Τρόμος με τα σπίτια: Κινδυνεύουν οι λαϊκές κατοικίες

Ποια προστατεύει ο νόμος – Από τον Ιανουάριο οι τράπεζες θα βγάζουν στο σφυρί τις δεύτερες κατοικίες – Η τρόικα απαιτεί να εκπλειστηριαστούν 18.000 έως τον Ιούνιο – Τι συνέβη σε Ισπανία και Πορτογαλία

Αντιμέτωπη με την πιο έντονη κοινωνική αντίδραση που έχει εκδηλωθεί επί των ημερών της είναι η κυβέρνηση με το κύμα πλειστηριασμών οι οποίοι διεξάγονται υπό την πίεση των δανειστών και έχουν ως θύμα ακόμη και τη λαϊκή πρώτη κατοικία.

Η κρίση που έχει ξεσπάσει δοκιμάζει τη συνοχή του κυβερνώντος κόμματος, απειλεί τις σχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ με την εκλογική του βάση και εκθέτει την κυβέρνηση στον κίνδυνο του ατυχήματος, καθώς οι ακραίες συγκρούσεις με χρήση ανεξέλεγκτης καταστολής είναι δυνατόν να οδηγήσει ακόμη και σε δράματα. Προτού ακόμα κοπάσει η υπόθεση με την πώληση βλημάτων στη Σαουδική Αραβία, που έχει σκιάσει ακόμη και το «ηθικό πλεονέκτημα» της Αριστεράς, η κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί την πιο σοβαρή κοινωνική κρίση. Το Μέγαρο Μαξίμου είναι απελπιστικά εγκλωβισμένο ανάμεσα στους δανειστές, που έχουν ουσιαστικά επιβάλει πλήρη απελευθέρωση των πλειστηριασμών, στις τράπεζες, οι οποίες επικαλούνται τον κίνδυνο κατάρρευσης εάν δεν διαχειριστούν όπως θέλουν τα κόκκινα δάνεια, και την κοινωνία, που βλέπει ότι πέφτει και το τελευταίο οχυρό στη μνημονιακή περιπέτεια, αυτό της προστασίας της κατοικίας.

Ουσιαστικά η κυβέρνηση επιχειρεί να κάνει διαχείριση της υπόθεσης και να κερδίσει χρόνο: αυτή την ώρα είναι αναγκασμένη να μην αμφισβητήσει τις απαιτήσεις των δανειστών, καθώς η διενέργεια των πλειστηριασμών είναι το κυριότερο ίσως και πάντως το πιο δύσκολο προαπαιτούμενο για την ταχεία ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης. Παρότι οι διαπραγματεύσεις πηγαίνουν καλά, οι μακρόσυρτες διαδικασίες που απαιτούνται για την έγκριση της δόσης την οποία προβλέπει η τρίτη αξιολόγηση, αλλά και γενικά η αδιάκοπη παρακολούθηση από τους δανειστές δεν αφήνουν περιθώρια στην κυβέρνηση να κάνει ελιγμούς, όπως ζητούν πολλοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι έχουν αντιληφθεί το τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα.

Γι’ αυτό και στην παρούσα φάση προσπαθεί να αντιμετωπίσει με επικοινωνιακούς όρους τη διόγκωση του κινήματος κατά των πλειστηριασμών, ενοχοποιώντας ακόμη και τους παλιούς συντρόφους που συγκρότησαν τη Λαϊκή Ενότητα του κ. Πάνου Λαφαζάνη και πρωτοστατούν στις αντιδράσεις. Ο φόβος του Μαξίμου είναι μήπως αυτό το κίνημα αποκτήσει μαζικότητα και διαμορφώσει καταστάσεις τύπου Ισπανίας, όπου προκλήθηκαν σοβαρά πολιτικά αποτελέσματα.

Προς το παρόν, η κυβέρνηση προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτή την προοπτική με δύο τρόπους. Πρώτον, επιστρατεύοντας τακτικές σκληρής καταστολής, όπως φάνηκε από τα επεισόδια στο Ειρηνοδικείο την περασμένη Τετάρτη. Η στόχευση είναι να προκληθεί φόβος και δια αυτού να περιοριστεί η απήχηση του κινήματος σε ολιγάριθμες ομάδες που κάνουν ακτιβισμό. Πρόκειται όμως για παιχνίδι με τη φωτιά, αφού υπήρξαν προειδοποιήσεις ακόμη και για απώλειες ανθρώπινων ζωών, εάν επαναληφθούν τέτοια επεισόδια.

Ο δεύτερος τρόπος που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση είναι η δυσφήμηση του κινήματος κατά των πλειστηριασμών, στο οποίο προσάπτουν ότι προφυλάσσει στρατηγικούς κακοπληρωτές και μεγάλες περιουσίες. Είναι ενδεικτικό ότι κορυφαίοι υπουργοί, όπως ο Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής, απηύθυναν βαριές καταγγελίες στους πρώην συνοδοιπόρους τους της ΛΑΕ, οι οποίοι απάντησαν ανάλογα.

Ο κυβερνητικός αντιπερισπασμός στις κοινωνικές αντιδράσεις έχει νόημα στον βαθμό που όντως βγαίνουν στο σφυρί περιουσίες μπαταχτσήδων, με τον πλειστηριασμό των οποίων όμως δεν διαφωνούν οι ακτιβιστές. Ωστόσο οι τράπεζες, κυρίως, επιλέγουν και έτσι αφήνουν την κυβέρνηση εντελώς εκτεθειμένη και ανήμπορη να δικαιολογήσει τα όσα συμβαίνουν, να εκπλειστηριάζουν ακίνητα διάφορων κατηγοριών και αξίας, σύμφωνα με το δικό τους πρόγραμμα και όχι την κυβερνητική επιθυμία να προτάξουν βίλες και επαύλεις.

Ουσιαστικά, περιορισμοί δεν υπάρχουν. Το νομοθετικό πλαίσιο που έχει διαμορφώσει η κυβέρνηση ήδη από το 2016, κάνοντας πιο δύσκολη την υπαγωγή στον παλιό νόμο Κατσέλη και αίροντας τις μέχρι τότε απαγορεύσεις για την πρώτη κατοικία, προστατεύει ελάχιστους και υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ έχουν αντιληφθεί ότι το ασφυκτικό αυτό πλαίσιο καθιστά την κυβέρνηση ευάλωτη στην κοινωνική οργή και δυσφορία.

Γι’ αυτό πιέζουν το Μαξίμου να εξαντλήσει κάθε περιθώριο με τους δανειστές για να κάνει διορθωτικές νομοθετικές παρεμβάσεις. Ο άτυπος επικεφαλής της εσωκομματικής αντιπολίτευσης Νίκος Φίλης προτείνει ένα σαφές όριο για ακίνητα αξίας έως 200.000 ευρώ που να προστατεύονται από πλειστηριασμό. Και άλλοι βουλευτές, όπως ο Μάρκος Μπόλαρης και ο Θοδωρής Δρίτσας, αλλά και εκείνοι που κινούνται στο κλίμα της ομάδας των «53+», ζητούν διαχωρισμό των περιπτώσεων της μικρομεσαίας λαϊκής κατοικίας, από εκείνες των συνειδητών κακοπληρωτών. Είναι δε πιθανόν να παρουσιάσουν σύντομα και συγκεκριμένη γραπτή πρόταση προς την κυβέρνηση.

Η προχθεσινή έκτακτη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου που εξέτασε το όλο θέμα ήταν εκρηκτική, καθώς υπήρξε και αποδοκιμασία της πολιτική καταστολής με τα ΜΑΤ στο Ειρηνοδικείο. Ακόμη και η περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου άσκησε κριτική σε μια κίνηση που ερμηνεύεται ως έκφραση δυσφορίας προς το Μαξίμου για τη… διακριτική στήριξη που της παρείχε η κυβέρνηση στην τραγωδία της Δυτικής Αττικής.

18.000 ακίνητα στο σφυρί μέχρι τον Ιούνιο

■ Εκρηκτική η κατάσταση, έρχονται χιλιάδες πλειστηριασμοί ■ Δεν κινδυνεύουν οι πρώτες κατοικίες που μπαίνουν στο «νόμο Κατσέλη» αλλά όχι όσες έχουν υποθηκευτεί ακόμη και για μικρά επιχειρηματικά δάνεια ■ Εκπλειστηριάζονται οι δεύτερες κατοικίες από τον Ιανουάριο

Τις πύλες της κολάσεως για χιλιάδες κόκκινους δανειολήπτες άνοιξαν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, έναν χρόνο προτού λήξει και τύποις το πλαίσιο ουσιαστικής προστασίας της α’ κατοικίας, ο γνωστός και ως νόμος Κατσέλη. Προστασία που αφήνει το 1/3 των κατοικιών εκτός, καθώς τα κριτήρια ένταξης είναι πλέον αυστηρά και, για παράδειγμα, ένας μικροεπιχειρηματίας που πήρε δάνειο για τη δουλειά του και έβαλε το σπίτι του υποθήκη τώρα κινδυνεύει να το χάσει.

του Δημήτρη Μαρκόπουλου

Η νέα κατάσταση που προκύπτει από την επίσπευση των μαζικών πλειστηριασμών δημιουργεί μια εκρηκτική συγκυρία τόσο για τους οφειλέτες όσο και για την κυβέρνηση που επωμίζεται το πολιτικό κόστος, σε μια στιγμή μάλιστα που ουσιαστικά προστατεύονται με τρόπο εθιμικό τα ακίνητα αξίας κάτω των 300.000 ευρώ, και αυτό μέχρι τέλος Δεκεμβρίου, χωρίς να γνωρίζει κανείς αν αυτή η προφορική δέσμευση των τραπεζιτών θα ισχύσει και κατά το νέο έτος και για όσα έχουν ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη.

Τα μικρά και μεγάλα δράματα είναι πλέον στο καθημερινό μενού, καθώς με βάση τις δεσμεύσεις προς την τρόικα μέχρι τον Ιούνιο θα πρέπει να βγουν στο σφυρί 18.000 ακίνητα. Ετσι, χιλιάδες συμπολίτες μας, που έχουν κόκκινα δάνεια είτε εξ ανάγκης είτε από επιλογή, θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια νέα σκληρή πραγματικότητα, καθώς οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί ακινήτων αποτελούν νέο δεδομένο από την προηγούμενη Τετάρτη.

Και αν η συναισθηματική προσέγγιση των πραγμάτων είναι δεδομένη, καθώς για πρώτη φορά θα υπάρχει με τρόπο τόσο μαζικό και βιομηχανοποιημένο απώλεια κατοικιών και άλλων περιουσιακών στοιχείων Ελλήνων πολιτών, υπάρχει και μια άλλη προσέγγιση που επισημαίνουν τόσο οι τράπεζες όσο και ο ίδιος ο κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος. Το να εξυγιανθούν δηλαδή τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών και να μην επιβαρυνθούν ξανά οι φορολογούμενοι από μια ενδεχόμενη νέα ανακεφαλαιοποίηση, καθώς λόγω των κόκκινων δανείων αδυνατούν να ασκήσουν τον ρόλο τους στην ελληνική οικονομία με σημαντικές συνέπειες από τη μη χρηματοδότηση των βιώσιμων και παραγωγικών επιχειρήσεων.

Την περασμένη εβδομάδα η πρεμιέρα των πλειστηριασμών σημαδεύτηκε από τις εικόνες με τα έντονα επεισόδια στο Ειρηνοδικείο της Αθήνας μεταξύ των ακτιβιστικών κινημάτων, των εξωκοινοβουλευτικών αριστερών κομμάτων και της Αστυνομίας, που είχε αναλάβει να προστατεύσει τις διαδικασίες των πλειστηριασμών. Πρόκειται για τις ομάδες εκείνες που προ τριετίας συνέβαλαν στο να γίνει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ, με κοινά συνθήματα περί σεισάχθειας και «κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη» και τώρα στρέφονται εναντίον του κατηγορώντας τον ως ανακόλουθο.

Η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι η κατάσταση γι’ αυτήν είναι δύσκολη και οποιαδήποτε ακραία έκφραση οργής μπορεί να της κοστίσει. Από την άλλη πλευρά, όμως, έχει δεσμευτεί για την απελευθέρωση των πλειστηριασμών και για ταχεία διευθέτηση των κόκκινων δανείων.

Οι πλειστηριασμοί δεν είναι άσπρο – μαύρο

Βέβαια η περίπτωση των πλειστηριασμών δεν είναι μια υπόθεση άσπρο – μαύρο, ούτε μιλάμε για περιπτώσεις που νομοτελειακά οι οφειλέτες είναι μπαταχτσήδες ή αναξιοπαθούντες.
Επί του παρόντος, οι προγραμματισμένοι πλειστηριασμοί κατά κύριο λόγο αφορούν ακίνητα που δεν είναι α’ κατοικίες, αλλά έχουν να κάνουν με επιχειρηματικά δάνεια, εξοχικές ή δεύτερες κατοικίες καθώς και γραφεία ή άλλου τύπου εγκαταστάσεις που δεν καλύπτονται από τον σχετικό νόμο. Ουδείς βέβαια μπορεί να εγγυηθεί ότι ανάμεσά τους δεν υπάρχουν και κάποιες πρώτες κατοικίες που δεν είναι ενταγμένες στον νόμο Κατσέλη.

Ούτως ή άλλως, πάντως, το ψυχολογικό σοκ θα είναι μεγάλο για τους οφειλέτες που ξαφνικά, είτε γιατί δεν μπορούσαν να πληρώσουν είτε διότι αδιαφόρησαν να συνεργαστούν με τις τράπεζες που τους καλούσαν να βρουν από κοινού λύση, θα δουν τα σπίτια τους να αλλάζουν χέρια.

Αν και κυβερνητικά στελέχη επιδιώκουν να προσδιορίσουν ως «μπαταχτσήδες» όλους όσοι δεν μπόρεσαν να έρθουν σε συνεννόηση με τις τράπεζες για να ρυθμίσουν τις οφειλές τους ή να καλλιεργήσουν ένα κλίμα ότι «επέρχεται επιτέλους δικαιοσύνη κατά των… εχόντων που επιλέγουν να μην είναι συνεπείς προς τις δανειακές τους υποχρεώσεις» (σ.σ.: μια υπαρκτή σαφώς μερίδα οφειλετών), υπάρχει από την άλλη και πλήθος περιπτώσεων ανθρώπων που ήταν συνεπείς για μεγάλα διαστήματα, όμως εσχάτως έχουν βρεθεί σε δυσπραγία με αποτέλεσμα να πιέζονται.

Υπάρχουν παράλληλα πολλές περιπτώσεις πραγματικά αναξιοπαθούντων, όπως επιχειρηματίες που δεν άντεξαν την κρίση ή τα capital controls, αν και προσπαθούσαν να είναι συνεπείς, επαγγελματίες που υπέστησαν πλήγματα και για μακρά διαστήματα πάλεψαν να κινηθούν με συνέπεια, ιδιώτες που έμειναν άνεργοι κ.ο.κ. Τα ακίνητα θα χαθούν, ενώ πολλά από αυτά για τα οποία δεν θα υπάρξει σοβαρό ενδιαφέρον και παρουσία ιδιωτών για να τα αγοράσουν, θα τα πάρουν οι τράπεζες και θα τα εντάξουν στο χαρτοφυλάκιο ακινήτων τους για να τα βγάλουν είτε σε δημοπρασία είτε να τα πουλήσουν μαζικά σε funds.

Πολλοί, επίσης, εκφράζουν την άποψη εσχάτως ότι θα πρέπει οι οφειλέτες να έχουν το δικαίωμα να εξαγοράζουν τα δάνειά τους στις «σκοτωμένες» τιμές που τα διεκδικούν τα funds. Μια τέτοια λύση, όμως, θα επιβράβευε εκείνους που δεν πληρώνουν έναντι όσων εξυπηρετούν κανονικά τις δανειακές τους υποχρεώσεις, παρότι και αυτοί υφίστανται τις δυσκολίες της οικονομικής κρίσης.

Οπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν σαν να έλεγε στους συνεπείς δανειολήπτες ότι οι ασυνεπείς πριμοδοτούνται και οι ίδιοι απλώς είναι τα κορόιδα που θα αποπληρώσουν όλο το ποσό, ενώ οι υπόλοιποι θα έχουν έμμεσο κούρεμα για τα δικά τους δάνεια.

Η κυβέρνηση απλός θεατής

Σημαντικό, επίσης, στοιχείο είναι ότι οι τιμές εκκίνησης των πλειστηριασμών είναι συνήθως κατά πολύ μικρότερες από τα υπόλοιπα των δανείων που είχαν δοθεί. Ακόμα λοιπόν και αν οι πλειστηριασμοί έχουν επιτυχή έκβαση και υπάρξει πραγματικό ενδιαφέρον αγοράς κάποιων ακινήτων, και πάλι οι ζημιές δεν θα καλυφθούν.

Σε ό,τι αφορά την προστασία της πρώτης κατοικίας, ο κ. Σταθάκης δήλωσε πρόσφατα ότι θα κατατεθεί από την κυβέρνηση νέα ρύθμιση για τους πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας μέσα στο 2018, υπογραμμίζοντας πως «με τον υπάρχοντα νόμο (σ.σ.: εννοούσε Κατσέλη) υπάρχει ισχυρή προστασία για την πρώτη κατοικία, με τα 2/3 των περιστατικών να προστατεύονται πλήρως».

Υπάρχει όμως το υπόλοιπο 1/3 και ο αριθμός δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητος, γιατί μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες.

Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως για χρέη προς το Δημόσιο αυτή τη φορά και όχι προς τις τράπεζες, ήδη έχουν υπάρξει περιπτώσεις όπου εκπλειστηριάστηκε ακόμα και η πρώτη, λαϊκή κατοικία.

Το «ΘΕΜΑ» ήταν εκείνο που αποκάλυψε με δύο πρωτοσέλιδα δημοσιεύματα ότι σπίτι 69 τ.μ. στον Εύοσμο της Θεσσαλονίκης βγήκε στο σφυρί -αν και α’ κατοικία- για μικρό χρέος. Παρά τις διαβεβαιώσεις, λοιπόν, υπαρκτοί είναι οι φόβοι ότι οι τράπεζες ενδέχεται να ακολουθήσουν έναν ανάλογα σκληρό δρόμο παρά τις προφορικές διαβεβαιώσεις ότι δεν θα βγουν στο σφυρί κατοικίες αξίας κάτω των 300.000 ευρώ

Τα μικρά ακίνητα που βλέπουμε επί του παρόντος στους πίνακες πλειστηριασμών δεν είναι βασικές κατοικίες, αλλά δεύτερες ή τρίτες πάνω στις οποίες είχαν εγγράψει υποθήκες επαγγελματικών και επιχειρηματικών δανείων, αφού πρώτα είχαν προφανώς φροντίσει να μεταβιβάσουν σε άλλο όνομα την κύρια κατοικία τους ή κάποια άλλα ακίνητά τους. Ανάμεσά τους, επίσης, υπάρχουν και πολλοί ιδιωτικοί πλειστηριασμοί, δηλαδή για χρέη μεταξύ ιδιωτών, και στις περιπτώσεις αυτές δεν υπάρχει καμιά προστασία.

Προϋποθέσεις προστασίας της κύριας κατοικίας από τον νόμο Κατσέλη

Α) Το συγκεκριμένο ακίνητο, για το οποίο ζητείται η προστασία από τη ρευστοποίηση, να χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του οφειλέτη.

Β) Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό εισόδημα να μην υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.

Γ) Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας κατά τον χρόνο συζήτησης της αίτησης δεν υπερβαίνει τα 180.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα.

Δ) Ο οφειλέτης είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, όπου αυτός εφαρμόζεται.

Το σχέδιο διευθέτησης οφειλών προβλέπει ότι ο οφειλέτης θα καταβάλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και ότι το ποσό καταβολής θα είναι τέτοιο ώστε οι πιστωτές του να μη βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτή στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης. Η χρονική περίοδος κατά την οποία ο οφειλέτης υποχρεώνεται να καταβάλλει δόσεις για την προστασία της κύριας κατοικίας του δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 20 έτη, εκτός αν η διάρκεια των συμβάσεων υπερβαίνει αυτό το διάστημα, οπότε η διάρκεια της περιόδου καταβολών δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 35 έτη. Κριτήρια για το δικαστήριο για τον καθορισμό της περιόδου εξόφλησης της οφειλής του αιτούντος αποτελούν το συνολικό ύψος της οφειλής και η οικονομική δυνατότητα του οφειλέτη.

Εξαιρέσεις

Α) Να μη φέρει την εμπορική ιδιότητα ή να την έχει απολέσει προτού περιέλθει σε παύση των πληρωμών του.

Β) Να έχει περιέλθει χωρίς δόλο σε μόνιμη και γενική αδυναμία πληρωμών των ληξιπρόθεσμων χρηματικών οφειλών του.

Γ) Οι οφειλές του να μην έχουν αναληφθεί κατά το έτος πριν από την κατάθεση της αίτησης.

Δ) Οι οφειλές του να μη δημιουργήθηκαν από αδίκημα που τελέσθηκε από δόλο ή βαριά αμέλεια, να συνίστανται σε διοικητικό πρόστιμο ή χρηματική ποινή ή να αφορούν υποχρέωση διατροφής συζύγου ή ανήλικου τέκνου.

Πότε βγαίνει ένα ακίνητο σε πλειστηριασμό

Για να φτάσουμε στην τελική πράξη σημαίνει ότι όλες οι προηγούμενες προσπάθειες ήταν ατελέσφορες και ο οφειλέτης είτε δεν είχε καμιά δυνατότητα είτε ξέγραψε το ακίνητό του

Προτού προχωρήσει μια τράπεζα σε αναγκαστική εκτέλεση, επί χρόνια προσπαθεί να βρει μια συμβιβαστική ρύθμιση ώστε να μπορεί ο οφειλέτης με βάση τη σημερινή οικονομική του κατάσταση να πληρώνει έστω ένα μικρό ποσό για να περάσει το δάνειό του στην κατηγορία του ρυθμισμένου και εξυπηρετούμενου.

Πολλοί ωστόσο αγνοούν αυτές τις εκκλήσεις-παροτρύνσεις. Θα πρέπει όμως να είμαστε ξεκάθαροι: για να φτάσει ένα δάνειο στην τελική πράξη του πλειστηριασμού σημαίνει ότι όλες οι προηγούμενες προσπάθειες ήταν ατελέσφορες και ο οφειλέτης είτε δεν είχε καμιά δυνατότητα είτε ξέγραψε το ακίνητό του. Παράλληλα, οι δανειστές επιμένουν στην απελευθέρωση των πλειστηριασμών για να προστατευτούν οι τράπεζες της χώρας, αφού σε διαφορετική περίπτωση πρέπει αυτές να εγγράψουν μεγαλύτερες προβλέψεις χασούρας, κάτι όμως που δεν το επιτρέπει η κεφαλαιακή τους κατάσταση, και μοιραία θα χρειαστούν ξανά νέα κεφάλαια.

Καινούρια κεφάλαια, όμως, δεν υπάρχουν ούτε από τον ESM ούτε από τους ιδιώτες μετόχους και άρα ο κίνδυνος κατάρρευσης κάποιων συστημικών τραπεζών είναι ορατός. Φυσικά ένα τέτοιο γεγονός θα σήμαινε διάλυση όλης της εύθραυστης ελληνικής οικονομίας.

Πώς γίνονται οι πλειστηριασμοί

Αρχικά οι πλειστηριασμοί θα διεξάγονται κάθε Τετάρτη, όμως θα υπάρξει επέκταση και στις Παρασκευές, ενώ θα διευρυνθεί και το ωράριο. Ο οφειλέτης, όπως και στη μέχρι στιγμής διαδικασία των Ειρηνοδικείων, θα μπορεί να παρακολουθεί ως παρατηρητής ηλεκτρονικά τη διαδικασία απώλειας του σπιτιού του δίχως να έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει, ενώ η διαδικασία θα εξελίσσεται στην ιστοσελίδα του ΗΛΣΥΠΛΕΙΣ (Ηλεκτρονικά Συστήματα Πλειστηριασμών), το e-auction.gr.

Εκεί εγγράφονται οι ενδιαφερόμενοι να μετάσχουν στη δημοπρασία, δηλαδή συμβολαιογράφοι και ιδιώτες, οι οποίοι λαμβάνουν ειδικούς κωδικούς. Κατόπιν υποβάλλονται προσφορές και το σύστημα αποστέλλει ειδοποίηση παραλαβής, ενώ σε πραγματικό χρόνο θα δημοσιοποιεί την υψηλότερη προσφορά και τα λεγόμενα μπινταρίσματα.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι για ευνόητους λόγους δεν θα δημοσιοποιούνται τα στοιχεία του πλειοδότη. Τέλος, θα υπάρχει δυνατότητα παράτασης των προσφορών αν υπάρχει ενδιαφέρον, ενώ σαφές δικαίωμα έχουν να μπαίνουν από το εξωτερικό funds και Ελληνες ή αλλοδαποί που ζουν στο εξωτερικό. Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει γνωστό αν αγόρασαν τα πρώτα σπίτια ξένα funds ή Ελληνες ως μπροστινοί ενδιαφερόμενων επενδυτών. Επίσης, δεν έχουν υπάρξει στοιχεία για τη μέχρι στιγμής ροή και πορεία των πλειστηριασμών, αν και πληροφορίες αναφέρονται σε μουδιασμένη -προς το παρόν- εκκίνηση και, κυρίως, κινητικότητα από συμφέροντα εντός Ελλάδος. Για την ακρίβεια, το ένα ακίνητο (βίλα στην Κηφισιά) το πήρε η Eurobank ώστε να μην κηρυχθεί άγονος ο πλειστηριασμός, ενώ ένας άλλος για 6 γκαράζ στο Ψυχικό κηρύχτηκε άγονος.

Τι έγινε σε Ισπανία, Ιρλανδία, Πορτογαλία

Μια πρώτη γεύση του τι σημαίνει μαζικοί πλειστηριασμοί δόθηκε στην Ισπανία το 2008, όταν εκατομμύρια Ισπανοί βρέθηκαν μπροστά σε αυτό το πρωτόγνωρο φαινόμενο για τη χώρα τους.
Οταν έσκασε η φούσκα των ακινήτων, οι Ισπανοί είδαν να εκδίδονται άμεσα περίπου 420.000 διαταγές έξωσης και 250.000 ιδιοκτήτες αναγκάστηκαν διά της βίας να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.

Τότε είδαμε επεισόδια μεγάλης έκτασης ακόμα και με πυροβολισμούς, αλλά και αυτοκτονίες οφειλετών που έχασαν τα σπίτια τους.

Υπολογίστηκε πως καθημερινά περί τις 500 οικογένειες έχαναν το σπίτι τους λόγω κόκκινων στεγαστικών δανείων. Στην Ισπανία η νομοθεσία προέβλεπε την κατάσχεση κατοικιών με μόλις έναν μήνα καθυστέρηση στην καταβολή της δόσης κι έτσι δημιουργήθηκε το μεγάλο χάος. Η κυβέρνηση Ραχόι πήρε τότε κάποια μέτρα για εξαίρεση από τους πλειστηριασμούς οικογενειών με ετήσιο εισόδημα έως 19.200 ευρώ, που είχαν τρία παιδιά ή ένα παιδί κάτω των 3 ετών ή φιλοξενούσαν εξαρτώμενα άτομα. Επίσης υπήρξε μέριμνα για μονογονεϊκές οικογένειες και ανέργους.

Οι πλειστηριασμοί στην Πορτογαλία ξεκίνησαν με τρόπο επιθετικό το 2015 και οι αντιδράσεις υπήρξαν σφοδρές. Πάνω από 750.000 ήταν τα επίδικα ακίνητα, ενώ το 13% των νοικοκυριών παρουσίαζε δανειακή δόση που ξεπερνούσε το 40% του εισοδήματός του.
Στην Ιρλανδία, όπου οι τιμές των ακινήτων έπεσαν σε πολλές περιπτώσεις από τα 150.000 στα 25.000 ευρώ, οι τράπεζες της χώρας σε συνεννόηση με την κυβέρνηση προχώρησαν σε διαγραφή του τμήματος του δανείου που υπερέβαινε το 110% της πραγματικής αξίας του ακινήτου.

Το ιρλανδικό μοντέλο προβλέπει εξατομικευμένα κριτήρια κουρέματος των δανείων μέσα από την παρακολούθηση από ειδικές επιτροπές νομικών και οικονομολόγων (σ.σ.: ορίζονται από την Κεντρική Τράπεζα της χώρας και το υπουργείο Οικονομικών) του τρόπου διαβίωσης. Πρόκειται για τους επονομαζόμενους Insolvency Practitioners (ελεγκτές αφερεγγυότητας), οι οποίοι μάλιστα εκτός των ελέγχων της οικονομικής κατάστασης των δανειοληπτών έχουν και δικαίωμα είσπραξης των οφειλών αντί των τραπεζών.