Ξηλώνοντας την ευρωπαϊκή ιδέα

Από την Πρωτοχρονιά μέχρι χθες έφτασαν στα νησιά του Αιγαίου και τη Λαμπεντούζα 37.000 πρόσφυγες και μετανάστες – και δεν κατάφεραν να φτάσουν ζωντανοί στη στεριά 113. Αυτούς τους αριθμούς δίνει ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης – και προκαλούν σοκ σε όλους όσοι τους διαβάζουν. Μόνο που ο καθείς τους διαβάζει διαφορετικά. Κάποιοι -ευτυχώς πολλοί απλοί άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη κι ακόμη περισσότεροι στα παράλια του Αιγαίου και τα ιταλικά- βλέπουν σ” αυτούς την απελπισία συνανθρώπων κυνηγημένων από τον πόλεμο, την καταπίεση ή την ανέχεια, που διασχίζουν τις θάλασσες, παίζοντας τη ζωή τους κορώνα γράμματα.

Κάποιοι πάλι, εν προκειμένω οι αξιωματούχοι των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης -πέραν αυτών της Ιταλίας και της Ελλάδας, που καλούνται να χειριστούν άμεσα τις αφίξεις-, βλέπουν σ” αυτούς τους αριθμούς ότι ούτε καν ο Ιανουάριος, με τα κρύα και τα μποφόρ του, δεν κατάφερε να φρενάρει τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές. Και τρέμουν στην ιδέα τι θα γίνει όταν ο καιρός ανοίξει. Διότι ξέρουν καλά ότι η Ε.Ε. δεν έχει απαντήσεις στο πρόβλημα τι θα γίνει με τους ανθρώπους που έρχονται – και για την ώρα τουλάχιστον φαίνεται ανίκανη να βρει. Οι αποφάσεις που πήραν με μισή καρδιά και με χίλια ζόρια οι σύνοδοι της Ε.Ε. -υπουργικές και κορυφής- δεν εφαρμόζονται. Η μετεγκατάσταση των προσφύγων δεν προχωρά ούτε σημειωτόν. Η βοήθεια σε Ελλάδα και Ιταλία έρχεται με το σταγονόμετρο. Η συμφωνία με την Τουρκία σκοντάφτει τόσο στη σιωπηρή άρνηση της Άγκυρας να δυσκολέψει τη δουλειά των διακινητών όσο και στη μη εκταμίευση της οικονομικής βοήθειας που της υποσχέθηκαν οι Ευρωπαίοι. Χωρίς να αναφερθούμε καν στις γενεσιουργούς αιτίες της προσφυγιάς και της μετανάστευσης.

Ενώπιον αυτής της παράλυσης, η λύση με την οποία φλερτάρουν όλοι και περισσότεροι είναι το «κλείστε τα σύνορα». Άλλοι με άφατο επιχείρημα το «το πρόβλημα είναι των χωρών πρώτης άφιξης, ας κόψουν τον λαιμό τους», άλλοι με το «το πρόβλημα είναι των χωρών προορισμού, ας το λύσουν», άλλοι και με τα δυο. Και θέτουν όλο και πιο επίμονα εν αμφιβόλω την ελεύθερη διακίνηση των ανθρώπων εντός της Ε.Ε., τη συνθήκη του Σένγκεν. Πιστεύοντας ότι το ξήλωμά της θα τους λύσει το πρόβλημα. Αλλά θα το επιδεινώσει. Από τη μια οι προσφυγικές ροές δεν θα σταματήσουν -ποτέ στην ιστορία δεν τις σταμάτησαν τα σύνορα-, από την άλλη θα το πληρώσει η οικονομία, όπως εκτιμούν άπαντες οι άνθρωποί της. Και κυρίως θα επιταχύνει το ξήλωμα της ευρωπαϊκής ιδέας – για όσους τους ενδιαφέρει ακόμη.