Οι μύθοι του ασφαλιστικού

Όταν ένα σύστημα βρίσκεται σε κρίση ύπαρξης είναι ιδιαίτερα δύσκολο στα μέλη του να εστιάζουν στον προσδιορισμό των πραγματικών, των κύριων αιτιών της. Στη μεγάλη οικονομική κρίση που ζούμε οι συζητήσεις για τις δραστικές –και συχνά άδικες– περικοπές στις συντάξεις φέρνουν στην επιφάνεια, μαζί με τη δίκαιη κριτική ή αγανάκτηση, μερικές πάγιες αλλά εσφαλμένες κοινωνικές, ή συνδικαλιστικές, ή και «επιστημονικές»αντιλήψεις για την κοινωνική ασφάλιση. Ας δούμε μερικές:


«Τη σύνταξή μου την έχω προπληρώσει με τις εισφορές μου»

Όχι. Έχουμε πληρώσει μόνο ένα μέρος της και μάλιστα μικρό όσοι ασφαλιστήκαμε πριν το 1993. Αν ίσχυε ο ισχυρισμός, το σύστημα θα ήταν ανταποδοτικό, δηλαδή θα σου...


...επέστρεφε σαν σύνταξη τις εισφορές σου συν κάποια μικρή απόδοσή τους. Αν παίρναμε υπόψη τον μέσο χρόνο ασφάλισης και τις μέσες καταβεβλημένες εισφορές, η μέση σύνταξη στην Ελλάδα, σε συνθήκες χρηστής διαχείρισης, δεν θα έπρεπε να ξεπερνά τις λίγες εκατοντάδες ευρώ. Αν τώρα πάρουμε υπόψη υπερβολικές έως εξωφρενικές παροχές ΔΕΚΟ, τραπεζών, τομέων του Δημοσίου, ιδιαιτέρως χαμηλά όρια συνταξιοδότησης ειδικών ομάδων, εισφοροδιαφυγή, σπατάλες, ψευτοανάπηρους κ.λπ., τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, που ήταν λίγοι οι συνταξιούχοι, οι εισφορές των ενεργών εργαζομένων επαρκούσαν για την πληρωμή των συντάξεων [όχι πάντα χωρίς κρατική επιχορήγηση, π.χ. ΝΑΤ]. Το σύστημα είναι –και σωστά– αναδιανεμητικό και στηρίζεται στην αλληλεγγύη των γενεών. Σήμερα στηρίζεται κυρίως στην «καλοσύνη των ξένων», δηλαδή τον φόβο των εταίρων μας για τις συνέπειες μιας άμεσης χρεοκοπίας μας.

«Φάγανε τα αποθεματικά των ταμείων γι’ αυτό τα έριξαν έξω»

Έχει κάποια δόση αλήθειας. Μέχρι το 1993 τα αποθεματικά κατετίθεντο υποχρεωτικά στην ΤτΕ με διοικητικά οριζόμενο επιτόκιο. Από το 1993 υπήρχε μερική ελευθερία καταθέσεων και αναζήτησης επιτοκίου. Κυρίως όμως κατευθύνονταν στην αγορά εντόκων γραμματίων Δημοσίου με επιτόκια τότε άνω του 20%. Η μεγάλη αλήθεια, όμως, που αποσιωπάται από τους οπαδούς της «κρατικής καταλήστευσης», είναι το αναμφισβήτητο ηθικό δικαίωμα της κεντρικής εξουσίας, του κράτους, να παρεμβαίνει και διαχειριστικά –εφόσον επιβάλλεται– στα αποθεματικά των ταμείων ως αποκλειστικός τελικός εγγυητής της καταβολής των συντάξεων. Οι πολίτες βεβαίως οφείλουν να κρίνουν την κοινωνική ωφελιμότητα των κρατικών ενεργειών. Άλλωστε, όποτε αφέθηκαν οι διοικήσεις των ταμείων να προβούν σε επενδύσεις κατά την κρίση τους, στην πλειονότητά τους απέτυχαν. Αναφέρω χάριν παραδείγματος τη ζημιογόνα εμπλοκή του ΤΣΜΕΔΕ στην Τράπεζα Αττικής.