ΓΜΜΑΕ ΛΑΡΚΟ Η συνεισφορά της στη βιομηχανική ανάπτυξη της Ελλάδος

Α. Αποστολίκας Διευθυντής Γεωλογικών Ερευνών ΓΜΜΑΕ ΛΑΡΚΟ Ο ορυκτός πλούτος στηρίζει μεγάλο μέρος της βαριάς βιομηχανίας της Ελλάδας και ως τομέας ανάπτυξης έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αναπτυξιακή της πορεία. Η ΛΑΡΚΟ μια από τις σημαντικότερες παραγωγικές μονάδες της χώρας μας με δραστηριότητες κυρίως στην περιφέρεια, αποτελεί επί 50 χρόνια ένα σημαντικό παράγοντα με ιδιαίτερη οικονομική βαρύτητα για την Ελληνική Οικονομία. Η ΛΑΡΚΟ αποτελεί τον μοναδικό φορέα αξιοποίησης των Ελληνικών νικελιούχων κοιτασμάτων. Η ετήσια παραγωγή μεταλλεύματος στα τρία μεταλλεία της (Αγίου Ιωάννη Βοιωτίας, Εύβοιας, Καστοριάς) φθάνει τα 2.500.000 τόνους, ενώ η συνολική παραγωγή της Εταιρείας από την αρχή της λειτουργίας της ανέρχεται σε 94.000.000 τόνους, αντίστοιχα η παραγωγή λιγνίτη στα Σέρβια Κοζάνης ανέρχεται ετησίως στους 300.000 τόνους. Η παραγωγή νικελίου στο εργοστάσιο Λάρυμνας Φθιώτιδας κυμαίνεται στα επίπεδα των 18.000 – 19.000 τόνων ετησίως και εξαρτάται από τη ζήτηση και την τιμή πώλησης του προϊόντος, συνολικά από την έναρξη λειτουργίας του έχουν παραχθεί 740.000 τόνοι νικελίου αξίας περίπου 12 δισ. Ευρώ. Σύμφωνα με το World Mining Data (2018) η Ελλάδα κατατάσσεται 1η στην ΕΕ και 18η στον κόσμο στην παραγωγή νικελίου. Η ΛΑΡΚΟ με το σύνολο της παραγωγής της να εξάγεται αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους προμηθευτές των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών χαλυβουργιών, το 2017 συμμετείχε με 1,1% στην παγκόσμια παραγωγή και κάλυψε το 5,4% των αναγκών της Ευρώπης σε νικέλιο. Στην Ελληνική οικονομία ο μεταλλευτικός κλάδος, αποτελώντας έναν από τους σημαντικούς τροφοδότες της, συμμετέχει με 3,4 % στο ΑΕΠ και οι εξαγωγές του αντιστοιχούν στο 5% των συνολικών εξαγωγών της χώρας, δεσπόζουσα θέση στον τομέα αυτόν κατέχει η ΛΑΡΚΟ. Βεβαίως η εταιρία αντιστέκεται, λόγω του εξωστρεφούς χαρακτήρα της, στην πτωτική πορεία της ελληνικής οικονομίας, αλλά είναι εκτεθειμένη και επηρεάζεται από την εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας διεθνώς και τις διεθνείς τιμές των μετάλλων. Οι χαμηλές τιμές του νικελίου την τελευταία τριετία φαίνεται να ανακάμπτουν και αναμένεται να διαμορφωθεί μια σταθερή ανοδική τάση. Η μεταλλευτική δραστηριότητα και γενικότερα η λειτουργία της ΛΑΡΚΟ έχει έντονο τοπικό χαρακτήρα και ωφελεί άμεσα τις τοπικές κοινωνίες, με τη μορφή της απασχόλησης και του εισοδήματος. Σε όλους τους χώρους δραστηριότητάς της απασχολεί άμεσα, συμπεριλαμβανομένου και του εργολαβικού προσωπικού, 1600 εργαζόμενους και έμμεσα πλέον των 1.000, η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων αυτών προέρχεται από τις τοπικές κοινωνίες, από το σύνολο των εργαζομένων ένα σημαντικό ποσοστό είναι επιστημονικό προσωπικό με μεγάλη εμπειρία. Γίνεται σαφές ότι η ΛΑΡΚΟ διασφαλίζει σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας στους έξι Νομούς που δραστηριοποιείται και εξασφαλίζει ικανοποιητικά εισοδήματα και την παραμονή του πληθυσμού στην περιφέρεια και ιδιαίτερα σε Νομούς με σημαντικά προβλήματα απασχόλησης. Έμμεσα, μέσα και από τις παράπλευρες δραστηριότητές της, μπορεί και κινητοποιεί και άλλους τομείς της τοπικής οικονομίας και δημιουργεί πολλαπλασιαστικά, εξ ίσου σημαντικά κοινωνικά και οικονομικά οφέλη. Η ΛΑΡΚΟ παράγει σιδηρονικέλιο χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη μεταλλεύματα που προέρχονται αποκλειστικά από εγχώρια κοιτάσματα και οι δραστηριότητές της αναπτύσσονται σε μια σειρά περιοχών της Ελλάδας. Εκτός των μεταλλοφόρων περιοχών Εύβοιας, Λοκρίδας και Καστοριάς, ο ευρύτερος Ελλαδικός χώρος παρουσιάζει σημαντικές γεωλογικές προϋποθέσεις για ύπαρξη κοιτασμάτων νικελίου. Είναι σταθερά προσανατολισμένη στον εντοπισμό νέων κοιτασμάτων και η έρευνα παραμένει βασική στρατηγική της επιλογή, για το λόγο αυτό έχει εξασφαλίσει έναν σημαντικό αριθμό αδειών μεταλλευτικής έρευνας και οριστικών παραχωρήσεων. Για την επίτευξη του στόχου αυτού υλοποιεί ένα μεγάλο πρόγραμμα ερευνητικών εργασιών με τα τρία γεωλογικά τμήματα που διαθέτει. Η ΛΑΡΚΟ ενστερνίζεται τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης και μια από τις βασικότερες αξίες που τη διέπουν είναι ο σεβασμός προς τους εργαζομένους, τις τοπικές κοινωνίες και το περιβάλλον. Η πρόκληση μιας σύγχρονης μεταλλευτικής επιχείρησης είναι η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου, κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται το μέγιστο όφελος σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, με γνώμονα το στόχο αυτό πορεύεται σήμερα η ΛΑΡΚΟ αλλά και όλες οι επιχειρήσεις του μεταλλευτικού κλάδου στην Ελλάδα. Στα πλαίσια αυτά δείχνει μια έντονη ευαισθητοποίηση για τα περιβαλλοντικά προβλήματα που δημιουργούνται στους χώρους δραστηριοποίησής της, έχει αναπτύξει και εφαρμόσει ένα δυναμικό Σύστημα Διαχείρισης Περιβάλλοντος με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος κατά τη διάρκεια των καθημερινών εργασιών, έχει προσδιορίσει και εφαρμόσει τις καλύτερες πρακτικές με στόχο τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, έχει επενδύσει σημαντικά κεφάλαια σε πρωτοποριακά έργα και χρηματοδοτεί με σημαντικά ποσά την αποκατάσταση και βελτίωση του περιβάλλοντος. Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσει και υλοποιεί ένα σημαντικό πρόγραμμα επενδύσεων και παρεμβάσεων στον τομέα του περιβάλλοντος. Στα πλαίσια διαχείρισης της σκωρίας, που παράγεται κατά τη μεταλλουργική επεξεργασία του μεταλλεύματος, ξεκίνησε την υλοποίηση του έργου της χερσαίας απόθεσής της, το συγκεκριμένο έργο γίνεται με αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους και προδιαγραφές και θα καλύψει τις ανάγκες για τα επόμενα 20 έτη. Η δεύτερη δράση που βρίσκεται σε εξέλιξη και είναι στο στάδιο των μελετών είναι η αξιοποίηση του ψιλομερούς υλικού που έχει συσσωρευτεί ως παραπροϊόν τα τελευταία 30 χρόνια λειτουργίας του εργοστασίου και προέρχεται από τη μεταλλουργική επεξεργασία των μεταλλευμάτων. Ως βέλτιστη μέθοδος αξιοποίησης των αποθεμάτων αυτών έχει επιλεγεί η μέθοδος της σφαιροποίησης για την παραγωγή pellets και της επανατροφοδοσίας για μεταλλουργική επεξεργασία, από τη δράση αυτή αναμένεται να ανακτηθούν 19.000 τόνοι νικελίου, ποσότητα ισοδύναμη με ένα έτος παραγωγής. Σημειώνεται ότι το σύνολο των επενδύσεων αυτών χρηματοδοτείται από ίδια κεφάλαια. Η ΛΑΡΚΟ έχει ως στόχο τη μακροπρόθεσμη, αρμονική και επικερδή ανάπτυξή της, αυτό το επιτυγχάνει μέσω της ευαισθητοποιημένης αξιοποίησης των φυσικών πόρων και τις επενδύσεις στον ανθρώπινο παράγοντα, στην έρευνα, στις νέες τεχνολογίες και στο περιβάλλον. Ενισχύει σε μεγάλο βαθμό τη διασύνδεσή της με τους φορείς έρευνας και εκπαίδευσης σε όλους τους τομείς που δραστηριοποιείται, η σύνδεση αυτή με την ακαδημαϊκή κοινότητα προωθείται και εκφράζεται με διάφορους τρόπους, όπως αναθέτοντας μελέτες σε εξειδικευμένους επιστήμονες σε διάφορους κλάδους έτσι ώστε η λήψη αποφάσεων να στηρίζεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένες γνώσεις, προσφέροντας δεκάδες θέσεις ετησίως για προγράμματα πρακτικής άσκησης φοιτητών ή συμμετέχοντας σε κοινά ερευνητικά προγράμματα εθνικού και ευρωπαϊκού επιπέδου. Αντικείμενο όλων αυτών των δράσεων αποτελεί, η βελτίωση των συνθηκών εργασίας σε ένα ιδιαίτερα απαιτητικό περιβάλλον όπως αυτό των μεταλλείων και της μεταλλουργικής μονάδας, η αύξηση της παραγωγής και της παραγωγικότητας των εγκαταστάσεων αλλά και των εργαζομένων, η αύξηση της μεταλλουργικής απόδοσης, η αποτελεσματικότερη ενεργειακή διαχείριση, η ανάπτυξη νέων μεθόδων εμπλουτισμού και η ενίσχυση των περιβαλλοντικών τεχνολογιών. Κυρίως όμως μεγάλη πρόκληση για το επόμενο διάστημα αποτελεί η ανάπτυξη νέων εναλλακτικών μεθόδων μεταλλουργίας. Τα αποθέματα της εταιρίας είναι σημαντικά, ένα μεγάλο μέρος των αποθεμάτων αυτών είναι επεξεργάσιμα με τη χρησιμοποιούμενη σήμερα μεταλλουργική μέθοδο, η εξέταση μιας εναλλακτικής μεταλλουργικής επεξεργασίας θα έδινε τη δυνατότητα για την πλήρη αξιοποίηση των αποθεμάτων που διαθέτει και ιδιαίτερα αυτών με χαμηλή περιεκτικότητα νικελίου. Ένα κλασσικό επιτυχημένο παράδειγμα εκμετάλλευσης φτωχών κοιτασμάτων μεταλλεύματος αποτελεί σήμερα η Hellenic Copper Mines στην Κύπρο, η οποία εκμεταλλεύεται μεταλλεύματα με πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε χαλκό. Το συνδυαστικό μοντέλο πυρομεταλλουργικής – υδρομεταλλουργικής κατεργασίας έχει πολλά πλεονεκτήματα, πέραν του κόστους παραγωγής, της αξιοποίησης φτωχών σε νικέλιο κοιτασμάτων, θα έδινε επίσης προοπτική δεκαετιών σε μια ιστορική βιομηχανία της χώρας μας.