Ανατροπές για 40.000 εργαζόμενους με «νυστέρι» σε 14 ΔΕΚΟ

Με... συνταγή δανειστών, έρχονται ανατροπές σε διοικήσεις, κανονισμούς προσωπικού, νοοτροπίες ακόμα και σε μισθούς που θα επηρεάσουν την καθημερινότητα 40.000 εργαζομένων

Ανατροπές με σφιχτό έλεγχων δαπανών, αλλαγές σε εσωτερικούς κανονισμούς, ακόμη και μείωση μισθολογικού κόστους, εθελούσιες εξόδους και ανασχηματισμό διοικήσεων φέρνουν τα «στρατηγικά σχέδια» που έχει ετοιμάσει το Υπερταμείο για 14 ΔΕΚΟ με συνολικά 40.000 εργαζομένους.

Στις συναντήσεις με τις διοικήσεις των ΔΕΚΟ που ξεκινούν στο επόμενο 15νθήμερο, η ηγεσία του Υπερταμείου θα τους παραδώσει τα «στρατηγικά σχέδια», βάσει των οποίων εκείνες θα πρέπει να ξαναγράψουν εξαρχής τα δικά τους business plan, υιοθετώντας αποφάσεις πολιτικά δύσκολες.

Από την υποχρέωση των διοικήσεων να τηρούν δεσμευτικούς στόχουςσαν να πρόκειται για ιδιωτικές επιχειρήσεις έως τη δημοσιοποίηση ισολογισμών ανά τρίμηνο ακόμη και για τις μη εισηγμένες, και από την καθιέρωση επιτροπών εσωτερικού ελέγχου μέχρι τα πιο δύσκολα όπως ανακατανομή προσωπικού και περικοπές υπερωριών όπου χρειάζονται.

Οι πρώτες ΔΕΚΟ που θα κληθούν να περάσουν το κατώφλι του Υπερταμείου είναι σύμφωνα με τις πληροφορίες δύο από τους μεγαλύτερους εργοδότες στο Δημόσιο και στη χώρα με συνολικό προσωπικό 15.000 ατόμων. Δηλαδή τα ΕΛΤΑ (7.027 εργαζόμενοι) και οΟΑΣΑ με τις θυγατρικές του (7.962): τη ΣΤΑΣΥ ΑΕ (Σταθερές Συγκοινωνίες) που ελέγχει ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, αττικό μετρό και τραμ και την ΟΣΥ ΑΕ (Οδικές Συγκοινωνίες) με τα λεωφορεία και τρόλεϊ.

Αμφότερες δεν επελέγησαν τυχαία. Είναι εμβληματικές εταιρείες, ζημιογόνες, και ελέγχονται κατά 100% από το Δημόσιο, άρα τα περιθώρια παρεμβάσεων είναι μεγαλύτερα. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα μείνουν ανεπηρέαστες οι εισηγμένες, δηλαδή η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ. Ακριβώς όμως επειδή στις μη εισηγμένες υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία κινήσεων, οι παρεμβάσεις θα ξεκινήσουν από εκεί.

Και μικρότερες

Στην παραπάνω κατηγορία, εκτός των εμβληματικών ΕΛΤΑ και ΟΑΣΑ, ανήκουν επίσης πολλές μικρότερες, όπως ο Οργανισμός Κεντρικής Αγοράς Αθηνών (ΟΚΑΑ), η Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης (ΚΕΘ), οιΕλληνικές Αλυκές, η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, η Διώρυγα Κορίνθου, η ΔΕΘ-Hellexpo, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, και το ΟΑΚΑ. Σε όλες αυτές οι διοικήσεις τους πρέπει μέχρι και τον Απρίλιο να έχουν προσαρμόσει τα business plan με βάση τα στρατηγικά σχέδια που τους έχει ετοιμάσει το Υπερταμείο, όπως ορίζει το συμπληρωματικό Μνημόνιο, ώστε να γίνουν και πάλι ανταγωνιστικές.

Ιδιωτικοποιήσεις προς το παρόν δεν προβλέπονται. Οι ανατροπές όμως που θα αφορούν σε πρόσωπα, νοοτροπίες, πρακτικές και κανόνες λειτουργίας θα αποδειχθούν ακόμη πιο επώδυνες.

Στις πενήντα και πλέον σελίδες κάποιων από τα στρατηγικά σχέδια ΔΕΚΟ που έχει παραλάβει το υπ. Οικονομικών ξετυλίγεται ένα νήμα παρεμβάσεων, από απλές, όπως η ονομαστική αναφορά των αποδοχών μελών διοικητικού συμβουλίου και η ετήσια έκθεση πεπραγμένων στην αγγλική γλώσσα, έως πιο δύσκολες, όπως αλλαγές σε κανονισμούς προσωπικού και ζητήματα που άπτονται των απολαβών με την ευρεία έννοια. Αποφάσεις δηλαδή για τις οποίες όσο λεπτοί χειρισμοί και να γίνουν, οι αντιδράσεις θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Πρόγευση των επερχόμενων αλλαγών είχε δώσει το κείμενο του προσφάτως ψηφισθέντος στη Βουλή εφαρμοστικού νόμου, το οποίο φωτογράφιζε γενικότερες ανατροπές από περιστολή δαπανών έως ανασχηματισμό διοικήσεων.

Ανασχηματισμός διοικήσεων

Αναδιάρθρωση χωρίς νέα πρόσωπα δύσκολα γίνεται. Το επόμενο βήμα αφορά την αξιολόγηση εκ του μηδενός στις διοικήσεις των ΔΕΚΟ, με πιθανότερη εξέλιξη να δούμε σε αρκετές ανασχηματισμό με νέους μάνατζερ.

Το «σκανάρισμα» όλων των διοικήσεων είναι από τα βασικά παραδοτέα της δ’ αξιολόγησης, όπως ακριβώς η σύνταξη των στρατηγικών σχεδίων ήταν από τα βασικά παραδοτέα της γ’ αξιολόγησης. Σε τέσσερις λοιπόν μήνες από σήμερα έως τον Μάιο, το Υπερταμείο θα αξιολογήσει εκ του μηδενός τις διοικήσεις των ΕΛΤΑ και του ΟΑΣΑ (όπως και των δύο θυγατρικών του ΣΤΑΣΥ, ΟΣΥ), και εφόσον κριθεί απαραίτητο, θα τις αλλάξει. Το ίδιο ακριβώς μοντέλο θα ισχύσει και για τις υπόλοιπες ΔΕΚΟ. Το θέμα περιγράφεται με σαφήνεια στον εφαρμοστικό νόμο, σύμφωνα με τον οποίο το Υπερταμείο θα λάβει υπόψιν για τον διορισμό των μελών ΔΣ των ΔΕΚΟ «την καταλληλότητα των υποψηφίων σχετικά με τις απαιτήσεις διοίκησης των θυγατρικών (σ.σ. των ΔΕΚΟ), την αποφυγή διακρίσεων, την ανεξαρτησία, και τα επαγγελματικά κριτήρια που κρίνονται απαραίτητα για την επίτευξη του σκοπού καθεμιάς εκ των λοιπών θυγατρικών».

Σε κάθε περίπτωση, όλα δείχνουν ότι σημαντικές αλλαγές, αλλού μικρότερες, και αλλού μεγαλύτερες, έρχονται στην καθημερινότητα 40.000 εργαζομένων. Το νέο Ταμείο που αποτελεί πλέον το μεγαλύτερο εργοδότη της χώρας, καλείται να αναδιαρθρώσει τις ΔΕΚΟ στην πράξη, όχι στα λόγια, αφού τα χρονικά περιθώρια αναβολών έχουν εξαντληθεί και οι δανειστές απαιτούν εδώ και τώρα έργο.

Είναι προφανές, επομένως, ότι αργά ή γρήγορα, ο νέος φορέας θα έρθει αντιμέτωπος με τους συνδικαλιστές, το πελατειακό κράτος, ενδεχομένως και με υπουργούς που σύντομα θα καταλάβουν ότι δεν είναι πλέον εκείνοι που ασκούν εξουσία πάνω στις ΔΕΚΟ.

Κάποιοι αρέσκονται να το λησμονούν, ωστόσο ο λόγος που οι δανειστές πιέζουν εδώ και δυόμισι χρόνια, από το καλοκαίρι του 2015 οπότε και ψηφίστηκε το 3ο Μνημόνιο, να ενεργοποιηθεί το Υπερταμείο είναι ακριβώς επειδή αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της δανειακής συμφωνίας. Μέρος του χρέους θα αποπληρώνεται από τα έσοδα αξιοποίησης της κρατικής περιουσίας και το Υπερταμείο αποτελεί την εγγύηση για το δάνειο των 86 δισ. ευρώ που συμφώνησε η Ελλάδα με τον ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας) τον Αύγουστο του 2015.

Τι έρχεται

Η αλήθεια είναι ότι ακόμη καμία από τις συνολικά 14 κρατικές επιχειρήσεις και ΔΕΚΟ που μεταφέρθηκαν στο Υπερταμείο δεν φαίνεται να έχει αντιληφθεί τις ανατροπές που έρχονται. Αρκετές διοικήσεις και πολλοί εργαζόμενοι συνεχίζουν να πιστεύουν ότι αρκεί να επικαιροποιήσουν τα υφιστάμενα business plan και ότι, αφού γλίτωσαν προς το παρόν τουλάχιστον την αποκρατικοποίηση, όλα θα συνεχίσουν να εκτυλίσσονται όπως σήμερα.

Δεν είναι προφανώς έτσι, όπως προκύπτει από το ξεφύλλισμα των στρατηγικών σχεδίων – ένα από τα 113 προαπαιτούμενα της γ’ αξιολόγησης- τα οποία έχουν ετοιμαστεί για καθεμιά από τις επιχειρήσεις. Τα συγκεκριμένα σχέδια, αφού προ μερικών εβδομάδων εγκρίθηκαν από το Εποπτικό Συμβούλιο του Υπερταμείου, επικεφαλής του οποίου είναι ο γάλλος Λε Παπ, και εστάλησαν στο υπουργείο Οικονομικών, πρόκειται τώρα να παραδοθούν σε αυτούς για τους οποίους γράφηκαν, δηλαδή τις σημερινές διοικήσεις των ΔΕΚΟ που θα κληθούν να κάνουν περισσότερα απ’ όσα ήδη κάνουν.

Παραδείγματος χάριν, στον ΟΑΣΑ, ο επικεφαλής του οποίου Ι .Σκουμπούρης παρουσίασε στη Βουλή την πορεία του ομίλου, θα χρειαστεί ενδεχομένως να βελτιώσει περαιτέρω τα οικονομικά της επιχείρησης. Ίσως να μην αρκεί για να γίνει ανταγωνιστικός μόνο το γεγονός ότι το 2016 το λειτουργικό κόστος του ομίλου μειώθηκε κατά 27% σε σχέση με το 2012 και ότι τα έξοδα διαμορφώθηκαν σε 393,1 εκατ. ευρώ έναντι 538,6 εκατ. προ τεσσάρων ετών. Παρόμοιο πιθανώς θέμα να τεθεί με τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της ΟΣΥ προς τρίτους που τον Νοέμβριο μειώθηκαν σε 14,7 εκατ. και της ΣΤΑΣΥ σε 42,55 εκατ., ωστόσο παραμένουν ακόμη υψηλές.

Σημειωτέον ότι ο μέσος όρος ηλικίας του προσωπικού είναι μεγάλος, και υπάρχουν σκέψεις να ανανεωθεί μέσω εθελουσίας εξόδου. Αρκεί φυσικά να βρεθούν τα χρήματα, γεγονός που απαιτεί εξεύρεση νέων πόρων. Διότι η κρατική επιχορήγηση προς τον ΟΑΣΑ είναι η χαμηλότερη του μέσου ευρωπαϊκού όρου και ανέρχεται σε 30,61% των λειτουργικών του εξόδων έναντι 50,26% στις Βρυξέλλες, 63,2% στο Λονδίνο και 76,5% στην Πράγα.