TO NOMOΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Ρεπορτάζ: Αχιλλέας Χεκίμογλου

(απο το: vima.gr)

Αλλάζουν όλα στο μέτωπο των μεταφορών αλλά και στο εργασιακό καθεστώς των μέσων μαζικής μεταφοράς με το σχέδιο νόμου για την εξυγίανση των συγκοινωνιών της πρωτεύουσας, το οποίο παρουσίασε στο Υπουργικό Συμβούλιο ο υπουργός Υποδομών κ. Δ. Ρέππας...

Το νομοσχέδιο, το οποίο έχει προκαλέσει μείζονες αντιδράσεις εκ μέρους των εργαζομένων στις μεταφορικές ΔΕΚΟ, φιλοδοξεί να καταστήσει τις δημόσιες συγκοινωνίες οικονομικά βιώσιμες και να αντιμετωπίσει συσσωρευμένα ελλείμματα ύψους 3,8 δισ. ευρώ.

Το βασικό στοιχείο είναι η μετατροπή του ΟΑΣΑ σε μητροπολιτική εταιρεία διαχείρισης των μεταφορών, η οποία θα έχει υπό την εντολή της δύο θυγατρικές: την Οδικές Συγκοινωνίες ΑΕ (ΟΣΥ) για τα μέσα οδικής μεταφοράς και τη Σταθερές Συγκοινωνίες ΑΕ (ΣΤΑΣΥ) για τα μέσα σταθερής τροχιάς. Το «αγκάθι» του νομοσχεδίου είναι ένα διαφορετικό και μάλλον δυσμενέστερο εργασιακό μοντέλο για τους εργαζομένους των μεταφορικών ΔΕΚΟ, το οποίο αναμένεται να αποτελέσει τον «μπούσουλα» για τη μείωση των αμοιβών στο Δημόσιο, καθώς με τη μεταφορά των υπαλλήλων των μέσων μεταφοράς στον μητροπολιτικό πια ΟΑΣΑ καταργούνται οι συμβάσεις και οι κανονισμοί εργασίας των συγχωνευμένων εταιρειών και αντικαθίστανται από επιχειρησιακή σύμβαση.

Επιχειρησιακή σύμβαση

«Με τη συντέλεση της διαδικασίας μετασχηματισμού οι υφιστάμενες συλλογικές ρυθμίσεις εργασίας και οι υφιστάμενες λοιπές ρυθμίσεις εργασίας που αφορούν τους εργαζομένους καταργούνται»

σημειώνεται χαρακτηριστικά στο σχέδιο νόμου. Μέσα σε έναν μήνα από την ενοποίηση των μεταφορικών ΔΕΚΟ οι δύο νέες εταιρείες και ο ΟΑΣΑ καλούν «την πλέον αντιπροσωπευτική συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων σε διαπραγμάτευση».

Αντικείμενο της διαπραγμάτευσης θα είναι «ο εξορθολογισμός, η τροποποίηση, η αντικατάσταση και η κατάρτιση επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης εργασίας, οποιουδήποτε τυχόν κανονισμού και οποιουδήποτε άλλου θέματος τεθεί από οποιοδήποτε από τα μέρη, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά δεν ρυθμίζονται ή δεν θα ρυθμίζονται από το Οργανόγραμμα και τον Κανονισμό Εσωτερικής Οργάνωσης και Λειτουργίας». Η διάρκεια της διαπραγμάτευσης θα είναι 30 ημέρες. Αν επιτευχθεί η επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας, αυτή θα αντικαταστήσει όλες τις υφιστάμενες ρυθμίσεις. Αν όμως δεν επιτευχθεί συμφωνία, η ρύθμιση θα έρθει πολιτικά, με νόμο.

Η επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας αντικαθιστά και κατισχύει «κάθε αντίθετης συλλογικής σύμβασης εργασίας, διαιτητικής απόφασης, απόφασης μεσολαβητή, πρωτοκόλλου ή πρακτικού συμφωνίας, κανονισμού εργασίας ή λειτουργίας διευθύνσεων, υπηρεσιών, συνεργατών, απόφασης ή πράξης της διοίκησης, άλλου κανονισμού οποιουδήποτε αντικειμένου, επιχειρησιακής συνήθειας ή εργασιακού εθίμου».

Επίσης, η επιχειρησιακή σύμβαση θα καταργήσει «πάσης μορφής και είδους συλλογική συμφωνία ή πηγή δικαίου, ανεξάρτητα από τον νομικό τρόπο με τον οποίο αποτέλεσε ή φέρεται ότι αποτέλεσε μέρος της συλλογικής ή και ατομικής σύμβασης εργασίας, είτε από ρητή ή σιωπηρή συμφωνία των μερών είτε από ενσωμάτωση σε αυτήν καθ' οιονδήποτε τρόπο των ρυθμίσεων συλλογικών, ομαδικών ή ατομικών πηγών δικαίου, υπό οποιαδήποτε μορφή και αιτιολογία, είτε από επιχειρησιακή συνήθεια ή εργασιακό έθιμο, είτε από προσχώρηση σε οποιαδήποτε συλλογική ρύθμιση, είτε κατά άλλο τρόπο».

Μάλιστα, ως την κατάρτιση της επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης απαγορεύεται κάθε μονομερής προσφυγή σε οιασδήποτε φύσεως υπηρεσίες του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας!

Οπως σημείωσε και ο κ. Ρέππας, πρόκειται ουσιαστικά για την εφαρμογή του «μοντέλου» του ομίλου ΟΣΕ, η επιχειρησιακή σύμβαση του οποίου βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση αυτές τις ημέρες μεταξύ των εργαζομένων και των διοικήσεων των εταιρειών. Οπως τόνισε, οι εργαζόμενοι των συγκοινωνιών θα ενταχθούν στο ενιαίο μισθολόγιο του δημόσιου τομέα, κάτι που συνεπάγεται ότι θα χάσουν σημαντικό μέρος του εισοδήματός τους.

Ο ΟΑΣΑ μητροπολιτικός φορέας

Η ΕΘΕΛ και τα ΗΛΠΑΠ συγχωνεύονται στην ΟΣΥ ΑΕ, ενώ η ΑΜΕΛ απορροφά τους ΗΣΑΠ και το τραμ, δημιουργώντας τη ΣΤΑΣΥ ΑΕ. Οι συγχωνεύσεις των εταιρειών θα γίνουν αυτόματα, όπως και η μεταβίβαση των περιουσιακών τους στοιχείων στον ΟΑΣΑ, χωρίς το οποιοδήποτε διοικητικό κώλυμα. Μάλιστα, θεσπίζεται και σχετικό... fast track, καθώς ως την ολοκλήρωση των συγχωνεύσεων οι εταιρείες απαλλάσσονται από την υποχρέωση προσκόμισης πάσης φύσεως αποδεικτικών ενημερότητας για χρέη στο Δημόσιο ή στα Ταμεία. Ο ΟΑΣΑ θα έχει την πλήρη εποπτεία για τις συγκοινωνίες σε όλη την περιφέρεια Αττικής, ενώ θα έχει συνεργασία και με τα ΚΤΕΛ και όσες δημοτικές επιχειρήσεις παρέχουν μεταφορικό έργο.

Τα χρέη των συγχωνευόμενων εταιρειών θα περάσουν ως έχουν στον κρατικό προϋπολογισμό. Επίσης, θα γίνουν ευρείες μετατάξεις σε δύο φάσεις: στην πρώτη 1.500 άτομα θα μεταταχθούν εθελοντικά σε υπηρεσίες που θα υποδείξει το υπουργείο Εσωτερικών, ενώ στη δεύτερη φάση θα μεταταχθούν όσοι υπάλληλοι των μεταφορικών ΔΕΚΟ κριθούν υπεράριθμοι μετά το πέρας της ενοποίησης των εταιρειών. Ακόμη, θα γίνει μαζική άρση των αποσπάσεων των εργαζομένων των μεταφορών που έχουν μεταταχθεί σε άλλες κρατικές υπηρεσίες.

Επιπροσθέτως, το νομοσχέδιο προβλέπει συμπράξεις με ιδιώτες ειδικά στο πεδίο της εκμετάλλευσης ακίνητης περιουσίας και υποδομής, της διαφήμισης, του ελέγχου των κομίστρων, αλλά και σε καινοτομίες όπως το ηλεκτρονικό εισιτήριο.

Ο υπουργός Υποδομών χαρακτήρισε τη μεταρρύθμιση «απολύτως αναγκαία για την αντιμετώπιση των παθογενειών των συγκοινωνιών», επισημαίνοντας ότι πρόκειται περί «αυτονόητης ανάγκης για παρέμβαση που την επιβάλλει η κοινή λογική». Ο κ. Ρέππας σημείωσε ότι με το νομοσχέδιο οι εταιρικές σχέσεις των μεταφορικών φορέων θα εισέλθουν σε ένα καθορισμένο πλαίσιο, με συγκεκριμένες συμβάσεις για παροχή μεταφορικού έργου.

Βαρύτατες ζημιές

Σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία που παρέθεσε ο υπουργός, τα συσσωρευμένα χρέη των συγκοινωνιακών φορέων έφθασαν στα 3,8 δισ. ευρώ, με τις ζημιές της περιόδου 2004-2009 να ανέρχονται σε 2,5 δισ. ευρώ. Το 2009 το ετήσιο έλλειμμά τους έφθασε στα 580 εκατ. ευρώ, ενώ η συνολική επιδότηση της πενταετίας 2004-2009 ανήλθε σε 727 εκατ. ευρώ. Στο ίδιο διάστημα το Δημόσιο εγγυήθηκε τραπεζικό δανεισμό ύψους 1,6 δισ. ευρώ.

Οπως τόνισε ο κ. Ρέππας, με τον νέο νόμο, που τίθεται πλέον σε δημόσια διαβούλευση, το Δημόσιο θα επιδοτεί κατά μέγιστον μόνο το 40% του εύλογου λειτουργικού κόστους των ενοποιημένων εταιρειών. Μάλιστα, θεσπίζεται το «Σύμφωνο Ευθύνης» βάσει του οποίου τα επιχειρησιακά σχέδια των εταιρειών θα εγκρίνονται από τη Διυπουργική Επιτροπή ΔΕΚΟ και στη συνέχεια θα ελέγχονται από ορκωτούς ελεγκτές ανά τρίμηνο. Αν υπάρχει απόκλιση έστω και 10% από τους στόχους, θα συγκροτείται νέο σχέδιο, ενώ θα απαγορεύεται κάθε συναλλαγή στις διοικήσεις.

Ο υπουργός Υποδομών τόνισε ότι το επίπεδο της εισιτηριοδιαφυγής ανέρχεται στην ΕΘΕΛ σε 40%, όταν στην Ευρωπαϊκή Ενωση κυμαίνεται κατά μέσον όρο στο 7%, ενώ υπογράμμισε ότι παρ' όλη την αύξηση του μεταφορικού έργου των δημόσιων συγκοινωνιών την περίοδο 2004-2009 (από 730.000 σε 850.000 επιβάτες), αλλά και τον υπερδιπλασιασμό της τιμής των κομίστρων, τα έσοδα αυξήθηκαν μόλις κατά 33 εκατ. ευρώ (από 238 εκατ. σε 271 εκατ. ευρώ).

Επίσης, ο κ. Ρέππας προανήγγειλε την έλευση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, ο διαγωνισμός για το οποίο αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες, ενώ μίλησε για την ανάγκη εισαγωγής καινοτομιών, όπως η τηλεματική.

Ερχεται τέλος για τα «ρετιρέ»

Ο κ. Ρέππας τόνισε ότι στους συγκοινωνιακούς φορείς λειτουργούν ακόμη «ρετιρέ», καθώς το μισθολογικό κόστος αυξήθηκε την τελευταία πενταετία κατά 43%, χωρίς να έχει μεταβληθεί σημαντικά το μεταφορικό έργο. Ετσι, το μισθολογικό κόστος αγγίζει το 78% του κόστους λειτουργίας των μεταφορικών ΔΕΚΟ, όταν στην Ευρώπη αυτό κυμαίνεται στο 65%, είπε ο κ. Ρέππας.

Ωστόσο, υπάρχουν και τεράστιες εσωτερικές αποκλίσεις. Στο τραμ το μέσο μεικτό μισθολογικό κόστος ανέρχεται σε 31.500 ευρώ, ενώ στους ΗΣΑΠ σε 86.300 ευρώ. Ενδεικτικά, ο κ. Ρέππας σημείωσε ότι «ενώ όλοι εργάζονται οκτώ ώρες, κάποιοι έχουν κατοχυρώσει δικαίωμα να εργάζονται λιγότερο και να πληρώνονται υπερωριακά το 8ωρο» και συμπλήρωσε: «Ορισμένοι πληρώνονται νυχτερινά όχι με προσαύξηση 25%, όπως προβλέπει το εργατικό δίκαιο, αλλά με 40%». Ανέφερε επίσης μια σειρά επιδομάτων, όπως αυτό της κεραίας, της κατάργησης εισπράκτορα και του θανάτου συγγενούς έως και β' βαθμού, που καταβάλλονται από τις μεταφορικές ΔΕΚΟ.

Ο υπουργός Υποδομών παραδέχθηκε ότι «ασφαλώς και όλοι κάτι χάνουν, θίγονται και ξεβολεύονται» και υπογράμμισε πως ευελπιστεί ότι το 2010 τα ελλείμματα των εταιρειών θα κλείσουν στα 390 εκατ. ευρώ, ενώ το 2011 θα έχουν μειωθεί εντυπωσιακά στα 150 εκατ. ευρώ.

Ο κ. Ρέππας σημείωσε ότι θα δει τους αντιδρώντες εργαζομένους των μεταφορικών ΔΕΚΟ και θα ακούσει τις απόψεις τους για το νομοσχέδιο, υπενθυμίζοντας ωστόσο την εντολή που έχουν λάβει οι διοικήσεις των μεταφορικών ΔΕΚΟ για ομαλή λειτουργία των συγκοινωνιών με νόμιμο τρόπο.