νέα νοοτροπία. Να ορίσουμε ξανά με σύγχρονους όρους τη δημοκρατική προοδευτική παράταξη. 

Οι προοδευτικές και καινοτόμες πολιτικές δυνάμεις πρέπει να εκφράσουν το ήδη πλειοψηφικό στην κοινωνία μας ρεύμα. Την πλειοψηφία των πολιτών που επιλέγουν τον ανθρωπισμό που δεν είναι λαϊκισμός και τον ορθολογισμό που διαθέτει το σθένος και δεν λογαριάζει το πολιτικό κόστος. Η πολιτική μας πρέπει να κάνει πράξη τις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις, υπηρετώντας την πλειοψηφία των πολιτών, την κοινωνική δικαιοσύνη, το κοινωνικό συμφέρον, το μέλλον των παιδιών μας. Δεν χαρίζουμε το μέλλον στον επικίνδυνο λαϊκισμό των άκρων.

Η συνέπεια λόγων και έργων κρίνεται από την κοινωνία. Εμείς πρέπει να λογοδοτούμε με ευθύνη στους πολίτες.

7 εισαγωγικές επισημάνσεις

«…Ο καθένας από εμάς είχε αναλάβει το χρέος και το καθήκον απέναντι στο κοινωνικό σύνολο να φέρει σε πέρας συγκεκριμένες αλλαγές.

Λοιπόν, ήρθε η ώρα ο καθένας να βάλει κάτω στο πλαίσιο ενός απολογισμού τι είχε αναλάβει και τι έκανε

Το τσουβάλιασμα τελείωσε. Ήρθε η ώρα της εξατομίκευσης της ευθύνης…».   

(Δεκέμβριος 2011)

1)Στη δημοκρατία, η λογοδοσία των κυβερνώντων αποτελεί καθήκον και υποχρέωσή τους, για όλα όσα ο λαός τους εμπιστεύεται και τους αναθέτει. Χωρίς αυτήν δεν υπάρχει ανάληψη και απόδοση ευθύνης. Με βάση το έργο τους τίθενται στην κρίση των πολιτών οι κυβερνώντες.

2)Για τα μεγάλα ζητήματα της μεταρρύθμισης του κράτους, της σύγχρονης και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης, της διαφάνειας, της αποκέντρωσης, της μάχης εναντίον της διαφθοράς, ο ελληνικός λαός μας εμπιστεύθηκε τη διακυβέρνηση της χώρας το 2009 με βάση συγκεκριμένες προγραμματικές δεσμεύσεις στον τομέα αυτό της άσκησης κυβερνητικής πολιτικής. Παρά τις καταιγιστικές εξελίξεις που μεσολάβησαν με την ελληνική κρίση χρέους αλλά και με την επίταση της διεθνούς οικονομικής κρίσης, οφείλουμε να θυμόμαστε ποιες υπήρξαν οι σχετικές δεσμεύσεις μας όταν αναλάβαμε να κυβερνήσουμε. Στο δημόσιο διάλογο έχουμε συχνά την τάση να ξεχνάμε τις υποχρεώσεις που, χωρίς καμία διεθνή πίεση, τρόικα ή μνημόνιο, ρητά αναλάβαμε προεκλογικά, τις δεσμεύσεις μας για βαθιές τομές και μεγάλες μεταρρυθμίσεις στο κράτος και στη δημόσια διοίκηση.

3)Έχουμε όμως υποχρέωση και να ενημερώσουμε τον ελληνικό λαό για τις συγκεκριμένες πράξεις με τις οποίες υλοποιήσαμε πρώτα και κύρια τις δικές του εντολές, και να του δώσουμε τη δυνατότητα να βγάλει τα συμπεράσματά του για όλους μαζί και για τον καθένα ξεχωριστά. Γιατί η ευθύνη μιας κυβέρνησης είναι, βέβαια, συλλογική αλλά δεν πρέπει, εν ονόματι της συλλογικότητας, να διαγράφονται οι ατομικές ευθύνες. Η εξατομίκευση της ευθύνης αποτελεί όρο για να λειτουργεί απρόσκοπτα το δημοκρατικό πολίτευμα. Μόνον έτσι κρίνεται πραγματικά η συνέπεια λόγων και έργων.

4) Καμία από τις παρακάτω προοδευτικές μεταρρυθμίσεις δεν υλοποιήθηκε κατΆ επιταγήν της τρόικας, η οποία ακόμη και για τα ταξί και τα φορτηγά, όπως έχει δημοσίως καταγραφεί, αρχικά είχε συμφωνήσει με ρυθμίσεις, όσον αφορά και περιεχόμενα και χρονοδιαγράμματα, διαφορετικές από αυτές που αναφέρονται παρακάτω.

5)Την πολιτική ευθύνη για την εισήγηση και την υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών που φέραμε σε πέρας, ανέλαβα πάντοτε προσωπικά είτε ως Υπουργός Εσωτερικών Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης είτε ως Υπουργός Μεταφορών Υποδομών και Δικτύων, καθώς και ποτέ δεν ισχυρίστηκα ότι αυτές οι αλλαγές πρέπει να πραγματοποιηθούν διότι επιβάλλονται από το μνημόνιο και την τρόικα.

Για παράδειγμα, το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» ήταν σχεδόν έτοιμο πριν υπογραφεί το μνημόνιο,όπως και η μείωση του αριθμού των μισθοδοτούμενων από το Δημόσιο, η οποία ξεκίνησε πριν από την υπογραφή του μνημονίου με τη μείωση του αριθμού των συμβασιούχων αλλά και την κατάργηση των πελατειακών προσλήψεων μέσω προγραμμάτων stage. Ακόμη και η πρόθεση  για την αύξηση των ωρών εργασίας στο δημόσιο ήταν κάτι για το οποίο πρώτα ενημερώθηκε η ΑΔΕΔΥ και μετά η τρόικα. 

6) Οι διαρθρωτικές αλλαγές που αναφέρονται παρακάτω, κατά τη γνώμη μου, ήταν απολύτως απαραίτητες για να έχει η Ελλάδα ένα μέλλον προκοπής, ευημερίας και προόδου.

Πρόκειται για αλλαγές που στηρίζονται όχι στη λογική των εξαιρέσεων, ατομικών ή συντεχνιακών, αλλά στη λογική των δίκαιων κανόνων για όλους, αλλαγές που στηρίζονται στις αρχές της ισονομίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της διαφάνειας, της αξιοκρατίας, της αποτελεσματικότητας και τελικά υπηρετούν μόνο το κοινωνικό συμφέρον.

7) Ειδική αναφορά οφείλω στο γεγονός ότι, κατά τη γνώμη μου, η ΑΔΕΔΥ κινήθηκε πάντοτε με πνεύμα συνεργασίας και ότι για καμία από τις παρακάτω θεμελιώδεις θεσμικές μεταβολές δεν αντέδρασε με δημαγωγικό και ανεύθυνο τρόπο

Λογοδοσία και Ευθύνη – Καθήκον και Υποχρέωση

Νομοθετήθηκαν και τέθηκαν σε εφαρμογή κατά τη διάρκεια της 20μηνης θητείας στο Υπουργείο Εσωτερικών και της 5μηνης θητείας στο Υπουργείο Μεταφορών Υποδομών και Δικτύων:

- Νόμος 3812/2009 «Αναμόρφωση συστήματος προσλήψεων στο δημόσιο τομέα», , ο οποίος κατατέθηκε και ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής τον Δεκέμβριο του 2009,  και ήταν ουσιαστικά ο πρώτος νόμος της νέας κυβέρνησης.

Κατοχυρώθηκε με αυτόν η απόλυτη αξιοκρατία στις προσλήψεις του Δημοσίου, αφού όλες οι προσλήψεις από τη Βουλή και την Προεδρία της Δημοκρατίας έως την Εκκλησία της Ελλάδος, είτε αφορούν σε μόνιμους είτε αφορούν σε συμβασιούχους έργου και ορισμένου χρόνου, υπάγονται για πρώτη φορά πλέον υποχρεωτικά στο ΑΣΕΠ.

Παράλληλα, τερματίστηκε το πελατειακό καθεστώς των «stage», το οποίο κρατούσε σε ομηρεία τη νέα γενιά και προσέβαλε την αξιοπρέπειά της. Η ψήφιση και η εφαρμογή του Νόμου 3812 είχε ως αποτέλεσμα το ΑΣΕΠ να αναφέρει στην Ετήσια Έκθεσή του για το 2010: «Το 2010 υπήρξε έτος-σταθμός,  γιατί σήμανε την έναρξη εφαρμογής του βασικού νόμου 3812/2009, με τον οποίο υπήχθησαν όλες οι διαδικασίες πρόσληψης στο ΑΣΕΠ…».

- Νόμος 3861/ 2010, «Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των Κυβερνητικών, Διοικητικών και Αυτοδιοικητικών Οργάνων στο Διαδίκτυο «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΥΓΕΙΑ» και άλλες διατάξεις»,  ο οποίος όχι μόνο προβλέπει την ανάρτηση όλων των αποφάσεων του κράτους στο Διαδίκτυο, αλλά ορίζει -κάτι το οποίο δεν είχε ποτέ στο παρελθόν προταθεί- ότι καμία κρατική απόφαση δεν θα μπορεί να εκτελεστεί χωρίς προκαταβολική δημοσιοποίησή της μέσω Διαδικτύου. 

Η ριζική  αυτή μεταρρύθμιση διαφάνειας στο κράτος αναγνωρίζεται διεθνώς και φέρνει την Ελλάδα στην παγκόσμια πρωτοπορία, αφού τέτοιο νομικό καθεστώς διαυγούς διαχείρισης των δημόσιων υποθέσεων και του δημόσιου χρήματος δεν συναντάται σε κανένα άλλο κράτος του κόσμου, καθώς και σε κανένα διεθνή οργανισμό.

Μόνο τους πρώτους 12 μήνες εφαρμογής, έχουν αναρτηθεί και παραμένουν στο Διαδίκτυο πάνω από 3  εκατομμύρια κρατικές αποφάσεις από 3.000 φορείς και πλέον, με τις οποίες λόγω της προκαταβολικής δημοσιοποίησής τους και του συνεπαγόμενου διαρκούς δημόσιου ελέγχου επ' αυτών, έχει επιτευχθεί ένα εξαιρετικά σημαντικό δημοσιονομικό όφελος.  

 Πέραν των παραπάνω, για πρώτη φορά με το πειθαρχικό δίκαιο που προετοιμάστηκε  προβλέφθηκε και η μετατροπή σε βαρύ πειθαρχικό αδίκημα η μη ανάρτηση απόφασης στο Διαδίκυο.  

- Νόμος 3852/2010, «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα "ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ"», με το οποίο επαναθεμελιώθηκε ηθικά, λειτουργικά, θεσμικά και οικονομικά  η Αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού, καθώς και η Αποκεντρωμένη κρατική Διοίκηση. Εξαντλώντας τα περιθώρια του Συντάγματος, μεταφέρθηκαν πρωτοφανείς εξουσίες από το κέντρο στις τοπικές κοινωνίες, όπως το ΕΣΠΑ, συγκροτώντας νέους ισχυρούς δήμους και για πρώτη φορά νέες αιρετές περιφέρειες.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πράξη εμπιστοσύνης της ελληνικής πολιτείας προς τις τοπικές κοινωνίες και τις μεγάλες αναπτυξιακές δυνατότητες που αυτές διαθέτουν.

Συγκροτήθηκαν 7 Αποκεντρωμένες κρατικές Διοικήσεις στη θέση των 13  κρατικών Περιφερειών που υπήρχαν.

Ιδρύθηκαν 13 αιρετές Περιφέρειες οι οποίες αντικατέστησαν τις 73 Νομαρχίες και Επαρχεία που λειτουργούσαν.

Μετά από συγχώνευση και κατάργηση των 1034 Δήμων και Κοινοτήτων που ακόμη υπήρχαν,  δημιουργήθηκαν 325 ισχυροί Δήμοι, οι οποίοι οριοθετήθηκαν με αντικειμενικά, χωροταξικά, αναπτυξιακά και κοινωνικό-οικονομικά κριτήρια, με αποτέλεσμα να αρθούν όλες οι αδικαιολόγητες και ευνοιοκρατικές οριοθετήσεις και διαφοροποιήσεις Δήμων, που υπήρχαν σε ομοειδείς κατά τα άλλα περιπτώσεις.  

Παράλληλα, καταργήθηκαν 4500 δημοτικές επιχειρήσεις, οι οποίες δημιουργήθηκαν  μετά το 1996  και οι οποίες λειτουργούσαν χωρίς προληπτικό έλεγχο των δαπανών τους από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Με τον «Καλλικράτη» όλες οι δαπάνες της αυτοδιοίκησης και των δημοτικών επιχειρήσεων,  πριν πραγματοποιηθούν ελέγχονται από τη Δικαιοσύνη, συγκεκριμένα από το Ελεγκτικό Συνέδριο, όλες οι προσλήψεις διεξάγονται με την ευθύνη του ΑΣΕΠ, καθώς και όλες οι αποφάσεις αναρτώνται υποχρεωτικά μέσω του προγράμματος «Δι@ύγεια» στο Διαδίκτυο για να μπορούν να είναι εκτελεστές.  

Το δημοσιονομικό όφελος, μόνο στο αρχικό στάδιο, ξεπέρασε το 1,2 δις ευρώ, με αποτέλεσμα η Αυτοδιοίκηση να μην αναφέρεται πλέον, όπως συνέβαινε μέχρι το 2010, ως μία εκ των βασικών πηγών παραγωγής δημοσιονομικών ελλειμμάτων στην Ελλάδα. Μάλιστα, σύμφωνα με την εθνικολογιστική προσέγγιση, όπως αυτή αποτυπώνεται στον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ η αυτοδιοίκηση εμφανιζόταν όλα τα προηγούμενα χρόνια να δημιουργεί συνεχώς δημοσιονομικό έλλειμμα που το 2010 έφτασε στο ύψος των 550 εκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2012 που πρόσφατα ψηφίστηκε στη  Βουλή, η αυτοδιοίκηση το 2011 κατέγραψε πλεόνασμα 35 εκατομμυρίων ευρώ και το 2012 υπολογίζεται ότι θα καταγράψει πλεόνασμα 135 εκατομμυρίων ευρώ.

 - Νόμος 3870/2010, «Εκλογικές δαπάνες συνδυασμών και υποψηφίων και έλεγχος αυτών, κατά τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές», με τον οποίο καταργήθηκαν για πρώτη φορά οι ανώνυμες πηγές χρηματοδότησης, ανώνυμα κουπόνια, και ασκείται ανεξάρτητος έλεγχος των εκλογικών δαπανών  συνδυασμών και υποψηφίων, κατά τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές.

- Νόμος 3839/2010,  «Σύστημα επιλογής προϊσταμένων οργανικών μονάδων με αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια – Σύσταση Ειδικού Συμβουλίου Επιλογής Προϊσταμένων (ΕΙ.Σ.Ε.Π.) και λοιπές διατάξεις», με τον οποίο έγινε για πρώτη φορά ένα πραγματικό βήμα προς την κατεύθυνση της ανεξαρτησίας της Δημόσιας Διοίκησης, αναδεικνύοντας μια νέα γενιά στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης.  

Συγκροτήθηκε Ειδικό Συμβούλιο Επιλογής Προϊσταμένων από 4 μέλη του ΑΣΕΠ και ένας 1 μέλος του Συνηγόρου του Πολίτη με σκοπό, για πρώτη φορά από συστάσεως του ελληνικού κράτους, την αξιοκρατική και αποκομματικοποιημένη προαγωγή διευθυντικών στελεχών του Δημοσίου, γεγονός που επέτρεψε  πλέον να μην απαιτείται η συμμετοχή συνδικαλιστικών εκπροσώπων στα όργανα επιλογής.

Επίσης, με τον συγκεκριμένο νόμο, προβλέφθηκε για πρώτη φορά η πραγματοποίηση και γραπτού διαγωνισμού υπό την ευθύνη του ΑΣΕΠ, για την προαγωγή  διευθυντικών στελεχών.

Σύμφωνα με το ΑΣΕΠ και την Ετήσια Έκθεσή του για το 2010, το έτος αυτό υπήρξε έτος-σταθμός  λόγω του καθοριστικού ρόλου που ανατέθηκε στο ΑΣΕΠ στο πλαίσιο του νέου συστήματος επιλογής προϊσταμένων.

 Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι εναντίον της ψήφισης του συγκεκριμένου νόμου εκδηλώθηκε μόνον μία απεργιακή κινητοποίηση και αυτή προήλθε αποκλειστικά από το συνδικάτο των εφοριακών.

- Νόμος 3979/2011, «Για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και λοιπές διατάξεις» , ένας νόμος που δίνει για πρώτη φορά νομική υπόσταση στο ηλεκτρονικό έγγραφο  και την ηλεκτρονική υπογραφή και με τον οποίο, βάσει του επιχειρησιακού σχεδίου που είχε εκπονηθεί,  μπορούσε ήδη να έχει συντελεστεί το προγραμματισμένο για να ξεκινήσει τον περασμένο Οκτώβριο, σταδιακό πέρασμα της Δημόσιας Διοίκησης στην ψηφιακή εποχή, δηλαδή την μετά-ΚΕΠ εποχή, που ισοδυναμεί με σημαντικό βήμα για την πλήρη απογραφειοκρατικοποίηση.  

- Νόμος 3838/ 2010, «Σύγχρονες διατάξεις για την Ελληνική Ιθαγένεια και την πολιτική συμμετοχή ομογενών και νομίμως διαμενόντων μεταναστών και άλλες ρυθμίσεις» , με τον οποίο εξυγιάνθηκε πλήρως το απαράδεκτο, αδιαφανές, πελατειακό καθεστώς απονομής της ελληνικής ιθαγένειας σε αλλοδαπούς που πολλές φορές δεν γνώριζαν καν την ελληνική γλώσσα, το οποίο επικρατούσε επί χρόνια.

Επίσης, εισήχθησαν αντικειμενικές διαδικασίες, με τις οποίες μπορούν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια τα παιδιά μόνο νομίμων μεταναστών, που είναι στην πραγματικότητα πια όχι 2ης αλλά 3ης γενιάς (δηλαδή παιδιά που ζουν νόμιμα και γεννήθηκαν στην Ελλάδα όχι μόνον αυτά αλλά ΚΑΙ οι γονείς τους), ενώ παράλληλα δόθηκε  και το δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές εκλογές σε όσους ομογενείς και μετανάστες διαμένουν μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα. 

Καμία νομιμοποίηση αλλοδαπού χωρίς χαρτιά δεν πραγματοποιήθηκε, ακόμη και όταν χρειάστηκε να αντιμετωπιστεί η πολυήμερη απεργία πείνας στην Υπατία.

Παρά τις ακραίες και ακροδεξιές φωνές και αντιδράσεις περί δήθεν κινδύνου αλλοίωσης του έθνους, ένα σχεδόν χρόνο μετά την ψήφιση και εφαρμογή του Νόμου 3838,  και ενώ το 2009, πριν το συγκεκριμένο νόμο, ο αριθμός των εκδοθεισών αποφάσεων πολιτογράφησης άγγιξε τις 13.000 όπως και τα τελευταία χρόνια, το 2010 ο αριθμός αυτός περιορίστηκε  σε 6.537 και έως και το Νοέμβριο του 2011 σε 5.863 εκδοθείσες αποφάσεις πολιτογράφησης. 

Όσον αφορά στη δυνατότητα συμμετοχής στις Δημοτικές Εκλογές, ο αριθμός αυτών που ζήτησαν να ψηφίσουν τελικά δεν ήταν μεγαλύτερος από 13.000, ενώ περίπου 2.650 παιδιά 2^ης και 3^ης γενιάς πήραν την ελληνική ιθαγένεια.    

- Θέσπιση των 40 ωρών εργασίας στο Δημόσιο. Για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης και αύξησης της παραγωγικότητας στο Δημόσιο, εξισώθηκαν οι ώρες εργασίας μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (Νόμος 3979/ Άρθρο 41). Σημειώνεται ότι οι 37,5 ώρες εργασίας εβδομαδιαίως, μόνο όμως για τον Δημόσιο Τομέα, καθιερώθηκαν από την κυβέρνηση του Γ. Ράλλη, τον Μάιο του 1981.  

- Θεσμοθέτηση της ταυτόχρονης διεξαγωγής των Ευρωεκλογών και των Δημοτικών - Περιφερειακών εκλογών, που για πρώτη φορά θα διεξαχθούν  μαζί τον Ιούνιο του 2014 (Νόμος 3852/ Άρθρο 9). 

- Καθιέρωση πενταετούς θητείας για τις Δημοτικές και Περιφερειακές αρχές, που θα ισχύσει από το 2014 (Νόμος 3852/ Άρθρο 9 και Άρθρο 114).  

 - Άνοιγμα του Εθνικού Τυπογραφείου στους πολίτες,  με την καθιέρωση της δωρεάν και ελεύθερης πρόσβασης στα Φύλλα Εφημερίδας της Κυβέρνησης –ΦΕΚ- (Νόμος 3861/ Άρθρο 7).

- Δημοσιοποίηση στο Διαδίκτυο του πόθεν έσχες των Βουλευτών που θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά με τον Νόμο 3979 (Άρθρο 56) και εφαρμόστηκε πρόσφατα από τη Βουλή.

- Απογραφή τον Ιούλιο του 2010 των μισθοδοτούμενων από το Δημόσιο υπαλλήλων,  με την οποία αποκτήθηκε για πρώτη φορά πραγματική εικόνα του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων στην Ελλάδα (μετά από συνεργασία και νομοθετική πρωτοβουλία του ΥΠ.ΟΙΚ.). Απεγράφησαν, και μάλιστα αδαπάνως, συνολικά 768.009  μισθοδοτούμενοι έως τις 31 Ιουλίου 2010. 

- Μείωση, μέχρι τον Ιούνιο του 2011, του συνολικού αριθμού δημοσίων υπαλλήλων κατά περίπου 130.000, ενώ διαχρονικά ο αριθμός αυτός αύξανε.

Η μείωση αυτή επιτεύχθηκε με τον περιορισμό των συμβασιούχων κατά 75% περίπου, την κατάργηση των stage, τη μείωση χιλιάδων  στελεχών της Αυτοδιοίκησης λόγω «Καλλικράτη».  

Επίσης, με την απαρέγκλιτη εφαρμογή του κανόνα 1:5 (μία πρόσληψη για κάθε 5 αποχωρήσεις μονίμων υπαλλήλων), η οποία μάλιστα ασκήθηκε από τον Ιανουάριο του 2011- από τότε δηλαδή που η ευθύνη εφαρμογής και παρακολούθησης των προσλήψεων ανατέθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών- μέχρι τον Ιούνιο του 2011 με ακόμα πιο περιοριστικό τρόπο και έφτασε στο 1:10. Συγκεκριμένα, από τον Ιανουάριο του 2011 μέχρι τον Ιουνιο του 2011 εγκρίθηκαν μόνον 1.150 προσλήψεις έναντι 53.500 αποχωρήσεων το 2010. Υπενθυμίζεται ότι με βάση το αρχικό μνημόνιο μέχρι 31 Δεκεμβρίου του 2010, οι προσλήψεις απαγορεύονταν σε όλο το δημόσιο τομέα εκτός από τους τομείς της ασφάλειας, της παιδείας και της υγείας, που ήταν ελεύθερες.

Επίσης, σε αντίθεση με την πρόταση για εφεδρεία, διατυπώθηκε δημοσίως η  πρόταση για τον τερματισμό των τυφλών μετατάξεων και την καθιέρωση διαδικασιών αντικειμενικής αξιολόγησης των μετατασσομένων υπό την ευθύνη του ΑΣΕΠ, που θα είχε σαν αποτέλεσμα να πάψουν να επιβαρύνουν τον Έλληνα φορολογούμενο όσοι δεν αξιολογούνταν θετικά. Σημειώνεται ότι καμία νομοθετική πρωτοβουλία για την εφεδρεία δεν ελήφθη μέχρι τις 15 Ιουνίου του 2011.

Ακόμη, στο πλαίσιο της επερχόμενης συνταγματικής αναθεώρησης, δημοσίως διατυπώθηκε η άποψη ότι πρέπει να αναθεωρηθεί ο θεσμός της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων και αυτή να διατηρηθεί μόνο για όσους, μετά από αδιάβλητες και αντικειμενικές διαδικασίες αξιολόγησης, κριθεί ότι πράγματι την αξίζουν.  

Τέλος και πέραν του χώρου της Αυτοδιοίκησης που προαναφέρθηκε,  από τους ελάχιστους φορείς που το Υπουργείο Εσωτερικών είχε στην εποπτεία του, καταργήθηκαν το Μουσείο και η Βιβλιοθήκη του Εθνικού Τυπογραφείου και το Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής (Ι.ΜΕ.ΠΟ.).

- Η δράση του Σώματος Επιθεωρητών - Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών (Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.), κατά το έτος 2010,  επικεντρώθηκε σε μείζονος σημασίας επιθεωρήσεις στο πλαίσιο των οποίων εντοπίστηκαν σοβαρά προβλήματα κακοδιοίκησης, αναποτελεσματικότητας και παραβίασης της αρχής της νομιμότητας σε μεγάλους δημόσιους φορείς αρμόδιους για τη διαχείριση σημαντικών οικονομικών μεγεθών.

Συγκεκριμένα,  εγκρίθηκαν από την αρμόδια Επιτροπή του ΣΕΕΔ 1.030 εκθέσεις επιθεώρησης-ελέγχου και ελέγχου περιουσιακής κατάστασης υπαλλήλων, ολοκληρώθηκαν 33 προκαταρκτικές εξετάσεις μετά από Εισαγγελικές  παραγγελίες  και 7 ένορκες διοικητικές εξετάσεις (Ε.Δ.Ε.) των οποίων τα πορίσματα ενσωματώθηκαν στις αντίστοιχες εκθέσεις επιθεώρησης-ελέγχου.

Οι επιθεωρήσεις πραγματοποιήθηκαν σε πολεοδομικές υπηρεσίες, σε δασικές υπηρεσίες, σε κληροδοτήματα, σε φορείς Παιδείας, σε οργανισμούς Υγείας- ΙΚΑ, καθώς και σε πολλούς άλλους φορείς που ανήκουν σε Υπουργεία και στην Αυτοδιοίκηση. 

- Εκπονήθηκε εθνικό σχέδιο δράσης για την παύση λειτουργίας και το κλείσιμο των ΧΑΔΑ(συνεργασία με ΥΠΕΚΑ), αποτέλεσμα του οποίου ήταν το κλείσιμο τους πρώτους μήνες του 2011, ήδη 141 από τους 249 Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) που ήταν εν λειτουργία το Νοέμβριο του 2010.

Χάρη στην πρόοδο που επιτεύχθηκε μέχρι τον Ιούνιο του 2011, ανεστάλη η διαδικασία που επρόκειτο να κινηθεί στο  Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την επιβολή προστίμων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή λόγω της διατήρησης Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ). 

Ταυτόχρονα, προωθήθηκε το σχέδιο για την περιβαλλοντική αποκατάσταση των ΧΑΔΑ που έκλεισαν. Επιταχύνθηκε η ωρίμανση για τη δημοπράτηση νέων εργοστασίων διαχείρισης των απορριμμάτων της Αττικής, μέσα στο πλαίσιο του νομοθετημένου Περιφερειακού Σχεδιασμού, που προέβλεπε και τα έργα στο Γραμματικό και την Κερατέα. Η ματαίωση του συγκεκριμένου έργου στην Κερατέα προκάλεσε το πρώτο σε μια σειρά από αδιέξοδα με τα οποία ήρθε αντιμέτωπη στη συνέχεια η κυβέρνηση, καθώς και, όπως θα αποδειχθεί μεσοπρόθεσμα, επέτεινε την αδυναμία να επιλυθούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα στην Αττική.

Με βάση το άρθρο 61 του νόμου 3979/2011, θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά η δυνατότητα των Δήμων, να μπορούν εναλλακτικά να αναθέτουν την αποκομιδή των απορριμμάτων τους σε ιδιώτες, προκειμένου οι συγκεκριμένες υπηρεσίες να παρέχονται με τον πληρέστερο και αποτελεσματικότερο τρόπο στους Δημότες τους.  

- Υπουργική Απόφαση για την καθιέρωση ανωτάτου ορίου κυβισμού Κρατικών Αυτοκινήτων(1.600 και 1.400 cc), η οποία και τίθεται σε ισχύ από τον Οκτώβριο του 2009.  Μάλιστα, η απόφαση αυτή ήταν η πρώτη κανονιστική πράξη, με τη μορφή Υπουργικής Απόφασης, που τέθηκε για πρώτη φορά σεδημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση.

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΝΟΜΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ

Εκτός από το νομοθετικό έργο που ολοκληρώθηκε και τέθηκε σε εφαρμογή είχαν ετοιμαστεί, παράλληλα, ολοκληρωμένα προσχέδια νόμων για: 

- Ένα νέο πειθαρχικό δίκαιο, μετά από 50 (πενήντα) χρόνια, με το οποίο μπαίνει τέλος στην ατιμωρησία στο Δημόσιο.

Με το νέο πειθαρχικό, για πρώτη φορά, προστατεύεται, με κάθε τρόπο, το κύρος όλων των έντιμων και ευσυνείδητων δημοσίων υπαλλήλων και τιμάται η ακεραιότητα τους, ενώ τιμωρούνται αποτελεσματικά οι επίορκοι, εκείνοι που αμαυρώνουν- έως και σήμερα ατιμώρητα- την εικόνα όλων, απαξιώνοντας τη δημόσια διοίκηση στο σύνολό της.

Ορισμένες από τις καινοτομίες που έχουν περιληφθεί σε αυτό είναι η τελείως διαφορετική σύσταση πενταμελών πρωτοβάθμιων  πειθαρχικών  συμβουλίων, το οποίο αποτελείται από Πρόεδρο δικαστή,  2 μέλη είτε του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους είτε εν ενεργεία Δικαστές και 2 μέλη διευθυντές από άλλα υπουργεία κατόπιν κληρώσεως με ετήσια θητεία , σε αντίθεση με το καθεστώς που ισχύει σήμερα, δηλαδή, πενταμελή υπηρεσιακά συμβούλια στα οποία συμμετέχουν τρεις διευθυντές και δύο αιρετοί εκπρόσωποι των εργαζομένων, προερχόμενοι όλοι από το ίδιο Υπουργείο-Φορέα με τον εργαζόμενο του οποίου το πειθαρχικό παράπτωμα πρέπει να κρίνουν.  

Επίσης προβλέπεται, η περάτωση όλων των ΕΔΕ σε 1 μήνα, η αυτοδίκαιη αργία για όσους παραπέμπονται για δωροδοκία και υπεξαίρεση, η επιβολή κυρώσεων στους προϊσταμένους για μη επιβολή προβλεπόμενων πειθαρχικών μέτρων. 

Τέλος, προβλέπονται αυστηρές οικονομικές κυρώσεις ακόμη και μετά τη συνταξιοδότηση και για πρώτη φορά ορίζονται ως πειθαρχικά αδικήματα αποτρόπαιες πράξεις που μπορεί να προέρχονται από δημόσιους λειτουργούς, όπως ασέλγεια σε βάρος ανηλίκων, ναρκωτικά κ.ά.

-Ένα νέο δίκαιο μισθολόγιο, με βασικό στόχο και σκοπό την άρση των μισθολογικών ανισοτήτων και όχι την  μείωση του μισθολογικού κόστους.

Άλλωστε, η συγκεκριμένη αναφορά της 3ης επικαιροποιημένης εκδοχής του μνημονίου του Φεβρουαρίου του 2011, προέβλεπε τα εξής: 

3η έκθεση προόδου Επιτροπής

"Government establishes a process to simplify the remuneration system in the public sector. It shall apply to all public sector employees. This should lead to a system where remuneration reflects productivity and tasks. Government ensures that there is no increase in the wage bill in the public sector as a result of the reform."

Με δεδομένο ότι δεν είχε επιλεγεί η ενσωμάτωση στο μισθολόγιο του  μηχανισμού της «προσωπικής διαφοράς»- που είχε υιοθετηθεί στις συλλογικές συμβάσεις σε πολλές ΔΕΚΟ-, η ωριμότητα της προετοιμασίας του προσχεδίου νόμου, όπως είχε επιτευχθεί μέχρι τις 15 Ιουνίου με βάση την κοινή δουλειά με το Υπουργείο Οικονομικών, διασφάλιζε την υλοποίηση του κυβερνητικού προγραμματισμού και ήταν δεδομένη η δυνατότητα ψήφισης του νόμου τις δύο τελευταίες εβδομάδες του Ιουλίου του 2011.

- Ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για τα οικονομικά των κομμάτων που διασφαλίζει τη διαφάνεια στη χρηματοδότησή τους και τον αποτελεσματικό από ανεξάρτητα όργανα έλεγχο των οικονομικών τους και επιφέρει 75 πραγματικά ριζικές αλλαγές  στο υφιστάμενο καθεστώς ελέγχου των οικονομικών των κομμάτων και του πόθεν έσχες των πολιτικών.   Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι με την υπερψήφιση αυτού του νομοσχεδίου, η Ελλάδα θα πάψει να συγκαταλέγεται παγκοσμίως ανάμεσα στα κράτη εκείνα των οποίων το πολιτικό σύστημα θεωρείται αδιαφανές και διεφθαρμένο.

 - Ένα νέο εκλογικό νόμο, με βάση το μοντέλο των μονοεδρικών περιφερειών, που μπορεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο εκλογής των βουλευτών, να αντιμετωπίσει την κρίση εκπροσώπησης των πολιτών, που προκαλείται μέσα από τις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες. Και βέβαια, μεταξύ άλλων, να περιορίσει στο ελάχιστο δυνατό το κόστος του προεκλογικού αγώνα και να ενισχύσει, έτσι, την αυτονομία της πολιτικής.  

 - Τέλος, στα μέσα του 2010, ανατέθηκε στον ΟΟΣΑ η πολύ σημαντική μελέτη με την οποία ξεκίνησε «ο Καλλικράτης στο κεντρικό κράτος»  προκειμένου να καταστεί εφικτή η ριζική αναμόρφωσή του  προς ένα επιτελικό κράτος, ενώ επίσης προωθήθηκε  και η εκπόνηση της «λευκής βίβλου» για την αναμόρφωση του κράτους.  Τον Ιανουάριο του 2011, συγκροτήθηκαν 16 ομάδες καταγραφής  και ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης της Δημόσιας Διοίκησης, μία σε κάθε Υπουργείο, καθώς και στη Γενική Γραμματεία της κυβέρνησης, οι οποίες, μέχρι τις αρχές Ιουλίου, συγκέντρωσαν όλα τα στοιχεία, τα οποία αποτέλεσαν την πρώτη ύλη για την προαναφερόμενη μελέτη του ΟΟΣΑ.

Στο Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων

Από τον  Ιούνιο του 2011, μεταξύ άλλων, σε εφαρμογή του νόμου 3919/2011, που είχε ήδη ψηφιστεί από το Κοινοβούλιο από τον Μάρτιο του 2011, και ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν εξαιρούσε τα ταξί, προχώρησε η επεξεργασία - ενός κρίσιμου για την ανάπτυξη- νομοσχεδίου για την πραγματική απελευθέρωση των επαγγελμάτων στις οδικές μεταφορές (φορτηγά - ταξί), με το οποίο τερματίζεται το καθεστώς της φοροδιαφυγής και της μαύρης οικονομίας που τα τελευταία 10 χρόνια έφτασε στα 4 δις ¤ και το οποίο και λαμβάνει την ομόφωνη έγκριση του υπουργικού συμβουλίου. 

Με το νομοσχέδιο αυτό επιτυγχάνεται:

Πρώτον, η έκδοση, κατά το πρώτο εξάμηνο εφαρμογής του νόμου, νέων αδειών ταξί έως 30% επιπλέον των υφισταμένων, στο πλαίσιο συγκεκριμένων κανόνων που τίθενται και οι οποίοι αποκλείουν το ανεξέλεγκτο άνοιγμα του επαγγέλματος.

Δεύτερον, η πάταξη της μαύρης παραοικονομίας και φοροδιαφυγής στον χώρο αυτό,

Τρίτον, η απελευθέρωση των ταξί ειδικών μισθώσεων (τουριστικά εννιαθέσια ταξί, ταξί χωρίς ταξίμετρο )

Τέταρτον, η πλήρης και πραγματική απελευθέρωση των εμπορευματικών μεταφορών (φορτηγών) από 1η Ιανουαρίου του 2012.

Υπογραμμίζεται ότι η επιλογή της 2^ας Ιουλίου, ως ημερομηνία μετά την οποία άνοιξαν πλήρως όλα τα επαγγέλματα, δηλαδή στην αρχή του καλοκαιριού, δεν ήταν απόφαση του Υπουργού Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, αλλά ρητή διάταξη του νόμου 3919, ο οποίος είχε ψηφιστεί από τον Μάρτιο του 2011 και, άρα, απόφαση της Βουλής.

Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της ψήφισης του συγκεκριμένου νόμου, καθώς και στο διάστημα μέχρι τις 2 Ιουλίου, ποτέ σε κυβερνητικό όργανο ή στο Υπουργικό Συμβούλιο δεν υπήρξε εισήγηση και δεν λήφθηκε απόφαση, ώστε να παραμείνει κλειστό κατ΄εξαίρεση το επάγγελμα των ταξί.

Τέλος, υπογραμμίζεται ότι για πρώτη φορά στην 5^η αναθεώρηση του μνημονίου, συμπεριελήφθη ειδική αναφορά όχι μόνο για τα ταξί αλλά και για την απελευθέρωση στα φορτηγά από 1.1.2012, η οποία ήταν απαραίτητη ώστε να καταστεί απολύτως ξεκάθαρο και αναντίλεκτο, ότι η Ελλάδα προχωρά σε πραγματική απελευθέρωση στις οδικές μεταφορές.  Και με αυτό τον τρόπο να εκλείψουν πια τα περιθώρια να επαναληφθούν προσβλητικές δηλώσεις σε βάρος της χώρας μας, ότι δηλαδή δεν προχωρά στην υλοποίηση αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών παρότι δεσμεύεται και ψηφίζει νόμους, δηλώσεις που κατΆ επανάληψη έχουν γίνει από ευρωπαίους ηγέτες, όπως η Καγκελάριος της Γερμανίας, κα. Α. Μέρκελ.

(5^η αναθεώρηση μνημονίου για ταξί-φορτηγά)

The transitional period established in Law 3887/2010 for the reduction in costs for issuing new road transport operator licences is brought to an end on 1 January 2012. The necessary secondary legislation as foreseen in that law (Article 14(11)) is adopted, specifying the cost for issuing new road transport operator licences. This cost is transparent, objectively calculated in relation to the number of vehicles of the road transport operator and does not exceed the relevant administrative cost. [Q4-2011]

In line with the policy objectives of Law 3919/2011 on regulated professions, the Government removes entry barriers to the taxis market (in particular, restrictions on the number of licences and price of new licences), in line with international best practice. [Q4-2011])

Από το παραπάνω κείμενο, γίνεται φανερό ότι η Ελλάδα έπρεπε να είχε κάνει πράξη την απελευθέρωση των οδικών και εμπορευματικών μεταφορών μέχρι 31.12.2011.

Παράλληλα, στον τομέα των Υποδομών, μεταξύ άλλων, εκδηλώθηκε πρωτοβουλία, με θετικά αποτελέσματα, διακομματικής συνεννόησης για την απεμπλοκή των Συμβάσεων Παραχώρησης που αφορούν στην κατασκευή των πέντε μεγάλων οδικών αξόνων, οι οποίες έχουν ιδιαίτερη αναπτυξιακή σημασία.

Επίλογος

Θα ήταν ανειλικρινές να ισχυριστεί κανείς ότι, όταν σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα επιχειρούνται τόσες πολλές αλλαγές, αποφεύχθηκαν τα λάθη και οι παραλείψεις. Είτε ότι όλες αυτές οι αλλαγές δεν χρειάζονται μια διαρκή φροντίδα, παρακολούθηση και προσαρμογή στα διαρκώς μεταβαλλόμενα δεδομένα της ζωής.  

Σε κάθε περίπτωση, η προσπάθεια για την επίτευξη των δύσκολων μεταρρυθμίσεων και των αλλαγών τις οποίες φέραμε σε πέρας ή θεμελιώσαμε υπήρξε πέρα για πέρα συλλογική. 

Ευχαριστώ τους Υφυπουργούς Γ. Ντόλιο, Θ. Τζάκρη, τους Γενικούς και Ειδικούς Γραμματείς Δ. Στεφάνου, Ε. Μπεργελέ, Α. Τάκη,  Α. Μπουρδάρα,  Στ. Γκρίτζαλη, Μ. Στρατηγάκη και Ν. Γεωργαράκη.

Επίσης, τον Υφυπουργό Γ. Μαγκριώτη, τους Γενικούς Γραμματείς Α. Μπουρδάρα, Γ. Οικονομίδη, Σ. Λαμπρόπουλο, Σ. Κάτσικα, τη Διοίκηση και τους Διοικητές των ΔΕΚΟ του Υπουργείου Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, την Διοίκηση και την Διοικήτρια της ΥΠΑ, Φ. Παπαδημητροπούλου.

Τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, κ. Π. Πικραμένο, τους Συμβούλους και Παρέδρους του ΣτΕ, για τη θεσμική συνεργασία χάρη στην οποία επιτεύχθηκε η έγκαιρη έκδοση των δεκάδων Προεδρικών Διαταγμάτων, που ήταν απαραίτητα για την πλήρη και απρόσκοπτη εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτη» και των άλλων νόμων. Τον Πρόεδρο του ΑΣΕΠ, κ. Γ. Βέη, και τα μέλη του ΑΣΕΠ, τον Συνήγορο του Πολίτη, κ. Γ. Καμίνη και κα. Κ. Σπανού, καθώς και τους Βοηθούς του, όπως και τα υπόλοιπα μέλη των Ανεξάρτητων Αρχών.

Τους Νομικούς Συμβούλους του κράτους κ. Ν. Μαυρίκα, κ. Ν. Δασκαλαντωνάκη,  κ. Π. Παναγιωτουνάκο,κα. Ε. Βελώνη, κ. Χ. Μητκίδη και κ. Α. Ροϊλό, καθώς και την κα. Μ. Ανδροβιτσανέα.

Ευχαριστώ ιδιαίτερα, επίσης, τους πανεπιστημιακούς κ. Ν. Αλιβιζάτο, κ. Χ. Ανθόπουλο, κ. Θ. Διαμαντόπουλο, κ. Σ. Δώδο, κ. Χ. Κουταλάκη, κα. Λ. Μήτρου, κ. Γ. Μοσχονά, κ. Η. Νικολακόπουλο, κα. Λ. Παπαδοπούλου, κ. Φ. Σπυρόπουλο, κ. Γ. Σωτηρέλη, κ. Θ. Χατζηπαντελή, κ. Ν. Χλέπα, τους ανώτατους Δικαστικούς κ. Γ. Σταυρόπουλο (τ. Αντιπρόεδρος του ΣτΕ) και τους Συμβούλους του ΣτΕ, κ. Γ. Βηλαρά και κ. Μ. Πικραμένο,  καθώς και τους κ. Α. Αντωνόπουλο, κ. Ρ. Γκέκα, κ. Θ. Ξηρό, κ. Θ. Κανταρτζή, κ. Θ. Καρούνο, κ. Χρ. Μπούρα, κ. Ν. Παπασπύρου, οι οποίοι όλο αυτό το διάστημα και χωρίς αμοιβή συνέβαλαν τα μέγιστα  στην υλοποίηση του παραπάνω έργου.

Ακόμη, τους  Γενικούς Γραμματείς Κρατικών Περιφερειών και στην συνέχεια Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, τους Αιρετούς και τα στελέχη του Α΄ και Β΄ βαθμού της Αυτοδιοίκησης, την εκτελεστική επιτροπή της ΑΔΕΔΥ και της ΠΟΕ ΟΤΑ, της ΚΕΔΚΕ και της ΕΝΑΕ, καθώς και το σύλλογο αποφοίτων της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης.

Τους Γενικούς Διευθυντές, Διευθυντές και στελέχη, και εργαζόμενους των Υπουργείων Εσωτερικών Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, καθώς και του συνόλου της αυτοδιοίκησης, με τους οποίους είχα μια εξαιρετική συνεργασία και οι οποίοι αποτέλεσαν για μένα επιβεβαίωση των δυνατοτήτων που έχει η ελληνική δημόσια διοίκηση,

Τους Συμβούλους, Ειδικούς Συνεργάτες και διοικητικά στελέχη που κοντά μου για να γίνουν όλα αυτά πράξη ξέχασαν τι πάει να πει σαββατοκύριακο, αργία, γιορτή. Χωρίς τη βοήθεια και την ουσιαστική συνεργασία και συμπόρευση μαζί τους δεν θα είχαμε καταφέρει τόσα πολλά σε τόσο λίγο χρόνο.

Τα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ, που με τις προτάσεις, παρατηρήσεις και επισημάνσεις τους, συνέβαλαν στη βελτιστοποίηση των νομοθετικών πρωτοβουλιών.

Και βεβαίως, πριν από όλους, ευχαριστώ ιδιαίτερα τον τ. Πρωθυπουργό, κ. Γ. Α. Παπανδρέου, καθώς και τους συναδέλφους μέλη της κυβέρνησης, με τους οποίους συνεργαστήκαμε όλο αυτό το διάστημα της 20μηνης θητείας μου στο Υπουργείο Εσωτερικών Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και της 5μηνης θητείας στο Υπουργείο Μεταφορών Υποδομών και Δικτύων.