Δεν βάζει γραβάτα ο Τσίπρας-Πανηγυρίζουν στην κυβέρνηση το… βιώσιμο χρέος!

Όταν οι ξένοι ηγέτες πρόσφεραν γραβάτες στον Αλέξη Τσίπρα, εκείνος υποσχόταν να τις φορέσει γραβάτα όταν ρυθμιστεί το ελληνικό χρέος. Το ερώτημα που προκύπτει, μετά την χθεσινή απόφαση του Eurogroup είναι αν τελικά θα δούμε τον Έλληνα πρωθυπουργό «γραβατομένο» με τις πληροφορίες να λένε ότι τελικά κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί.

Μπορεί η κυβέρνηση να περίμενε ως μάνα εξ ουρανού τις αποφάσεις του χθεσινού Euroygroup προκειμένου να καλύψει τη ρήξη που προκάλεσε με την κοινωνία η συμφωνία για τη «Βόρεια Μακεδονία», ωστόσο η χθεσινή συνεδρίαση εξελίχθηκε σε θρίλερ που θύμιζε ημέρες του 2015, με τα δύο βασικά θέματα της επέκτασης των ωριμάνσεων των δανείων του EFSF και το τελικό ποσό της δόσης να φέρνουν αντιμέτωπες κυρίως τη Γαλλία και Γερμανία.

Ύστερα από πολύωρες διαπραγματεύσεις οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης κατέληξαν, μιάμιση ώρα μετά τα μεσάνυχτα, σε συμφωνία για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Στην κυβέρνηση θα επιχειρήσουν από σήμερα να εκμεταλλευτούν τις ανακοινώσεις του Eurogroup και να δώσουν τα κατάλληλα μηνύματα στην κοινωνία, με τον πρωθυπουργό όμως να μη βάζει τελικά γραβάτα για τους εξής λόγους: Πρώτον γιατί εξασφαλίζεται μόνο η μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους, δεύτερον γιατί η Ελλάδα δεσμεύτηκε για ακόμα μία φορά να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022 και περίπου 2,2% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο την περίοδο από το 2023 ως το 2060 και τρίτον γιατί η εκταμίευση χρημάτων από τα κέρδη των ομολόγων συνδέθηκε με εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που εκκρεμούν.  Αξίζει να αναφερθεί ότι τα μέτρα για το χρέος είναι γνωστά τόσο στην ελληνική κυβέρνηση, όσο στους εταίρους και τις αγορές εδώ και δύο χρόνια και σίγουρα δεν περιλαμβάνουν περικοπή χρέους.

Η δέσμη μέτρων στην οποία κατέληξε το μαραθώνιο Eurogroup δεν είναι τίποτα παραπάνω από την εφαρμογή των μέτρων που είχαν αποφασιστεί από τη συνεδρίαση του Eurogroup τον Μάιο του 2016 και χαρακτηρίζονταν τότε ως «μεσοπρόθεσμα» και προβλεπόταν ότι θα εφαρμοστούν μετά το τέλος του τρέχοντος προγράμματος. Όσο δηλαδή κι αν παρουσιαστεί στο σήμερα σαν μία νίκη, ουσιαστικά είναι τα πανηγύρια για μία απόφαση που πάρθηκε πριν δύο χρόνια, με το ανακοινωθέν εκείνης της συνεδρίασης να αναφέρει με σαφήνεια, ότι αποκλείεται το ονομαστικό «κούρεμα» του χρέους.

Η Ελλάδα θα λάβει δόση ύψους 15 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 3,3 δισ. θα χρησιμοποιηθούν για αποπληρωμή μέρους του χρέους προς ΔΝΤ και ΕΚΤ. Μαζί με τα χρήματα που έχει ήδη συγκεντρώσει θα εξασφαλίσει «μαξιλάρι» ρευστότητας ύψους 20 δισ. που θα εξασφαλίζει την Ελλάδα έναντι των αγορών για 18 μήνες.

Οι ήττες όμως για την ελληνική πλευρά κρύβονται στις λεπτομέρειες της εφαρμογής των μέτρων καθώς προστέθηκαν προϋποθέσεις για την εφαρμογή τους. Στο Eurogroup αποφασίστηκε η επιμήκυνση της μέσης ωρίμανσης των δανείων του EFSF κατά 10 χρόνια και την παράταση της περιόδου χάριτος κατά 10 χρόνια. Το συγκεκριμένο μέτρο περιλαμβανόταν αυτούσιο στην απόφαση του 2016 και αφορά το δάνειο από το δεύτερο Μνημόνιο.

Το δεύτερο σκέλος της απόφασης προβλέπει κατάργηση της προβλεπόμενης αύξησης του επιτοκίου του παραπάνω δανείου του EFSF και τη μετατροπή του σε σταθερό.  Και αυτό το μέτρο περιλαμβάνεται αυτούσιο στην απόφαση του 2016 με τη διαφορά που προκύπτει από την αλλαγή επιτοκίου να καλύπτεται από τα ομόλογα με μία σημαντική διαφορά.

Η εκταμίευση των εσόδων θα γίνεται σε εξαμηνιαίες δόσεις (Δεκέμβριο και Ιούνιο), αρχής γενομένης από το 2018 έως τον Ιούνιο του 2022, εφόσον υλοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις που εκκρεμούν. Τα χρήματα αυτά μάλιστα δεν παρέχουν ρευστότητα αλλά θα χρησιμοποιηθούν για τη μείωση των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών ή για τη χρηματοδότηση άλλων συμφωνημένων επενδύσεων.

Παράλληλα από τα 15 δισ. που εκταμιεύονται για τη χώρα μας, τα 3,3 δισ. ευρώ προορίζονται για την επαναγορά των ομολόγων που κατέχει το ΔΝΤ με αποτέλεσμα να μένει για το «μαξιλάρι» το ποσό των 9,6 δισ.

Εκτός από το γεγονός ότι το ελληνικό χρέος κρίνεται βιώσιμο μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα υπενθυμίστηκε η πρόβλεψη για έναν έκτακτο μηχανισμό για το χρέος που θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί σε περίπτωση ενός αναπάντεχα πιο δυσμενούς σεναρίου, υπήρξαν δεσμεύσεις για τη συνέχεια σκληρών μεταρρυθμίσεων, το ΔΝΤ παραμένει στο πρόγραμμα μεταμνημονιακής εποπτείας και δεν έγινε λόγος τα περίπου 21 δισ. ευρώ που έμειναν αχρησιμοποίητα κατά τη διάρκεια της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών στο τρίτο πρόγραμμα διάσωσης.

Από την συμφωνία απουσιάζει και η γαλλική ρήτρα ανάπτυξης, που θα συνέδεε το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους με την πορεία της ελληνικής οικονομίας την οποία η κυβέρνηση είχε υποστηρίξει. Επίσης στο ανακοινωθέν γίνεται αναφορά στις περικοπές συντάξεων από 1ης Ιανουαρίου 2019 και τη μείωση αφορολόγητου από 1ης Ιανουαρίου 2020, ύψους 5 δισ. ευρώ.

Σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε στην «περιφρούρηση» της ανταγωνιστικότητας βάσει της νομοθεσίας του 2012, η οποία δεν αφήνει περιθώρια για ιδιαίτερες μισθολογικές βελτιώσεις.

Τι πήρε η Ελλάδα από το Eurogroup:

• Επιμήκυνση για 10 χρόνια των δανείων του EFSF ύψους 130 δισ. Σημειώνεται ότι η μέση διάρκεια λήξης των δανείων αυτών είναι σήμερα 32,5 χρόνια.
• Παράταση της περιόδου χάριτος των χρόνων των ίδιων δανείων κατά 10 χρόνια. Ετσι η πληρωμή των δανείων του EFSF ξεκινά από το 2033 αντί από το 2023.
• Κατάργηση του επιτοκιακού πέναλτι στο δάνειο του 2ου Μνημονίου, το οποίο είχε ετήσιο κόστος 220 εκατ. ευρώ.
• Επιστροφή των κερδών από ελληνικά ομόλογα (περίπου 4,5 δισ. ευρώ) σε δύο ισόποσες δόσεις κάθε χρόνο (Ιούνιο και Δεκέμβριο), από φέτος έως τον Ιούνιο του 2022. Τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για να μειωθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας.
• Εκταμίευση μιας σούπερ δόσης για την Ελλάδα ύψους 15 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 9,6 δισ. ευρώ θα κατευθυνθούν στο ταμειακό απόθεμα και τα υπόλοιπα 5,5 δισ. ευρώ θα καλυφθούν οι ανάγκες για χρέος. Ένα ποσό που φθάνει τα 3,3 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιήσει η Ελλάδα για να αποπληρώσει μέρος από το ακριβό δάνειο του ΔΝΤ που φθάνει τα 11 δισ. ευρώ.

Τα «δώρα» δεν θα είναι άνευ ανταλλάγματος:

 Η χώρα δεσμεύεται στα:

Δημοσιονομικά. Η Ελλάδα θα σεβαστεί πλήρως τη δέσμευση να διασφαλίσει ότι ο ετήσιος προϋπολογισμός της επιτυγχάνει ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και σε σεβασμό με μεταρρυθμίσεις κλειδιά του προγράμματος του ESM. Για το σκοπό αυτό, στο φορολογικό μέτωπο θα αναλάβει μέχρι τα μέσα του 2020 να εξισώσει τις αντικειμενικές αξίες με τις τιμές της αγοράς για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ και των άλλων φόρων. Στη φορολογική διοίκηση η Ελλάδα θα πρέπει να συμπληρώσει τον αριθμό προσωπικού που έχει συμφωνηθεί στην ΑΑΔΕ. δηλαδή 12.000 άτομα έως το τέλος του 2018, 12.500 μέχρι το τέλος του 2019 και 13.222 μέχρι τα μέσα του 2021, έτος που θα είναι πλήρως λειτουργικό το ηλεκτρονικό σύστημα για τη συλλογή των φόρων. Επίσης πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζει τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών και θα αποφύγει τη συσσώρευση νέων ληξιπρόθεσμων χρεών, ενώ θα εφαρμόσει έως τα μέσα του 2019 τις μεταρρυθμίσεις που προτείνει το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Κοινωνική πρόνοια. Συνέχιση της προσπάθειας για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας. Θα εφαρμοστεί σε όλα τα επιδόματα αναπηρίας η νέα προσέγγιση για τον προσδιορισμό της αναπηρίας με βάση τόσο την ιατρική όσο και τη λειτουργική αξιολόγηση μέχρι τα μέσα του 2019, θα επανεξεταστεί το σύστημα επιδοτήσεων για τις τοπικές δημόσιες συγκοινωνίες μέχρι το τέλος του 2019 και θα ολοκληρωθεί η ανάπτυξη όλων των πυλώνων του προγράμματος για το εισόδημα κοινωνικής αλληλεγγύης έως τα τέλη του 2019.

Χρηματοοικονομική σταθερότητα. Η Ελλάδα θα συνεχίσει να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις που αποβλέπουν στην αποκατάσταση του τραπεζικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών για την επίλυση των NPLs, εξασφαλίζοντας τη συνεχή αποτελεσματικότητα του σχετικού νομικού πλαισίου (π.χ. αφερεγγυότητα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, εξωδικαστικές λύσεις, πωλήσεις NPLs, ηλεκτρονικές δημοπρασίες ) και να αναλάβει όλες τις απαραίτητες ενέργειες για το σκοπό αυτό.

Η Ελλάδα θα εφαρμόσει το ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης που αφορά τα αφερέγγυα νοικοκυριά με στόχο την εξάλειψη των καθυστερημένων περιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας εκκρεμών αιτήσεων, μέχρι τα τέλη του 2021. Το ΤΧΣ θα αναπτύξει μέχρι το τέλος του 2018 μια στρατηγική εξόδου για την πώληση των μεριδίων του στις συστημικές τράπεζες. Η ανεξαρτησία του ΤΧΣ θα τηρηθεί πλήρως, ενώ θα συνεχίσει να λειτουργεί υπό εμπορικούς όρους και χωρίς καμία πολιτική ή άλλη παρέμβαση. Η απόφαση για εκκαθάριση ή παράταση της εντολής για την λειτουργία του ΤΧΣ θα ληφθεί μέχρι τα μέσα του 2022. Η Ελλάδα θα συνεχίσει την χαλάρωση των ελέγχων κεφαλαίου (capital controls) σύμφωνα με τον δημοσιευμένο οδικό χάρτη.

Αγορές εργασίας και προϊόντων. Όσον αφορά την αγορά εργασίας, η Ελλάδα δεσμεύεται να διασφαλίσει την ανταγωνιστικότητα μέσω ετήσιας επικαιροποίησης του κατώτατου μισθού σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4172/2012. Η υλοποίηση του σχεδίου δράσης για την αδήλωτη εργασία θα ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2019. Η Ελλάδα θα ολοκληρώσει τη μεταρρύθμιση των αδειών εκμετάλλευσης των επενδύσεων και για το σκοπό αυτό θα εγκρίνει όλες τις νομοθετικές πράξεις αδειοδότησης (τέλος 2018), θα ολοκληρώσει τη νομοθεσία επιθεώρησης (μέσα 2020), θα αναθεωρήσει την ταξινόμηση βαθμίδων όχλησης (μέσα 2021) τους ενδιάμεσους τομείς που συμφωνήθηκαν (μέσα 2020) και την πλήρη ανάπτυξη των σχετικών ΤΠΕ (τέλος 2019).

Η Ελλάδα θα ολοκληρώσει το έργο του κτηματολογίου επικυρώνοντας το σύνολο των κτηματολογικών χαρτών και των δασικών χαρτών μέχρι τα μέσα του 2021 και ως ενδιάμεσα βήματα θα ολοκληρώσει την κατάρτιση των υπόλοιπων δασικών χαρτών μέχρι τα μέσα του 2019, ενώ θα δημιουργήσει πλήρως κτηματολογικό γραφείο και θα ολοκληρώσει το 45% της κτηματογράφησης έως τα μέσα του 2020.

Προκειμένου να ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ενέργειας, η συμφωνηθείσα εκποίηση της ικανότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη της ΔΕΗ θα ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του 2018. Το μοντέλο-στόχος (Target Model) θα τεθεί πλήρως σε εφαρμογή μέχρι τα μέσα του 2019, ενώ τα μέτρα που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της κοινής αξιολόγησης του συστήματος δημοπρασιών NOME θα εφαρμοστούν μέχρι το τέλος του 2019.

Ιδιωτικοποιήσεις. Το Σχέδιο Ανάπτυξης Περιουσιακών Στοιχείων και το Στρατηγικό Σχέδιο του Υπερταμείου θα υλοποιείται σε συνεχή βάση. Με στόχο την ταχεία προσέλκυση επενδύσεων για την υποστήριξη ενός σχεδίου σταθερής οικονομικής ανάπτυξης η Ελλάδα επιβεβαιώνει την πρόθεσή της να ολοκληρώσει τις συναλλαγές στο ΔΑΑ και το ΔΕΣΦΑ (τέλος 2018), στα ΕΛΠΕ (συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς των υπολοίπων μετοχών στο ΤΑΙΠΕΔ), στη Μαρίνα του Αλίμου (μέσα 2019), στις Εγνατία, ΔΕΠΑ Εμπορίου, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ και τα περιφερειακά λιμάνια Αλεξανδρούπολης και Καβάλας (τέλος 2019).

Παράλληλα επιβεβαιώνει την πρόθεση της να ολοκληρώσει τις συναλλαγές που αφορούν την πώληση ή άλλου είδους εκμετάλλευση (monetisation) μετοχών της ΔΕΗ, του Δικτύου της ΔΕΠΑ, των περιφερειακών λιμανιών Ηγουμενίτσας, Κέρκυρας αλλά και έτερων λιμανιών σύμφωνα με τις προτάσεις του ΤΑΙΠΕΔ και με βάση τις διαδικασίες που θα συμφωνηθούν μεταξύ του ΤΑΙΠΕΔ και των αρμοδίων αρχών (μέσα 2022).

Η μεταφορά του ΟΑΚΑ στο Υπερταμείο και η αναδιάρθρωση της ΕΤΑΔ θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2018 και η αναθεώρηση / αντικατάσταση όλων των συμβουλίων SOE στα μέσα του 2019.

Δημόσια διοίκηση. Η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης θα διατηρηθεί. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, η Ελλάδα θα ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων στο δημόσιο τομέα και ειδικότερα τον διορισμό των Γενικών Διευθυντών και όλων των Γενικών Διευθυντών σύμφωνα με το νόμο 4369/2016 έως το τέλος του 2018, την ανεξάρτητη αξιολόγηση αυτής της διαδικασίας, (στα μέσα του 2019), θα ολοκληρώσει τον 3ο κύκλο αξιολογήσεων κινητικότητας έως τα μέσα του 2019 και θα ολοκληρώσει μέχρι το τέλος του 2019 το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού (ψηφιακό οργανόγραμμα για όλους τους δημόσιους φορείς και σύνδεση με την αρχή ενιαίας πληρωμής).

Η κυβέρνηση είναι ευχαριστημένη με τη συμφωνία

Η συμφωνία του Eurogroup αναμένεται να προκαλέσει εντός της ημέρας τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης. Πηγές του Μαξίμου έκαναν λόγο πάντως για μια «ιστορική συμφωνία, απολύτως πειστική, που εξασφαλίζει την πρόσβαση στις αγορές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα και βάζει οριστικό τέλος στην μνημονιακή περίοδο».

«Η κυβέρνηση είναι ευχαριστημένη με τη συμφωνία. Το χρέος είναι πια βιώσιμο», δήλωσε από την πλευρά του ο υπουργός Οικονομικών ΕυκλείδηςΤσακαλώτος μετά τη συνεδρίαση της Ευρωομάδας.