Αντώνης Διαμαντής: «Το θέατρο γίνεται πιο ορατό όταν δυσκολεύουν οι καιροί»

Συνέντευξη στον ΣΠΥΡΟ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗ


Μια παράσταση που έχει στον τίτλο της το «βαρύ» όνομα της βιομηχανίας ΛΑΡΚΟ, ένα θέαμα που προέκυψε από ένα δημοσιογραφικό ρεπορτάζ και αναρωτιέται: «Η εργατική τάξη πάει στον παράδεισο;» Αυτό είναι το LARCO Project που παρουσιάζεται το Σάββατο 1.10, στις 7.30 μ.μ., στο Φεστιβάλ της Νεολαίας ΣΥΝ. Με αυτήν την ευκαιρία μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη του Θεάτρου «Όμμα» Αντώνη Διαμαντή για την παράσταση, την κρίση, το πολιτικό θέατρο...

* Κύριε Διαμαντή, πώς προέκυψε η παράσταση LARCO Project;
Δεν ήταν κάτι που είχα σχεδιάσει. Προέκυψε. Μια Κυριακή πρωί διάβασα το άρθρο της δημοσιογράφου Ντίνας Δασκαλοπούλου που μου ’κανε μεγάλη εντύπωση. Ο τρόπος που παρουσιάζονταν οι «πρωταγωνιστές» της ιστορίας (εργάτες αλλά και άνθρωποι της διοίκησης του εργοστασίου) ήταν τόσο ανθρώπινος και πραγματικός, που ένιωσα όπως όταν διαβάζω ένα θεατρικό έργο που με ταρακουνά και μου «ζητά» να δουλέψω πάνω σε αυτό.
Η ιδέα ανθρώπων που για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην δέχονται, ακόμα και ως πιθανότητα, τον θάνατο, την προσωπική τους καύση, αγγίζει τα όρια του τραγικού. Όμως, μέχρι να φτάσουμε σε ένα σημείο που η όψη της παράστασης είχε «απεξαρτηθεί» από το αρχικό δημοσιογραφικό κείμενο πέρασε ένας χρόνος δουλειάς των ηθοποιών.


* Έναυσμα και πηγή έμπνευσης για το LARCO Project υπήρξε ένα δημοσιογραφικό κείμενο... Πώς αυτό μετουσιώνεται καλλιτεχνικά μέσα από τη δουλειά τη δικής σας;
Η παράσταση, μετά από πολλά στάδια έρευνας, κατέληξε να έχει ως βάση το Καθαρτήριο του Δάντη. Τοποθέτησα τη σκηνική δράση στο χώρο του μετα-φυσικού για να κάνω μια κριτική επί σκηνής πάνω στην πορεία αλλά και στην κατάληξη εκείνου που ονομάζεται «εργατικό κίνημα».
Ο χώρος του Καθαρτηρίου μας «ελευθέρωσε», ώστε να δημιουργήσουμε το δικό μας κόσμο, που έχει τους δικούς μας κανόνες αντίληψης, ερμηνείας και συμπεριφοράς. Σε αυτόν τον χώρο λοιπόν «πάνε» οι καμένοι εργάτες, συναντώντας και όλους τους μεγάλους επαναστάτες που κι αυτοί με τη σειρά τους βρίσκονται «εν αναμονή», μέχρι να αποφασιστεί αν συνεχίσουν προς τον παράδεισο η όχι.
Στο Καθαρτήριο, λοιπόν, επαναλαμβάνουν με σισύφειο τρόπο τα επί γης βιώματά τους, προσδοκώντας τη λύτρωση και τον καθαρμό μέσα από την επανάληψη... Άραγε στον παράδεισο θα εργάζονται και εκεί; Με μια παραδεισένια, επιτέλους, σχέση εργασίας; Δεν μπόρεσα να αποφύγω τον σαρκασμό. Αλλά πώς αλλιώς να αντιμετωπίσω την «πραγματικότητα»;


* Η παράσταση αναφέρεται στην εμπειρία της εργατικής τάξης... Πιστεύετε ότι η σημερινή κρίση πυροδοτεί μια αναβίωση της πολιτικής τέχνης;
Υπό την έννοια της οικονομικής κρίσης, ναι. Μόνο που η κρίση έχει βαθύτερα αίτια. Ο τρόπος ζωής μας, αλλά και η αντίληψη του κόσμου και της ίδιας της ζωής ως ένα μοναδικό και όχι επαναλαμβανόμενο φαινόμενο, αυτό πρέπει να αλλάξει. Όταν μιλάμε για «αναβίωση», παραδεχόμαστε ότι κάτι έχει παρέλθει, πεθάνει -δηλαδή κάτι το ζωντανό.
Είναι περίεργο, αλλά το θέατρο γίνεται πιο ορατό όταν δυσκολεύουν οι καιροί... Όταν κάτι πεθαίνει και κάτι νέο πάει να γεννηθεί. Αφού το θέατρο λαμβάνει χώρα μέσα στην πόλη, είναι εξ ορισμού πολιτικό.
Προσωπικά, όταν ασχολούμαι με ένα κείμενο, δεν ξεκινώ με όρους όπως «πολιτικό θέατρο» ή «documentary theatre». Ακολουθώ ένα ένστικτο, αδιανόητο και ανεξήγητο προς εμένα, αλλά τόσο δυνατό που με έλκει και με οδηγεί στην πραγματοποίησή του, κάνοντας πράξη μια μικρή προσωπική επ-ανάσταση. Σίγουρα όμως ο σημερινός δημιουργός δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστος από τα τεκταινόμενα. Το θέμα είναι να τα ανάγει σε υψηλή τέχνη και να μην τα καταγράφει απλώς.

* Με το «Θέατρο Όμμα» θα παρουσιάσετε την παράσταση LARCO Project στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της Νεολαίας του ΣΥΝ, της νεολαίας ενός κόμματος της αριστεράς. Δεν ανησυχείτε μήπως σας κατηγορήσουν ότι κάνετε «στρατευμένη τέχνη»;
Στρατευμένη είναι ούτως ή άλλως η τέχνη, μιας και υπηρετεί όλα τα ουμανιστικά ιδεώδη. Η συμμετοχή μας, για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια παρουσίας στον χώρο του θεάτρου, σε μια πολιτική γιορτή σηματοδοτεί, για μένα, και την «καλλιτεχνική μας ενηλικίωση».
Έχουμε ήδη οργανώσει και πραγματοποιήσει πολλές καλλιτεχνικές παρεμβάσεις σε κοινωνικούς χώρους, πραγματοποιήσαμε στο Ηράκλειο τις βραδιές «Άρτος και θεάματα» όπου καλούμε εργατικά σωματεία κ.λπ. Ελπίζω, με την παρουσία μας στο Φεστιβάλ του Συνασπισμού, να συμβάλουμε θετικά σε αυτή τη γιορτή.



Θέατρο «Όμμα Στούντιο»

Το Θέατρο Όμμα Στούντιο δημιουργήθηκε το 1991 στην Αθήνα, ενώ από το 2000 μετακομίζει και δραστηριοποιείται καλλιτεχνικά στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου το 2003 ανακαινίζει και εγκαθίσταται σε ένα πρώην εργοστάσιο συρματοποιίας σε μια υποβαθμισμένη περιοχή της πόλης (Ευ. Φραγκάκη 13, Γιόφυρος).
Από την αρχή της λειτουργίας του έχει παρουσιάσει 30 θεατρικά έργα, 10 έργα για παιδιά και 5 παραστάσεις θεάτρου δρόμου, έχει πάρει μέρος σε 28 Διεθνή Θεατρικά Φεστιβάλ, ενώ έχει βραβευτεί στα Φεστιβάλ Βόλογκντα και Τεχεράνης. Παράλληλα λειτουργεί εργαστήριο θεάτρου και προετοιμάζει επαγγελματικό τμήμα θεατρικής εκπαίδευσης.
Το σημερινό δυναμικό του «Όμμα» αποτελούν οι Α. Διαμαντής, Ειρήνη Κουτσάκη, Μαρία Σαριτσάμη, Μίρα Ποπτέσιν, Ροδάνθη Κρανιωτάκη, Ηλίας Στάρρας και Εριέτα Πυργιωτάκη. Στην παράσταση LARCO Project παίρνουν μέρος οι ηθοποιοί Ειρ. Κουτσάκη, Ανάστα Αργυροπούλου, Γιώργος Νάκης, Γιώργος Ζωζωνάκης, Ελένη Στρατάκη, Δημήτρης Κιοστεράκης.