Σε ποιους πέφτει βαρύ το haircut του ελληνικού χρέους

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΙΟΔΡΑ

Οι επιπτώσεις από την αναδιάρθρωση διαφέρουν ανάλογα με τη μορφή που θα έχει. Αν γίνει επιμήκυνση του συνόλου του χρέους, αυτό θα διώξει ένα βάρος από τη χώρα για τα αμέσως επόμενα χρόνια, που θα είναι πολύ δύσκολα.

Το ερώτημα είναι με τι επιτόκιο θα γίνει αυτή η επιμήκυνση. Αν γίνει με χαμηλότερο, τότε είναι συμφέρουσα. Αν γίνει με το ίδιο, τότε δίνεται μια ελάφρυνση τώρα, όμως τα βάρη των υποχρεώσεων απλώς μετατίθενται για αργότερα.

Στην περίπτωση «κουρέματος» αυτή τη στιγμή, οι επιπτώσεις θα είναι τεράστιες:

*Τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν στην κατοχή τους κρατικά ομόλογα ύψους περίπου 27 δισ. ευρώ. «Κούρεμα» π.χ. κατά 40% σημαίνει απώλειες περίπου 9,5 δισ. ευρώ και τεράστια προβλήματα στην καταβολή συντάξεων. Γι' αυτό θα χρειαστεί ενίσχυση από τον προϋπολογισμό. Υπάρχει περίπτωση να εξαιρεθούν τα ταμεία; Ναι, αλλά πρέπει να βρεθεί λύση και για τα ταμεία άλλων χωρών που επίσης έχουν επενδύσει σε ελληνικά ομόλογα. Και αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο, αφού σε πολλές περιπτώσεις η επένδυση έχει γίνει μέσω διάφορων funds.

*Οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν

κρατικά ομόλογα ύψους περίπου 45 δισ. ευρώ. Κούρεμα 40% σημαίνει απώλεια περίπου 18 δισ. Το ποσό είναι τεράστιο για να μπορέσουν να το σηκώσουν και θα χρειαστούν οικονομική στήριξη είτε από την Ε.Ε. είτε από τους μετόχους τους για να μην καταρρεύσουν. Η άλλη λύση θα είναι να ξεπουληθούν σε πολύ χαμηλή τιμή σε ισχυρούς ξένους ομίλους.

*Οι καταθέσεις των πολιτών δεν θα υποστούν κούρεμα, ούτε κινδυνεύουν, αφού μετά το παράδειγμα της Lehman Brothers είναι πολύ δύσκολο η Ε.Ε. να αφήσει τράπεζα να κλείσει. Μπορούν όμως να υπάρξουν προσωρινά προβλήματα ρευστότητας.

*Πιθανό κούρεμα του ελληνικού χρέους θα δημιουργήσει μεγάλη κρίση στην ευρωζώνη. Οσοι κατέχουν ομόλογα της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας πρωτίστως και της Ισπανίας στη συνέχεια θα προεξοφλήσουν ότι θα συμβεί το ίδιο και σε αυτές τις χώρες. Τα προβλήματα θα είναι τεράστια. Για παράδειγμα οι τράπεζες της Γαλλίας και της Γερμανίας, παρ' ότι έχουν μειώσει την εκθεσή τους στα ελληνικά ομόλογα και είχαν πέσει από τα 62 δισ. περίπου οι γαλλικές και 50 δισ. περίπου οι γερμανικές στην αρχή της κρίσης, σε 40 δισ. οι γαλλικές και 27,5 δισ. ευρώ οι γερμανικές στο τέλος Σεπτεμβρίου, και τώρα τα ποσά είναι ακόμη μικρότερα, ωστόσο δεν είναι αμελητέα. Το μεγάλο ζήτημα όμως είναι η έκθεση των χωρών συνολικά στην περιφέρεια της ευρωζώνης (Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία). Οι γαλλικές τράπεζες έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση στις παραπάνω χώρες, ύψους περίπου 550 δισ. ευρώ (περίπου το 1/3 του γαλλικού ΑΕΠ), οι γερμανικές τράπεζες ακολουθούν με 420 δισ. και οι αγγλικές με 260 δισ. Αν το τραπεζικό σύστημα αρχίσει να κλονίζεται, τότε τα ποσά που θα χρειαστούν για τη διασωσή του είναι τεράστια. Γι' αυτό η όποια λύση «κουρέματος» μπορεί να γίνει μελλοντικά, υπό ειδικές προϋποθέσεις κι αφού θα έχει αποφευχθεί ο κίνδυνος του ντόμινο.

*Οι απώλειες στους κατόχους των ελληνικών ομολόγων θα έχουν τεράστια επίπτωση στην αξιοπιστία της χώρας, η οποία θα παραμείνει πολλά χρόνια εκτός αγορών, αφού όσοι έχουν καεί από την προηγούμενη επένδυση πολύ δύσκολα θα τολμήσουν να επενδύσουν ξανά. Αυτό σημαίνει ότι οι δανειακές ανάγκες θα εξυπηρετούνται μόνο από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης και ο διεθνής οικονομικός έλεγχος υπό τον οποίο βρίσκεται η χώρα θα συνεχιστεί επί μακρόν.