Το μάθημα από τη Βραζιλία: Μην κάνετε μάγκες τα λαμόγια.

Η νέα κυβέρνηση της Βραζιλίας είναι αντάξια του κοινοβουλευτικού πραξικοπήματος που την έφερε στην εξουσία: τα μέλη της είναι όλοι λευκοί και αρσενικοί, για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας μετά το 1979. Την πρώτη γυναίκα πρόεδρο αντικατέστησε ένας πολιτικός της κεντροδεξιάς βυθισμένος στη διαφθορά, που υπήρξε μυστικός πληροφοριοδότης των ΗΠΑ καιτον οποίο, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, μόνο το 2% των ερωτηθέντων θα ψήφιζε για πρόεδρο: μόνο με πραξικόπημα, ένας τόσο αντιδημοφιλής πολιτικός θα μπορούσε να καταλάβει την εξουσία.

Όμως τα ενδιαφέροντα ευρήματα από την ακτινογραφία της νέας κυβέρνησης δεν σταματούν εδώ:ο νέος υπουργός Γεωργίας είναι μεγαλοκτηματίας, που ευθύνεται όχι μόνο για τη καταστροφή δασών αλλά και για την χρησιμοποίηση σκλάβων στις εκτάσεις του. Η σκλαβιά ενδημεί στην ενδοχώρα της αχανούς χώρας καιμια από τις ομάδες συμφερόντων που κίνησαν τις διαδικασίες ανατροπής της προέδρου Ρούσεφ ήταν εκατοντάδες επιχειρήσεις και ιδιώτες, τους οποίους η κυβέρνηση είχε καταχωρήσει σε μία «μαύρη λίστα», επειδή χρησιμοποιούν σκλάβους.

Το καλύτερο: ο νέος υπουργός Γεωργίας είχε καταθέσει στο Κογκρέσο πρόταση νόμου η οποία περιόριζε τον ορισμό της σκλαβιάς σε εξαιρετικά ακραίες περιπτώσεις, αθωώνοντας τις εταιρείες που χρησιμοποιούν παρόμοιες πρακτικές. Ο Μπέτο Μανσούρ, ένας από τους γερουσιαστές που υποστήριξαν την πρόταση του υπουργού και πρωτοστάτησε στην ανατροπή της προέδρου Ρούσεφ, είχε κατηγορηθεί επισήμως επειδή διατηρούσε στα κτήματά του 46 μοντέρνους σκλάβους.

Τα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη καλλιέργεια του κλίματος για τη καθαίρεση της Ρούσεφ, έκαναν τους τελευταίους μήνες λόγο για τα σκάνδαλα διαφθοράς στα οποία ήταν υποτίθεται μπλεγμένη. Στη πραγματικότητα δεν υπήρξε κανένα: η πρόεδρος καθαιρέθηκε επειδή η κυβέρνηση είχε χρησιμοποιήσει σχήματα «δημιουργικής λογιστικής» στον προϋπολογισμό, μεταφέροντας κάποιες δαπάνες. Το ίδιο σύστημα εφαρμοζόταν από προηγούμενες κυβερνήσεις και αν οι κατηγορίες εναντίον της προέδρου επεκτείνονταν σε όλη την διοίκηση της χώρας, οι κυβερνήτες τουλάχιστον 16 πολιτειών θα έπρεπε να είχαν επίσης καθαιρεθεί. Κορυφαίοι Βραζιλιάνοι νομικοί υποστηρίζουν ότι τα παραπτώματα της Ρούσεφ δεν συνιστούν αιτία καθαίρεσης.

Το εξοργιστικό είναι ακριβώς ότι ΟΛΟΙ οι πρωταγωνιστές της ανατροπής της Ρούσεφ, είναι βουτηγμένοι στη διαφθορά. Ο Ρενάν Καλχέιρος, ο πρόεδρος της Γερουσίας που ψήφισε εναντίον της τελεί υπό ανάκριση για διαφθορά στο μεγαλύτερο σκάνδαλο της χώρας. Ο επικεφαλής της αντί – Ρούσεφ εκστρατείας ονομάζεται Εντουάρντο Κούνα, υποστηρίζεται από την θρησκευτική δεξιά και ήταν πρόεδρος της κάτω Βουλής μέχρι μια εβδομάδα πριν την καθαίρεση της Ρούσεφ: απομακρύνθηκε από τη θέση του μετά από ομόφωνη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Βραζιλίας, για παρεμπόδιση της Δικαιοσύνης και εκφοβισμό των συναδέλφων του βουλευτών που εξέταζαν τις κατηγορίες εναντίον του: από διασπάθιση δημοσίου μέχρι ξέπλυμα βρόμικου χρήματος μέσω ενός  αδήλωτου λογαριασμού στην Ελβετία.

Ο ίδιος ο Μισέλ Τέμερ, ο αντιπρόεδρος που την αντικατέστησε στη προεδρία, όπως και αρκετοί από τους βασικούς συνεργάτες του, είναι μπλεγμένος στο μεγάλο σκάνδαλο της κρατικής εταιρείας Petrobas, ενώ μόλις τη προηγούμενη εβδομάδα υποχρεώθηκε να πληρώσει πρόστιμο για παραβίαση των ορίων που αφορούν τα έξοδο της προεκλογικής εκστρατείας και αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο να αποκλειστεί για 8 χρόνια από κάθε πολιτική δραστηριότητα!

Και όμως! Αυτός ο άνθρωπος και αυτή η απίστευτη συμμαχία διεφθαρμένων πρόθυμων κατάφερε να ανατρέψει το Εργατικό Κόμμα, που είχε κερδίσει τέσσερις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Πώς έγιναν μάγκες τα λαμόγια; Ορισμένα διδάγματα είναι επείγουσα ανάγκη να εξαχθούν:

• Στη χυδαία προπαγάνδα των ιδιωτικών ΜΜΕ πρέπει να υπάρχει αντίβαρο. Η κυβέρνηση Ρούσεφ όπως και η προηγούμενη του προέδρου Λούλα έκαναν ελάχιστα πράγματα για να ενισχύσουν εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης και τη δημόσια τηλεόραση. Όταν η τελευταία καρκινοβατεί σε αξιοπιστία και απήχηση, η δημοκρατία βρίσκεται σε κίνδυνο.
• Τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα που συνασπίστηκαν για την ανατροπή του Εργατικού Κόμματος και της προέδρου Ρούσεφ είχαν ευνοηθεί από την κυβέρνηση της ίδιας όσο και του Λούλα ντα Σίλβα, του προκατόχου  και ομοϊδεάτη της. Μόνο την προηγούμενη χρονιά, από κρατικές ενισχύσεις, οι μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες έλαβαν δισεκατομμύρια δολάρια, ποσά πολύ μεγαλύτερα από αυτά που δόθηκαν στα πακέτα κοινωνικής πρόνοιας προς τους φτωχούς, τα οποία ο νέος πρόεδρος άφησε να εννοηθεί ότι θα περικόψει ή και θα καταργήσει. Οικονομικά συμφέροντα και ξένοι επενδυτές, όπως και η αμερικανική διοίκηση, είχαν καταλήξει σε μια προσωρινή ανακωχή  με το Εργατικό Κόμμα. Αλλά όταν θεώρησαν τη στιγμή κατάλληλη, στράφηκαν προς τους παραδοσιακούς τους συμμάχους. Οι αντίπαλοι της Ντίλμα Ρούσεφ την ανέχονταν απλώς και βρήκαν την ευκαιρία να την ανατρέψουν.
• Η εκστρατεία εναντίον της προέδρου έγινε με φόντο την οικονομική κρίση που μεγαλώνει στη χώρα και την αδυναμία της κυβέρνησής της να τη διαχειριστεί και να την αντιμετωπίσει. Αυτή ήταν η αχίλλειος πτέρνα της διακυβέρνησης Ρούσεφ. Για να διατηρηθούν στην εξουσία και να επιβάλλουν τις ριζικές αλλαγές που επιθυμούν, τα αριστερά κόμματα πρέπει να μάθουν να διαχειρίζονται την καθημερινότητα. Να  βελτιώσουν, να αλλάξουν τη καθημερινή ζωή των πολιτών, για να τους έχουν συμμάχους.
• Μπορεί στην οικονομία τα περιθώρια διαφορετικής πολιτικής να είναι περιορισμένα ― όπως συμβαίνει σήμερα στην ευρωζώνη ― αλλά ανάμεσα στην αριστερά και το συντηρητικό στρατόπεδο, με την όποια εκδοχή του, υπάρχουν μεγάλες ιστορικές και πολιτιστικές διαφορές που επηρεάζουν τη πολιτική τους. Στη Ρούσεφ δεν συγχώρησαν ποτέ ότι αγωνίστηκε εναντίον της στρατιωτικής δικτατορίας, βασανίστηκε αλλά δεν λύγισε και έφτασε μέχρι το ανώτατο αξίωμα της χώρας, χωρίς να είναι «μία από αυτούς».
• Η δεξιά δεν μπορεί εύκολα να ανεχθεί την αριστερά στην εξουσία και χρησιμοποιεί όλους τους μηχανισμούς, ιδεολογικούς και  μη, που διαθέτει για να την ανατρέψει. Αυτό δείχνει και το μίσος εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ που εκφράζεται όχι μόνο από τον συντηρητικό αλλά και από τον ενδιάμεσο χώρο και τους διανοούμενους του συστήματος, μίσος δυσανάλογο με τις  υπαρκτές αδυναμίες ή αστοχίες της κυβέρνησης. Όσο οι τελευταίες διορθώνονται και όσο η δεξιά χάνει τους ενδιάμεσους συμμάχους της,  παράλληλα με τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, τόσο η θέση της αριστεράς θα δυναμώνει.