Το «μήνυμα» από τις εξεγέρσεις σε Βραζιλία, Βουλγαρία και Τουρκία – Πώς η λιτότητα, η φτώχεια και η διαφθορά μπορούν να γκρεμίσουν πολιτικά και οικονομικά «κατεστημένα» - Σαφής η προειδοποίηση και προς την Ε.Ε.

Οι λαϊκές εξεγέρσεις που καταγράφονται τις τελευταίες ημέρες σε Βουλγαρία, Βραζιλία και Τουρκία αναμφίβολα έχουν προκαλέσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τη δυναμική και τη μαζικότητα τους, εγείροντας παράλληλα το ερώτημα για το τι επιπτώσεις μπορεί να υπάρξουν την επόμενη ημέρα.

Στη Βραζιλία, μια από τις ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη, εδώ και δύο ημέρες πραγματοποιούνται μαζικότατες διαδηλώσεις και σκληρές συγκρούσεις με την αστυνομία. Αφορμή για τις διαδηλώσεις αυτές υπήρξε η επικείμενη αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων των αστικών συγκοινωνιών.
Δεδομένου όμως ότι η αύξηση αυτή ήταν επί της ουσίας πενιχρή, η κύρια αιτία για τις εξελίξεις αυτές μάλλον θα πρέπει να αναζητηθεί στη μαζική φτωχοποίηση των Βραζιλιάνων.
Οι μισθοί πείνας, τα εκατομμύρια των εξαθλιωμένων που διαβιούν στις φαβέλες των μεγάλων πόλεων, η απώλεια κάθε αισθήματος ασφαλείας λόγω της αυξανόμενης εγκληματικότητας βγήκαν στο προσκήνιο τη στιγμή που η κυβέρνηση αποφάσισε να δαπανήσει κολοσσιαία ποσά προκειμένου να φέρει εις πέρας τα μεγάλα έργα και τις υποδομές που απαιτούνται για τη διοργάνωση του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου και των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η κυβέρνηση της Σοσιαλίστριας προέδρου Ντίλμα Ρούσεφ, αφού αρχικά έσπευσε να «καλωσορίσει» τη δυναμική και την ενέργεια των Βραζιλιάνων, αποφάσισε τελικά να κατεβάσει το στρατό στους δρόμους για να ηρεμήσει τους «απείθαρχους» διαδηλωτές.
Την ίδια στιγμή, μαζικές διαδηλώσεις στη Βουλγαρία είναι σε εξέλιξη εδώ και μια εβδομάδα. Η σοσιαλιστική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Plemen Oresharski, η οποία δεν έχει συμπληρώσει ούτε ένα μήνα στη διακυβέρνηση της χώρας, απειλείται με κατάρρευση καθώς οι Βούλγαροι πολίτες ζητούν την παραίτηση της κυβέρνησης και την προκήρυξη νέων εκλογών.
Στην περίπτωση της Βουλγαρίας, όπου κυριαρχούν εδώ και χρόνια η λιτότητα και οι μισθοί πείνας, προστίθεται και το ζήτημα της διαφθοράς.
Η κίνηση του Oresharski να τοποθετήσει τον Delyan Peevski, μεγιστάνα των μίντια στη Βουλγαρία στη θέση του επικεφαλής της Κρατικής Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, αποδεικνύοντας πως οι πολίτες έχουν πλέον εξαντληθεί από το παρασκήνιο και τους τακτικισμούς των πολιτικών δυνάμεων.
Μόνο που αυτήν την φορά οι Βούλγαροι έχουν αποφασίσει ότι δεν πρόκειται να υποχωρήσουν σε τέτοιου είδους πολιτικές, κάτι που άλλωστε προκύπτει και από τις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις των τελευταίων μηνών.
Λίγα χιλιόμετρα ανατολικότερα, στην Τουρκία καταγράφονται εδώ και περίπου 20 ημέρες μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις και συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας με τους διαδηλωτές να ζητούν την παραίτηση του μέχρι πρότινος πανίσχυρου πολιτικά Rejep Tayip Erdogan.
Στην Τουρκία, η οποία προέβαλε ως το νέο οικονομικό πρότυπο και μοντέλο, όπου οι επενδύσεις αυξάνονται, όπου η ανάπτυξη διογκώνεται, όπου η ανεργία δείχνει σημάδια ύφεσης, το πολιτικό κατεστημένο βρέθηκε αντιμέτωπο με μια εντελώς απρόσμενη εξέλιξη. Και σε αυτήν την περίπτωση τα οικιστικά σχέδια της κυβέρνησης για το πάρκο Gezi ήταν απλώς η αφορμή για να ξεσπάσουν τα επεισόδια.
Η πραγματική αιτία θα πρέπει να αποδοθεί στο εξουσιαστικό προφίλ που έχει χτίσει ο Erdogan, ο οποίος με το ισλαμικό του υπόβαθρο, τείνει να «γκρεμίσει» κάθε θεμελιώδη αξία του κοσμικού κράτους της Τουρκίας, την ίδια στιγμή που δείχνει να αδιαφορεί για τις διαφορετικές θέσεις, επιθυμίες και απόψεις που εκφράζει μεγάλη μερίδα της τουρκικής κοινωνίας. Η αδιαλλαξία του Erdogan μπορεί στο τέλος να επικρατήσει και να κάμψει τις αντιδράσεις, αλλά εν τέλει έχει χάσει πολλή από τη λάμψη και τη δυναμική του ως πολιτικού ηγέτη.
Ένα πρώτο συμπέρασμα από τις μαζικές αυτές διαδηλώσεις είναι ότι η παρατεταμένη πολιτική λιτότητας, η μαζική φτώχεια σε συνδυασμό με τις αλόγιστες κρατικές δαπάνες προς άλλους σκοπούς και τα παρατεταμένα φαινόμενα διαφθοράς αποτελούν ένα εκρηκτικό «κοκτέιλ» για κάθε κυβέρνηση. Ακόμα και αν αυτή εμφανίζεται να έχει την «ισχύ», την αδιαλλαξία και την ηγετική αλαζονεία ενός ηγέτη, όπως του Erdogan ή την «ευγένεια», την αλληλεγγύη και το κοινωνικό προφίλ της προέδρου της Βραζιλίας, Ντίλμα Ρούσεφ
Ένα δεύτερο συμπέρασμα, ιδιαίτερα σημαντικό, είναι ότι η λαϊκή αντίδραση και εξέγερση μπορεί να ξεσπάσει ανά πάσα ώρα και στιγμή με αφορμή, όπως φαίνεται, ένα ήσσονος σημασίας ζήτημα.
Τα γεγονότα που εκτυλίσσονται στη Βραζιλία, στη Βουλγαρία και στην Τουρκία αποτελούν ένα σαφές, προειδοποιητικό μήνυμα προς την ΕΕ. Ένα μήνυμα με αποδέκτες τόσο τις κυβερνήσεις του ευρωπαϊκού Νότου όσο και τους «πλούσιους» Βορειοευρωπαίους. Η παρατεταμένη λιτότητα, η φτώχεια, η διαπλοκή, η διαφθορά, οι κομματικοί τακτικισμοί και εντυπωσιασμοί, είναι πολιτικές που πλέον έχουν εξαντληθεί και δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές και αποδεκτές από τους λαούς, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων βιώνει μια άνευ προηγουμένου οικονομική και κοινωνική ανασφάλεια.
Ένα μήνυμα που αν μη τι άλλο είναι ιδιαίτερα επίκαιρο για την ελληνική κυβέρνηση συνεργασίας.

www.bankingnews.gr