Το δράμα των Σύρων

Η Ιστορία και ο πολιτισμός όλων των εποχών άφησαν στη Συρία τα χνάρια τους. Δεν ήταν όμως μόνο τα μνημεία που με εντυπωσίασαν, όταν την επισκέφθηκα λίγο πριν την έναρξη του πολέμου. Ήταν και η ευγένεια ψυχής, η καλοσύνη και η φιλοξενία των κατοίκων της προς τους επισκέπτες της χώρας. Συγκροτούσαν μια κοινωνία πολυπολιτισμική, με βαθιές ρίζες στις πανάρχαιες παραδόσεις τους.

Δεν ήταν τυχαίο ότι εκεί βρήκαν θαλπωρή και καταφύγιο οι πρόσφυγες του βομβαρδισμένου Ιράκ -το 2007 φιλοξενούνταν στη Δαμασκό 3,5 εκατομμύρια- ή ότι εκεί κατέφυγαν και οι δικοί μας, όταν κυνηγημένοι, μερικές δεκαετίες νωρίτερα, και χωρίς καμιά υποστήριξη από τους «Συμμάχους», αναγκάζονταν κι αυτοί να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές εστίες. Το Αυτοκέφαλο Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο της Αντιοχείας έχει από το 1343 την έδρα του στη Δαμασκό. Μεταφέρθηκε εκεί από την Αντιόχεια, τη σημερινή Αντάκια, πρωτεύουσα της τουρκικής επαρχίας Χατάι (Αλεξανδρέττας). Εκπροσωπεί σήμερα τη μεγαλύτερη ελληνορθόδοξη χριστιανική εκκλησία της Μέσης Ανατολής.

Οι Σύριοι πάντα είχαν ενσωματωμένες στον πολιτισμό και στις παραδόσεις τους την προσφορά και τη βοήθεια στους κάθε προέλευσης κατατρεγμένους. Δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι σε ορισμένες περιοχές, μέσα σε αραβόφωνους πληθυσμούς και αντίξοες συνθήκες πολέμων και εκκλησιαστικών διενέξεων, διατηρήθηκε η ελληνική γλώσσα!

Η παράδοση και τα εφόδια του πολιτισμού τους είναι αυτά που τους δίνουν τη δύναμη της επικίνδυνης, για τους ίδιους και τα παιδιά τους, εξόδου από την πατρογονική γη. Παρακολουθώντας ωστόσο τα τραγικά γεγονότα της ασύντακτης φυγής τους εντυπωσιάζομαι συχνά από την αξιοπρέπειά τους. Μου έρχονται στο νου οι στίχοι του Καβάφη από το ποίημα «Άγε, ω βασιλεύ Λακεδαιμονίων» (1929). Πρόκειται για αναφορά στη γενναία και υπερήφανη μάνα του βασιλιά της Σπάρτης Κλεομένη (235 π.Χ. μέχρι το 219 π.Χ.):

«Δεν καταδέχονταν η Κρατησίκλεια

ο κόσμος να την δει να κλαίει και να θρηνεί∙

και μεγαλοπρεπής εβάδιζε και σιωπηλή.

Τίποτε δεν απόδειχνε η ατάραχη μορφή της

απ” τον καϋμό και τα τυράννια της».

Θυμάμαι ακόμη τους θρησκευόμενους επισκέπτες μιας ορθόδοξης περιοχής της Συρίας, στους λατρευτικούς χώρους της οποίας άκουγαν με κατάνυξη το «Ακατάληπτον Εστί», από το μεγαλυνάριο της Υπαπαντής του Χριστού. Είναι το εγκωμιαστικό τροπάριο που εξιστορεί το εορταζόμενο θρησκευτικό γεγονός. Τώρα, αντικρίζοντας εκεί τον όλεθρο, φαντάζομαι πως θα τους ήταν… «ακατάληπτη» η συμπεριφορά των ισχυρών της γης, αυτών που προκάλεσαν τη συμφορά και ως Πόντιοι Πιλάτοι τώρα «νίπτουν τας χείρας των»… Όμως η αδιαφορία τους για τη ζωή των ανθρώπων και την καταστροφή των μνημείων, που συντελείται, μόνο έλλειψη πολιτισμού και ανθρωπιάς αποκαλύπτει!

Αλλά καιρός είναι και ορισμένοι από τους ιεράρχες, επίδοξους ταγούς της Εκκλησίας στη χώρα μας, να αφήσουν τις ακραίες φωνές ξενοφοβίας. Οι Σύροι, όπως και πολλοί άλλοι λαοί στην Ασία, στην Ευρώπη και στην Αμερική, αποτελούν τα θύματα του κάθε φανατισμού και όσων επιδιώκουν, με κάθε μέσο και τρόπο, την αρπαγή του πλούτου των χωρών τους…