Το κεφάλι στη λαιμητόμο

Η κυβέρνηση Παπαδήμου σχηματίστηκε για δυο λόγους.

Πρώτον, επειδή η προηγούμενη (κυβέρνηση Παπανδρέου) δεν άντεχε να διαχειριστεί μόνη της την πολιτική και κοινωνική ένταση. Ήθελε να μοιραστεί τις ευθύνες και τις μοιράζεται. Μέχρι στιγμής η επιδίωξη επιτεύχθηκε. Η ένταση είναι εμφανώς μειωμένη.

Δεύτερον, για να ολοκληρώσει, σε προκαθορισμένο χρόνο, τη συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου για το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, ώστε τα δημόσια οικονομικά να ανασάνουν από τη σημαντική μείωση των τόκων. Εννοείται ότι νωρίτερα πρέπει να έχει λήξει το σίριαλ με την έκτη δόση. Αλλιώς, όλα τινάζονται στο αέρα.

Αν υποθέσουμε ότι όλα αυτά θα πάνε κατ’ ευχήν, τι θα κληθεί να διαχειριστεί η επόμενη -μετά από εκλογές- κυβέρνηση; Πιθανότατα θα κληθεί να πάρει τη σημαντικότερη εδώ και δεκαετίες απόφαση για τη χώρα και το μέλλον της: θα μείνει στην Ευρωζώνη και πώς; Ή θα αποχωρήσει (εκουσίως ή άκουσίως) και πώς;

Όσοι θεωρούν ότι αυτά είναι «θεωρητικά» ζητήματα του μέλλοντος κάνουν μεγάλο λάθος. Ήδη προωθείται ένα είδος «ομοσπονδοποίησης» της Ευρωζώνης, με πρωτοβουλία της Γερμανίας. Στην Ευρώπη, που σχεδιάζουν, θα έχουν θέση όσες χώρες είναι «υγιείς» οικονομικά και ακολουθούν τη γερμανική δημοσιονομική ορθοδοξία. Για τις άλλες θα προβλέπονται αυστηροί όροι προσαρμογής και κυρώσεις, αν τους παραβιάζουν.

Πρόκειται, βέβαια, για την απόλυτη επιδίωξη της Γερμανίας, που δεν είναι βέβαιο ότι θα επιτευχθεί κιόλας. Όμως, ακόμη και στην πιο ήπια εκδοχή της «νέας» Ευρωζώνης που θα δημιουργηθεί, οι αδύναμες χώρες της περιφέρειας θα βρεθούν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Αν αποφασίσουν να την ακολουθήσουν, θα υποχρεωθούν να προσαρμοστούν σε μακροχρόνια -και σιδερένια- δημοσιονομική πειθαρχία, ίσως χειρότερη από τη σημερινή. Οσες αρνηθούν -ή δεν μπορέσουν- θα μπουν στην οδυνηρή περιπέτεια να αλλάξουν νόμισμα.

Η ανάλυση των επιπτώσεων και των δυο επιλογών δεν είναι του παρόντος. Θα είναι, πάντως, δραματικό το δίλημμα μπροστά στο οποίο θα βρεθεί η νέα κυβέρνηση εκεί κατά την άνοιξη. Κατά τούτο, είναι απορίας άξιον ότι υπάρχουν ακόμη αρχηγοί και κόμματα που βιάζονται να βάλουν το κεφάλι τους στη λαιμητόμο.

Υπάρχει ελπίδα να αποφευχθούν όλα αυτά; Ποτέ μην λες ποτέ. Ομως, οι σημερινοί συσχετισμοί δυνάμεων δεν επιτρέπουν αισιοδοξία. Εκτός αν η κρίση επιταχυνθεί, φέρει τσουνάμι σ’ όλη την Ευρώπη, οδηγήσει σε ριζική ανατροπή της εφαρμοζόμενης πολιτικής και επιτρέψει και σ’ εμάς να αναπνεύσουμε.

Γιώργος Καρελιάς