ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΤΣΕ ΓΚΕΒΑΡΑ ΣΤΟΝ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ

Την 1η Απριλίου 1965 ο Τσε Γκεβάρα συντάσσει το τελευταίο του γράμμα προς τον Φιντέλ Κάστρο, στο οποίο εξηγεί τους λόγους απομάκρυνσης του από την Κουβανική Κυβέρνηση. Το γράμμα εκφωνήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 1965, από τον Φιντέλ σε δημόσια τελετή, μπροστά στα παιδιά και τη γυναίκα του Γκεβάρα.  

Όπως τόνισε ο Κάστρο, «το γράμμα δεν φέρει ημερομηνία, αφού θα έπρεπε να διαβαστεί στην πιο κατάλληλη στιγμή, αλλά στην πραγματικότητα γράφτηκε φέτος την 1η Απριλίου 1965».

Oλόκληρο το γράμμα του επαναστάτη Τσε Γκεβάρα προς τον Comantante Φιντέλ Κάστρο έχει ως εξής:

«Φιντέλ,

Θυμάμαι τούτη τη στιγμή πολλά πράγματα, τότε που σε γνώρισα στο σπίτι της Μαρίας Αντονία, τότε που μου πρότεινες να έρθω μαζί σας, όλη την ένταση των προετοιμασιών.

Κάποια μέρα ήρθαν και ρώτησαν ποιος θα έπρεπε να ειδοποιηθεί σε περίπτωση θανάτου μας, και η υπαρκτή πιθανότητα να γίνει κάτι τέτοιο μας συγκλόνισε όλους. Αργότερα μάθαμε πως ήταν αλήθεια, πως σε μία επανάσταση ή νικάς ή πεθαίνεις (αν είναι αληθινή). Πολλοί σύντροφοι έπεσαν στο δρόμο προς τη νίκη.

Σήμερα όλα έχουν ένα τόνο λιγότερο δραματικό, γιατί είμαστε πιο ώριμοι. Τα γεγονότα όμως επαναλαμβάνονται. Νιώθω πως έχω πια εκπληρώσει το μέρος εκείνο του χρέους μου, που με έδενε με την κουβανική επανάσταση στο έδαφος της, και σας αποχαιρετώ, εσένα, τους συντρόφους, τον λαό σου που είναι και πια δικός μου.

Παραιτούμαι επίσημα από τα καθήκοντα μου στην ηγεσία του Κόμματος, από τη θέση του υπουργού, από το βαθμό του κομαντάντε, από την κουβανική υπηκοότητα. Καμιά νομική σχέση δεν με συνδέει με την Κούβα, μόνο δεσμοί άλλου είδους, που δεν μπορούν να σπάσουν, όπως οι διορισμοί σε κάποιες θέσεις.

Κοιτάζοντας τη ζωή μου μέχρι τώρα, πιστεύω πως έχω δουλέψει με αρκετή τιμιότητα και αφοσίωση για την εδραίωση της επαναστατικής νίκης. Το μοναδικό μου κάπως σοβαρό σφάλμα είναι που δεν είχα περισσότερη εμπιστοσύνη σ' εσένα και τις πρώτες στιγμές στη Σιέρα Μαέστρα και που δεν είχα καταλάβει αρκετά γρήγορα τις δυνατότητες σου σαν καθοδηγητή και επαναστάτη. Έζησα θαυμάσιες ημέρες και ένιωσα πλάι σου την περηφάνια να ανήκω στο λαό μας τις λαμπερές μέρες μα και τις θλιβερές μέρες της κρίσης στην Καραϊβική.

Σπάνια έλαμψε τόσο ένας πολιτικός όσο εκείνες τις ημέρες, και νιώθω περήφανος που σε ακολούθησα δίχως δισταγμούς, που ταυτίστηκα με τον τρόπο που σκέφτεσαι, βλέπεις και εκτιμάς τους κινδύνους και τις αρχές.

Άλλες χώρες του κόσμου ζητάνε τη συμβολή των σεμνών μου προσπαθειών. Εγώ μπορώ να κάνω αυτό που εσένα δεν σου επιτρέπεται, λόγω των ευθυνών σου απέναντι στη Κούβα, και έφτασε η ώρα να αποχωριστούμε.

Ας γίνει γνωστό λοιπόν πως το κάνω με ένα μίγμα χαράς και πόνου. Αφήνω εδώ ό,τι πιο αγνό ανάμεσα στις ελπίδες σαν δημιουργού και ό,τι πιο αγαπητό ανάμεσα στις αγαπημένες μου υπάρξεις. Και αφήνω έναν λαό που με αγάπησε σαν παιδί του. Αυτό αποδυναμώνει ένα μέρος από το πνεύμα μου. Στα νέα πεδία μαχών θα μεταφέρω την πίστη που εσύ μου έχεις εμπνεύσει, το επαναστατικό πνεύμα του λαού μου, την αίσθηση ότι εκπληρώνω το πιο ιερό χρέος μου: να αγωνίζομαι ενάντια στον ιμπεριαλισμό όπου και αν αυτός βρίσκεται. Αυτό ανακουφίζει και θεραπεύει οποιαδήποτε βαθιά πληγή.

Λέω για ακόμη μία φορά πως απαλλάσσω την Κούβα από οποιαδήποτε ευθύνη, εκτός από αυτή που πηγάζει από το παράδειγμα της. Και αν οι τελευταίες μου ώρες με βρουν κάτω από άλλους ουρανούς, η τελευταία μου σκέψη θα είναι γι' αυτόν τον λαό και ειδικά για σένα.

Σε ευχαριστώ για όσα με έμαθες και για το παράδειγμα σου, στο οποίο θα προσπαθήσω να είμαι πιστός μέχρι και τις τελευταίες συνέπειες των πράξεων μου. Ταυτίστηκα πάντα με την εξωτερική πολιτική της επανάστασης μας και εξακολουθώ να νιώθω αυτή την ταύτιση. Οπουδήποτε και να σταθώ θα νιώθω την ευθύνη του να είμαι κουβανός επαναστάτης και σαν τέτοιος θα δρω. Δεν αφήνω στην γυναίκα και στα παιδιά μου τίποτα υλικό και δεν λυπάμαι: χαίρομαι που είναι έτσι τα πράγματα. Δεν ζητώ τίποτα γι' αυτούς, γιατί το κράτος θα τους δώσει τα απαραίτητα για να ζήσουν και να μορφωθούν.

Πολλά θα ήταν τα πράγματα που θα είχα να πω σε εσένα και στον λαό μας, μα νιώθω πως είναι περιττά. Οι λέξεις δεν μπορούν να εκφράσουν όσα θα ήθελα και δεν αξίζει τον κόπο να μουτζουρώνω τα χαρτιά.

Πάντοτε ως τη νίκη !

Πατρίδα ή θάνατος !

Σε αγκαλιάζω με όλη μου την επαναστατική ζέση».

Με αυτό το αποχαιρετιστήριο γράμμα ο Τσε Γκεβάρα άφησε πίσω του την Κούβα για νέους επαναστατικούς ορίζοντες.