Η κατάσταση είναι απελπιστική και σοβαρά!

Κάποτε είχα δει μια ταινία που είχε τίτλο «Η κατάσταση είναι απελπιστική, αλλά όχι σοβαρά», την οποία ποτέ δεν ξέχασα λόγω του πρωτότυπου σεναρίου της. Ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια όλο και πιο συχνά έρχεται στο μυαλό μου αφήνοντας κάποιες ριπές ανατριχίλας. Από τον τίτλο της δανείζομαι τον τίτλο του κειμένου, όχι χωρίς λόγο, αφού κατά τη γνώμη μου κάνοντας έναν απλό παραλληλισμό μπορεί να περιγράψει την παρούσα κατάσταση στην Ευρωζώνη αλληγορικά.

Η ιστορία της ταινίας, για όσους δεν τη γνωρίζουν, διαδραματίζεται σ’ ένα χωριό της Γερμανίας και αρχίζει λίγο πριν το τέλος του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Στο χωριό αυτό ζει ένας μοναχικός και μονόχνωτος άνθρωπος, στον κήπο του οποίου πέφτουν δύο αμερικανοί αλεξιπτωτιστές. Ο μοναχικός άνθρωπος, το ρόλο του οποίου παίζει ο αξέχαστοςAlec Guinness, τους βλέπει ως μάνα εξ ουρανού, τους κρύβει στο υπόγειο του σπιτιού του, τους περιποιείται από το υστέρημά του και για επτά ολόκληρα χρόνια τους λέει διάφορες ιστορίες που σκαρφίζεται για τον πόλεμο και για όλα τα φοβερά που συμβαίνουν εκτός του υπογείου. Η ζωή του αποκτάει νόημα, έως ότου οι δύο νεαροί, μεγάλοι πια, έχοντας εξαντλήσει όλη την υπομονή τους έως ξυλοδαρμού μεταξύ τους, αποφασίζουν να εγκαταλείψουν το υπόγειο με οποιοδήποτε κόστος. Τότε αντιλαμβάνονται ότι ο πόλεμος είχε τελειώσει λίγες μέρες μετά την προσγείωση τους στον κήπο του σωτήρα τους!

Οι δύο αλεξιπτωτιστές είχαν χάσει επτά χρόνια από τη ζωή τους και ο γερμανός σωτήρας τους δύο καλούς φίλους για όλη την υπόλοιπη ζωή του.

Οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές ανά τον κόσμο υποστηρίζουν ότι η επιμονή της Γερμανίας να μη συνομολογεί μια αποτελεσματική δράση αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης της Ευρωζώνης, που είτε λέγεται ευρωομόλογο, είτε διαφορετικά, έχει συντελέσει στην πρόβλεψη της πτώσης του ευρώ ως φλεγόμενος κομήτης  (The Economist, 26/11/2011).

Βλέποντας το εξώφυλλο του περιοδικού μπορεί να φανταστεί κάποιος ότι η κόμη του κομήτη αποτελείται από εκατομμύρια ευρωπαίους πολίτες, αρκετοί των οποίων έχουν ήδη εγκαύματα μεγάλου βαθμού με πρώτους εμάς, αφού κάναμε ό,τι μπορούσαμε γι αυτήν την πρωτιά.

Την ίδια ημέρα (24/11/2011) ο Γάλλος φιλόσοφος Ιβ Σαρλ Ζαρκά, στη Le Monde κάνει μια άλλη προσέγγιση στο θέμα, με ματιά ανθρώπινη, κοινωνική και πολιτισμική, εκφράζοντας έμμεσα και τη συμπάθειά του στα δικά μας δεινά.

Και τώρα ο παραλληλισμός: Στο υπόγειο ή στα διαφορετικού επιπέδου υπόγεια του σπιτιού της Γερμανίας υπάρχει πολύς συνωστισμός από «προστατευόμενους», άντε και ελάχιστοι να ανεβαίνουν για κανένα καφέ στο καθιστικό. Όσο η οικοδέσποινα καθυστερεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση, τόσο η ακούσια ή εκούσια απόδραση γίνεται αναπόφευκτη με ανυπολόγιστα καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο για τους δραπέτες, αλλά και για την ίδια.

Το αφοπλιστικό και καλοκάγαθο βλέμμα του Alec Guinness, που έκανε την κατάσταση στην ταινία να φαίνεται «όχι σοβαρά», απουσιάζει πλήρως από το σκηνικό της σημερινής ευρωπαϊκής πραγματικότητας κάνοντάς την απελπιστική και «σοβαρά».

Προφανώς, ο παραπάνω παραλληλισμός δεν είναι μοναδικός, που σημαίνει ότι οι αναγνώστες μπορούν να δημιουργήσουν τους δικούς τους με λίγη φαντασία.

ΥΓ. Ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας είναι «Situation Hopeless … But Not Serious».

*Η Ουρανία Χρυσαφίνου είναι Ομότιμη Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών.