«ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ» ΣΤΑΓΟΝΕΣ ΣΕ ΩΚΕΑΝΟ ΑΠΟΡΥΘΜΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΓΗΣΙΑΣ

ΤΟ ΣΤΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ.

Του ΝΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΑΚΑΚΗ

Αναγκαιότητα, η κοινωνική προσφορά των δημόσιων επιχειρήσεων και φορέων.

• Πρόλογος.

Η κοινωνία στενάζει με τις εφαρμοζόμενες μνημονιακές πολιτικές, τις πολιτικές ιδιαίτερα των τελευταίων τεσσάρων χρόνων, των υποταγμένων στηντρόϊκα και στα ισχυρά εγχώρια συμφέροντα κυβερνήσεων. Τα νοικοκυριά αδυνατούν να αντιμετωπίσουν στοιχειώδεις ανάγκες τους, ενώ μεγάλο μέρος του πληθυσμού αδυνατεί πλέον να επιβιώσει. Τα στοιχεία για τους απλήρωτους λογαριασμούς ρεύματος , για την ακραία μείωση των προμηθειών σε πετρέλαιο θέρμανσης, για τα κόκκινα δάνεια, μιλούν από μόνα τους και αποτυπώνουν τον πάτο στον οποίο έχουν οδηγήσει την κοινωνία οι εφαρμοζόμενες πολιτικές.

• Ιδεολογική προσέγγιση΄του χτες και του σήμερα. Τι άλλαξε τελευταία στη χώρα μας;

Τι είναι αυτό που έχει αλλάξει, με την πλήρη επικράτηση του ακραίου ”νεοφιλελευθερισμού» δηλαδή της ακραίας απορρύθμισης, τόσο γενικότερα, αλλά και ειδικότερα στη χώρα μας; Ενώ σε παλαιότερες περιόδους, σε εποχές μερικής ρύθμισης, υπήρχε έγνοια για μια σχετική ικανοποίηση του κόσμου της εργασίας και των αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων, δηλαδή κάποια έστω ικανοποιητική διανομή μέρους του παραγόμενου πλούτου σε εργάτες και φτωχούς, όχι από "έρωτα" προς την εργατική τάξη αλλά για την ίδια τη στήριξη του συστήματος, σήμερα η φιλοσοφία και πρακτική κινείται έχει μετατοπιστεί στη μεγαλύτερη στήριξη των πλούσιων στρωμάτων, και στη λογική μοιράσματος ψίχουλων στους πολίτες της ακραίας φτώχειας, με στόχο να αμβλυνθούν εν μέρει, οι κίνδυνοι για το σύστημα. Δηλαδή η έγνοια έχει μετατοπιστεί σήμερα μόνο στο να μην υπάρξουν εκρηκτικές καταστάσεις για αυτό σχεδιάζονται μέτρα που αφορούν μόνο στην ακραία φτώχεια, Οι σχεδιαστές βεβαίως του νέου status, ασφαλώς γνωρίζουν τους πιθανούς κινδύνους ανατροπής του εκμεταλλευτικού συστήματος που οδηγεί τον κόσμο της εργασίας σε απόλυτη φτωχοποίηση,, αλλά παρ΄όλα αυτά «τραβούν στα άκρα», προκειμένου, έστω προσωρινά να έχουν τα μέγιστα οφέλη.

Δεν πιστεύω πως οι σχεδιαστές δεν παρακολουθούν τα δεδομένα, ώστε αν φανεί πως δημιουργούνταιεκρηκτικές καταστάσεις, να αναπροσαρμόσουν τις επιλογές τους, όμως σήμερα έχει επιλεγεί και υλοποιείται αυτή η συγκεκριμένη συνταγή.

Αν και ιδιαίτερα τα τελευταία μνημονιακά χρόνια το όποιο κοινωνικό κράτος έχει φτάσει στο ναδίρ, και ανάλογα η κατάσταση για την συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας, δεν πρέπει να αποδεχτούμε σαν τετελεσμένο γεγονός τη λογική τους. Όχι γιατί η ανάκτηση ενός ικανοποιητικού standard διαβίωσης είναι εύκολη σε σύντομο χρόνο, αλλά γιατί οι δυνατότητες είναι ρεαλιστικές, βασίζονται στα αντικειμενικά δεδομένα και το μόνο που τις εμποδίζει είναι οι δυνάμεις διακυβέρνησης, το καπιταλιστικό σύστημα εξουσίας.

Ασφαλώς η επίτευξη αυτού του άλλου standard διαβίωσης απαιτεί σχεδιασμό και καθορισμένα βήματα, όμως ο στόχος είναι εφικτός.

• Που θα βρούμε τα λεφτά;

Πολλές φορές μας ρωτούν που θα βρούμε τα λεφτά. Το ερώτημα αυτό καθαυτό είναι λάθος γιατί κάνει πως αγνοεί την πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι όχι ότι δεν υπάρχουν λεφτά και μέσα για το ξεπέρασμα των προβλημάτων, αλλά η παντελής έλλειψη πολιτικής βούληση των κυβερνήσεων του κεφαλαίου, γενικότερα των ισχυρών συμφερόντων. Γνωρίζουμε ότι έχουν συγκεντρωθεί αρκετά λεφτά σε μεγάλους «κουμπαράδες», που όμως κρύβονται (λίστες Λαγκάρντ και τόσες άλλες), εταιρείες offshoreπου δεν ελέγχονται, κεφάλαια και ακίνητα που απόκτησαν "αετονύχηδες" με την εκμετάλλευση των εργατών αλλά και παράνομες συναλλαγές. Επομένως το ορθό ερώτημα δεν είναι αν υπάρχουν λεφτά και πλούτη, αλλά πως μπορούν να συγκεντρωθούν ώστε μέσω στοχευμένης αναδιανομής να ικανοποιήσουν κοινωνικές ανάγκες. Εδώ μάλιστα βρίσκεται η πρόκληση για τις μνημονιακές δυνάμεις. Θα συνδράμουν στην προσπάθεια μιας κυβέρνησης της αριστεράς να συγκεντρώσει αυτά τα λεφτά και τα διασκορπισμένα πλούτη ή θα την υπονομεύσουν;

Aς απαντήσουν όσοι ειρωνεύονται σήμερα τον ΣΥΡΙΖΑ και όλες τις αντιμνημονιακές δυνάμεις.

Εμείς πιστεύουμε , πως, αν με την συγκέντρωση κάποιων πόρων που φοροδιαφεύγουν (πχ ναυτιλιακά καύσιμα κλπ) και ουσιαστικές ρυθμίσεις ως προς το χρέος, ξεπεραστούν δυσκολίες της πρώτης περιόδου, με την εφαρμογή προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης οι δυνατότητες θα αυξάνονται.

• Η αντιμετώπιση της φτώχειας πρωταρχικό καθήκον.

Η συγκέντρωση αυτών των πόρων είναι απόλυτα αναγκαία για τη στήριξη των φτωχών κοινωνικών στρωμάτων ώστε να έχουν ελάχιστη πρόσβαση σε ρεύμα, νερό μεταφορικές υπηρεσίες από δημόσιους φορείς καθώς βεβαίως και στα πρώτιστα κοινωνικά αγαθά της υγείας και παιδείας

• Στήριξη των φτωχών από τους δημόσιους φορείς

Βεβαίως επειδή για τον ιδιωτικό τομέα, είναι δεδομένο ότι πρώτιστος σκοπός και συνήθως ο αποκλειστικός, της λειτουργίας του είναι το κέρδος, η δυνατότητα προσφοράς κοινωνικών αγαθών σε καλή ποιότητα και ικανή ποσότητα είναι δυνατή μόνο μέσω των δημόσιων φορέων. Αυτοί είναι οι φορείς που μπορεί να ελέγξει ουσιαστικά η όποια κυβέρνηση και να τους βάλει να λειτουργήσουν ορθολογικά και κοινωνικά αποδοτικά με δύο προϋποθέσεις, πρώτον να έχει την πολιτική βούληση, αψηφώντας κάθε εκβιασμό και δεύτερον να προωθήσει την αξιοκρατία στη διοίκηση και σε όλη την στελέχωση τους, βάζοντας δηλαδή κατά μέρος τις πελατειακές λογικές του χθες.

Η εμπειρία δεδομένων από την ΕΕ αλλά και ελληνικών επιχειρήσεων δείχνει πως δεν είναι αδύνατη, ακόμη και σήμερα. μια καλύτερη λειτουργία των Δημόσιων Επιχειρήσεων (Δ.Ε.), αν υπάρξει πολιτική βούληση. Δεν μπορεί για παράδειγμα να ισχυριστεί κάποιος για τους δημόσιους γαλλικούς σιδηροδρόμους ή την γαλλική ΔΕΗ ότι δημιούργησε παραμικρό εμπόδιο το δημόσιο καθεστώς τους , ώστε να λειτουργούν αποδοτικότερα από τις δικές μας επιχειρήσεις. Αλλά να αναφέρω και ένα ελληνικό παράδειγμα όχι για να το εξομοιώσω με τα Γαλλικά, αλλά για να δείξω πως αποτελεί δογματική προσέγγιση, ότι, στην Ελλάδα, όλα του Δημοσίου είναι στραβά

Το αναφέρω μάλιστα αυτό ιδιαίτερα σήμερα, που εντείνεται η πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων, γιατί έχουν τόσο συκοφαντηθεί οι δημόσιοι φορείς στη χώρα μας , ενώ η πραγματικότητα είναι πως, παρά τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει η δικομματική διαχείρισή τους δεν είναι λίγα τα θετικά δεδομένα. Η δική μας προσέγγιση που δεν στηρίζει και δεν απολογείται για την ως σήμερα κατάσταση των δημόσιων επιχειρήσεων είναι πως οι δημόσιοι φορείς δεν έχουν μόνο προβλήματα αλλά έχουν και δυνατότητες και αυτή η πραγματικότητα καθορίζει την πολιτική μας, ώστε οι φορείς αυτοί να μπουν στην υπηρεσία της κοινωνίας και της οικονομίας. Οι Δημόσιες επιχειρήσεις έχουν δημιουργηθεί με λεφτά και θυσίες του ελληνικού λαού και αυτόν πρέπει να υπηρετούν.

Ας αναφερθούμε στην ΕΥΔΑΠ που οι μνημονιακές κυβερνήσεις έχουν βάλει σκοπό να την ιδιωτικοποιήσουν και ενώ παρέχει ένα από τα πιο πολύτιμα αγαθά το νερό. Εδώ και δεκαετίες, η ΕΥΔΑΠ προσφέρει, εγγυημένο υγιεινό νερό στους κατοίκους του λεκανοπεδίου και μάλιστα σε ικανοποιητικές τιμές, τουλάχιστον ως σήμερα που δεν έχει υιοθετηθεί ολοκληρωτικά η αγοραία λογική.

• Επομένως, πρεσβεύουμε, ότι, η προσφορά των κοινωνικών αγαθών πρέπει να παρέχεται από φορείς που ανήκουν στο δημόσιο, γιατί σε αυτούς τους φορείς είναι δυνατός ο έλεγχος των οικονομικών τους και σε αυτούς μπορεί να επιβάλλει μία κυβέρνηση την καθολική προσφορά αυτών των αγαθών με συγκράτηση των τιμών ώστε   να είναι προσιτά τόσο στα φτωχά κοινωνικά στρώματα αλλά και σε παραγωγικούς φορείς(πχ φτωχοί αγρότες μικρομεσαίες επιχειρήσεις κλπ). Αυτό θα επιτευχθεί μέσω μιας στοχευμένης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής που θα στηρίζει την  οικονομική δραστηριότητά τους., στο πλαίσιο ενός νέου παραγωγικού μοντέλου.
• Όπως είναι αυτονόητο,, η όποια επιβάρυνση της δημόσιας εταιρίας για κοινωνικό λόγο, θα καλύπτεται μέσω αναδιανεμητικής λειτουργίας του προϋπολογισμού. Θεωρούμε αυτονόητο, ότι, η όποια στήριξη φορέων κρίνεται αναγκαία μέσω ενός δημοκρατικού προγραμματισμού, αυτή πρέπει να υλοποιείται μέσω του προϋπολογισμού και όχι με εσωτερικές κατανομές σε ένα κλάδο (όπως πχ γίνεται μέχρι σήμερα μεταξύ ΔΕΗ και Αλουμίνιο της Ελλάδος) που τελικά επιβαρύνει τους υπόλοιπους καταναλωτές. Εμείς πιστεύουμε πως για την όποια κοινωνική και αναπτυξιακή επιλογή οφείλει να συμβάλει το σύνολο των φορολογουμένων ανάλογα με την φοροδοτική τους ικανότητα. Η εφαρμογή των όποιων πολιτικών οφείλει να γίνεται με αναδιανομή από τα πλούσια στα φτωχότερα στρώματα που συνολικά μόνο ο προϋπολογισμός του κράτους μπορεί να υλοποιήσει..

• Ικανοποιητική πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά.

Επειδή είναι γνωστό πως αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για τη διαβίωση των πολιτών και των νοικοκυριών να έχουν ικανοποιητική πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια, νερό, τηλέφωνο, θέρμανση και στις αναγκαίες μεταφορικές υπηρεσίες, στην κατεύθυνση αυτή θα δώσουμε ιδιαίτερο βάρος. Χωρίς να εξειδικεύουμε εδώ τα φτωχά νοικοκυριά που βρίσκονται κάτω από το όριο της πραγματικής φτώχειας –που είναι μεγαλύτερη από τη σχετική φτώχεια που μετρούν οι στατιστικές υπηρεσίες- πρέπει να έχουν δωρεάν παροχή στην ικανοποιητική αυτή πρόσβαση.

Θα φανεί ίσως περίεργο στις μέρες αυτές, αλλά θεωρώ πως πρέπει να διεκδικηθεί από την Αριστερά και τους μαζικούς φορείς όχι μόνο η ικανοποιητική προσφορά αυτών των αγαθών, η προσφορά δωρεάν παιδείας και υγείας αλλά και η προσφορά στοιχειώδους διασκέδασης.

Παραθέτω εδώ, απόσπασμα ομιλίας του σ/φου μας βουλευτή Πάντζα που στη Βουλή ανέφερε σχολιάζοντας τη θέση της κυβέρνησης ότι θέλει να βοηθήσει το θέατρο τα εξής:

«Αν πράγματι θέλετε να βοηθήσετε το λαό μας, που αυτήν τη στιγμή βρίσκεται σε μία τεράστια ανθρωπιστική κρίση, αν θέλετε πράγματι να βοηθήσετε το θέατρο, όπως ισχυρίζεστε, που έχει τεράστια ανεργία που φτάνει το 95%, υπάρχει ένας τρόπος: Να επαναφέρετε τα εργατικά εισιτήρια για τα θέατρα. Αυτή είναι η μοναδική προοπτική, ώστε και ο κόσμος να πάει να δει θέατρο γιατί δεν έχει φράγκο στην τσέπη του, αλλά και τα θέατρα να «σηκώσουν» λίγο κεφάλι.

(Από ομιλία σ. Πάντζα στη Βουλή)

Ίσως φαντάζει παράδοξο και πολυτέλεια, να αναφέρουμε σήμερα πως ο άνθρωπος έχει και πνευματικές ανάγκες και πως έχει ανάγκη να δει μια μουσική ή μια θεατρική παράσταση να επισκεφτεί ένα ιστορικό χώρο μέσω του κοινωνικού τουρισμού , να έχει τέλος πάντως κάποια αναψυχή. Όμως αποτελούν και αυτά πραγματικές ανάγκες

Η κυβερνητική πρακτική είναι επικοινωνιακή και όχι ουσιαστική

Σε πρόσφατο νόμο, το Νόμο .4001/2011 «Λειτουργία αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου….» που όπως καταλαβαίνουμε κινείται στα ευρύτερα ευρωπαϊκά πλαίσια γίνεται αναφορά στην ενεργειακή πενία. Όμως και από την αιτιολογική έκθεση και περισσότερο από την πρόσφατη εμπειρία βλέπουμε πως στόχος δεν είναι η αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος της ενεργειακή πενίας που αντιμετωπίζουν τα φτωχά κοινωνικά στρώματα αλλά η μείωση του αριθμού των ανθρώπων αυτών. Το πόση άραγε μείωση δεν αναφέρεται.

Οι κυβερνώντες Νομοθετούν με δήθεν ενδιαφέρον σε ευπαθείς και ευάλωτους καταναλωτές, για στήριξή τους και για την ανεκτή διαβίωση τους, όμως η ουσία των ρυθμίσεων είναι αυτή που αναφέραμε εισαγωγικά. Η κοροϊδία των φτωχών κοινωνικών στρωμάτων για αποφυγή εκρήξεων

Στην πράξη βλέπουμε πως ένας πολύ μικρός αριθμός από τους αδύναμους οικονομικά συνανθρώπους μας και σε μικρό βαθμό, ικανοποιείται.

Τόσο το παράδειγμα της ηλεκτρικής ενέργειας όσο και του προβλήματος της θέρμανσης που δημιούργησεη εξίσωση των ΕΦΚ σε πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης, μαρτυρούν ότι η κυβέρνηση μόνο για ουσιαστικές λύσεις δεν ενδιαφέρεται.

Ουσιαστική στήριξη για ευπαθείς και ευάλωτους καταναλωτές , δεν βλέπουμε.

Το μόνο που βλέπουμε είναι μία επικοινωνιακή πολιτική. καθώς και συστάσεις πχ για την ορθολογική χρήση των τζακιών, που βεβαίως έχουν σημασία αλλά δείχνουν και τα όρια των κυβερνητικών παρεμβάσεων. Βλέπουμε ολοένα και περισσότερο να γίνεται λόγος για ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, για ρυθμίσεις ώστε να έχουν πρόσβαση οι φτωχοί σε κοινωφελείς υπηρεσίες, για κοινωνικά τιμολόγια και γιαδωρεάν ηλεκτρική ενέργεια τις μέρες με ισχυρή αιθαλομίχλη, αλλά με βάση αντικειμενικές εκτιμήσεις όλες αυτές οι παροχές είναι ψίχουλα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταθέσει προτάσεις για ικανοποιητική εξυπηρέτηση των φτωχών κοινωνικών στρωμάτων σε ηλεκτρική ενέργεια και θέρμανση με επαναφορά του ΕΦΚ πετρελαίου θέρμανσης στα επίπεδα του 2011, αλλά «φωνή βοώντος εν τη ερήμω»

Οι δράσεις της κυβέρνησης είναι επικοινωνιακού χαρακτήρα και δεν αφορούν το λαό που υποφέρει. Το θέμα για το λαό, δεν είναι να υιοθετεί η κυβέρνηση στόχους πχ για το εγγυημένο εισόδημα και άλλα μέτρα, αλλά τι περιεχόμενο τους δίνει και ποια είναι η ουσία τους και αποτελεσματικότητά τους.

Τα επικοινωνιακά κόλπα, ας τα κρατάει για τον εαυτό της και για όσους δεν βλέπουν, ότι δεν τους τιμά να αποδέχονται την κοροϊδία. Δεν δικαιούται όμως καμιά κυβέρνηση να τα βαφτίζει κοινωνική πολιτική. ταφιλοδωρήματα και τα ψίχουλα.