Ο «κανονικός» άνθρωπος του καθεστώτος

Eξήντα οκτώ ευρώ και ογδόντα δύο λεπτά. Αυτό είναι το ποσό που ξοδεύει τον μήνα η μέση ελληνική οικογένεια για «Αναψυχή και Πολιτισμό». Εξήντα εννέα ευρώ τον μήνα για θέατρο, για σινεμά, για συναυλίες, για μουσικές σκηνές, για βιβλία. Δεν τα ξοδεύει κάθε μέλος της οικογένειας, τα ξοδεύει ολόκληρη η οικογένεια, εξήντα εννέα ευρώ τον μήνα για τον μπαμπά, τη μαμά, τον αδελφούλη, την αδελφούλα. Δύο σινεμά τον μήνα, χωρίς πατατάκια, ή ένα θέατρο, επίσης χωρίς πατατάκια. Για μουσικές σκηνές δεν γίνεται λόγος, κι από βιβλία δυο-τρία τον χρόνο...

και πολλά είναι.

Δεν είναι μόνο οικονομικό το ζήτημα. Είναι και θέμα εκπαίδευσης, νοοτροπίας, περιρρέουσας πολιτιστικής ατμόσφαιρας. Είναι όμως, διάολε, και οικονομικό. Όταν το μέσο διαθέσιμο εισόδημα μιας τετραμελούς οικογένειας έχει πέσει στα 1.509 ευρώ τον μήνα, τότε ακόμη και τα 69 ευρώ του πολιτισμού μοιάζουν με πολυτέλεια. Το 1.509 είναι από μόνο του τρομακτικό, είναι ποσό φτώχειας κι αν δεν έχεις και σπίτι, γίνεται ποσό ακραίας ανέχειας. Τα 307 ευρώ πάνε στο φαγητό, τα 206 στη στέγαση, τα 189 στις μεταφορές, τα 104 στην υγεία, τα 50 στις μεταφορές, τι είναι ο κάβουρας, τι είναι το ζουμί του.

Πεταμένα λεφτά είναι τα 68,82 ευρώ. Η τηλεόραση και το Ίντερνετ τα έχουν όλα, και ταινίες και συναυλίες και θέατρα, όλα τζάμπα, όλα στο πιάτο, χωρίς να χρειαστεί να βγεις από το σπίτι σου, ούτε καν από το δωμάτιό σου. Αυτό το «χωρίς να βγεις από το σπίτι σου, ούτε καν από το δωμάτιό σου» είναι που κάνει τη διαφορά. Η έξοδος από το σπίτι, η άμεση επαφή με την τέχνη, τέχνη ζωντανή, από ζωντανούς ανθρώπους, που την απολαμβάνεις παρέα με πολλούς, όλο τούτο είναι μια καθαρτήρια τελετουργία, που δεν μπορεί να την αντικαταστήσει καμία τηλεόραση, κανένα κομπιούτερ. Ακόμη και η φαινομενικώς νεκρή τέχνη του σινεμά ζωντανεύει από τη μαζική θέαση, από το κοινό γέλιο, το κοινό κλάμα, την κοινή αποδοκιμασία.

«Γινόμαστε, επιτέλους, κανονική χώρα», λέει και ξαναλέει ο Σαμαράς. Ιδού, λοιπόν, η κανονική χώρα τους. Απομονωμένες ομάδες ανθρώπων, που κλείνονται στο σπίτι και μετράνε τα λιγοστά λεφτά τους μπας και εξασφαλίσουν την επιβίωση. Τόσα για φαγητό, τόσα για φως, νερό, τηλέφωνο, τόσα για φάρμακα, τόσα για λεωφορείο, τόσα για σχολείο. Για τα άλλα, τα περιττά, περισσεύουν 68,82 ευρώ, δηλαδή τίποτα. Τίποτα, τίποτα! Να μείνουν κλεισμένοι στο σπίτι μέχρι να αποβλακωθούν από τα σίριαλ, τα κουτσομπολιά, τα βιντεοπαιχνίδια. Κλεισμένοι σε τέσσερις τοίχους, να μη μιλάνε με τους άλλους, να μη μοιράζονται, να μη συγκρίνουν, να μην κρίνουν.

Ο κανονικός άνθρωπός τους είναι μισός, λειψός, ελαφρύς, μαλακός, τον πιάνεις στα χέρια σου και τον πλάθεις σαν το ζυμάρι, μέχρι να πάρει το σχήμα που βολεύει το καθεστώς. Σαν κουλουράκι ξερό και μαραμένο.

Του Γιώργου Ανανδρανιστάκη