ΓΕΡΜΑΝΙΑ: ο ΗΓΕΤΗΣ που ΔΕΝ είναι

Ο Μουχτάρ Κεντ είναι o Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Coca-Cola. Μ’ εξαίρεση ένα μικρό διάστημα που ο 59χρονος σήμερα γιος ενός κοσμοπολίτη τούρκου διπλωμάτη είχε αναλάβει τα ηνία της Efes Beverage Group στην πατρίδα του, όλα τα υπόλοιπα χρόνια του επαγγελματικού του βίου τα έχει περάσει στην Coca-Cola. Με το που τέλειωσε το μεταπτυχιακό του στη Βρετανία βρήκε, μέσω αγγελίας, τη δουλειά στον αμερικανικό κολοσσό. Ξεκίνησε από πολύ χαμηλά, γυρνώντας, για καιρό, μ’ ένα φορτηγό την Τουρκία ως υπεύθυνος διανομής.  Από το 2008 ηγείται της εταιρείας που το σήμα της αναγνωρίζει το 98% του παγκόσμιου πληθυσμού!

Η ομιλία του, προ ημερών, στο ετήσιο συνέδριο του κλαδικού εντύπου με τη μεγάλη επιρροή «Beverage Digest» στη Νέα Υόρκη έκανε αίσθηση.  Προέβλεψε ότι ­η Ευρωζώνη θ’ αντέξει και πως η Γερμανία  θα βγάλει την Ευρώπη από την κρίση χρέους . Είναι η μόνη υγιής οικονομία στη Γηραιά ‘Ηπειρο χάρη στις σαρωτικές μεταρρυθμίσεις του Γκέρχαρντ Σρέντερ το 2004. Εκείνος ξεκαθάρισε το τοπίο, άλλαξε την εργατική νομοθεσία, βρέθηκε απέναντι με τα συνδικάτα, δημιούργησε, όμως, πραγματικά καλά κίνητρα για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Ο Μουχτάρ Κέντ, κοντολογίς, θύμισε τη λεγόμενη «Ατζέντα 2010». Δηλαδή τις φιλελεύθερες οικονομικές μεταρρυθμίσεις που προώθησε ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Σρέντερ για την εξυγίανση της γερμανικής οικονομίας και που τον έφεραν αντιμέτωπο με το ίδιο του το κόμμα για προβλέψεις, όπως η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους στο όνομα της διάσωσής του, αλλά κι η καταπολέμηση της ανεργίας μέσω της μείωσης του κόστους εργασίας. Το πρόβλημα -είχε πει τον Νοέμβρη του 2003 ο Σρέντερ στο συνέδριο της παράταξής του στο Μπόχουμ- είναι ότι τα δεδομένα στα οποία βασίζεται το κοινωνικό κράτος έχουν αλλάξει. Εμείς, όμως, δεν προετοιμαστήκαμε εγκαίρως γι αυτές τις αλλαγές. Ζούμε περισσότερο, κάνουμε λιγότερα παιδιά, το προσδόκιμο ζωής των συνταξιούχων έχει διπλασιαστεί: πριν από 15 χρόνια αντιστοιχούσε ένας συνταξιούχος σε 5 εργαζόμενους, σήμερα η αναλογία είναι ένας  προς τρεις και το 2030 θα είναι ένας προς δύο. Είναι εγκληματικό να εθελοτυφλούμε.  
Ο Σρέντερ πέρασε, τελικά, την αμφιλεγόμενη Ατζέντα του από τη Βουλή και σε βάθος δεκαετίας -όπως, δηλαδή, προέβλεπε ο σχεδιασμός της- η γερμανική οικονομία επέστρεψε στην κορυφή, «η μόνη υγιής στην Ευρώπη», όπως λέει ο Μουχτάρ Κεντ.
Εκείνο, όμως, που δεν είπε ο κ. Κέντ είναι ότι πέραν της πιστής εφαρμογής του προγράμματος των μεταρρυθμίσεων και των θυσιών των γερμανών εργαζομένων, το Βερολίνο επέστρεψε στην κορυφή χάρη και στους… απείθαρχους της ευρωζώνης. Όπως αποκαλύπτουν οι «Ευρωπαϊκοί Χρηματοοικονομικοί Δεσμοί», ένα πρόσφατο έγγραφο εργασίας του ΔΝΤ, το 2008 η Γερμανία ήταν ένας από τους δύο μεγαλύτερους καθαρούς πιστωτές στην Ευρωζώνη (μετά τη Γαλλία). Τα θετικά στοιχεία της δικής της οικονομίας ήταν καθρέφτης των αρνητικών που σημείωναν οι οικονομίες της Πορτογαλίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Ισπανίας. Βεβαίως, με την κλιμάκωση της κρίσης το 2009, η Γερμανία έκλεισε απότομα το πορτοφόλι της. Τώρα η ευρωπαϊκή περιφέρεια μπορεί να χρειάζεται μακροπρόθεσμα δάνεια περισσότερο από ποτέ, όμως ο ενθουσιασμός της Γερμανίας να επεκτείνει τις πιστώσεις μοιάζει να έχει καταρρεύσει.
Τα παραπάνω συμπεριλαμβάνουν σε άρθρο τους στην επιθεώρηση «Foreign Affairs», οι καθηγητές Matthijs και Blyth. Θυμίζουν ότι ο Charles Kindleberger στο βιβλίο του «ο Κόσμος σε Ύφεση: 1929-1939» υποστήριζε ότι «το 1929 η ύφεση ήταν τόσο ευρεία, βαθειά και μακρόχρονη, διότι το διεθνές οικονομικό σύστημα έγινε ασταθές από τη βρετανική ανικανότητα και την αμερικανική απροθυμία να αναλάβουν την ευθύνη να το σταθεροποιήσουν».  Πράγματι, η κριτική του Kindleberger για το ρόλο των ΗΠΑ στην κρίση εκείνης της εποχής θα μπορούσε, κάλλιστα, να έχει γραφτεί για τη σημερινή Γερμανία: «η Παγκόσμια Οικονομική Διάσκεψη του 1933 δεν στερείτο ιδεών…[αλλά] η μοναδική χώρα που θα μπορούσε να ηγηθεί ήταν μπερδεμένη με τα εσωτερικά της κι έκατσε στην άκρη».
Σε αντίθεση με τον Μουχτάρ Κεντ και την πρόβλεψή του ότι η Γερμανία θα βγάλει την Ευρώπη από την κρίση χρέους, οι Matthijs και Blyth, για την ώρα το μόνο που βλέπουν είναι απροθυμία της Γερμανίας ν’ αναλάβει τον ηγεμονικό της ρόλο.  Δεν είναι πολύ αργά για τη Γερμανία ν’ αλλάξει πορεία. Παρότι έχει επωφεληθεί πάρα πολύ από την τρέχουσα κατάσταση πρέπει, πλέον, να συνειδητοποιήσει ότι αυτό το μοντέλο είχε πάντα σαθρά θεμέλια, δεν είναι εφαρμόσιμο σε όλα τα κράτη κι έχει φτάσει στα όρια της βιωσιμότητάς του. Εάν το ευρώ καταρρεύσει -και  μαζί του η ΕΕ- η Γερμανία θα είναι σαφώς στη χειρότερη θέση. Πολλές από τις αγορές της θα εξαφανιστούν ενώ το νέο γερμανικό μάρκο θα εκτοξευτεί σε δυσθεώρητα ύψη. Σ΄ έναν τέτοιο κόσμο, το «παλιό» Γερμανικό πρόβλημα θα επιστρέψει στην καρδιά της «νέας» Ευρώπης.