Η πραγματική ελληνική ιδιαιτερότητα

ΘΟΔΩΡΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
 Το 2015 φτιάχτηκε ένα Μητρώο για την καταγραφή των 6770 αγροτικών συνεταιρισμών στην Ελλάδα. Στην έρευνα για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς που δημοσιεύει την Κυριακή η διαΝΕΟσις επισημαίνεται ότι πάνω από το 90% αυτών είτε ήταν ανύπαρκτοι, είτε ανενεργοί, είτε δεν πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Όλοι αυτοί είχαν μοιραστεί τα δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης τις τελευταίες δεκαετίες, με διάφορους γνωστούς και άλλους, λιγότερο γνωστούς τρόπους.
Μεγάλη συνεταιριστική ένωση της Θεσσαλίας, ας πούμε, είχε δαπανήσει 800.000 ευρώ για τα εγκαίνια ενός εμπορικού κέντρου που είχε χτίσει. Μόνο η διακόσμηση και ο ανθοστολισμός για τα εγκαίνια είχαν κοστίσει 200.000. Ένας αντιπρόεδρος Ένωσης συνεταιρισμών χρησιμοποιούσε κονδύλια της Ένωσης για να πληρώνει τους ποδοσφαιριστές τοπικής ομάδας της οποίας ήταν πρόεδρος.

Θέλω να σας γράψω μερικά ακόμα παραδείγματα από παρόμοιες ιστορίες, που φυσικά δεν περιορίζονται στον αγροτικό τομέα, σταχυολογώντας από δημοσιεύματα των τελευταίων χρόνων της κρίσης.

Όταν με καθυστέρηση πολλών ετών η Ελλάδα υλοποίησε τη μνημονιακή υποχρέωση που είχε υπογράψει και εφάρμοσε μια μορφή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος για τους φτωχότερους πολίτες (το επονομαζόμενο Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης), δεκάδες χιλιάδες πολίτες κατέθεσαν αίτηση για να το εισπράξουν. Ανάμεσα στις αιτήσεις βρέθηκαν πολυάριθμα άτομα με μεγάλες καταθέσεις στις τράπεζες, ιδιοκτήτες πολλών ακινήτων, ακόμα και εργαζόμενοι με εισοδήματα 10.000 ευρώ μηνιαίως.
Σύμφωνα με τη ΔΕΗ, είχε υπάρξει ένας καταναλωτής που είχε ενταχθεί στο Κοινωνικό Οικονομικό Τιμολόγιο με βίλα 1.000 τ.μ. στην Κηφισιά, κατανάλωση 8.000 κιλοβατώρες το τετράμηνο και χρέος 28.000 ευρώ. Επίσης στο ΚΟΤ είχε ενταχθεί και πρώην εφοπλιστής με μονοκατοικία 760 τετραγωνικών στην Καστέλλα που χρωστούσε 32.000 ευρώ, καθώς και πρώην εφοριακός με μονοκατοικία 300 τετραγωνικών στο Βαρνάβα με χρέος 65.000 ευρώ. Είχαν όλοι τους ζητήσει να μπουν και στο φτηνό τιμολόγιο, που χρηματοδοτούμε όλοι οι υπόλοιποι -δείτε το νουμεράκι δίπλα στο "ΥΚΩ" στον τελευταίο λογαριασμό της ΔΕΗ- και ούτε αυτό το πλήρωναν.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης πολλές φορές έχει γραφτεί ότι εμείς δεν είμαστε χειρότεροι από τους άλλους, ότι δεν είμαστε ένας κακός λαός, ότι κακώς μας κατηγοράνε οι Γερμανοί και οι υπόλοιποι και συμφωνώ κι εγώ. Όντως, οι Έλληνες δεν είναι χειρότεροι άνθρωποι από πολίτες άλλων, μη-χρεοκοπημένων χωρών. Επίσης είναι σαφές ότι παντού υπάρχει διαφθορά, παντού υπάρχουν λαμόγια, σε καμία χώρα του κόσμου δεν υπάρχει ένα άψογο κράτος δικαίου που εξυπηρετεί αποκλειστικά ενάρετους και υπεύθυνους πολίτες. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να υποκρινόμαστε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα στη χώρα μας.
Εδώ κοντά που βρίσκομαι τώρα, στο Μαρούσι, μέχρι πρόσφατα κάποιοι είχαν κλείσει έναν κοινόχρηστο χώρο 4 στρεμμάτων και τον λειτουργούσαν ως πάρκινγκ χωρίς άδεια, έτσι, επειδή είχαν αυτή την ιδέα. Το έκαναν ανενόχλητοι για χρόνια.
Στην Ελλάδα το 2017 μπορείς να πάρεις δίπλωμα οδήγησης δωροδοκώντας τον υπάλληλο που σε εξετάζει. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η αγορά των λαδωμάτων στην έκδοση διπλωμάτων οδήγησης φτάνει τα 20-25 εκ. ευρώ το χρόνο. Αν και στις γραπτές (μηχανογραφημένες, και άρα αδιάβλητες) εξετάσεις κόβονται οι μισοί υποψήφιοι οδηγοί, στις πρακτικές περνάνε το 80% των υποψηφίων στην Αθήνα και το 95% των υποψηφίων στην επαρχία.
Το καλοκαίρι του 2015 στα εκδοτήρια και πωλητήρια 180 αρχαιολογικών χώρων στην Ελλάδα υπήρχαν μόνο 7 νόμιμες ταμειακές μηχανές συνδεδεμένες με την εφορία. Τον Αύγουστο του 2016 στην Ακρόπολη κόπηκαν περίπου 400.000 εισιτήρια, αλλά περίπου τα μισά ήταν "παιδικά", δηλαδή μηδενικά, παρ’ όλο που τον Αύγουστο δεν γίνονται σχολικές επισκέψεις στην Ακρόπολη. Εν τω μεταξύ, τα 15 μεγαλύτερα αναψυκτήρια αρχαιολογικών χώρων που εξυπηρετούν το 80% των επισκεπτών τα διαχειρίζονται διαχρονικά τρεις συγκεκριμένες οικογένειες.
Κάπου, κάπως υπάρχει μια διαχωριστική γραμμή, ένας πήχης διαφθοράς, ένα σημείο καμπής το όποιο όταν ξεπεραστεί μια χώρα περνά σε άλλο επίπεδο ανατροφοδοτούμενης σαπίλας. Κάπου κάπως εμείς οι Έλληνες το ξεπεράσαμε αυτό το σημείο. Δεν ξέρω αν συνέβη τη δεκαετία του ’80 με την πασοκάρα ή αν υπήρχε σ’ αυτό το βαθμό από παλαιότερα, ίσως και από την ίδρυση του παράδοξου κράτους μας, αλλά δεν είμαστε καθόλου καλά. Κι είναι σωστό και δίκαιο να αναδεικνύουμε και να κατακεραυνώνουμε τους Τσοχατζόπουλους, τα Paradise Papers, και το πρωτοφανές πλιάτσικο των πανίσχυρων οικονομικών ελίτ του κόσμου, αλλά δεν πρέπει να παραβλέπουμε τον καρκίνο που υπάρχει διάχυτος στις κοινωνίες μας. Γιατί συχνά μοιάζουμε να τον ξεχνάμε. Είναι σα να έχει σκάσει βόθρος στη γειτονιά. Μετά από λίγο η μπόχα συνηθίζεται.
Πρόσφατα αποκαλύφθηκε κύκλωμα υπαλλήλων του μετρό που απέσυρε μεγάλες ποσότητες εισιτηρίων ως "ελαττωματικά" και στη συνέχεια τα πουλούσε κανονικά στα εκδοτήρια εισπράττοντας το αντίτιμο. Επτά ομάδες ποδοσφαίρου της Σούπερ Λίγκας είχαν φτιάξει μηχανισμό έκδοσης πλαστών εισιτηρίων για τους αγώνες τους τα οποία πωλούσαν κανονικά από τα εκδοτήρια. Δήλωναν στην εφορία πολύ μικρότερο αριθμό εισιτηρίων για να μην αποδίδουν το ΦΠΑ.
Τα τελευταία χρόνια έχουν δηλωθεί 1.019.410 αυθαίρετα ή παράνομα κτίσματα από τους ιδιοκτήτες τους που θέλουν να τα νομιμοποιήσουν. Αυτά είναι περίπου το 1/6 των κτιρίων που υπάρχουν στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο νόμο, ακόμα και κτίρια που έχουν κριθεί αμετάκλητα κατεδαφιστέα στο παρελθόν μπορούν να νομιμοποιηθούν υπό προϋποθέσεις.
Ζούμε σε ένα περιβάλλον καθολικής σήψης και ανομίας, πρόθυμα, αφελή ή αδιάφορα μέλη/πελάτες ενός νοσηρού κοινωνικού συμβολαίου με ένα βαθιά διεφθαρμένο κράτος. Δεν υπάρχει “τάξη” ή κοινωνική ομάδα που δεν συνεισφέρει στο πρόβλημα. Από το φτωχό οικοπεδοφάγο που χτίζει παράνομα στο ρέμα μέχρι τον πλούσιο εφοπλιστή που κλέβει τη ΔΕΗ, κι από το μικροαπατεώνα παραχαράκτη στο πωλητήριο του μετρό μέχρι το φοροφυγά μεγαλογιατρό, η κατάπτωση είναι καθολική και είναι μια παγιωμένη και αποδεκτή κανονικότητα. Διαβρώνει τον τρόπο που οι πολίτες αντιμετωπίζουν το κράτος, τις προσδοκίες τους από αυτό, την εμπιστοσύνη τους στους θεσμούς του, τη δυνατότητα του κράτους να επιβάλλει τη νομιμότητα ακόμα και αν το επιθυμούσε, τη δυνατότητα της κοινωνίας να συνεχίσει να λειτουργεί, των όποιων δεσμών ανάμεσα στους διαβρωμένους πολίτες να συνεχίσουν να υπάρχουν.
Τίποτε δεν έχει διακόψει αυτή την ανατροφοδοτούμενη κατάρρευση. Ούτε 40 χρόνια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε 8 χρόνια μνημόνια, τίποτε απολύτως. Αν αλλάζουν τα πράγματα, αλλάζουν μάλλον προς το χειρότερο καθώς τα απολειφάδια του πελατειακού κράτους πασχίζουν λυσσαλέα και πάρα πολύ φωνακλάδικα να κρατήσουν τα προνόμιά τους και το αποκρουστικό συμβόλαιό τους με το λαό ζωντανό. Και η κοινωνία διαλύεται, και η οικονομία εξαϋλώνεται, και οι θεσμοί εξευτελίζονται, και χώρα βουλιάζει σε ένα νοσηρό βάλτο μιζέριας, απομόνωσης, φτώχειας και βλακείας, όχι απλά ανήμπορη να διακόψει την καταβύθιση, αλλά αδιάφορη, αφασική κι ανέμελη.