«Μεσοπρόθεσμο», «Πολυνομοσχέδιο», «Δημόσιο Χρέος» & «Μεταμνηνομιακή Επιτροπεία»

Από το Γιάννη Τόλιο, διδάκτορα Οικονομικών

Εισαγωγή

Η κυβέρνηση «εν όψει» της δ’ αξιολόγησης και της τυπικής εξόδου από το Γ’ Μνημόνιο, έδωσε στη δημοσιότητα το «Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα» 2019-2022 και το νέο Πολυνομοσχέδιο-«μαμούθ», που επιχειρεί να κλείσει τα περισσότερα «προαπαιτούμενα» της τελευταίας αξιολόγησης. Στην ουσία έδωσε και επίσημα στη δημοσιότητα το Δ’ Μνημόνιο, το οποίο εισάγει με διαδικασίες «εξπρές» για ψήφιση καταρρακώνοντας κάθε έννοια δημοκρατικής λειτουργίας της Βουλής. Παρά τα ηχηρά του Α.Τσίπρα και των υπουργών του, ότι «αφήνουμε πίσω μας τα Μνημόνια και μπαίνουμε στο δρόμο της δίκαιης ανάπτυξης», τα σημαντικότερα προβλήματα (χρέος, λιτότητα, ανεργία, έξοδος από κρίση) παραμένουν άλυτα, συμπυκνώνοντας την καταστροφική πολιτική, των ακραίων νεοφιλελεύθερων μέτρων που επί μια δεκαετία εφαρμόζονται στη χώρα, με ευθύνες τόσο των κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, όσο και σήμερα ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

«Μεσοπρόθεσμο»: Νεοφιλελεύθερο 5ετές

Η κυβέρνηση με τις οδηγίες του «κουαρτέτου» (ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ-ΕΜΣ), επιχειρεί με το «Μεσοπρόθεσμο» 2019-2022, να «κλειδώσει» την οικονομική πολιτική μετά το Γ’ Μνημόνιο, στην ίδια κατεύθυνση της σκληρής Λιτότητας και Επιτροπείας, εφαρμόζοντας ένα «Νεοφιλελεύθερο Πενταετές Πρόγραμμα» με υποχρεωτικούς δείκτες.! Είναι σουρεαλιστικό, οι αρχιτέκτονες της νεοφιλελεύθερης «απορρύθμισης», να εφαρμόζουν σκληρή κρατική ρύθμιση υπέρ πιστωτών και ολιγαρχίας, επικεντρώνοντας επιλεκτικά στην ένταση της φορολεηλασίας, στη συντριβή μισθών-συντάξεων και μείωσης κοινωνικών δαπανών, στην αρπαγή δημόσιας και λαϊκής περιουσίας, εξουθενώνοντας μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες, επαγγελματίες και άλλα λαϊκά στρώματα.

Η κυβέρνηση προβάλει υποκριτικά την έξοδο από τα Μνημόνια, ενώ ταυτόχρονα θεσμοθετεί ένα νέο 5ετές Μνημόνιο ως το 2022, που εντείνει τη φτωχοποίηση του ελληνικού λαού, ενώ ….«εξαερώνει» τη εθνική και λαϊκή κυριαρχία. Έχοντας δεσμευτεί για «πλεονάσματα» 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022, προωθεί την αύξηση φόρων, περικοπή συντάξεων και κοινωνικών δαπανών, κά, ώστε να εξασφαλίσει «υπερ-πλεόνασμα» άνω του 3,5% για να κάνει αξιόπιστο το τρυκ των «παροχών» («αντίμετρα»). Έτσι τα νέα βάρη στο λαό ανέρχονται συνολικά σε 18,5 δις ως το 2022 και προέρχονται κυρίως από τις μειώσεις συντάξεων 12,4 δις (2019/3.020 εκατ., 2020/3.107, 2021/3.258, 202/3.061 εκατ.) και αφορολόγητου 6,1 δις (2020/1.920 εκατ., 2012/2.058, 2022/2.058 εκατ.). Σε ποσοστό του ΑΕΠ το «πλεονάσμα+υπερπλεόνασμα», υπολογίζεται το 2018 σε 3,56% του ΑΕΠ, το 2019 σε 3,96%, το 2020 σε 4,15%, το 2021 σε 4,53% και το 2022 σε 5,19%. Μόνο το υπερπλεόνασμα αντιστοιχεί το 2018 σε 111 εκατ., το 2019 σε 866, το 2020 σε 1.287, το 2021 σε 2.112 και το 2022 σε 3.582 εκατ. Συνολικά στην 5ετία φθάνει 7.958 εκατ. € (ή 1,6 δις μ.ο. το χρόνο).! Πρόκειται για καθαρή «πολιτική αγυρτεία».!

Από την άλλη κατά πάγια τακτική, γίνονται «προβλέψεις» για υψηλούς ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ κατά 2,2% το χρόνο (σε απόλυτες τιμές αύξηση ΑΕΠ από 182,9 δις/2018, σε 212 δις/2022), καθώς και για αύξηση της κατανάλωσης, των επενδύσεων, των εξαγωγών και μείωση της ανεργίας, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν ο εκτροχιασμός των προβλέψεων των τελευταίων χρόνων, εξ αιτίας της ασκούμενης πολιτικής. Ταυτόχρονα παρά την αύξηση του ΑΕΠ, δεν υπάρχει καμιά απολύτως δέσμευση για αύξηση κατώτατων μισθών, μετά την πρωτοφανή συντριβή τους (από 751 € το 2010, σε 586 € και στους νέους σε 511 €), όρια που στην πράξη δεν ισχύουν, με την «έκρηξη» της ανεργίας, τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων και διόγκωση της μερικής απασχόλησης. Επίσης δεν υπάρχει καμιά δέσμευση για την άμεση καταβολή 177.500 αιτήσεων συντάξεων που βρίσκονται σε εκκρεμότητα από ένα ως τέσσερα χρόνια (77.500 κύριες συντάξεις ύψους 1,6 δις και 100.000 επικουρικών 520 εκατ.) Ωστόσο έχει ήδη ψηφιστεί ,η μείωση συντάξεων 18-30% από 1.1.2019 και αφορολόγητου κατά 40% από το 1.1.2020 αυξάνοντας τη φτωχοποίηση η οποία εντείνεται με τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και κατασχέσεις λαϊκών κατοικιών.!

Παράλληλα με το «πολυνομοσχέδιο» και το «μακροπρόθεσμο», επιταχύνονται οι ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων επιχειρήσεων, με προβλεπόμενα έσοδα 4 δις ως το 2022, τα οποία κατανέμονται σε 2,031 δις. ευρώ 2018, σε 1,204 δις/2019, σε 238 εκατ./2020, σε 212 εκατ./2021 και σε 270 εκατ./2022. Από την άλλη αναλαμβάνονται πρωτοφανείς δεσμεύσεις στον «Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης» (ΕΜΣ), που καταργούν κάθε έννοια εθνικής κυριαρχίας. Συγκεκριμένα το Υπερ-ταμείο (ΕΕΣΥΠ) που έχει συγκεντρώσει όλη τη δημόσια περιουσία, δεσμέυεται αμετάκλητα και άνευ όρων (!) ότι εγγυάται στον (EMΣ) την έγκαιρη εκπλήρωση των υποχρεώσεων στο δικαιούχο κράτος μέλος, βάσει της σύμβασης και υπόσχεται ότι σε περίπτωση που δεν καταβάλλει οφειλόμενο ποσό βάσει της σύμβασης, «θα φέρει την ευθύνη καταβολής του σαν να ήταν ο κύριος οφειλέτης, το οποίο ανέρχεται στο ποσό των 25 δις €».!! Δηλ. με υποχρεωτική ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου.!

Τέλος όσον αφορά στο Χρέος, το οποίο παραμένει δυσθεώρητο (332 δις ή 180% του ΑΕΠ), αναμένονται ξεχωριστά κείμενα «ανάλυσης βιωσιμότητας» του από την ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, δεδομένου ότι έχουν εκφραστεί δημόσια διαφορές που απηχούν διαφορετικές οικονομικο-πολιτικές στρατηγικές. Όλοι απορρίπτουν την ιδέα του «κουρέματος», αλλά διαφοροποιούνται στη διαδικασία αποπληρωμής. Για παράδειγμα το «γαλλικό σχέδιο», κάνει δειλή σύνδεση της αποπληρωμής με τους ρυθμούς ανάπτυξης, το ΔΝΤ μιλάει για απομείωση και «αυξημένη ευελιξία» (μέθοδος «σαλαμοποίησης») με βάση το χρόνο εξόφλησης, ενώ η Γερμανία είναι αντίθετη σε κάθε ιδέα απομείωσης, θεωρώντας ότι το Χρέος βιώσιμο αρκεί να εφαρμοστούν τα προαπαιτούμενα.! Τέλος η κυβέρνηση κατέβασε τον πήχυ διεκδίκησης, αποκλειστικά στην παράταση του χρόνου εξόφλησης.!!

Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση Α.Τσίπρα, δέσμια της πολιτικής υποταγής στα υπερεθνικά αφεντικά και του δόγματος παραμονής «πάση θυσία» στην Ευρωζώνη, δε βγάζει κανένα συμπέρασμα για την κοροϊδία «επίλυσης» του χρέους από τους …«Τέσσερις Ιππότες της Αποκαλύψεως» (ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ-ΕΜΣ), φθάνοντας στο σημείο να εκλιπαρεί μόνο για μικρή παράταση του χρόνου αποπληρωμής, ενώ ζεσταίνει τα σενάρια «επιτυχούς» εξόδου στις αγορές, με επιτόκια γύρω στο 4%.!!

Το νέο «Πολυνομοσχέδιο» βασικό στήριγμα του Δ’ Μνημονίου

Από την άλλη με το νέο «Πολυνομοσχέδιο», η κυβέρνηση στο όνομα της δ’ αξιολόγησης, συνεχίζει τις ακραίες νεοφιλελεύθερες πολιτικές, που εντείνουν τη φτωχοποίηση του ελληνικού λαού, τη λεηλασία της δημόσιας περιουσία, την παραγωγική παρακμή, υψηλή ανεργία και τον εξανδραποδισμό της νεολαίας. Συνυπεύθυνοι σε αυτήν πορεία, παρά τις κούφιες αντιπολιτευτικές «κορώνες», είναι όλα τα κόμματα του Μνημονιακού τόξου (ΝΔ, ΚΙΝΑΛ, Ένωση Κεντρώων, Χ.Α. κά), καθώς η εγχώρια οικονομική ελίτ και οι υποστηρικτές της.

Ειδικότερα το νέο Πολυνομοσχέδιο μεταξύ άλλων προβλέπει:

Αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ, λόγω αναπροσαρμογής των αντικειμενικών αξιών και αποφυγή μείωσης των εσόδων. Παρά τις δηλώσεις του υπ.Οικονομικών Ε.Τσακαλώτου ότι τα νέα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ δεν θα έχουν καμία επιβάρυνση στο 68% των ιδιοκτητών, ότι μόνο το 15% θα πληρώσουν περισσότερα, ενώ το 18% θα έχουν μείωση, στην πραγματικότητα η επιβάρυνση θα αγγίξει ευρύτερα λαϊκά στρώματα, αφού αγκαλιάζει 60% των περιφερειών και των οικιστικών ζωνών της χώρας. Από την άλλη η κατάργηση του ΦΠΑ στα τελευταία πέντε νησιά του Αιγαίου (Λέρος, Λέσβος, Κως, Σάμος και Χίος), δεν θα εμφανιστεί στο νέο πολυνομοσχέδιο, δεδομένου ότι η διατήρηση του ειδικού καθεστώτος εκπνέει τέλος Ιουνίου και θα ισχύσουν αυτόματα οι συντελεστές 13% και 24%, όπως στις άλλες περιοχές.

Στα εργασιακά, το πολυνομοσχέδιο προβλέπει αλλαγές για τον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (εργοδότες και εργαζόμενοι θα έχουν έναν πρόσθετο γύρο διαβουλεύσεων πριν καταφύγουν στη Διαιτησία), ενώ θα ενσωματωθούν μέτρα καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας.

Μεγάλο μέρος των ρυθμίσεων του πολυνομοσχεδίου αφορούν αλλαγές στον νόμο Κατσέλη και στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Οι αλλαγές στον νόμο Κατσέλη θα γίνουν πιο αυστηρές με στόχο τον περιορισμό του «στοκ» των υποθέσεων στα ειρηνοδικεία, καθώς την άρση του τραπεζικού απορρήτου, ώστε να γίνεται έλεγχος της συνολικής περιουσιακής εικόνας του οφειλέτη. Επίσης όσοι δεν πληρώσουν τρεις συνεχείς δόσεις χάνουν τη ρύθμιση μαζί και την κατοικία. Σε κάθε περίπτωση ο νόμος εκπνέει από 31/12/2018 και μένουν μόνο οι κούφιες υποσχέσεις της κυβέρνησης για προστασία των κατοικιών κάτω των 300 χιλ.€. Όσον αφορά τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, προβλέπονται ορισμένες αλλαγές, μεταξύ των οποίων η ένταξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών του 2017 στη διαδικασία ρύθμισης έως και 120 δόσεις.

Στο πολυνομοσχέδιο προβλέπεται επίσης χορήγηση επιδόματος στέγασης για 600.000 νοικοκυριά, που πληρώνουν ενοίκιο ή έχουν δόση στεγαστικού δανείου για κύρια κατοικία. Το επίδομα θα νομοθετηθεί από τώρα, αλλά θα ξεκινήσει από το 2019. Το εισοδηματικό όριο χορήγησης του επιδόματος θα είναι ως 9.600 ευρώ και οι λεπτομέρειες χορήγησης τους θα καθοριστούν με υπουργική απόφαση. Το ετήσιο συνολικό ύψος της επιδότησης δεν θα ξεπερνά τα 600 εκατ. το χρόνο. 

Να σημειώσουμε ότι το καλάθι των μελλοντικών «αντισταθμιστικών» παροχών, είναι πολύ αβαθές για τους μισθωτούς-συνταξιούχους. Κι αυτό δεν είναι άσχετο με του πολιτικούς σχεδιασμούς μοιράσματος του «υπερ-πλεονάσματος» σε κάθε κατεύθυνση (μείωση ασφαλιστικών εισφορών εργοδοσίας, μείωση φορολογίας σε επιχειρήσεις, κά), τα οποία θεωρούνται «αναγκαία» για την ανάπτυξη.!!

Τέλος με την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου δεν θα ολοκληρωθούν όλα τα προαπαιτούμενα της 4ης αξιολόγησης. Κάποια έχει συμφωνηθεί να μεταφερθούν στη μεταμνημονιακή περίοδο.   

Η απάντηση των εργαζόμενων και του ελληνικού λαού

Αφετηριακή προϋπόθεση βιώσιμης εξόδου από την κρίση, είναι η άμεση κατάργηση της Λιτότητας και της Επιτροπείας και η εφαρμογή ενός σχεδίου παραγωγικής ανόρθωσης, δικαιότερης διανομής και αναδιανομής εισοδήματος, αύξησης της απασχόλησης και μείωσης ανεργίας, προστασίας των θεμελιωδών εργασιακών δικαιωμάτων, κά. Ωστόσο η συγκεκριμένη λύση δεν θάρθει από τον …ουρανό. Εκτός από την καταγγελία του «Πολυνομοσχεδίου» και την απαίτηση απόσυρσης του, χρειάζεται μέτωπο αγωνιστικής κινητοποίησης των συνδικαλιστικών φορέων και κοινωνικών οργανώσεων που εκφράζουν τα ζωτικά συμφέροντα των εργαζόμενων, των συνταξιούχων, της νεολαίας, των επαγγελματιών και ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων κά, για την αποτροπή ψήφισης του και στην προοπτική δημιουργίας των προϋποθέσεων συνολικής ανατροπής της ασκούμενης πολιτικής.