Πείραμα με κοινωνικό επίδομα στη Φινλαδία: Δίνουν 560 ευρώ το μήνα για 2 χρόνια σε άνεργους

«Μισθός» 560 ευρώ καθαρά. Κάθε μήνα. Για δύο χρόνια. Χωρίς όρους, υποχρεώσεις και... ωράρια. Στην Ελλάδα της κρίσης 560 ευρώ είναι περίπου ο βασικός για όσους εργάζονται (μέσα σε συνθήκες ανασφάλειας, να σημειωθεί)

Στη Φινλανδία των «μεγάλων ιδεών», από την άλλη, το εν λόγω ποσό πλέον καταβάλλεται στο πλαίσιο ενός κοινωνικού πειράματος προς όφελος όσων δεν εργάζονται, με σκοπό να διαπιστωθεί εάν αυτοί θα θελήσουν να εργαστούν και υπό ποιους όρους.

Η κεντροδεξιά κυβέρνηση συνασπισμού της Φινλανδίας, υπό τον πολυεκατομμυριούχο επιχειρηματία Γιούχα Σίπιλα, έθεσε σε λειτουργία ένα ομολογουμένως ενδιαφέρον πιλοτικό πρόγραμμα. Από τώρα και για τα επόμενα δύο χρόνια θα καταβάλλει το ποσό των 560 ευρώ μηνιαίως, υπό μορφή βασικού εισοδήματος, σε μια ομάδα από 2.000 τυχαία επιλεγέντες ανέργους Φινλανδούς ηλικίας 25 έως 58 ετών. Το εν λόγω ποσό θα καταβάλλεται άνευ όρων, δηλαδή χωρίς καμία υποχρέωση από την πλευρά του δικαιούχου, και ανεξάρτητα από το εάν αυτός βρει μέσα στα επόμενα δύο χρόνια δουλειά ή όχι. Με άλλα λόγια, ακόμη και αν ο δικαιούχος αφήσει πίσω του την ανεργία, τα συγκεκριμένα 560 ευρώ θα συνεχίσει να τα λαμβάνει κανονικά και… δικαιωματικά.

Το εν λόγω πρόγραμμα, που εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε εθνικό επίπεδο και για τόσο μεγάλο χρονικά διάστημα, περιστρέφεται γύρω από την ιδέα του καλούμενου βασικού εισοδήματος χωρίς όρους ή ελάχιστου εγγυημένου καθολικού εισοδήματος για όλους τους πολίτες (Universal Basic Income, UBI).

Εκτίμηση
Η φινλανδική κυβέρνηση εκτιμάει ότι εάν εξασφαλίσει στους πολίτες ένα βασικό εισόδημα ικανό να τους καλύπτει τα απολύτως απαραίτητα, τότε αυτοί οι πολίτες θα φανούν πιο πρόθυμοι κατά άλλους τρόπους: θα φανούν πιο δημιουργικοί (αναζητώντας δικές τους επιχειρηματικές ιδέες), πιο δραστήριοι (προσφέροντας εθελοντική εργασία) αλλά και πιο ανοιχτοί στο να αναλάβουν μορφές ευέλικτης εργασίας (ημιαπασχόληση, zero-hour κ.ά.).

Σήμερα είναι πολλοί εκείνοι σε χώρες όπως η Φινλανδία, που προτιμούν να ζουν με προνοιακά επιδόματα παρά να κάνουν μια δουλειά που δεν τους αρέσει. Εάν όμως αυτά τα επιδόματα μετατραπούν σε ένα βασικό εισόδημα που θα δίδεται σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες, τότε το προνοιακό σύστημα θα απλοποιηθεί και οι πολίτες θα γίνουν εργασιακά πιο ευέλικτοι, χωρίς ωστόσο να αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης. Εάν, μάλιστα, η ευελιξία έχει έρθει για να μείνει στον χώρο της εργασίας, όπως υποστηρίζουν πολλοί επικαλούμενοι της τεχνολογικές εξελίξεις, τότε το εν λόγω σύστημα ενδεχομένως να μετατραπεί στο μέλλον από ουτοπία και πολυτέλεια σε… καθεστώς.

Πριν από πέντε αιώνες γεννήθηκε η ιδέα του καθολικού εισοδήματος

Η ιδέα ενός βασικού καθολικού εισοδήματος υπάρχει εδώ και περίπου πέντε αιώνες. Το τελευταίο διάστημα έχει γίνει θέμα σε Σκοτία, Ελβετία, Γαλλία, Φινλανδία κ.α. Στην Ελβετία πραγματοποιήθηκε μάλιστα πέρυσι και σχετικό δημοψήφισμα, με τους πολίτες να απορρίπτουν ωστόσο την πρόταση. Στη Γαλλία, η ιδέα επανήλθε διά στόματος του υποψηφίου για το προεδρικό χρίσμα των Σοσιαλιστών, Μπ. Αμόν.