Από τη συμφωνία
"κουρέματος" του ελληνικού χρέους έως τα εισπρακτικά μέτρα και από τα
"θρίλερ" πριν την εκταμίευση των δόσεων του δανείου μέχρι το κίνημα "Δεν
πληρώνω". Το NEWS 247 θυμάται τα σημαντικότερα γεγονότα, που χάραξαν τη
"μελανή" εικόνα της ελληνικής οικονομίας το 2011
Η χρονιά που ολοκληρώνεται αναδείχθηκε σε μία συνεχή "δοκιμασία" τόσο
της Ελλάδας όσο και της Ευρωζώνης, λόγω της διεθνούς οικονομικής
κρίσης.
Ήταν η χώρα μας ωστόσο, που βρέθηκε στο κέντρο του κυκλώνα των
οικονομικών εξελίξεων, λόγω του μεγάλου δημοσίου χρέους της, προτού η
κρίση χτυπήσει τελικά την "πόρτα" και πιο δυνατών οικονομιών.
Κατά κοινή ομολογία μάλιστα, αποτέλεσε "πειραματόζωο" στα χέρια Ευρωπαίων ηγετών και διεθνών Οργανισμών, με σειρά δυσβάσταχτων μέτρων να επιβάλλονται ως μόνη λύση για την έξοδο από την κρίση.
Από το 2010 βέβαια, είχε ήδη σχεδιαστεί η πορεία της χρονιάς που φεύγει, με τα μέτρα να εξειδικεύονται και να σκληραίνουν.
Το NEWS 247 στέκεται στα πιο σημαντικά σημεία αυτής της "δοκιμασίας"...
1) Δραχμή or not δραχμή - Τα "θρίλερ" των δόσεων
Αν υπήρξε μία φράση που ειπώθηκε - ακούστηκε - διαδόθηκε
περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη φέτος, δεν ήταν άλλη, από το
"ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη" και επιστροφή στη δραχμή" ή το οποιοδήποτε εθνικό νόμισμα.
Η φράση αυτή έπαιρνε μάλιστα "σάρκα και οστά" κάθε παραμονή εκταμίευσης δόσης, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής βοήθειας προς την Ελλάδα, οπότε και οι πολίτες βίωναν την απόλυτη αβεβαιότητα και ψυχρολουσία, μη γνωρίζοντας τι μέλλει γενέσθαι.
Αποκορύφωμα των "θρίλερ", τα όσα προηγήθηκαν το καλοκαίρι, με την χώρα να οδεύει προς την στάση πληρωμών, τον πρωθυπουργό να φέρεται να παραιτείται και τελικά να προχωρά σε ανασχηματισμό, τοποθετώντας στην θέση του υπουργού Οικονομικών τον Ευάγγελο Βενιζέλο και επιβάλλοντας σειρά επώδυνων μέτρων.
Στην έκθεσή της για την εκταμίευση της 5ης δόσης του δανείου, η Κομισιόν έκανε ρητή αναφορά σε απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων μετά τη 12μηνη εφεδρεία, σημειώνοντας τις μεγάλες καθυστερήσεις στην αναμόρφωση του μισθολογικού κόστους και τη μείωση του προσωπικού στο στενό δημόσιο τομέα και τις ΔΕΚΟ.
Έκτοτε, και με τα ειλημμένα μέτρα να μην βρίσκουν την απόλυτη εφαρμογή τους, ήταν οι μέρες που προηγήθηκαν της εκταμίευσης της 6ης δόσης, που αφενός έκαναν τους Ευρωπαίους να υιοθετήσουν αυστηρότερη στάση απέναντι στην Ελλάδα και αφετέρου - ή μάλλον ως αποτέλεσμα αυτού - την ελληνική κυβέρνηση, να λαμβάνει νέα μέτρα, που γονάτιζαν τους Έλληνες εργαζόμενους και φορολογούμενους.
Μεταξύ αυτών, δραστικές περικοπές στους μισθούς, περικοπές στις συντάξεις με πλαφόν και στο εφάπαξ, εφεδρεία και απολύσεις σε μια σειρά από οργανισμούς, νέα μείωση του αφορολόγητου ορίου στο πλαίσιο της φορολογικής αναδιάρθρωσης, επέκταση έως και το 2014 του μέτρου του τέλους ακινήτων μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, μαχαίρι από 5% έως 40% στις επικουρικές συντάξεις.
2) Τα κατά "26ης Οκτωβρίου" και "9ης Δεκεμβρίου" Ευαγγέλια
Παρά την υιοθέτηση σειράς επώδυνων μέτρων, η
βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους δεν φαινόταν ικανή να διασφαλιστεί,
παρά μόνο με το "κούρεμά" του. Στις 21 Ιουλίου
αποφασίστηκε το "κούρεμα" του ελληνικού χρέους κατά 21%, ενώ στη Σύνοδο
Κορυφής της 26ης - 27ης Οκτωβρίου, αποφασίστηκε πιο γενναίο "κούρεμα" της τάξεως του 50%, μετά από ολονύκτιες διαπραγματεύσεις και πιέσεις των Μέρκελ και Σαρκοζί.
Το νέο δάνειο ορίστηκε στα 130 δισ. ευρώ, με τις τράπεζες να συμμετέχουν εθελοντικά, συνεισφέροντας 100 δισ. ευρώ. Το "πακέτο" προέβλεπε καλύτερα επιτόκια για την Ελλάδα, με την εφαρμογή του προγράμματος να επαφίεται στην ελληνική κυβέρνηση.
Την είδηση του μεγάλου "κουρέματος" χαιρέτισαν ο τέως πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου και ο υπουργός Οικονομικών, κάνοντας λόγο για αποφυγή χρεοκοπίας, όταν παλιότερα αρνούνταν με κάθε τρόπο ακόμη και την αναφορά στην έννοια του "κουρέματος".
Ο κ. Βενιζέλος κάνοντας απολογισμό της Συνόδου Κορυφής, σημείωσε τότε, πως αποφασίστηκε η εφαρμογή ενός νέου προγράμματος 100 δισ. ευρώ, για την περίοδο 2012 - 2014, σημειώνοντας πως με τη συμφωνία επετεύχθη η πλήρης εξασφάλιση της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος, καθ' όλη τη διάρκεια του προγράμματος και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών προς όφελος των πολιτών.
Στο πλαίσιο της ούτως ή άλλως δύσκολης χρονιάς για τις τράπεζες, το "κούρεμα" κατά 50%, στο πλαίσιο του PSI, απαιτεί πρόσθετες ενισχύσεις των Τραπεζών, έως 20 δισ. ευρώ περίπου, αν όλα πάνε σύμφωνα με το πρόγραμμα και η απομείωση δεν ανέβει σε υψηλότερα επίπεδα.
Ειδικά ως προς τις Τράπεζες, σημειώνεται πως η μείωση των καταθέσεων λόγω φόβου των πολιτών για το μέλλον της οικονομίας σημείωσε μεγάλη αύξηση, με αποκορύφωνα το διάστημα που μεσολάβησε από την προαναγγελία του δημοψηφίσματος για την συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου από τον Γ. Παπανδρέου μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από τον πρωθυπουργό, Λουκά Παπαδήμο, οπότε και οι Έλληνες "σήκωσαν" 14 δισ. ευρώ.
Μία από τις ελάχιστες θετικές ειδήσεις της χρονιάς, όσον αφορά στις Τράπεζες, ήταν η συγχώνευση της Alpha με την Eurobank.
Πάντως, η συμφωνία για το "κούρεμα" καθησύχασε τις αγορές με τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια να σημειώνουν άμεσα άνοδο.
Επόμενος μεγάλος σταθμός, η Συνάντηση Κορυφής της 8ης και 9ης Δεκεμβρίου, μεταξύ Μέρκελ και Σαρκοζί, κατά την οποία έβαλαν τέλος στην Ευρώπη, όπως την ξέραμε μέχρι σήμερα.
Παρίσι και Βερολίνο δεν θα δέχονται πλέον συμπεριφορές σαν αυτές της Ελλάδας και συμφώνησαν να προωθήσουν την επιβολή αυτόματων κυρώσεων σε όσα κράτη δεν τηρούν τον κανόνα του 3% για το δημοσιονομικό έλλειμμα.
O Γάλλος πρόεδρος δήλωσε ακόμη, ότι η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα είναι "απαραίτητη" για να μην ξανασυμβεί αυτό που έγινε στην Ελλάδα, ενώ η Άνγκελα Μέρκελ χαρακτήρισε το "κούρεμα" της Ελλάδας ως "μοναδική περίπτωση".
Οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής έδωσαν "ανάσα" στην Ελλάδα, επιβαιώνοντας την παραμονή της στη ζώνη του ευρώ.
3) Ο "από μηχανής θεός"... Ομάδα Δράσης
Με την απόφαση του κουρέματος του
ελληνικού χρέους, η Γερμανίδα Καγκελάριος έκανε λόγο για μόνιμη
επιτήρηση στην Ελλάδα και τα άλλα απείθαρχα κράτη. Όταν μάλιστα η κρίση
έφτασε στα σύνορα της Ιταλίας, κατέστη ακόμα σαφέστερο, πως η κρίση δεν
είναι ελληνική αλλά ευρωπαϊκή, γι αυτό άλλωστε και καταβάλλεται κάθε
δυνατή προσπάθεια για την ενίσχυση του EFSF.
Από το προσχέδιο μάλιστα της Συνόδου Κορυφής, προβλεπόταν αποστολή τεχνοκρατών στην Ελλάδα για να ενισχυθεί ο έλεγχος εφαρμογής του μνημονίου, με αποτέλεσμα άπαντες στην Ελλάδα να κάνουν λόγο για εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας,.
Τελικά, με στόχο την αυστηρή επιτήρηση εφαρμογής του προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας και την είσπραξη μερικών δισ. ευρώ, Γερμανοί εμπειρογνώμονες αποβιβάστηκαν στην Αθήνα για 2-3 χρόνια.
Αρμοδιότητά τους, η στήριξη της ανάπτυξης, της απασχόλησης και του ανταγωνισμού μέσω της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης, καθώς και η διατήρηση της προόδου προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής σταθεροποίησης, η επίσπευση 100 έργων από το ΕΣΠΑ ύψους 11 δισ. ευρώ, τα έργα εκμετάλλευσης αυτοκινητόδρομων, η διαχείριση αποβλήτων, οι επενδύσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και η ενίσχυση της ρευστότητας ΜΜΕ.
Η λεγόμενη "task force" υπό τον Χορστ Ράιχενμπαχ, προσβέπει στην άμεση είσπραξη 6-8 δισ. από τα συνολικά 60 δισεκατομμύρια ευρώ οφειλόμενων φόρων και στις μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση, στα πέντε μεγάλα έργα παραχώρησης αυτοκινητοδρόμων και τις ιδιωτικοποιήσεις.
Φυσικά, όλα αυτά με την προϋπόθεση θέσπισης συγκεκριμένων στόχων και χρονοδιαγράμματος από πλευράς τρόικας για τη μέγιστη αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της χώρας.
4) Εφεδρεία - ενιαίο μισθολόγιο κι επιστροφή σε εργασιακό "Μεσαίωνα"
Στις 20 Οκτωβρίου υπερψηφίστηκε το πολυνομοσχέδιο για το ενιαίο μισθολόγιο - βαθμολόγιο, την εργασιακή εφεδρεία,
τις συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις και άλλες διατάξεις εφαρμογής του
μεσοπρόθεσμου προγράμματος, ενώ ήδη οι "απολύσεις" δημοσίων υπαλλήλων
μετά την υποβολή τους σε καθεστώς εφεδρείας, ήταν στο "στόχαστρο" των
Ευρωπαίων από το καλοκαίρι. Το έδαφος για την υπογραφή του
πολυνομοσχεδίου είχε προετοιμάσει το υπουργικό συμβούλιο ήδη από τις
αρχές του Σεπτέμβρη, με τον υπουργό Οικονομικών να ανακοινώνει την
επιτάχυνση των καταργήσεων και των συγχωνεύσεων φορέων, υπό τη θεσμική
εγγύηση του ΑΣΕΠ.
Η εργασιακή εφεδρεία ορίστηκε σε 12 μήνες και με ύψος αποδοχών στο 60%, ενώ, όπως είπε ο κ. Βενιζέλος, δεν ετίθετο θέμα απολύσεων στη φάση αυτή, με τη διαφορά ότι όποιος δεν αξιοποιούσε τις ευκαιρίες επανεκπαίδευσης και κατάρτισης, τότε θα ίσχυε ό,τι και στον ιδιωτικό τομέα. Οι προσλήψεις στον δημόσιο τομέα διατηρούνταν σε αναλογία 1:10, ενώ ανακοινώθηκε μείωση του αριθμού των συμβασιούχων και εξέταση του ενδεχόμενου της εθελοντικής μερικής απασχόλησης ή της εθελοντικής άδειας άνευ αποδοχών.
Με το πολυνομοσχέδιο, Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου που δεν είχαν σχέση με το Δημόσιο μπήκαν στο στόχαστρο του υπουργείου Οικονομικών. Ζήτησαν να εξαιρεθούν από την εφεδρεία και τους επιβλήθηκε το ενιαίο μισθολόγιο του Δημοσίου και πλαφόν αμοιβών 1.900 ευρώ. Πρόκειται για κάποια από τα 151 ΝΠΙΔ που η Ειδική Γραμματεία ΔΕΚΟ του υπουργείου Οικονομικών ενέταξε πρώτα στο καθεστώς της εργασιακής εφεδρείας, ενώ πολλά εξ αυτών δεν υπάγονταν καν στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.
Έτσι, στο νέο μισθολόγιο του Δημοσίου εντάχθηκαν επιχειρήσεις, ιδρύματα και οργανισμοί που ποτέ μέχρι σήμερα δεν θεωρούνταν φορείς της Γενικής Κυβέρνησης και οι οποίοι προσλάμβαναν το προσωπικό τους με όρους εργασίας ιδιωτικού τομέα. Ζήτημα με τους φορείς αυτούς ανέκυψε στα μέσα Σεπτεμβρίου, όταν η Ειδική Γραμματεία ΔΕΚΟ του υπουργείου Οικονομικών απέστειλε εγκύκλιο σε αυτά τα ΝΠΙΔ ζητώντας να ορίσουν αριθμό προσωπικού που θα υπαχθεί σε εργασιακή εφεδρεία.
Εν συνεχεία, η κυβέρνηση κατέθεσε τροποποιήσεις στο πολυνομοσχέδιο, στο πλαίσιο εξίσωσης των μισθολογικών απολαβών όσων εργαζόμενων υπάγονται σε ειδικά μισθολόγια με των δημοσίων υπαλλήλων, όπως προέκυπταν από την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου.
Κρίσιμη ημερομηνία αναδείχθηκε η 26η Οκτωβρίου, οπότε και έληγε η προθεσμία για τις διοικήσεις 14 φορέων του Δημοσίου, να καταθέσουν τα ονόματα όσων φεύγουν, ενώ με τη λήξη της προθεσμίας ανακοινώθηκε, πως τουλάχιστον 10.000 οργανικές μονάδες θα "κόβονταν" στο Δημόσιο, με στόχο την κατάργηση μίας στις τρεις δημόσιες υπηρεσίες.
Και κάπως έτσι έφτασε ο Νοέμβριος, με την Τρόικα να ζητά άμεσα την επιτάχυνση των διαδικασιών ένταξης χιλιάδων εργαζομένων σε καθεστώς εφεδρείας, αλλά και ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων, δίνοντας προθεσμία στην ελληνική κυβέρνηση, έως τα μέσα Δεκεμβρίου, οπότε και θα επέστρεφαν οι επικεφαλής "Τροϊκανοί".
Κατά την άφιξή τους, μετά από συνάντηση με τον αρμόδιο υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Δ. Ρέππα, η Τρόικα ζήτησε την αποχώρηση 150.000 υπαλλήλων έως το 2015, με τους 30.000 από αυτούς να πρέπει να αποχωρήσουν έως το τέλος του 2011.
Η εφεδρεία τελικά αποδείχθηκε "φιάσκο", με το υπουργείο Οικονομικών να εκδίδει απόφαση "τιμωρία" για όσους μπορούσαν να βγουν στην εφεδρεία αλλά δεν το έκαναν, για οποιονδήποτε λόγο, από δική τους ή όχι υπαιτιότητα, προειδοποιώντας πως θα γίνονται κρατήσεις από τις συντάξεις τους.
Σημειώνεται πάντως, πως με προσωρινή διαταγή του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, η υπαγωγή σε προσυνταξιοδοτική διαθεσιμότητα μπήκε "στον πάγο", δικαιώνοντας υπάλληλο που υπηρετούσε σε Υπηρεσία Δημοσιονομικών Ελέγχων, ο οποίος ετέθη σε καθεστώς προσυνταξιοδοτικής διαθεσιμότητας.
Σημειώνεται ακόμη, πως σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, το "μαχαίρι" στους μισθούς και το "ψαλίδι" στις θέσεις εργασίας οδήγησαν στην αύξηση της παραγωγικότητας της Ελλάδας.
Όσον αφορά στο ενιαίο μισθολόγιο / βαθμολόγιο, οι αλλαγές αφορούσαν στα εξής:
- Για τις εισηγμένες ΔΕΚΟ που ανήκουν κατά πλειοψηφία στο Δημόσιο, το οποίο και ασκεί την διοίκηση, η μείωση των αμοιβών θα είναι στο επίπεδο του 65% των αποδοχών της 31.12.2009.
- Η αναστολή της επέκτασης ισχύος των κλαδικών συμβάσεων παρατείνεται μέχρι το τέλος του Προγράμματος Στήριξης το 2014.
- Η είσπραξη της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης θα γίνεται σταδιακά μέσω της παρακράτησης φόρου.
- Το Δημόσιο θα μπορεί να οργανώνει τον διεθνή διαγωνισμό για την παραχώρηση της άδειας του κρατικού λαχείου, η οποία είναι ψηφισμένη από το μεσοπρόθεσμο.
- Προανήγγειλε ρύθμιση σχετικά με την διάκριση μεταξύ νεοπροσλαμβανομένων και ήδη εργαζομένων σε σχέση με το ενιαίο μισθολόγιο- βαθμολόγιο.
- Θα θεσπιστούν εισοδηματικά κριτήρια για την προνοιακή στήριξη τριτέκνων και πολυτέκνων.
Το 2011 σήμανε ακόμη και την "επιβολή" των ελαστικών μορφών απασχόλησης εις βάρος της πλήρους δικαιωμάτων εργασίας. Οι συλλογικές συμβάσεις αντικαταστάθηκαν σε πολλές περιπτώσεις από ατομικές, ενώ έκαναν την εμφάνισή τους οι επιχειρησιακές συμβάσεις που προωθούν κυβέρνηση και τρόικα.
5) Μείωση μισθών, συντάξεων, αφορολόγητου και επιδομάτων
Το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα άνοιξε την "πόρτα" για ακόμη πιο αυστηρά μέτρα λιτότητας, μεταξύ των οποίων οι αυξήσεις σε ΦΠΑ, αλλαγές στο νομοσχέδιο με τις αποδείξεις και νέα μέτρα για μισθούς, συντάξεις και επιδόματα. Έντονες αντιδράσεις προκάλεσε και η μείωση του αφορολόγητου ορίου στις 5.000 ευρώ, η έκτακτη εισφορά στα εισοδήματα, ενώ σημαντική αύξηση σημειώθηκε και πάλι στα τέλη αυτοκινήτων.
Η περικοπή των συντάξεων, που αποτέλεσε και πάλι σταθερή "εισπρακτική πηγή" για την κυβέρνηση, ανέβασε ακόμα περισσότερο τον αριθμό των συνταξιούχων, που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ ήδη περισσότερες από 500.000 δεν έχουν κανένα εισόδημα.
Παρόλα αυτά όμως, τα ασφαλιστικά Ταμεία εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα ρευστότητας, αφού στερούνται εισφορών, ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και της μεγάλης ανεργίας.
Τον Δεκέμβριο, αποφασίστηκε μείωση των επικουρικών συντάξεων εντός του 2012, καθώς και συμπίεση των καταβαλλόμενων ποσών για νέους και παλιούς συνταξιούχους (ποσοστό αναπλήρωσης) αυστηρά στο 20% του μισθού.
Παράλληλα, σχεδιάζονται περικοπές και καταργήσεις ευνοϊκών φορολογικών ρυθμίσεων για μεταβιβάσεις περιουσίας, με αποτέλεσμα να περικοπούν φοροαπαλλαγές για μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές ακινήτων. Μεταξύ άλλων, τα υπό εξέταση μέτρα, αφορούν:
- Ενοποίηση των φόρων στην ακίνητη περιουσία.
- Εφαρμογή καθολικού πόθεν έσχες με ενιαία μεταχείριση των ατομικών εισοδημάτων κεφαλαίου.
Σχεδιάζεται να εφαρμοστεί ένα νέο σύστημα προσδιορισμού των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων που θα βασίζεται στην υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή αναλυτικών δηλώσεων πόθεν έσχες και στον έλεγχο της προέλευσης όλων των κεφαλαίων που διακινούν οι φορολογούμενοι, είτε αυτά δαπανώνται για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, είτε διατίθενται για καταναλωτικές ανάγκες, είτε αποταμιεύονται.
- Απλοποίηση του καθεστώτος ΦΠΑ και αναθεώρηση του συστήματος επιστροφής ΦΠΑ στους αγρότες.
Εν ολίγοις, εκ μέρους του επιτελείου του υπουργείου Οικονομικών σημειώνεται, πως χρειάζονται μέτρα που θα αντιστοιχούν στο 8% του AΕΠ για το διάστημα 2011-2012 και ένα επιπλέον πακέτο μέτρων που θα αντιστοιχεί στο 6% του ΑΕΠ για το 2013-2014 ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του πλεονάσματος 5% μέχρι το 2014.
6) Άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων
Νομοσχέδιο που ενέκρινε το υπουργικό συμβούλιο ήδη από τον
Ιανουάριο, προέβλεπε την πλήρη κατάργηση των περιορισμών σε δεκάδες
επαγγέλματα, στο πλαίσιο απελευθέρωσης των κλειστών επαγγελμάτων.
Με απόφασή του τον Αύγουστο, το ΣτΕ, επικαλούμενο το κατοχυρωμένο δικαίωμα της επαγγελματικής ελευθερίας (άρθρο 5, παράγραφος 1 του Συντάγματος), το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματική τη διατήρηση κλειστών επαγγελμάτων για οποιουσδήποτε λόγους. Άνοιξε έτσι το δρόμο για την πλήρη εφαρμογή του νόμου, που θεωρητικά τέθηκε σε ισχύ στις 2 Ιουλίου.
Έως τον Σεπτέμβριο και μετά από ένα καλοκαίρι άνευ προηγουμένου αντίδρασης και κινητοποιήσεων από ιδιοκτήτες ταξί, οδηγούς φορτηγών, δικηγόρους και φαρμακοποιούς, η κυβέρνηση αποφάσισε να κλείσει όλα τα κενά, προχωρώντας στην άρση των περιορισμών, με τον υπουργό Οικονομικών να καλεί πλέον όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία, Δικαιοσύνης, Μεταφορών και Υγείας, να προωθήσουν τις σχετικές ενέργειες.
Το ίδιο διάστημα, οι δανειστές μας επανέλαβαν το αίτημα για επίσπευση των διαδικασιών, ζητώντας την προετοιμασία των σχετικών νομοθετικών πράξεων.
Τον Δεκέμβριο πλέον και με πρωθυπουργό τον Λουκά παπαδήμο, η κυβέρνηση κρατά την Τρόικα σε στάση αναμονής.
Η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων βρισκόταν ανέκαθεν ψηλά στην "ατζέντα" των δανειστών που επανέρχονται για νέο γύρο συζητήσεων, που αναμένεται οριστικός, αποτελεσματικός και "επώδυνος".
Ενάμιση χρόνο μετά το Μνημόνιο, η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων εκκρεμεί, με τους δανειστές να στέκονται στις καθυστερήσεις και τις ανεφάρμοστες διατάξεις.
7) Το μεγάλο στοίχημα των αποκρατικοποιήσεων
Την άμεση δημιουργία Οργανισμού Αποκρατικοποιήσεων (Ταμείο
Δημόσιας Περιουσίας) για την προώθηση του προγράμματος διαχείρισης και
αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου, προέβλεπε το
Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής, το οποίο περιελάμβανε
και αναλυτικό πίνακα με τις αποκρατικοποιήσεις ανά τρίμηνο έως και το 2015.
Μετά την εκταμίευση της πέμπτης δόσης του δανείου, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Β. Σόιμπλε, ζήτησε "αποφασιστικά βήματα", που αντιστοιχούσαν σε μία ιδιωτικοποίηση την εβδομάδα, μέχρι το τέλος του έτους.
Έως τα τέλη Δεκεμβρίου, σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής, έπρεπε να ολοκληρωθούν 22 σχέδια αποκρατικοποιήσεων, πολλά εκ των οποίων σύνθετα (Ελληνικό, ακίνητα) και άλλα βέβαιο ότι θα προκαλούσαν την αντίδραση των συνδικάτων (ΕΥΑΘ, ΟΛΘ, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο κ.ά.).
Ο στόχος για τα έσοδα των 50 δισ. ευρώ έως το 2017 έπεσε στα 35 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2014 και 50 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2015, στόχοι προφανώς πολύ φιλόδοξοι.
Τελικά, ο στόχος άντλησης 5 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2011 κρίθηκε από τον ίδιο τον πρόεδρο του Ταμείου Αξιοποίησης Δημόσιας Περιουσίας, Γ. Κουκιάδη, ανέφικτος. "Θα είμαστε ευχαριστημένοι με έσοδα 3 δισεκατομμύρια ευρώ", δήλωσε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι "αν δεν κάνουμε καλά τη δουλειά μας, θα αναλάβουν οι ξένοι".
Πάντως, μέσα στη χρονιά, από τις προβλεπόμενες αποκρατικοποιήσεις, προχώρησαν η διάθεση του 10% του ΟΤΕ στην Deutsche Telekom (391 εκατ. ευρώ), η παραχώρηση των συχνοτήτων κινητής τηλεφωνίας (380 εκατ. ευρώ), η επέκταση του μονοπωλίου του ΟΠΑΠ και η άδεια για τα 35.000 παιγνιομηχανήματα (849 εκατ. ευρώ).
Σε ό,τι αφορά τον ΟΠΑΠ, για την επέκταση της διάρκειας της σύμβασης με το Δημόσιο για 10 χρόνια (λήγει το 2020 και θα παραταθεί έως το 2030) , καθώς και για τη διερεύνηση της δυνατότητας πώλησης της συμμετοχής του Δημοσίου στον οργανισμό (τέταρτο τρίμηνο), έχουν επιλεγεί οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι Deutsche Bank AG London Branch και Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.
Σχετικά με τις νέες άδειες παιχνίων για τον ΟΠΑΠ υπάρχουν ορισμένες εκκρεμότητες με την Ευρωπαϊκη Ενωση καθώς ενώ ο οργανισμός έχει το δικαίωμα πρώτης άρνησης για κάθε νέο τυχερό παιχνίδι που έρχεται στην Ελλάδα, η επικείμενη χορήγηση άδειας για 16.500 φρουτάκια απευθείας στον ΟΠΑΠ ενδεχομένως να χαρακτηριστεί κρατική ενίσχυση για αυτό και γίνονται προσπάθειες να ληφθεί το Ο.Κ. χωρίς να υπάρξουν στο μέλλον κυρώσεις.
Η υφιστάμενη σύμβαση διαχείρισης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ) που κανονικά λήγει το 2026 θα παρατεθεί για 20 χρόνια. Αρχές του 2012 το δημόσιο θα πωλήσει ποσοστό (περίπου 21%) από το 55% των μετοχών που κατέχει στο αεροδρόμιο. Για τα Κρατικά Λαχεία οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι Credit Suisse και Eurobank EFG Equities έχουν αναλάβει την πώληση του 100% των μετοχών αλλά θα προηγηθεί η εισφορά των λαχείων σε εταιρεία που θα συσταθεί για αυτό τον σκοπό.
8) Οι "τακτοποιήσεις" ή "χαράτσια" στα ακίνητα
Η χρονιά που ολοκληρώνεται, πέρα από κάθε αμφιβολία, "γονάτισε"
χιλιάδες ελληνικά νοικοκυριά, καθώς σειρά εισπρακτικών μέτρων σε
συνδυασμό με τις μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, έκανε σε πολλές
περιπτώσεις αδύνατη την αποπληρωμή των όποιων ειδικών ή μη τελών.
Εν αρχή ην η εγκύκλιος του τέως υφυπουργού Οικονομικών, Δημ. Κουσελά, με την οποία για πρώτη φορά καθορίστηκε η φορολογική μεταχείριση των κλειστών ημιυπαίθριων χώρων, γκαράζ, αποθηκών και λοιπά, τόσο όσον αφορά στα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης όσο και στο Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ), το φόρο μεταβίβασης, τις γονικές παροχές, τις κληρονομιές κτλ.
Οι χώροι που θα τακτοποιούνταν ή τακτοποιήθηκαν, έπρεπε για πρώτη φορά να συμπεριληφθούν στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος, ώστε να γνωρίζει η εφορία τα πραγματικά τετραγωνικά του ακινήτου για να υπολογίσει τα νέα τεκμήρια διαβίωσης. Αποτέλεσμα, η επιβάρυνση των νοικοκυριών με πρόσθετους φόρους.
Σημειώνεται δε, ότι η πρώην υπουργός Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη, καλώντας τους πολίτες να δηλώσουν τους ημιυπαίθριους χώρους, είχε δηλώσει, ότι δεν θα υπολογίζονται στο σύστημα τεκμηρίων διαβίωσης τα επιπλέον τετραγωνικά μέτρα αυτών, άρα δεν θα υπολογίζονταν ως τεκμήριο.
Εν συνεχεία, ήρθε το νομοσχέδιο για τα αυθαίρετα, που παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο τον Ιούλιο, από τον νέο υπουργό Περιβάλλοντος, Γ. Παπακωνσταντίνου, και προέβλεπε ρύθμιση 40 ετών για αυθαίρετα που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως ή εντός ορίων οικισμών και 20 χρόνια για κτίσματα σε εκτός σχεδίου ή εκτός ορίων οικισμών.
Σημειώνεται, ότι μέχρι στιγμής οι αιτήσεις έχουν ξεπεράσει τις 160.000, με το υπουργείο να αναμένει έσοδα άνω του 1 δισ. ευρώ.
Στο πλαίσιο εξοικονόμησης 1,7 δισ. ευρώ, από το βήμα της ΔΕΘ, ο υπουργός Οικονομικών, Ευ. Βενιζέλος, ανακοίνωσε το ειδικό τέλος στα ακίνητα, υπό την απειλή μάλιστα διακοπής του ρεύματος σε όσους καταναλωτές δεν το πληρώσουν.
Στην πορεία αποδείχθηκε ο μάλλον πρόχειρος σχεδιασμός του μέτρου, με τους νομικούς να κάνουν λόγο για αντισυνταγματικότητα και τους ιδιοκτήτες ακινήτων, που καλούνται να πληρώσουν τα ακίνητά τους ξανά, να αντιδρούν. Ακολούθησε "αλαλούμ", σχετικά με το ποιον θα βαρύνει το νέο τέλος, για να ξεκαθαριστεί ο τρόπος αποπληρωμής του και το πώς θα συμψηφίζεται μεταξύ ιδιοκτητών και ενοικιαστών ακινήτων, ενώ σε μία προσπάθεια να έχει το μέτρο κάποια λογική, θεσπίστηκαν κριτήρια όπως της παλαιότητας των κτισμάτων και της τιμής ζώνης.
Τα προβλήματα δεν σταμάτησαν εδώ, με τη ΔΕΗ να υπολογίζει σε πολλές περιπτώσεις λάθος το "χαράτσι". Σε απάντησή του το υπουργείο, κάλεσε τους πολίτες πρώτα να το πληρώσουν και μετά να σπεύσουν προς αποκατάσταση του λάθους, πάντα υπό την απειλή της διακοπής ρεύματος.
Στο πλευρό των καταναλωτών τάχθηκε από την αρχή η ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, υποστηρίζοντας πως "δεν μπορεί ένα κοινωνικό αγαθό, όπως το ρεύμα, να γίνεται προϊόν εκβιασμού". Κομβικό σημείο στις κινητοποιήσεις συμπαράστασης στους φορολογούμενους, η κατάληψη του κτιρίου έκδοσης των εντολών διακοπής ρεύματος, για ημέρες, μέχρι την επέμβαση των ΜΑΤ.
Υπενθυμίζεται πάντως, ότι οι πολίτες κλήθηκαν να πληρώσουν αρχικά σε 2 δόσεις για το 2011 και το 2012 σε 5 δόσεις το χαράτσι, που στο μεταξύ, με τροπολογία του Ευ. Βενιζέλου, έλαβε και επίσημα μόνιμο χαρακτήρα.
Πάντως, δικαστήρια δικαίωσαν ουκ ολίγες φορές καταναλωτές που αδυνατούσαν αποδεδειγμένα να αντεπεξέλθουν στην υποχρέωσή τους, να πληρώσουν το τέλος, ενώ Έλληνες πολίτες προσέφυγαν και στο ΣτΕ, ζητώντας την ακύρωσή του ως αντισυνταγματικού.
Εν τω μεταξύ, το 2012 θα αποτελέσει εφιαλτική χρονιά για πάνω από 5,5 εκατομμύρια μισθωτούς, συνταξιούχους, αυτοαπασχολούμενους και ιδιοκτήτες ακινήτων, που θα κληθούν για μία ακόμα φορά να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη.
9) "Δεν πληρώνω... Δεν πληρώνω"
Το κίνημα "δεν πληρώνω, δεν πληρώνω", ξεκίνησε ήδη από τον
περασμένο Αύγουστο τη δράση του, ως διαμαρτυρία για τα ακριβά διόδια σε
πολλές περιοχές της χώρας, αλλά εξελίχθηκε σε μαζικό κίνημα, με
εκατοντάδες πολίτες να αρνούνται να καταβάλουν το τίμημα στους σταθμούς.
Σταδιακά η επίδραση του κινήματος εξαπλωνόταν, με τους πολίτες να
συσπειρώνονται και να κλιμακώνουν τις κινητοποιήσεις τους μέσα στο
2011, σηκώνοντας τις μπάρες τους σε πολλούς σταθμούς.
Βέβαια, συνάντησαν την αντίδραση των εταιρειών εκμετάλλευσης των διοδίων, που απειλούσαν με αγωγές κατά οδηγών, που αρνήθηκαν να πληρώσουν διόδια, ενώ οι κοινοπραξίες των αυτοκινητοδρόμων απειλούσαν ακόμη και με καταγγελία των συμβάσεων. Το αρμόδιο υπουργείο Μεταφορών έκανε αρκετές φορές λόγο για μείωση του αντιτίμου στα διόδια, πράγμα που δεν συνέβη ποτέ.
Στις αρχές του έτους, ένα νέο κίνημα, με σκοπό να πείσει τους επιβάτες των ΜΜΜ να μην πληρώνουν εισιτήρια, έκανε την παρθενική του εμφάνιση στη Θεσσαλονίκη. Η νέα αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων, σε συνδυασμό με τα επώδυνα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση, όξυνε τις αντιδράσεις, με τα μέλη του κινήματος να καταλαμβάνουν σταθμούς μετρό και ΗΣΑΠ και να καλύπτουν με ταινίες τα ακυρωτικά μηχανήματα, καλώντας τους πολίτες να μην πληρώσουν.
Σε μία προσπάθεια να κατευνάσει τα πνεύματα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε μείωση 50% στις τιμές των εισιτηρίων για τους ανέργους και για όσους έχουν οικογενειακό εισόδημα μέχρι 20.000.
Την υποστήριξή τους στους πολίτες εξέφρασαν οι συνδικαλιστές των μέσων σταθερής τροχιάς, που σε μια προσπάθεια να αμβλύνουν τις εντυπώσεις που έχουν δημιουργηθεί από τις συνεχείς απεργίες και την ταλαιπωρία του επιβατικού κοινού, τόνισαν ότι το επιχείρημα για μεγάλα ελλείμματα των μέσων μεταφοράς αποτελεί "κυνικό ψέμα", καθώς, όπως είπαν, ουδέποτε επιδοτήθηκαν - πλην δύο ετών - με το σύνολο της νόμιμης επιχορήγησης.
10) Φοροδιαφυγή... Σύμπτωση που επαναλαμβάνεται παύει να είναι σύμπτωση
Η πάταξη της φοροδιαφυγής είναι
ένα από τα μεγαλύτερα "στοιχήματα" αυτής της κυβέρνησης και της
προηγούμενης. Τα "πλοκάμια" της ωστόσο, είναι μάλλον πολύ μακριά και τα
μέτωπα πολλά, με αποτέλεσμα να έχουν γίνει μικρά μόνο βήματα προς την
κατεύθυνση αυτή.
Αρχής γενομένης, από τη δήλωση "βόμβα" του πρώην υφυπουργού Οικονομικών, Δ. Κουσελά, περί ύπαρξης λίστας με 3.800 ονόματα μεγαλοοφειλετών του Δημοσίου, άνοιξε νέος κύκλος "κυνηγητού", για την εξασφάλιση των βεβαιωμένων χρεών. Βέβαια, μετά την παρέμβαση του Οικονομικού Εισαγγελέα, Γρ. Πεπόνη, ο κ. Κουσελάς ανακάλεσε τα περί λίστας, κάνοντας στροφή 180 μοιρών.
Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα έδωσε το "πράσινο φως" για τη δημοσιοποίηση των ονομάτων, τα οποία σε κάθε περίπτωση, θα μάθαιναν μόνο οι βουλευτές.
Μέχρι σήμερα, σε περισσότερες από 30 συλλήψεις για βεβαιωμένα χρέη στο δημόσιο έχουν προχωρήσει οι άνδρες της Οικονομικής Αστυνομίας, κατ' εφαρμογήν της εγκυκλίου του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ν. Παντελή, που προέβλεπε σύλληψη με αυτόφωρη διαδικασία, για οφειλές άνω του ποσού των 75.000 ευρώ, καθώς και για περιπτώσεις βεβαιωμένου χρέους άνω των 150.000 ευρώ.
Ωστόσο, μέχρι πρότινος, ίσχυε το οξύμωρο σχήμα, οι μεγαλοοφειλέτες του Δημοσίου να εκμεταλλεύονται τις διατάξεις του νόμου και ενώ συλλαμβάνονται για χρέη εκατομμυρίων, δεν πληρώνουν ούτε ένα ευρώ στο ελληνικό Δημόσιο.
Πριν λίγες ημέρες, σε μία προσπάθεια να καλύψει το "κενό" που μεσολαβούσε μεταξύ σύλληψης και "τιμωρίας" των μεγαλοοφειλετών, το υπουργείο Οικονομικών έβαλε τέλος στην "θαλπωρή" του άρθρου 99 του Πτωχευτικού Κώδικα, που προέβλεπε, ότι "με την επικύρωση της συμφωνίας για ένταξη στο άρθρο 99 αίρεται αυτοδικαίως η απαγόρευση ή το κώλυμα έκδοσης επιταγών που είχε επιβληθεί στον οφειλέτη πριν από την έναρξη της διαδικασίας εξυγίανσης", ή με άλλα λόγια, την εξάλειψη του αξιοποίνου των αδικημάτων.
Με δεδομένα το άνευ αποτελέσματος μέτρο της σύλληψης των μεγαλοοφειλετών, το υπουργείο συζητά νέα αλλαγή του φορολογικού συστήματος.
Στο ίδιο μήκος κύματος και το "κυνήγι" των ελληνικών καταθέσεων στο εξωτερικό, με τον υπουργό Ευ. Βενιζέλο, να επανέρχεται με απειλή - προειδοποίηση, για δημοσιοποίηση των καταθέσεων, σημειώνοντας πως τα ονόματα όσων είτε δεν ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση είτε δεν κατάφεραν να δικαιολογήσουν την προέλευσή τους, θα δημοσιευθούν στην ιστοσελίδα του υπουργείου.
Πριν λίγες ημέρες, ο υπουργός υπογράμμισε, ότι το σχέδιο για την υπογραφή της συμφωνίας ανταλλαγής φορολογικών στοιχείων με την Ελβετία είναι έτοιμο. Κατά συνέπεια, όπως είπε, "όσοι επί χρόνια περιμένουν να δουν πόσες είναι αυτές οι ελληνικού ενδιαφέροντος καταθέσεις στην Ελβετία, θα το δουν τώρα και το Ελληνικό Δημόσιο Ταμείο θα εισπράξει ένα πολύ σημαντικό ποσοστό ως φόρο επί των κατατεθειμένων στην Ελβετία χρημάτων".
Χρονιά "λαβράκι" αποδείχθηκε το 2011 και για το ΣΔΟΕ, τα "ευρήματα" του οποίου ήταν το λιγότερο εντυπωσιακά. Απίστευτες περιπτώσεις όπου ιατροί, αστρολόγοι, δημόσιοι υπάλληλοι, ακόμη και άνεργοι ή αγρότες, εμφανίζονταν να έχουν ετήσια εισοδήματα λίγων χιλιάδων ευρώ, ενώ στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους, βρίσκονταν "κρυμμένοι" θησαυροί εκατομμυρίων ευρώ.
Επιπλέον, περίπου 1.000 Έλληνες έχει βάλει στο στόχαστρο το ΣΔΟΕ, ώστε να διαπιστώσει εάν τα ποσά των εμβασμάτων που "φυγάδευσαν" μέσω εμβασμάτων στο εξωτερικό δικαιολογούνται από τα εισοδήματά τους, κατά τη διετία 2009 - 2011.
Και όλα αυτά, ενώ σειρά εκθέσεων από διεθνείς και μη οργανισμούς, τοποθετούν την Ελλάδα στην κορυφή της λίστας με τις χώρες που φοροδιαφεύγουν, ενώ κάθε χρόνο χάνουμε έσοδα δισ. ευρώ.
Γι' αυτό και σε μία νέα προσπάθεια να πατάξει το φαινόμενο, το υπουργείο Οικονομικών επεξεργάζεται ένα νέο Εθνικό Φορολογικό Σύστημα, υπό την επίβλεψη της "Ομάδα Δράσης" του Χορστ Ράιχενμπαχ.
Εν τω μεταξύ, λίγο πριν μας "αφήσει" αυτός ο χρόνος, οι δύο οικονομικοί εισαγγελείς, Γρ. Πεπόνης και Σπ. Μουζακίτης, υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους, καταγγέλλοντας παρεμβάσεις στο έργο τους.
Η παραίτηση των εισαγγελικών λειτουργών προκάλεσε την αντίδραση των υπουργών Οικονομίας και Δικαιοσύνης, Ευ. Βενιζέλου και Μιλ. Παπαϊωάννου, που χαρακτήρισαν την αντίδρασή τους "βεβιασμένη" και "υπερβολική" και ζήτησαν τη διερεύνηση των καταγγελιών.
11) Ανεργία + λουκέτα στην αγορά = μετανάστευση Ελλήνων
Σταθερά πάνω από το 17% κυμάνθηκαν τα ποσοστά ανεργίας το 2011, με τη ΓΣΕΕ να κάνει λόγο για "εκτόξευση" στο 22% το 2012, γεγονός που μεταφράζεται σε περισσότερους από 1.000.000 ανέργους.
Τις 60.000 έφτασαν τα "λουκέτα" στα εμπορικά καταστήματα το 2011, με τις προβλέψεις να είναι ακόμη πιο δυσοίωνες και για το νέο έτος. Αποτέλεσμα, ολοένα και περισσότεροι Έλληνες, νέοι και με σπουδές στην πλειοψηφία τους, να παίρνουν την απόφαση, να "εγκαταλείψουν" την Ελλάδα, με την ελπίδα να έχουν μία καλύτερη τύχη σε οποιαδήποτε ξένη χώρα.
Αρχής γενομένης από την Αυστραλία, που άνοιξε τις πόρτες και την "αγκαλιά" της στους Έλληνες, η Γερμανία φέρεται πως έγινε εκ νέου χώρα Ελλήνων μεταναστών. Αλματώδης ήταν η αύξηση της μετανάστευσης το πρώτο εξάμηνο του 2011, διάστημα κατά το οποίο, ο αριθμός των νέων μεταναστών από την Ελλάδα αυξήθηκε κατά 84%, φτάνοντας σε πραγματικά νούμερα τους 4.100 ανθρώπους.
Ακόμη, μεγάλη αύξηση εξακολουθεί να σημειώνει ο αριθμός των Ελλήνων που συμπληρώνουν το europass ή αλλιώς το Επαγγελματικό Ευρωδιαβατήριο ή αλλιώς τον φάκελο με τα προσωπικά στοιχεία και προσόντα, ελπίζοντας να ανοίξουν οι "πόρτες" για μία καλύτερη τύχη και εργασία εκτός Ελλάδας. Σημειώνεται, ότι από τον Αύγουστο έως τον Νοέμβριο του 2011, στην ιστοσελίδα συμπληρώθηκαν ακόμη 30.000 βιογραφικά, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό στα 89.300 βιογραφικά. Σύμφωνα με τις προβλέψεις μέχρι την εκπνοή του έτους τα κατατεθημένα βιογραφικά θα ξεπεράσουν τα 100.000.
Δυστυχώς, οι προβλέψεις για την ελληνική οικονομία και το 2012 είναι κατά τον ΙΟΒΕ δυσοίωνες, με την επίτευξη του ελλείμματος στο 9% να θεωρείται δύσκολο έργο. Στην τέταρτη 3μηνιαία έκθεσή του για την ελληνική οικονομία, το ΙΟΒΕ θεωρεί δύσκολη την επίτευξη του στόχου για έλλειμμα 9% του ΑΕΠ το 2011, ενώ εκτιμά πως η ύφεση της ελληνικής οικονομίας θα κινηθεί σε επίπεδο τουλάχιστον 5,5% και η ανεργία θα διαμορφωθεί στο 17,3%.
Έντονη είναι παράλληλα και η ανησυχία στον εμπορικό κόσμο για ακόμη περισσότερα "λουκέτα" σε πολλές επιχειρήσεις το 2012, κυρίως μετά την κατακόρυφη πτώση των πωλήσεων κατά την εορταστική περίοδο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Σε κάθε περίπτωση, κύκλοι του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικής Πώλησης Ελλάδος αναφέρονται σε κύμα λουκέτων, ήδη από τον πρώτο μήνα του 2012.
Πάντως, ο πρωθυπουργός, Λουκάς Παπαδήμος, σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου στο Μέγαρο Μαξίμου, ανακοίνωσε την προώθηση ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης και κατάρτισης, με στόχο την ενίσχυση της απασχόλησης και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, αλλά και την επανένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας.
Στόχος, όπως είπε, είναι η δημιουργία 153.000 θέσεων εργασίας το πρώτο τρίμηνο του 2012. Ίδωμεν...
Κατά κοινή ομολογία μάλιστα, αποτέλεσε "πειραματόζωο" στα χέρια Ευρωπαίων ηγετών και διεθνών Οργανισμών, με σειρά δυσβάσταχτων μέτρων να επιβάλλονται ως μόνη λύση για την έξοδο από την κρίση.
Από το 2010 βέβαια, είχε ήδη σχεδιαστεί η πορεία της χρονιάς που φεύγει, με τα μέτρα να εξειδικεύονται και να σκληραίνουν.
Το NEWS 247 στέκεται στα πιο σημαντικά σημεία αυτής της "δοκιμασίας"...
1) Δραχμή or not δραχμή - Τα "θρίλερ" των δόσεων
Η φράση αυτή έπαιρνε μάλιστα "σάρκα και οστά" κάθε παραμονή εκταμίευσης δόσης, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής βοήθειας προς την Ελλάδα, οπότε και οι πολίτες βίωναν την απόλυτη αβεβαιότητα και ψυχρολουσία, μη γνωρίζοντας τι μέλλει γενέσθαι.
Αποκορύφωμα των "θρίλερ", τα όσα προηγήθηκαν το καλοκαίρι, με την χώρα να οδεύει προς την στάση πληρωμών, τον πρωθυπουργό να φέρεται να παραιτείται και τελικά να προχωρά σε ανασχηματισμό, τοποθετώντας στην θέση του υπουργού Οικονομικών τον Ευάγγελο Βενιζέλο και επιβάλλοντας σειρά επώδυνων μέτρων.
Στην έκθεσή της για την εκταμίευση της 5ης δόσης του δανείου, η Κομισιόν έκανε ρητή αναφορά σε απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων μετά τη 12μηνη εφεδρεία, σημειώνοντας τις μεγάλες καθυστερήσεις στην αναμόρφωση του μισθολογικού κόστους και τη μείωση του προσωπικού στο στενό δημόσιο τομέα και τις ΔΕΚΟ.
Έκτοτε, και με τα ειλημμένα μέτρα να μην βρίσκουν την απόλυτη εφαρμογή τους, ήταν οι μέρες που προηγήθηκαν της εκταμίευσης της 6ης δόσης, που αφενός έκαναν τους Ευρωπαίους να υιοθετήσουν αυστηρότερη στάση απέναντι στην Ελλάδα και αφετέρου - ή μάλλον ως αποτέλεσμα αυτού - την ελληνική κυβέρνηση, να λαμβάνει νέα μέτρα, που γονάτιζαν τους Έλληνες εργαζόμενους και φορολογούμενους.
Μεταξύ αυτών, δραστικές περικοπές στους μισθούς, περικοπές στις συντάξεις με πλαφόν και στο εφάπαξ, εφεδρεία και απολύσεις σε μια σειρά από οργανισμούς, νέα μείωση του αφορολόγητου ορίου στο πλαίσιο της φορολογικής αναδιάρθρωσης, επέκταση έως και το 2014 του μέτρου του τέλους ακινήτων μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, μαχαίρι από 5% έως 40% στις επικουρικές συντάξεις.
2) Τα κατά "26ης Οκτωβρίου" και "9ης Δεκεμβρίου" Ευαγγέλια
Το νέο δάνειο ορίστηκε στα 130 δισ. ευρώ, με τις τράπεζες να συμμετέχουν εθελοντικά, συνεισφέροντας 100 δισ. ευρώ. Το "πακέτο" προέβλεπε καλύτερα επιτόκια για την Ελλάδα, με την εφαρμογή του προγράμματος να επαφίεται στην ελληνική κυβέρνηση.
Την είδηση του μεγάλου "κουρέματος" χαιρέτισαν ο τέως πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου και ο υπουργός Οικονομικών, κάνοντας λόγο για αποφυγή χρεοκοπίας, όταν παλιότερα αρνούνταν με κάθε τρόπο ακόμη και την αναφορά στην έννοια του "κουρέματος".
Ο κ. Βενιζέλος κάνοντας απολογισμό της Συνόδου Κορυφής, σημείωσε τότε, πως αποφασίστηκε η εφαρμογή ενός νέου προγράμματος 100 δισ. ευρώ, για την περίοδο 2012 - 2014, σημειώνοντας πως με τη συμφωνία επετεύχθη η πλήρης εξασφάλιση της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος, καθ' όλη τη διάρκεια του προγράμματος και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών προς όφελος των πολιτών.
Στο πλαίσιο της ούτως ή άλλως δύσκολης χρονιάς για τις τράπεζες, το "κούρεμα" κατά 50%, στο πλαίσιο του PSI, απαιτεί πρόσθετες ενισχύσεις των Τραπεζών, έως 20 δισ. ευρώ περίπου, αν όλα πάνε σύμφωνα με το πρόγραμμα και η απομείωση δεν ανέβει σε υψηλότερα επίπεδα.
Ειδικά ως προς τις Τράπεζες, σημειώνεται πως η μείωση των καταθέσεων λόγω φόβου των πολιτών για το μέλλον της οικονομίας σημείωσε μεγάλη αύξηση, με αποκορύφωνα το διάστημα που μεσολάβησε από την προαναγγελία του δημοψηφίσματος για την συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου από τον Γ. Παπανδρέου μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από τον πρωθυπουργό, Λουκά Παπαδήμο, οπότε και οι Έλληνες "σήκωσαν" 14 δισ. ευρώ.
Μία από τις ελάχιστες θετικές ειδήσεις της χρονιάς, όσον αφορά στις Τράπεζες, ήταν η συγχώνευση της Alpha με την Eurobank.
Πάντως, η συμφωνία για το "κούρεμα" καθησύχασε τις αγορές με τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια να σημειώνουν άμεσα άνοδο.
Επόμενος μεγάλος σταθμός, η Συνάντηση Κορυφής της 8ης και 9ης Δεκεμβρίου, μεταξύ Μέρκελ και Σαρκοζί, κατά την οποία έβαλαν τέλος στην Ευρώπη, όπως την ξέραμε μέχρι σήμερα.
Παρίσι και Βερολίνο δεν θα δέχονται πλέον συμπεριφορές σαν αυτές της Ελλάδας και συμφώνησαν να προωθήσουν την επιβολή αυτόματων κυρώσεων σε όσα κράτη δεν τηρούν τον κανόνα του 3% για το δημοσιονομικό έλλειμμα.
O Γάλλος πρόεδρος δήλωσε ακόμη, ότι η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα είναι "απαραίτητη" για να μην ξανασυμβεί αυτό που έγινε στην Ελλάδα, ενώ η Άνγκελα Μέρκελ χαρακτήρισε το "κούρεμα" της Ελλάδας ως "μοναδική περίπτωση".
Οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής έδωσαν "ανάσα" στην Ελλάδα, επιβαιώνοντας την παραμονή της στη ζώνη του ευρώ.
3) Ο "από μηχανής θεός"... Ομάδα Δράσης
Από το προσχέδιο μάλιστα της Συνόδου Κορυφής, προβλεπόταν αποστολή τεχνοκρατών στην Ελλάδα για να ενισχυθεί ο έλεγχος εφαρμογής του μνημονίου, με αποτέλεσμα άπαντες στην Ελλάδα να κάνουν λόγο για εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας,.
Τελικά, με στόχο την αυστηρή επιτήρηση εφαρμογής του προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας και την είσπραξη μερικών δισ. ευρώ, Γερμανοί εμπειρογνώμονες αποβιβάστηκαν στην Αθήνα για 2-3 χρόνια.
Αρμοδιότητά τους, η στήριξη της ανάπτυξης, της απασχόλησης και του ανταγωνισμού μέσω της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης, καθώς και η διατήρηση της προόδου προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής σταθεροποίησης, η επίσπευση 100 έργων από το ΕΣΠΑ ύψους 11 δισ. ευρώ, τα έργα εκμετάλλευσης αυτοκινητόδρομων, η διαχείριση αποβλήτων, οι επενδύσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και η ενίσχυση της ρευστότητας ΜΜΕ.
Η λεγόμενη "task force" υπό τον Χορστ Ράιχενμπαχ, προσβέπει στην άμεση είσπραξη 6-8 δισ. από τα συνολικά 60 δισεκατομμύρια ευρώ οφειλόμενων φόρων και στις μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση, στα πέντε μεγάλα έργα παραχώρησης αυτοκινητοδρόμων και τις ιδιωτικοποιήσεις.
Φυσικά, όλα αυτά με την προϋπόθεση θέσπισης συγκεκριμένων στόχων και χρονοδιαγράμματος από πλευράς τρόικας για τη μέγιστη αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της χώρας.
4) Εφεδρεία - ενιαίο μισθολόγιο κι επιστροφή σε εργασιακό "Μεσαίωνα"
Η εργασιακή εφεδρεία ορίστηκε σε 12 μήνες και με ύψος αποδοχών στο 60%, ενώ, όπως είπε ο κ. Βενιζέλος, δεν ετίθετο θέμα απολύσεων στη φάση αυτή, με τη διαφορά ότι όποιος δεν αξιοποιούσε τις ευκαιρίες επανεκπαίδευσης και κατάρτισης, τότε θα ίσχυε ό,τι και στον ιδιωτικό τομέα. Οι προσλήψεις στον δημόσιο τομέα διατηρούνταν σε αναλογία 1:10, ενώ ανακοινώθηκε μείωση του αριθμού των συμβασιούχων και εξέταση του ενδεχόμενου της εθελοντικής μερικής απασχόλησης ή της εθελοντικής άδειας άνευ αποδοχών.
Με το πολυνομοσχέδιο, Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου που δεν είχαν σχέση με το Δημόσιο μπήκαν στο στόχαστρο του υπουργείου Οικονομικών. Ζήτησαν να εξαιρεθούν από την εφεδρεία και τους επιβλήθηκε το ενιαίο μισθολόγιο του Δημοσίου και πλαφόν αμοιβών 1.900 ευρώ. Πρόκειται για κάποια από τα 151 ΝΠΙΔ που η Ειδική Γραμματεία ΔΕΚΟ του υπουργείου Οικονομικών ενέταξε πρώτα στο καθεστώς της εργασιακής εφεδρείας, ενώ πολλά εξ αυτών δεν υπάγονταν καν στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.
Έτσι, στο νέο μισθολόγιο του Δημοσίου εντάχθηκαν επιχειρήσεις, ιδρύματα και οργανισμοί που ποτέ μέχρι σήμερα δεν θεωρούνταν φορείς της Γενικής Κυβέρνησης και οι οποίοι προσλάμβαναν το προσωπικό τους με όρους εργασίας ιδιωτικού τομέα. Ζήτημα με τους φορείς αυτούς ανέκυψε στα μέσα Σεπτεμβρίου, όταν η Ειδική Γραμματεία ΔΕΚΟ του υπουργείου Οικονομικών απέστειλε εγκύκλιο σε αυτά τα ΝΠΙΔ ζητώντας να ορίσουν αριθμό προσωπικού που θα υπαχθεί σε εργασιακή εφεδρεία.
Εν συνεχεία, η κυβέρνηση κατέθεσε τροποποιήσεις στο πολυνομοσχέδιο, στο πλαίσιο εξίσωσης των μισθολογικών απολαβών όσων εργαζόμενων υπάγονται σε ειδικά μισθολόγια με των δημοσίων υπαλλήλων, όπως προέκυπταν από την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου.
Κρίσιμη ημερομηνία αναδείχθηκε η 26η Οκτωβρίου, οπότε και έληγε η προθεσμία για τις διοικήσεις 14 φορέων του Δημοσίου, να καταθέσουν τα ονόματα όσων φεύγουν, ενώ με τη λήξη της προθεσμίας ανακοινώθηκε, πως τουλάχιστον 10.000 οργανικές μονάδες θα "κόβονταν" στο Δημόσιο, με στόχο την κατάργηση μίας στις τρεις δημόσιες υπηρεσίες.
Και κάπως έτσι έφτασε ο Νοέμβριος, με την Τρόικα να ζητά άμεσα την επιτάχυνση των διαδικασιών ένταξης χιλιάδων εργαζομένων σε καθεστώς εφεδρείας, αλλά και ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων, δίνοντας προθεσμία στην ελληνική κυβέρνηση, έως τα μέσα Δεκεμβρίου, οπότε και θα επέστρεφαν οι επικεφαλής "Τροϊκανοί".
Κατά την άφιξή τους, μετά από συνάντηση με τον αρμόδιο υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Δ. Ρέππα, η Τρόικα ζήτησε την αποχώρηση 150.000 υπαλλήλων έως το 2015, με τους 30.000 από αυτούς να πρέπει να αποχωρήσουν έως το τέλος του 2011.
Η εφεδρεία τελικά αποδείχθηκε "φιάσκο", με το υπουργείο Οικονομικών να εκδίδει απόφαση "τιμωρία" για όσους μπορούσαν να βγουν στην εφεδρεία αλλά δεν το έκαναν, για οποιονδήποτε λόγο, από δική τους ή όχι υπαιτιότητα, προειδοποιώντας πως θα γίνονται κρατήσεις από τις συντάξεις τους.
Σημειώνεται πάντως, πως με προσωρινή διαταγή του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, η υπαγωγή σε προσυνταξιοδοτική διαθεσιμότητα μπήκε "στον πάγο", δικαιώνοντας υπάλληλο που υπηρετούσε σε Υπηρεσία Δημοσιονομικών Ελέγχων, ο οποίος ετέθη σε καθεστώς προσυνταξιοδοτικής διαθεσιμότητας.
Σημειώνεται ακόμη, πως σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, το "μαχαίρι" στους μισθούς και το "ψαλίδι" στις θέσεις εργασίας οδήγησαν στην αύξηση της παραγωγικότητας της Ελλάδας.
Όσον αφορά στο ενιαίο μισθολόγιο / βαθμολόγιο, οι αλλαγές αφορούσαν στα εξής:
- Για τις εισηγμένες ΔΕΚΟ που ανήκουν κατά πλειοψηφία στο Δημόσιο, το οποίο και ασκεί την διοίκηση, η μείωση των αμοιβών θα είναι στο επίπεδο του 65% των αποδοχών της 31.12.2009.
- Η αναστολή της επέκτασης ισχύος των κλαδικών συμβάσεων παρατείνεται μέχρι το τέλος του Προγράμματος Στήριξης το 2014.
- Η είσπραξη της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης θα γίνεται σταδιακά μέσω της παρακράτησης φόρου.
- Το Δημόσιο θα μπορεί να οργανώνει τον διεθνή διαγωνισμό για την παραχώρηση της άδειας του κρατικού λαχείου, η οποία είναι ψηφισμένη από το μεσοπρόθεσμο.
- Προανήγγειλε ρύθμιση σχετικά με την διάκριση μεταξύ νεοπροσλαμβανομένων και ήδη εργαζομένων σε σχέση με το ενιαίο μισθολόγιο- βαθμολόγιο.
- Θα θεσπιστούν εισοδηματικά κριτήρια για την προνοιακή στήριξη τριτέκνων και πολυτέκνων.
Το 2011 σήμανε ακόμη και την "επιβολή" των ελαστικών μορφών απασχόλησης εις βάρος της πλήρους δικαιωμάτων εργασίας. Οι συλλογικές συμβάσεις αντικαταστάθηκαν σε πολλές περιπτώσεις από ατομικές, ενώ έκαναν την εμφάνισή τους οι επιχειρησιακές συμβάσεις που προωθούν κυβέρνηση και τρόικα.
5) Μείωση μισθών, συντάξεων, αφορολόγητου και επιδομάτων
Η περικοπή των συντάξεων, που αποτέλεσε και πάλι σταθερή "εισπρακτική πηγή" για την κυβέρνηση, ανέβασε ακόμα περισσότερο τον αριθμό των συνταξιούχων, που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ ήδη περισσότερες από 500.000 δεν έχουν κανένα εισόδημα.
Παρόλα αυτά όμως, τα ασφαλιστικά Ταμεία εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα ρευστότητας, αφού στερούνται εισφορών, ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και της μεγάλης ανεργίας.
Τον Δεκέμβριο, αποφασίστηκε μείωση των επικουρικών συντάξεων εντός του 2012, καθώς και συμπίεση των καταβαλλόμενων ποσών για νέους και παλιούς συνταξιούχους (ποσοστό αναπλήρωσης) αυστηρά στο 20% του μισθού.
Παράλληλα, σχεδιάζονται περικοπές και καταργήσεις ευνοϊκών φορολογικών ρυθμίσεων για μεταβιβάσεις περιουσίας, με αποτέλεσμα να περικοπούν φοροαπαλλαγές για μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές ακινήτων. Μεταξύ άλλων, τα υπό εξέταση μέτρα, αφορούν:
- Ενοποίηση των φόρων στην ακίνητη περιουσία.
- Εφαρμογή καθολικού πόθεν έσχες με ενιαία μεταχείριση των ατομικών εισοδημάτων κεφαλαίου.
Σχεδιάζεται να εφαρμοστεί ένα νέο σύστημα προσδιορισμού των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων που θα βασίζεται στην υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή αναλυτικών δηλώσεων πόθεν έσχες και στον έλεγχο της προέλευσης όλων των κεφαλαίων που διακινούν οι φορολογούμενοι, είτε αυτά δαπανώνται για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, είτε διατίθενται για καταναλωτικές ανάγκες, είτε αποταμιεύονται.
- Απλοποίηση του καθεστώτος ΦΠΑ και αναθεώρηση του συστήματος επιστροφής ΦΠΑ στους αγρότες.
Εν ολίγοις, εκ μέρους του επιτελείου του υπουργείου Οικονομικών σημειώνεται, πως χρειάζονται μέτρα που θα αντιστοιχούν στο 8% του AΕΠ για το διάστημα 2011-2012 και ένα επιπλέον πακέτο μέτρων που θα αντιστοιχεί στο 6% του ΑΕΠ για το 2013-2014 ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του πλεονάσματος 5% μέχρι το 2014.
6) Άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων
Με απόφασή του τον Αύγουστο, το ΣτΕ, επικαλούμενο το κατοχυρωμένο δικαίωμα της επαγγελματικής ελευθερίας (άρθρο 5, παράγραφος 1 του Συντάγματος), το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματική τη διατήρηση κλειστών επαγγελμάτων για οποιουσδήποτε λόγους. Άνοιξε έτσι το δρόμο για την πλήρη εφαρμογή του νόμου, που θεωρητικά τέθηκε σε ισχύ στις 2 Ιουλίου.
Έως τον Σεπτέμβριο και μετά από ένα καλοκαίρι άνευ προηγουμένου αντίδρασης και κινητοποιήσεων από ιδιοκτήτες ταξί, οδηγούς φορτηγών, δικηγόρους και φαρμακοποιούς, η κυβέρνηση αποφάσισε να κλείσει όλα τα κενά, προχωρώντας στην άρση των περιορισμών, με τον υπουργό Οικονομικών να καλεί πλέον όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία, Δικαιοσύνης, Μεταφορών και Υγείας, να προωθήσουν τις σχετικές ενέργειες.
Το ίδιο διάστημα, οι δανειστές μας επανέλαβαν το αίτημα για επίσπευση των διαδικασιών, ζητώντας την προετοιμασία των σχετικών νομοθετικών πράξεων.
Τον Δεκέμβριο πλέον και με πρωθυπουργό τον Λουκά παπαδήμο, η κυβέρνηση κρατά την Τρόικα σε στάση αναμονής.
Η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων βρισκόταν ανέκαθεν ψηλά στην "ατζέντα" των δανειστών που επανέρχονται για νέο γύρο συζητήσεων, που αναμένεται οριστικός, αποτελεσματικός και "επώδυνος".
Ενάμιση χρόνο μετά το Μνημόνιο, η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων εκκρεμεί, με τους δανειστές να στέκονται στις καθυστερήσεις και τις ανεφάρμοστες διατάξεις.
7) Το μεγάλο στοίχημα των αποκρατικοποιήσεων
Μετά την εκταμίευση της πέμπτης δόσης του δανείου, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Β. Σόιμπλε, ζήτησε "αποφασιστικά βήματα", που αντιστοιχούσαν σε μία ιδιωτικοποίηση την εβδομάδα, μέχρι το τέλος του έτους.
Έως τα τέλη Δεκεμβρίου, σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής, έπρεπε να ολοκληρωθούν 22 σχέδια αποκρατικοποιήσεων, πολλά εκ των οποίων σύνθετα (Ελληνικό, ακίνητα) και άλλα βέβαιο ότι θα προκαλούσαν την αντίδραση των συνδικάτων (ΕΥΑΘ, ΟΛΘ, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο κ.ά.).
Ο στόχος για τα έσοδα των 50 δισ. ευρώ έως το 2017 έπεσε στα 35 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2014 και 50 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2015, στόχοι προφανώς πολύ φιλόδοξοι.
Τελικά, ο στόχος άντλησης 5 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2011 κρίθηκε από τον ίδιο τον πρόεδρο του Ταμείου Αξιοποίησης Δημόσιας Περιουσίας, Γ. Κουκιάδη, ανέφικτος. "Θα είμαστε ευχαριστημένοι με έσοδα 3 δισεκατομμύρια ευρώ", δήλωσε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι "αν δεν κάνουμε καλά τη δουλειά μας, θα αναλάβουν οι ξένοι".
Πάντως, μέσα στη χρονιά, από τις προβλεπόμενες αποκρατικοποιήσεις, προχώρησαν η διάθεση του 10% του ΟΤΕ στην Deutsche Telekom (391 εκατ. ευρώ), η παραχώρηση των συχνοτήτων κινητής τηλεφωνίας (380 εκατ. ευρώ), η επέκταση του μονοπωλίου του ΟΠΑΠ και η άδεια για τα 35.000 παιγνιομηχανήματα (849 εκατ. ευρώ).
Σε ό,τι αφορά τον ΟΠΑΠ, για την επέκταση της διάρκειας της σύμβασης με το Δημόσιο για 10 χρόνια (λήγει το 2020 και θα παραταθεί έως το 2030) , καθώς και για τη διερεύνηση της δυνατότητας πώλησης της συμμετοχής του Δημοσίου στον οργανισμό (τέταρτο τρίμηνο), έχουν επιλεγεί οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι Deutsche Bank AG London Branch και Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.
Σχετικά με τις νέες άδειες παιχνίων για τον ΟΠΑΠ υπάρχουν ορισμένες εκκρεμότητες με την Ευρωπαϊκη Ενωση καθώς ενώ ο οργανισμός έχει το δικαίωμα πρώτης άρνησης για κάθε νέο τυχερό παιχνίδι που έρχεται στην Ελλάδα, η επικείμενη χορήγηση άδειας για 16.500 φρουτάκια απευθείας στον ΟΠΑΠ ενδεχομένως να χαρακτηριστεί κρατική ενίσχυση για αυτό και γίνονται προσπάθειες να ληφθεί το Ο.Κ. χωρίς να υπάρξουν στο μέλλον κυρώσεις.
Η υφιστάμενη σύμβαση διαχείρισης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ) που κανονικά λήγει το 2026 θα παρατεθεί για 20 χρόνια. Αρχές του 2012 το δημόσιο θα πωλήσει ποσοστό (περίπου 21%) από το 55% των μετοχών που κατέχει στο αεροδρόμιο. Για τα Κρατικά Λαχεία οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι Credit Suisse και Eurobank EFG Equities έχουν αναλάβει την πώληση του 100% των μετοχών αλλά θα προηγηθεί η εισφορά των λαχείων σε εταιρεία που θα συσταθεί για αυτό τον σκοπό.
8) Οι "τακτοποιήσεις" ή "χαράτσια" στα ακίνητα
Εν αρχή ην η εγκύκλιος του τέως υφυπουργού Οικονομικών, Δημ. Κουσελά, με την οποία για πρώτη φορά καθορίστηκε η φορολογική μεταχείριση των κλειστών ημιυπαίθριων χώρων, γκαράζ, αποθηκών και λοιπά, τόσο όσον αφορά στα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης όσο και στο Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ), το φόρο μεταβίβασης, τις γονικές παροχές, τις κληρονομιές κτλ.
Οι χώροι που θα τακτοποιούνταν ή τακτοποιήθηκαν, έπρεπε για πρώτη φορά να συμπεριληφθούν στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος, ώστε να γνωρίζει η εφορία τα πραγματικά τετραγωνικά του ακινήτου για να υπολογίσει τα νέα τεκμήρια διαβίωσης. Αποτέλεσμα, η επιβάρυνση των νοικοκυριών με πρόσθετους φόρους.
Σημειώνεται δε, ότι η πρώην υπουργός Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη, καλώντας τους πολίτες να δηλώσουν τους ημιυπαίθριους χώρους, είχε δηλώσει, ότι δεν θα υπολογίζονται στο σύστημα τεκμηρίων διαβίωσης τα επιπλέον τετραγωνικά μέτρα αυτών, άρα δεν θα υπολογίζονταν ως τεκμήριο.
Εν συνεχεία, ήρθε το νομοσχέδιο για τα αυθαίρετα, που παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο τον Ιούλιο, από τον νέο υπουργό Περιβάλλοντος, Γ. Παπακωνσταντίνου, και προέβλεπε ρύθμιση 40 ετών για αυθαίρετα που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως ή εντός ορίων οικισμών και 20 χρόνια για κτίσματα σε εκτός σχεδίου ή εκτός ορίων οικισμών.
Σημειώνεται, ότι μέχρι στιγμής οι αιτήσεις έχουν ξεπεράσει τις 160.000, με το υπουργείο να αναμένει έσοδα άνω του 1 δισ. ευρώ.
Στο πλαίσιο εξοικονόμησης 1,7 δισ. ευρώ, από το βήμα της ΔΕΘ, ο υπουργός Οικονομικών, Ευ. Βενιζέλος, ανακοίνωσε το ειδικό τέλος στα ακίνητα, υπό την απειλή μάλιστα διακοπής του ρεύματος σε όσους καταναλωτές δεν το πληρώσουν.
Στην πορεία αποδείχθηκε ο μάλλον πρόχειρος σχεδιασμός του μέτρου, με τους νομικούς να κάνουν λόγο για αντισυνταγματικότητα και τους ιδιοκτήτες ακινήτων, που καλούνται να πληρώσουν τα ακίνητά τους ξανά, να αντιδρούν. Ακολούθησε "αλαλούμ", σχετικά με το ποιον θα βαρύνει το νέο τέλος, για να ξεκαθαριστεί ο τρόπος αποπληρωμής του και το πώς θα συμψηφίζεται μεταξύ ιδιοκτητών και ενοικιαστών ακινήτων, ενώ σε μία προσπάθεια να έχει το μέτρο κάποια λογική, θεσπίστηκαν κριτήρια όπως της παλαιότητας των κτισμάτων και της τιμής ζώνης.
Τα προβλήματα δεν σταμάτησαν εδώ, με τη ΔΕΗ να υπολογίζει σε πολλές περιπτώσεις λάθος το "χαράτσι". Σε απάντησή του το υπουργείο, κάλεσε τους πολίτες πρώτα να το πληρώσουν και μετά να σπεύσουν προς αποκατάσταση του λάθους, πάντα υπό την απειλή της διακοπής ρεύματος.
Στο πλευρό των καταναλωτών τάχθηκε από την αρχή η ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, υποστηρίζοντας πως "δεν μπορεί ένα κοινωνικό αγαθό, όπως το ρεύμα, να γίνεται προϊόν εκβιασμού". Κομβικό σημείο στις κινητοποιήσεις συμπαράστασης στους φορολογούμενους, η κατάληψη του κτιρίου έκδοσης των εντολών διακοπής ρεύματος, για ημέρες, μέχρι την επέμβαση των ΜΑΤ.
Υπενθυμίζεται πάντως, ότι οι πολίτες κλήθηκαν να πληρώσουν αρχικά σε 2 δόσεις για το 2011 και το 2012 σε 5 δόσεις το χαράτσι, που στο μεταξύ, με τροπολογία του Ευ. Βενιζέλου, έλαβε και επίσημα μόνιμο χαρακτήρα.
Πάντως, δικαστήρια δικαίωσαν ουκ ολίγες φορές καταναλωτές που αδυνατούσαν αποδεδειγμένα να αντεπεξέλθουν στην υποχρέωσή τους, να πληρώσουν το τέλος, ενώ Έλληνες πολίτες προσέφυγαν και στο ΣτΕ, ζητώντας την ακύρωσή του ως αντισυνταγματικού.
Εν τω μεταξύ, το 2012 θα αποτελέσει εφιαλτική χρονιά για πάνω από 5,5 εκατομμύρια μισθωτούς, συνταξιούχους, αυτοαπασχολούμενους και ιδιοκτήτες ακινήτων, που θα κληθούν για μία ακόμα φορά να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη.
9) "Δεν πληρώνω... Δεν πληρώνω"
Βέβαια, συνάντησαν την αντίδραση των εταιρειών εκμετάλλευσης των διοδίων, που απειλούσαν με αγωγές κατά οδηγών, που αρνήθηκαν να πληρώσουν διόδια, ενώ οι κοινοπραξίες των αυτοκινητοδρόμων απειλούσαν ακόμη και με καταγγελία των συμβάσεων. Το αρμόδιο υπουργείο Μεταφορών έκανε αρκετές φορές λόγο για μείωση του αντιτίμου στα διόδια, πράγμα που δεν συνέβη ποτέ.
Στις αρχές του έτους, ένα νέο κίνημα, με σκοπό να πείσει τους επιβάτες των ΜΜΜ να μην πληρώνουν εισιτήρια, έκανε την παρθενική του εμφάνιση στη Θεσσαλονίκη. Η νέα αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων, σε συνδυασμό με τα επώδυνα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση, όξυνε τις αντιδράσεις, με τα μέλη του κινήματος να καταλαμβάνουν σταθμούς μετρό και ΗΣΑΠ και να καλύπτουν με ταινίες τα ακυρωτικά μηχανήματα, καλώντας τους πολίτες να μην πληρώσουν.
Σε μία προσπάθεια να κατευνάσει τα πνεύματα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε μείωση 50% στις τιμές των εισιτηρίων για τους ανέργους και για όσους έχουν οικογενειακό εισόδημα μέχρι 20.000.
Την υποστήριξή τους στους πολίτες εξέφρασαν οι συνδικαλιστές των μέσων σταθερής τροχιάς, που σε μια προσπάθεια να αμβλύνουν τις εντυπώσεις που έχουν δημιουργηθεί από τις συνεχείς απεργίες και την ταλαιπωρία του επιβατικού κοινού, τόνισαν ότι το επιχείρημα για μεγάλα ελλείμματα των μέσων μεταφοράς αποτελεί "κυνικό ψέμα", καθώς, όπως είπαν, ουδέποτε επιδοτήθηκαν - πλην δύο ετών - με το σύνολο της νόμιμης επιχορήγησης.
10) Φοροδιαφυγή... Σύμπτωση που επαναλαμβάνεται παύει να είναι σύμπτωση
Αρχής γενομένης, από τη δήλωση "βόμβα" του πρώην υφυπουργού Οικονομικών, Δ. Κουσελά, περί ύπαρξης λίστας με 3.800 ονόματα μεγαλοοφειλετών του Δημοσίου, άνοιξε νέος κύκλος "κυνηγητού", για την εξασφάλιση των βεβαιωμένων χρεών. Βέβαια, μετά την παρέμβαση του Οικονομικού Εισαγγελέα, Γρ. Πεπόνη, ο κ. Κουσελάς ανακάλεσε τα περί λίστας, κάνοντας στροφή 180 μοιρών.
Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα έδωσε το "πράσινο φως" για τη δημοσιοποίηση των ονομάτων, τα οποία σε κάθε περίπτωση, θα μάθαιναν μόνο οι βουλευτές.
Μέχρι σήμερα, σε περισσότερες από 30 συλλήψεις για βεβαιωμένα χρέη στο δημόσιο έχουν προχωρήσει οι άνδρες της Οικονομικής Αστυνομίας, κατ' εφαρμογήν της εγκυκλίου του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ν. Παντελή, που προέβλεπε σύλληψη με αυτόφωρη διαδικασία, για οφειλές άνω του ποσού των 75.000 ευρώ, καθώς και για περιπτώσεις βεβαιωμένου χρέους άνω των 150.000 ευρώ.
Ωστόσο, μέχρι πρότινος, ίσχυε το οξύμωρο σχήμα, οι μεγαλοοφειλέτες του Δημοσίου να εκμεταλλεύονται τις διατάξεις του νόμου και ενώ συλλαμβάνονται για χρέη εκατομμυρίων, δεν πληρώνουν ούτε ένα ευρώ στο ελληνικό Δημόσιο.
Πριν λίγες ημέρες, σε μία προσπάθεια να καλύψει το "κενό" που μεσολαβούσε μεταξύ σύλληψης και "τιμωρίας" των μεγαλοοφειλετών, το υπουργείο Οικονομικών έβαλε τέλος στην "θαλπωρή" του άρθρου 99 του Πτωχευτικού Κώδικα, που προέβλεπε, ότι "με την επικύρωση της συμφωνίας για ένταξη στο άρθρο 99 αίρεται αυτοδικαίως η απαγόρευση ή το κώλυμα έκδοσης επιταγών που είχε επιβληθεί στον οφειλέτη πριν από την έναρξη της διαδικασίας εξυγίανσης", ή με άλλα λόγια, την εξάλειψη του αξιοποίνου των αδικημάτων.
Με δεδομένα το άνευ αποτελέσματος μέτρο της σύλληψης των μεγαλοοφειλετών, το υπουργείο συζητά νέα αλλαγή του φορολογικού συστήματος.
Στο ίδιο μήκος κύματος και το "κυνήγι" των ελληνικών καταθέσεων στο εξωτερικό, με τον υπουργό Ευ. Βενιζέλο, να επανέρχεται με απειλή - προειδοποίηση, για δημοσιοποίηση των καταθέσεων, σημειώνοντας πως τα ονόματα όσων είτε δεν ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση είτε δεν κατάφεραν να δικαιολογήσουν την προέλευσή τους, θα δημοσιευθούν στην ιστοσελίδα του υπουργείου.
Πριν λίγες ημέρες, ο υπουργός υπογράμμισε, ότι το σχέδιο για την υπογραφή της συμφωνίας ανταλλαγής φορολογικών στοιχείων με την Ελβετία είναι έτοιμο. Κατά συνέπεια, όπως είπε, "όσοι επί χρόνια περιμένουν να δουν πόσες είναι αυτές οι ελληνικού ενδιαφέροντος καταθέσεις στην Ελβετία, θα το δουν τώρα και το Ελληνικό Δημόσιο Ταμείο θα εισπράξει ένα πολύ σημαντικό ποσοστό ως φόρο επί των κατατεθειμένων στην Ελβετία χρημάτων".
Χρονιά "λαβράκι" αποδείχθηκε το 2011 και για το ΣΔΟΕ, τα "ευρήματα" του οποίου ήταν το λιγότερο εντυπωσιακά. Απίστευτες περιπτώσεις όπου ιατροί, αστρολόγοι, δημόσιοι υπάλληλοι, ακόμη και άνεργοι ή αγρότες, εμφανίζονταν να έχουν ετήσια εισοδήματα λίγων χιλιάδων ευρώ, ενώ στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους, βρίσκονταν "κρυμμένοι" θησαυροί εκατομμυρίων ευρώ.
Επιπλέον, περίπου 1.000 Έλληνες έχει βάλει στο στόχαστρο το ΣΔΟΕ, ώστε να διαπιστώσει εάν τα ποσά των εμβασμάτων που "φυγάδευσαν" μέσω εμβασμάτων στο εξωτερικό δικαιολογούνται από τα εισοδήματά τους, κατά τη διετία 2009 - 2011.
Και όλα αυτά, ενώ σειρά εκθέσεων από διεθνείς και μη οργανισμούς, τοποθετούν την Ελλάδα στην κορυφή της λίστας με τις χώρες που φοροδιαφεύγουν, ενώ κάθε χρόνο χάνουμε έσοδα δισ. ευρώ.
Γι' αυτό και σε μία νέα προσπάθεια να πατάξει το φαινόμενο, το υπουργείο Οικονομικών επεξεργάζεται ένα νέο Εθνικό Φορολογικό Σύστημα, υπό την επίβλεψη της "Ομάδα Δράσης" του Χορστ Ράιχενμπαχ.
Εν τω μεταξύ, λίγο πριν μας "αφήσει" αυτός ο χρόνος, οι δύο οικονομικοί εισαγγελείς, Γρ. Πεπόνης και Σπ. Μουζακίτης, υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους, καταγγέλλοντας παρεμβάσεις στο έργο τους.
Η παραίτηση των εισαγγελικών λειτουργών προκάλεσε την αντίδραση των υπουργών Οικονομίας και Δικαιοσύνης, Ευ. Βενιζέλου και Μιλ. Παπαϊωάννου, που χαρακτήρισαν την αντίδρασή τους "βεβιασμένη" και "υπερβολική" και ζήτησαν τη διερεύνηση των καταγγελιών.
11) Ανεργία + λουκέτα στην αγορά = μετανάστευση Ελλήνων
Τις 60.000 έφτασαν τα "λουκέτα" στα εμπορικά καταστήματα το 2011, με τις προβλέψεις να είναι ακόμη πιο δυσοίωνες και για το νέο έτος. Αποτέλεσμα, ολοένα και περισσότεροι Έλληνες, νέοι και με σπουδές στην πλειοψηφία τους, να παίρνουν την απόφαση, να "εγκαταλείψουν" την Ελλάδα, με την ελπίδα να έχουν μία καλύτερη τύχη σε οποιαδήποτε ξένη χώρα.
Αρχής γενομένης από την Αυστραλία, που άνοιξε τις πόρτες και την "αγκαλιά" της στους Έλληνες, η Γερμανία φέρεται πως έγινε εκ νέου χώρα Ελλήνων μεταναστών. Αλματώδης ήταν η αύξηση της μετανάστευσης το πρώτο εξάμηνο του 2011, διάστημα κατά το οποίο, ο αριθμός των νέων μεταναστών από την Ελλάδα αυξήθηκε κατά 84%, φτάνοντας σε πραγματικά νούμερα τους 4.100 ανθρώπους.
Ακόμη, μεγάλη αύξηση εξακολουθεί να σημειώνει ο αριθμός των Ελλήνων που συμπληρώνουν το europass ή αλλιώς το Επαγγελματικό Ευρωδιαβατήριο ή αλλιώς τον φάκελο με τα προσωπικά στοιχεία και προσόντα, ελπίζοντας να ανοίξουν οι "πόρτες" για μία καλύτερη τύχη και εργασία εκτός Ελλάδας. Σημειώνεται, ότι από τον Αύγουστο έως τον Νοέμβριο του 2011, στην ιστοσελίδα συμπληρώθηκαν ακόμη 30.000 βιογραφικά, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό στα 89.300 βιογραφικά. Σύμφωνα με τις προβλέψεις μέχρι την εκπνοή του έτους τα κατατεθημένα βιογραφικά θα ξεπεράσουν τα 100.000.
Δυστυχώς, οι προβλέψεις για την ελληνική οικονομία και το 2012 είναι κατά τον ΙΟΒΕ δυσοίωνες, με την επίτευξη του ελλείμματος στο 9% να θεωρείται δύσκολο έργο. Στην τέταρτη 3μηνιαία έκθεσή του για την ελληνική οικονομία, το ΙΟΒΕ θεωρεί δύσκολη την επίτευξη του στόχου για έλλειμμα 9% του ΑΕΠ το 2011, ενώ εκτιμά πως η ύφεση της ελληνικής οικονομίας θα κινηθεί σε επίπεδο τουλάχιστον 5,5% και η ανεργία θα διαμορφωθεί στο 17,3%.
Έντονη είναι παράλληλα και η ανησυχία στον εμπορικό κόσμο για ακόμη περισσότερα "λουκέτα" σε πολλές επιχειρήσεις το 2012, κυρίως μετά την κατακόρυφη πτώση των πωλήσεων κατά την εορταστική περίοδο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Σε κάθε περίπτωση, κύκλοι του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικής Πώλησης Ελλάδος αναφέρονται σε κύμα λουκέτων, ήδη από τον πρώτο μήνα του 2012.
Πάντως, ο πρωθυπουργός, Λουκάς Παπαδήμος, σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου στο Μέγαρο Μαξίμου, ανακοίνωσε την προώθηση ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης και κατάρτισης, με στόχο την ενίσχυση της απασχόλησης και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, αλλά και την επανένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας.
Στόχος, όπως είπε, είναι η δημιουργία 153.000 θέσεων εργασίας το πρώτο τρίμηνο του 2012. Ίδωμεν...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παράκληση να μην υπάρχουν μηνύματα υβριστικού περιεχομένου.